Vücut Bakımı ve Güzellik kozmetikleri

(1)

T.C.

MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI

MEGEP

(MESLEKÎ EĞİTİM VE ÖĞRETİM SİSTEMİNİN GÜÇLENDİRİLMESİ PROJESİ)

GÜZELLİK VE SAÇ BAKIMI HİZMETLERİ

VÜCUT BAKIMI KOZMETİKLERİ

ANKARA 2006

(2)

Milli Eğitim Bakanlığı tarafından geliştirilen modüller;

• Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2006 tarih ve 269 sayılı Kararı ile onaylanan, Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında kademeli olarak yaygınlaştırılan 42 alan ve 192 dala ait çerçeve öğretim programlarında amaçlanan mesleki yeterlikleri kazandırmaya yönelik geliştirilmiş öğretim materyalleridir (Ders Notlarıdır).

• Modüller, bireylere mesleki yeterlik kazandırmak ve bireysel öğrenmeye rehberlik etmek amacıyla öğrenme materyali olarak hazırlanmış, denenmek ve geliştirilmek üzere Mesleki ve Teknik Eğitim Okul ve Kurumlarında uygulanmaya başlanmıştır.

• Modüller teknolojik gelişmelere paralel olarak, amaçlanan yeterliği kazandırmak koşulu ile eğitim öğretim sırasında geliştirilebilir ve yapılması önerilen değişiklikler Bakanlıkta ilgili birime bildirilir.

• Örgün ve yaygın eğitim kurumları, işletmeler ve kendi kendine mesleki yeterlik kazanmak isteyen bireyler modüllere internet üzerinden ulaşabilirler.

• Basılmış modüller, eğitim kurumlarında öğrencilere ücretsiz olarak dağıtılır.

• Modüller hiçbir şekilde ticari amaçla kullanılamaz ve ücret karşılığında satılamaz.

(3)

AÇIKLAMALAR ... v

GİRİŞ ... 1

ÖĞRENME FAALİYETİ-1 ... 3

1. SABUNLAR ... 3

1.1. Tanımı ... 3

1.2. Yapı ve Özellikleri ... 3

1.3. Bileşenler ... 4

1.4. Formülasyon ... 4

1.5. Sabun Tipleri... 4

1.5.1. Tuvalet Sabunları... 4

1.5.2. Şeffaf Sabunlar ... 4

1.5.3. Lüks Sabunlar ... 4

1.5.4. Deodoran Sabunlar ... 5

1.5.5. Krem veya Nemlendirici Sabunlar ... 5

1.5.6. Bebek Sabunları... 5

1.5.7. Cildi koruyucu Sabunlar ... 5

1.5.8. Aşındırıcı Sabunlar ... 5

1.5.9. Yüzen Sabunlar... 5

1.6. Kullanılışı... 5

UYGULAMA FAALİYETİ ... 7

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME ... 8

PERFORMANS DEĞERLENDİRME ... 9

2. BANYO ÜRÜNLERİ... 10

2.1. Tanımı ... 10

2.3.1.Etkin Bileşenler ... 10

2.3.2. Etkin Olmayan Destekleyici Bileşenler... 11

2.3.3. Özel Amaç İçin Kullanılan Etkin Bileşikler ... 11

2.5. Preparat Tipleri ... 11

2.5.1. Banyo Tuzları, Küpleri ve Tabletleri... 11

2.5.2. Banyo Yağları... 12

2.5.3. Banyo Köpükleri... 12

2.6. Banyo Preparatlarının Değerlendirilmesi... 12

1. VÜCUT ŞAMPUANLARI ... 17

3.1. Tanımı ... 17

İÇİNDEKİLER

(4)

