ZEKA GERILIĞI VE ÇOCUK VE ERGENLERDE PROBLEM DAVRANIŞLAR

ZEKA GERILIĞI VE ÇOCUK VE ERGENLERDE PROBLEM

DAVRANIŞLAR

ZEKA GERILIĞI

 Zihinsel ve uyum işlevlerinde yetersizlik

 Gelişimsel dönemine uygun beceri geliştirememe ve ortalamanın altındaki zeka işlevine sahip olma.

 En yüksek görülme oranı okul çağıdır.

 Alt Sed 13 kat

SINIR ZEKA

IQ: 71-90

Öğrenme hızı daha yavaş Genelleyememe

Karmaşık fikirleri anlamada güçlük Okumayı geç sökme

Okula gidene kadar fark edilmeme Sosyal uyum sorunu yaşamama

Genellikle tembel yaramaz çocuk olarak adlandırılırlar.

HAFIF DERECEDE ZEKA GERILIĞI

50/55-70

Zeka geriliklerinin % 89’u bu gruptadır.

Eğitilebilir düzeyde zeka gerilikleri bu gruptadır

Akademik beceri gerektiren durumlara kadar farkedilmeyebilirler En fazla 6. sınıfa kadar olan akademik bilgiyi öğrenebilirler

Erken tanı ebeveyn desteği ve özel eğitim

Alışılmadık toplumsal streslerde yardım ve rehberlik ihtiyacı

ORTA DERECEDE ZEKA GERILIĞI

35/40- 50/55

Tüm zeka özürlerinin % 10’u 2. sınıf akademik bilgi

Sosyal beceri ve uğraşı eğitimi alabilirler

Aileden uzak olmamak şartıyla destek ve denetimle beceri gerektirmeyen işleri yaparak kendi geçimlerine katkıda

bulunabilirler

AĞIR DERECEDE ZEKA GERİLİĞİ

20/25-30/35

AYRILIK KAYGISI VE OKUL FOBISI

Ayrılık kaygısı

Uygun yaş, uygun şiddet Çocuk ve gençlerde %4 En sık başlangıç 7-8

Mizaç faktörü, biyolojik faktörler, anneye bağlanma özelliği, zorlayıcı yaşam olayları, annenin kaygı bozukluğu ve kaygılı bağlanma örüntüsü, aşırı koruyucu ebeveynlik

Çocukluk döneminde en sık görülen rahatsızlık

Tanı kriterleri: ayrılık ve kötü bir şey olacağı hissi, gitmeyi

reddetme, ayrılık kabusları

Ayrılma durumunda baş ağrısı karın ağrısı 4 hafta

3/1 de okul fobisi

OKUL FOBISI

Çocukların yaşadıkları duygusal sıkıntılar ve kaygılar

nedeniyle okula gitmemesi, okula devam etmemesidir. Okul reddi davranışı okula devam etmede, bir günü okulda

geçirmede çocuktan kaynaklanan güçlükler olarak tarif edilebilir okul günlerinde bedensel yakınmalar, öfke

patlamaları, evde kalmayı tercih etme gibi davranışları içerir

Okul hayatının herhangi bir döneminde çıkabilir.

Belirli yaş ve geçiş dönemlerinde sıklığı artar 5-6 yaş ve 10-11 yaşlarında artış gösterir

Çocuğun kaygılı bir yapısının olması, özgüven eksikliği, okula

hazırlanmamış olması, aşırı koruyucu ebeveynlik, ebeveynin kaygı bozukluğu

Okula gitme saatlerinde bulantı, kusma, ağlama nöbetleri, öfke patlamaları, gece uykusunda güçlük, kabuslar.

Okuldaki sıkıntılar eve gelince tamamen yok olur.

Okula göndermeme sorunu büyütür

KARŞI OLMA-KARŞI GELME BOZUKLUĞU

Çocuğun beklenen yaş ve gelişim düzeyine göre aşırı derecede öfke nöbetleri, kurallara uymayı reddetme ve başkalarını isteyerek

rahatsız etme

Okul çağı çocuklarının %16-22sinde olumsuz tutum karşı gelme davranışı

%2-16 oranında karşı gelme bozukluğu

 Bozukluk genellikle 8 yaştan önce başlar ve ergenlikten sonra devam etmez

 Güç, denetim ve bağımsızlık konuları ile aşırı ilgili ebeveynler.

 Ebeveynin aşırı ilgisi, sorun davranışın uzun uzun tartışılması, yeterince sınır konulmaması, tutarsız ebeveynlik

Çocuklar sıklıkla erişkinlerle tartışmaya girerler. Kolayca kızabilir ve çoğu zaman kızgın, içerlemiş ve güceniktirler. Sıklıkla büyüklerin koydukları kurallara isteyerek karşı gelirler ve diğer insanları kasıtlı olarak kızdırırlar. Kendi hataları için sıklıkla başkalarını suçlarlar.

Çoğu zaman kindarlardır.

Psikoterapi ile kendilik değerinin artırılması, sosyal beceri geliştirme

ve olumlu baş etme becerilerinin geliştirilmesi gerekir.

