-7-
Gerçekçi Meta-Etik Teoriler
1.) Ahlâkî Tabiatçılık (Bilisselci-indirgemeci-Tanımlayıcı Teori)
Naturalizme göre, bütün olgular, bizim duyularımız sayesinde kendileri ile etkileşime geçebileceğimiz doğal alana ait olgulardan ibarettir. Böylece
naturalizm doğaüstü (supernaturel) olan her seyi, metafizik özleri reddeder.
Ahlâkî natüralizm objektif ahlâkî niteliklerin var olduğunu kabul eder, fakat
onların psikoloji, sosyoloji gibi bilimlerin inceleyebileceği bir takım doğal nitelik ve olgulara indirgenebilir olduğunu savunur; ahlâkî kavramları doğal
niteliklerle tanımlar; ahlâkî olguların deneysel gözlemle bilinebileceğini
savunur. Ahlâkî niteliklerin kendi basına bir tür olduğunu reddedip onları doğal niteliklere indirgediği için “indirgemeci”; değer yargılarının olgusal yargılar
aracılığıyla tanımlanabileceğini savunduğundan “tanımlayıcı” bir teoridir.
Ahlâkî niteliklerin ve değerlerin doğal niteliklere indirgenebilir olduğu iddiasının bir sonucu olarak, naturalistler, ahlâkî yargıların deneysel olarak temellendirilebilir olduğunu da savunurlar.
Naturalizmin karşılaştığı en ciddi sorun doğal niteliğin ne demek olduğunu açıklığa kavuşturma hususunda ortaya çıkmaktadır.
2.) Ahlâkî Sezgicilik
Realist bir ahlâk anlayışını savunan, ahlâkî sezgicilik, ahlâkî niteliklerin objektif olduğunu ve onların başka niteliklere indirgenemez olduğunu savunur.
Sezgiciler insanların inançlarından bağımsız bir şekilde var olan ahlâkî olgu ve doğruların varlığını kabul etmekle realist bir anlayışı benimser. Sezgicilere göre, bazı ahlâkî doğrular sezgisel olarak bilinebilir.
Realist anlayışı benimseyen naturalistler ve sezgiciler iki noktada ayrılırlar: a) Ontolojik açıdan degersel niteliklerin indirgenebilir olup olmadığı konusunda; b) Epistemolojik açıdan ahlâkî bilginin deneysel olup olmadığı konusunda. Değerin indirgenemez bir nitelik olduğunu savunan sezgiciler, bu niteliğin bilgisi için sezgiye başvururlar; değerin naturel niteliklere indirgenebileceğini düşünenler ise ahlâkî bilgiyi her zaman deneye başvurarak açıklar.
Sezgici meta-etik teori aşağıdaki tezleri kabul eder:
1. Değer yargıları doğru veya yanlış olması mümkün olan önermeleri ifade ederler.(Bilisselci Olmayan Teorilerin Reddi)
2. Ahlâkî yargılar her zaman yanlış değildir. (Nihilizmin Reddi)
3. Değersel bir yargının doğruluğu veya yanlışlığı sübjektif veya rölatif değildir.(Sübjektif Teorilerin Reddi)
4. Degersel olgular, degersel olmayan olgulara indirgenemez ve sadece gözlemle bilinemez.
(Naturalizmin Reddi)
5. Bazı deger yargıları objektif olarak doğrudur.
6. Gözleme dayanarak bilinemeyecek olan indirgenemez değer olguları vardır ve bu değer olgularına karşılık gelen bazı temel ahlâkî doğrular kendiliğinden apaçıktır ve sezgi yoluyla, apriori olarak bilinebilir.