ÖĞRENME FAALİYETİ–4 ... 21

4. BEBEK PREPARATLARI ... 21

4.1. Bebeklerde Görülen Cilt Bozuklukları... 21

4.1.1. Bez Dermatitleri ... 21

4.1.2. İsilik ... 21

4.1.3. Yağlı Tabaka Termatitleri... 21

4.1.4. Atopik Dermatit... 22

4.1.5. Bebek Cildinin Korunması ... 22

4.2. Preparat Tipleri ... 22

4.2.1. Bebek Pudraları ... 22

4.2.2. Bebek Sabunları... 22

4.2.3. Bebek Şampuanları... 23

4.2.4. Bebek Yağları ... 23

4.2.5. Bebek Kremleri... 23

5. HİJYENİK BAĞLAR ... 30

5.1. Tanımı ... 30

5.3. Bileşimi ... 31

5.5. Fiziksel, Mikrobiyolojik, Dermatolojik ve Fizyolojik Özellikler ... 31

6. BÖCEK KOVUCULAR ... 35

6.1. Tanımı ... 35

6.3. Bileşenleri ... 35

6.4. Kullanılış... 36

7. VÜCUT DEODORANTLARI ... 41

7.1. Gövde Deodorantları... 41

7.1.1. Tanımı... 41

7.1.2. Bileşimi... 41

7.1.3. Çeşitleri ve Formülasyonu... 41

7.1.4. Etkilerinin değerlendirilmesi ... 42

7.1.5. Kararlılık... 43

7.2. Ayak Deodorantları... 43

(5)

7.2.1. Tanımı... 43

7.2.2. Kullanılışı ... 43

7.3. Vajinal Deodorantlar... 43

7.3.1. Tanımı... 43

7.3.2. Bileşenler ... 43

7.3.3 Kullanılışı ... 43

8. TER ÖNLEYİCİ ÜRÜNLER... 48

8.1. Tanımı ... 48

8.2. Çeşitleri ve Formülasyonu ... 48

8.2.1. Krem Şeklinde ... 48

8.2.2. Çubuk Şeklinde... 48

8.2.3. Roll-on Şeklinde ... 48

8.2.4. Pompalı Sistemler... 49

8.2.5. Aerosol Şeklinde... 49

8.3. Uygulama ve Etkileri ... 49

8.4. Etkilerinin Değerlendirilmesi... 49

8.4.1. Gravimetrik Yöntem... 49

8.4.2. Transepidermal Su Kaybının Ölçülmesi... 49

9. KIL DÖKÜCÜ ÜRÜNLER ... 54

9.1. Tanımı ... 54

9.4. Kullanılışı... 55

10. GÜNEŞ ÜRÜNLERİ ... 59

10.1. Tanımı ... 59

10.2. Güneş Işığının Etkileri ve Güneşten Koruyucu Ürün Seçimi ... 59

10.3. Güneş Koruma Faktörü ve Etkinliğin Kontrolü... 59

10.6. Çeşitleri ... 60

10.6.1. Jeller... 60

10.6.2. Yağlar ... 61

10.6.3. Aerosoller ... 61

10.6.4. Yağlı Sıvı Yağ Bazında Formüller ... 61

10.6.5. Emülsiyonlar... 61

(6)

10.6.6. Köpükler ... 61

10.6.7. Losyonlar ... 61

10.7. Uygulama ve Etkileri ... 61

10.8. Kararlılık ... 62

10.9. Yapay Bronzluk Oluşturan Ürünler ... 62

10.10. Güneşlenme Sonrası Kullanılan Ürünler ... 62

MODÜL DEĞERLENDİRME ... 66

CEVAP ANAHTARLARI ... 67

KAYNAKÇA ... 71

(7)

AÇIKLAMALAR

KOD 815SBG013

ALAN Güzellik ve Saç Bakımı Hizmetleri DAL/MESLEK Alan Ortak

DERS Kozmetik

MODÜLÜN ADI Vücut Bakımı Kozmetikleri

MODÜLÜN TANIMI Vücut bakımı kozmetikleri ile ilgili temel bilgi ve becerileri kapsayan bir öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/24

ÖN KOŞUL Ön koşul yok

YETERLİK Vücut bakım ürünlerini uygulamak.