OKUL ZORBALIĞI

Hırpalama, eziyet etme, rahatsız etme ve özgür öğrenme haklarını

elinden alma

Okul zorbalığı bir ya da birden çok öğrencinin kendilerinden daha güçsüz öğrencileri kasıtlı ve sürekli olarak rahatsız etmesiyle

sonuçlanan ve kurbanın kendisini koruyamayacak durumda olduğu bir saldırganlık türüdür.

Okul zorbalığı tekme atma, tokat atma, itme gibi fiziksel; sataşma, alay etme, dalga geçme, kızdırma, isim takma, küçük düşürücü

sözler söyleme gibi sözel, dedikodu çıkarıp yayma, arkadaş

grubundan dışlama ve yalnızlığa terk etme gibi dolaylı ya da para

ve diğer eşyalarını zorla alma, almakla tehdit etme, eşyalarına

zarar verme gibi davrannışsal olarak ortaya çıkabilir.

ZORBALIK VE CINSIYET

Hem zorbalık yapan hem de zorbalığa uğrayan öğrencilerin önemli bölümü erkeklerdir

Kız ve erkek öğrencilerin zorbalığa uğrama biçimleri farklıdır Kızlar zorbalık eylemlerinden daha fazla üzüntü duymakta ve ilerleyen yıllarda duygusal gelişimleri daha fazla etkilenmektedir Yapılan çalışmalar kız ergenlerin kendilerine yapılanları aile ve arkadaşlara anlatmayı tercih ettiği, erkeklerin kimseye

söylemediğini göstermektedir.

ZORBALIK VE YAŞ

Kurban olma yaşla azalırken zorba olmada değişim olmamakta ya da artış olmakta

Küçük yaşlarda fiziksel zorbalık, yaş arttıkça sözel zorbalık

ZORBALIĞIN SONUÇLARI

Kurbanlarda; okulu sevmeme, okuldan kaçma, kaygı, kızgınlık, çaresizlik duyguları. Devamsızlık, başarı düşüşü, özsaygı düşüşü.

Diğer öğrenciler için statü kaybı ve zorbalığa uğrama riski

Yetişkinlik yıllarına etkisi

İngiltere’de 8-9 yaşlarında 3000 öğrenci üzerinde yapılan bir

taramada zorbalığa uğrayan öğrencilerin %42ünün uyku sorunu

yaşadığı, %2 sinin altını ıslattığı, %4’ünün üzüntülü olduğu, %2’sinin sıkça başının ve karnının ağrıdığı bulunmuştur.

6. ve 9. sınıf öğrencileri arasında zorba olduğu saptananların

%60’ının 24 yaşına gelene kadar en az bir kez %35-40’ının ise en az

3 kez bir suçtan dolayı mahkemelik olduğu saptanmıştır.

ZORBA VE KURBANIN ÖZELLIKLERI

Aşırı saldırgan zorbalarda kişilik bozuklukları olduğu, şiddete karşı olumlu tutumları olduğu saptanmıştır.

Zorbalar kendilerini güçlü hissetme, başkalarını ve olayları kontrol etme gereksinimi duydukları, kurbanlarının acı çekmesinden

kendilerini sorumlu tutmadıkları, hatta bundan doyum elde ettikleri bulunmuştur

Banks (1997); zorba öğrencilerin daha çok fiziksel cezanın verildiği, sorunların üstesinden gelmek için fizik gücün öneminin

vurgulandığı, bu gücü kullanmanın öğretildiği ancak aile desteği ve sıcaklığın yeterli olmadığı ailelerden geldiğini bulmuştur.

Güvenli Zorbalar ve Kaygılı Zorbalar

Kurbanlar; içe dönük, kaygılı, güvensiz, çekingen ve ürkektirler.

Düşük özsaygı ve sosyal beceri düzeyine sahip, as sayıda arkadaşı olan ve sosyal olarak dışlanan çocuklardır. Kendilerini nadiren

savunurlar

Aşırı koruyucu anababalık ile ilişki gösteren çalışmalar vardır.

Pasif Kurban ve Kışkırtıcı Kurban

ZORBALIĞIN MEYDANA GELDIĞIYERLER

Zorbalığı anlayabilmek için zorbalığın nerede meydana geldiğini saptamak önemlidir

Oyun Alanları Okul koridorları Sınıflar

Türkiye’de en çok sınıf sonra koridor, okul dışı yerler ve oyun

alanları

ŞIKAYET?

ZORBALIĞA KARŞI

DUYARLILIĞI AZALTAN YANLIŞ INANÇLAR

Kavga etmek ve saldırganca davranmak, büyüme ve gelişmenin doğal bir

parçasıdır;

Zorbalığa uğrayanlar belki bir süre acı çekerler ama daha sonra

unutacaklarından pek de büyütülecek bir şey değildir;

Başkalarını kızdırmak bazen eğlencelidir;

Bazı öğrenciler zorbalığı hak ederler;

Zorbalıktan şikayet eden öğrenciler ana kuzusudurlar;

Zorbalık yapanları görmezden gelirseniz sizi bırakırlar;

Zorbalık yapıldığında bunu yetişkinlere anlatmak ispiyonculuktur;

Bir zorbayla başetmenin en iyi yolu onunla kavga etmek ve intikam almaktır

ÖNERİLER?