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç

Gerekli ortam ve araç gereç sağlandığında vücut bakımında kullanılan kozmetikleri tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

Amaçlar

¾ Sabun çeşitlerini seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Banyo kozmetiklerini seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Vücut şampuanlarını seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Bebek preparatlarını seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Hijyen bağlarını seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Böcek kovucuları seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Vücut deodorantlarını seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Ter önleyici kozmetikleri seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Kıl dökücü kozmetikleri seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

¾ Güneş kozmetiklerini seçerek, tekniğine uygun uygulayabileceksiniz.

EĞİTİM ÖĞRETİM ORTAMLARI VE DONANIMLARI

Sabun çeşitleri, banyo kozmetikleri, şampuanlar, bebek preparatları, hijyenik bağlar, böcek kovucular, vücut deodoranları, ter önleyiciler, kıl dökücü ürünler, güneş kozmetikleri.

ÖLÇME VE

DEĞERLENDİRME

¾ Her öğrenme faaliyeti sonunda verilen çoktan seçmeli, doğru yanlış, eşleştirme ve boşluk doldurma

değerlendirme soruları ve uygulamalı sorularla kendinizi değerlendirebileceksiniz.

AÇIKLAMALAR

(8)

¾ Yaptığınız uygulamaların sonunda performans testi ile kendinizi değerlendire bileceksiniz.

¾ Modül sonunda ise kazandığınız bilgi ve becerileri ölçmek amacıyla, öğretmeniniz tarafından hazırlanacak ölçme araçları ile değerlendirileceksiniz.

(9)

GİRİŞ

Sevgili Öğrenci,

Günümüzde, güzellik, güzelleşme, güzel görünme gibi kavramlar, çoğu insan için lüks bir tüketim aracı olmaktan çıkmış ve adeta gereksinim haline gelmiştir. Toplumdaki bu beklenti, bazı meslek ve sanat dalları gibi kuaförlük ve güzellik hizmetlerini de fazlaca gündeme getirmiş ve bu meslek alanlarına olan talebi arttırmıştır.

Çalışma ortamı doğrudan insan vücudu olan bu meslek alanlarında çalışacak insan gücünün yetiştirilmesi de bir o kadar önem kazanmıştır. Çünkü uygulamalarda yapılabilecek en küçük bir hata bile insan sağlığını ciddi tehlikelere sokacak sonuçlar doğurabilir. Bu tür istenmeyen sonuçların ortaya çıkmaması için insan vücudunun fizyolojik özelliklerini, insan vücuduna uygulanan kozmetik preparatları ve bunların özelliklerini bilmek gerekir.

Bu modül, meslekte çalışan elemanların kullandıkları vücut bakım kozmetiklerini ve içerdiği kimyasalları tanımalarını sağlamak amacıyla hazırlanmıştır. Bu modülü okuduğunuzda, insan vücuduna uygulanan kozmetik preparatları, bunların içeriklerini ve bu içeriğin ne amaçla hazırlandığını, cilt üzerindeki işlevlerini öğreneceksiniz. Bu bilgilerle, uygulama sırasında cildin yapısına ve türüne en uygun vücut bakımı ürünlerini seçecek, alerji gibi istenmeyen durumlarla karşılaşma riskini en aza indireceksiniz.

Bu modülden edineceğiniz bilgilerin yaşantınızı ve mesleğinize dair uygulamalarınızı kolaylaştırmasını umarak başarılar dilerim.

GİRİŞ

(10)

(11)

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

Bu faaliyetle; verilen bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında, sabun çeşitlerini tanıyarak seçebilecek, tekniğine uygun bir şekilde uygulayabileceksiniz.

¾ İnternet ortamından ve kozmetik ürünlerin satıldığı mağazalardan sabun çeşitlerini araştırarak kazandığınız bilgileri sınıfta arkadaşlarınıza sununuz.

¾ Parfümerilerde farklı markaların sabun çeşitleri hangi şekillerde piyasaya sunduğunu araştırınız ve seçiminde dikkat edilecek hususları arkadaşlarınızla tartışınız.

1. SABUNLAR

1.1. Tanımı

Sabunlar, eski dönemlerden beri, yüzey etkin madde olarak kullanılan ürünlerdir. Yağ ve uzun zincirli yağ asitlerinin, sodyum hidroksit, potasyum hidroksit gibi alkalilerle ilişkisine dayandırılarak üretilen tuzlardır. Günümüzde çeşitli kullanım amaçlarına göre farklı maddeler içeren , farklı özellikte sabunlar üretilmektedir.

1.2. Yapı ve Özellikleri

Sabunların pH değerleri genellikle 9-11 civarında olup alkali özellik taşır. Cilt pH’sının 5,5 civarında olduğunu düşünürsek, bu pH düzeyindeki sabunların cildi kurutabileceğini söyleyebiliriz.

Sabunlar genelde yumuşak ve sert olarak sınıflandırılırlar. Yumuşak sabunlar, potasyum hidroksit içeririler ve jel kıvamında, yarı şeffaf, sarımsı renktedirler. Alkolde çözünme özellikleri vardır ve antiasit olarak kullanılırlar. En iyi örneği yeşil sabunlar olup saboreik dermatit (ciltte yağlanmaya bağlı oluşan dermatit)’te kullanılır. Sodyum sabunları olarak da bilinen sert sabunlar ise adından da anlaşılacağı gibi sodyum hidroksit içerir.

Genellikle, cilt temizliğinde, banyo ve tuvalet sabunu olarak kullanılır. Tedavi amaçlı olarak ise psoriasis (sedef), akne vulgaris (ergenlik sivilcesi) gibi durumlarda kullanılır. Yumuşak ve sert sabunlar arasındaki en önemli fark içerdikleri sabun miktarıdır. Sert sabunda %75-90 civarında olan sabun miktarı, yumuşak sabunlarda %10-25 arasındadır.

ÖĞRENME FAALİYETİ-1

AMAÇ

ARAŞTIRMA

(12)

1.3. Bileşenler

Sabunlar, sabuna temizleme, köpürme, plastiklik, deriye uygunluk gibi özellikleri sağlayan yüzey etkin maddeler, bağlayıcılar, nemlendiriciler, dolgu maddeleri, koku ve boya maddeleri içerirler (Tablo 1).

MADDELER

% MİKTARLARI

Yüzey etkin maddeler 30-70

Plastikleştirici ve bağlayıcı maddeler 20-50

Köpük arttırıcılar 0-5 Dolgu maddeleri ve bağlayıcılar 5-30

Su 5-12

Koku maddeleri 0-3.0

Opaklık verici maddeler 0-0.3

Boya ve pigmentler <1

Tablo 1: Sabunların içerdiği maddeler

1.4. Formülasyon

Sabun formülasyonu iki ana kısımdan oluşur. Birinci aşama, sabunlaşma aşamasıdır;

ikinci aşama ise diğer katkı maddelerinin eklenmesi, karıştırma ve şekil verme işlemlerini kapsar. Formülasyonu hazırlamak ise kimya ve mühendislik bilgisi gerektiren karmaşık bir iştir.

1.5. Sabun Tipleri 1.5.1. Tuvalet Sabunları

İçinde hemen hemen hiç su bulunmayan, homojen bir hamur elde edebilecek biçimdeki en yüksek nitelikli yağlı maddelerden hazırlanır. Bu maddeler, cildin kaybolan yağını takviye edebilecek yağ asitleri, lanolin, lesitin, yağ alkolleri, bitkisel yağlar gibi maddelerdir

1.5.2. Şeffaf Sabunlar

Bunlara gliserinli sabunlar da denir ve iyi nitelikli banyo sabunu olarak kullanılırlar.

Soğutma sırasında içerisine gliserin, alkol, şeker gibi maddelerin eklenmesiyle, homojenliğini korur ve elektrolitlere karşı duyarsız hale gelir.

1.5.3. Lüks Sabunlar

İçerdikleri %5’den fazla parfüm nedeniyle daha yüksek yağ oranına sahiptirler. Ancak sabunun alkali yapısı düşünüldüğünde seçilen bu parfümün yapısına ve oranına dikkat etmek gerekir.

(13)

1.5.4. Deodoran Sabunlar

Bunların en önemli özellikleri, deodoran etkisi sayesinde koku yapan bakterileri öldürücü etkileri olmasıdır. Vücuda tazelik ve ferahlık sağlayan etkin maddeler içerirler.

1.5.5. Krem veya Nemlendirici Sabunlar

İçerisine hindistan cevizi yağı, zeytinyağı gibi etkin özellikteki yağlardan yüksek oranda eklenmiş, cildi yumuşatma, nemlendirme özelliğine sahip olan sabunlardır.

1.5.6. Bebek Sabunları

Yapısındaki koku ve katkı maddeleri azaltılmış, alkali özelliği hafif olan, papatya gibi cildi yumuşatma özelliğine sahip maddelerle hazırlanmış sabunlardır.

1.5.7. Cildi koruyucu Sabunlar

Cildin kaybolan yağını sağlayıcı maddelerin yanısıra, yapısına protein ve süt bileşikleri eklenen sabunlardır. Su ve alkali sabunların cildi kurutucu etkisine karşı kullanılırlar.

1.5.8. Aşındırıcı Sabunlar

Cilt lekelerini, cilt yüzeyindeki ölü deri tabakasını ve gözeneklerdeki derin kirleri uzaklaştırmak amacıyla yapısına aşındırıcı maddeler eklenmiş sabunlardır. Aşınmanın derecesi, kullanılan aşındırıcının miktarına ve çeşidine bağlıdır. Aktif akne ve sivilce sorunu olan ciltlerde bu tip sabunların kullanılması, bunların patlayıp dağılmasına neden olabileceği için uygun değildir.

1.5.9. Yüzen Sabunlar

Yoğunluğunu, su yoğunluğunun altına düşürmek için karıştırma yoluyla içine hava katılan sabunlardır. Bu sayede suyun yüzeyinde kalır.

1.6. Kullanılışı

Deri üzerine uygulanacak her tür kozmetik işlemin ilk aşaması temizliktir. Öyle ki temizlenmemiş bir cilt uygulayacağınız kozmetik ürünleri bünyesine alamaz. Gözenekleri ve yüzeyi her türlü kirden, yağdan arındırılan cilt hem deri solunumunu daha etkin olarak gerçekleştirir hem de uygulanan her türlü kozmetik ürünü kolaylıkla absorbe eder (emer).

Cilt temizliğinde sabunların kullanımıyla ilgili dikkat edilecek bazı noktaları şu şekilde sıralayabiliriz:

¾ Cildimizin türünü ve yapısını dikkate alarak sabun seçimini yapmak.

¾ Cildimizi temizlemekle birlikte, kişiyi rahatlatan, derinin rengini ve kokusunu değiştirebilen sabunlar kullanmak.

(14)

¾ Gerektiğinde deri enfeksiyonlarını önleyebilecek, deride dezenfeksiyonu sağlayacak sabunlar kullanmak.

¾ Kullanım süresince koku ve köpük özelliğini kaybetmeyecek sabunlar kullanmak.

¾ İki kullanım arasında sabunu kuru kalacak şekilde muhafaza etmek.

Resim 1. 1. Sabunların uygulanışı Resim 1. 2. Sabunların durulanması

(15)

UYGULAMA FAALİYETİ

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Cildin yapısını ve özelliklerini doğru tespit ediniz. (Bkz. saç ve cilt analizi mod.)

¾ Dikkatli olunuz.

¾ Cildin yapısına en uygun ürünü seçiniz. ¾ Derinin her türlü özelliğini dikkate alınız.

¾ Kişisel hijyen koşullarını yerine getiriniz.

¾ Tırnaklarınızı kısa kesip ellerinizi yıkayınız.

¾ Ellerinizi ıslatınız. Sabunu ellerinize sürerek köpürtünüz.

¾ Saçlarınızı havlu ya da bant yardımıyla toplayınız.

¾ Köpürttüğünüz sabunu temizlemek istediğiniz bölgeye masaj hareketleriyle sürünüz.

¾ Sabunu öncelikle elinizde köpürtüp sonra yüzünüze sürünüz.

¾ Cildi yıkayarak ya da silerek durulayınız.

¾ Suyun sıcaklığına dikkat ediniz.

UYGULAMA FAALİYETİ

(16)

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

Bu faaliyette kazanmış olduğunuz bilgileri aşağıda verilen soruları cevaplandırarak değerlendiriniz.

OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

AÇIKLAMA: Aşağıda size verilen cümleleri dikkatli okuyarak yanlarındaki boşluklara doğru (D) ya da yanlış (Y ) işareti koyunuz.

1. ( ) Sabunlar genelde alkali yapı gösterirler.

2. ( ) Yumuşak sabunlar sodyum içerir.

3. ( ) Sert sabunların içerdiği sabun miktarı daha azdır.

4. ( ) Sabunların yapısının büyük bölümünü yüzey etkin maddeler oluşturur.

5. ( ) Tuvalet sabunlarının yapısında bol miktarda yağ maddesi kullanılır.

6. ( ) Yapısında alkol, gliserin ve şeker gibi maddelerin kullanıldığı sabunlara lüks sabunlar denir.

7. ( ) Deodorant sabunlar koku yapan bakterileri öldürücü özelliğe sahiptir.

8. ( ) Bebek sabunları hafif alkali özelliktedir.

9. ( ) Akneli ve sivilceli ciltler aşındırıcı sabun kullanımından kaçınmalıdırlar.

10. ( ) Sabunlar nemli ortamlarda muhafaza edilmelidir.

NOT: Cevap anahtarınız modülün sonundadır.

DEĞERLENDİRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karşılaştırınız ve doğru cevap sayınızı belirleyerek kendinizi değerlendiriniz. Yanlış cevapladığınız konularla ilgili öğrenme faaliyetlerini tekrarlayınız. Tüm sorulara doğru cevap verdiyseniz diğer faaliyete geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

(17)

PERFORMANS DEĞERLENDİRME UYGULAMALI TEST

Yaptığınız çalışmaları kriterlere göre değerlendirerek, eksik veya hatalı gördüğünüz davranışlarınızı tamamlama yoluna gidiniz.

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

1 Cilt yapısını doğru olarak teşhis ettiniz mi?

2 Cildin yapısına en uygun sabun çeşidini seçtiniz mi?

3 Tırnaklarınızı kestiniz mi?

4 Kişisel hijyen koşullarını yerine getirdiniz mi?

5 Ellerinizi ve yüzünüzü ıslattınız mı?

6 Sabunu elinizde köpürttünüz mü?

7 Köpüren sabunu masaj hareketleriyle cilde sürdünüz mü?

8 Cildi yıkayarak ya da silerek duruladınız mı?

9 DÜZENLİ VE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA 10 Dikkatli olmaya özen gösterdiniz mi?

11 Derinin her türlü özelliğini dikkate aldınız mı?

12 Tırnaklarınızı kısa kesip ellerinizi yıkadınız mı?

13 Saçlarınızı havlu ya da bant yardımıyla topladınız mı?

14 Sabunu öncelikle elinizde köpürtüp sonra yüzünüze sürdünüz mü?

15 Suyun sıcaklığına dikkat ettiniz mi?

DEĞERLENDİRME

Yaptığınız değerlendirme sonunda hayır şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araştırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz.

Cevaplarınızın tamamı evet ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

PERFORMANS DEĞERLENDİRME

(18)

ÖĞRENME FAALİYETİ-2

Bu faaliyette, verilen bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında banyo ürünlerini tanıyarak seçebilecek, tekniğine uygun bir şekilde uygulayabileceksiniz.

¾ İnternet ortamından, kozmetik ürünlerin ve banyo aksesuarlarının satıldığı mağazalardan banyo ürünlerini araştırarak kazandığınız bilgileri sınıfta arkadaşlarınıza sununuz.

2. BANYO ÜRÜNLERİ

2.1. Tanımı

Banyo ürünleri, banyo esnasında ve banyodan sonra kullanılan, vücudu temizleyen, suyun sertliğini gideren, suya renk ve koku vererek banyo işini zevkli hale getiren, kişiyi rahatlatan, cildi yumuşatan ürünlerdir. Genellikle banyo küvetlerinde kullanıldıkları için Avrupa’da ve Amerika’da yaygındır.

2.2. Yapı ve Özellikleri

Banyo ürünleri, kristal, toz ve sıvı şekilde hazırlanırlar. Sabunların yapısında bulunan yüzey etkin maddeler, banyo ürünlerinin yapısında da bulunur. Bunların tüm vücut ile temas ettiği düşünülürse kalitesi ve güvenilirliği önem kazanmaktadır. Vücutta temizleme işlemini yaparken cildin yağını fazla uzaklaştırmamaları, cilde gerekli nemi sağlamaları, toksik ve alerjik etki göstermemeleri beklenir.

2.3. Bileşenler

Banyo ürünlerinde kullanılan maddeler, temizleme işlemini gerçekleştiren ana bileşikler, etkin olmayan bileşikler ve özel amaçlar için kullanılan etkin bileşikler olmak üzere üç grupta incelenebilir.

2.3.1.Etkin Bileşenler

Yüzey etkin maddelerdir. Köpük oluşturma, ıslatma, kir ve yağı uzaklaştırma ve durulama gibi temel etkinliklere sahiptirler.

ÖĞRENME FAALİYETİ-2

ARAŞTIRMA

AMAÇ

(19)

2.3.2. Etkin Olmayan Destekleyici Bileşenler

Banyo ürünlerinin, hoşa giden, kullanıma uygun ve hijyenik olarak güvenilir preparatlar olması amacıyla kullanılır. Bu maddeler arasında, kalınlaştırıcı, köpüğü kararlı kılan, kompleks oluşturan, parlaklık ve opaklık (sedefli beyaz) sağlayan, koruyucu, renk ve koku maddeleri sayılabilir.

2.3.3. Özel Amaç İçin Kullanılan Etkin Bileşikler

Özel amaçlar için kullanılan etkin bileşikler ise özellikle yıkama işlemi sonrasında kaybolan deri yağını tekrar kazandırmak amacıyla kullanılan hidrokarbonlar, trigliseritler gibi lipofilik (yağı seven) maddelerdir.

2.4. Formülasyon

Katı banyo preparatları hazırlanırken, uygun bileşenler seçildikten sonra karıştırılır.

Renklendirme ve koku verme işlemi, püskürtme ya da uygun boyanın alkollü çözeltisine daldırma şeklinde yapılır. Ayrıca banyo suyunda hızlı çözünmeleri için efervesan maddeler de eklenir.

Sıvı banyo preparatları hazırlanırken, elde edilen ürünün köpük içermemesi istendiğinden, uygun üretim yöntemi ve karıştırıcılar seçilir.

2.5. Preparat Tipleri

2.5.1. Banyo Tuzları, Küpleri ve Tabletleri

Banyo tuzları banyo suyunun sertliğini gideren, güzel koku bazen de renk vermek amacıyla kullanılan preparatlardır. Toz, kristal ve tablet formlarında piyasaya sunulmuştur.

Hepsinin temel yapısı aynıdır. Banyo tuzları toz halde elde edildikten sonra içerisine nişasta gibi bağlayıcı maddeler eklenerek küp ve tablet haline getirilirler.

Resim 2.1: Çeşitli banyo tuzları

(20)

2.5.2. Banyo Yağları

Cildi yumuşatan ve cilde hoş koku veren, köpürmeyen ya da çok az köpüren banyo preparatlarıdır. Bunlar suyla karışmayan, suda dağılıp yüzen ve suda çözünen yağlar olarak iki gruba ayrılır.

Suyla karışmayan, suda dağılıp yüzen banyo yağları, hidrofobik (suyu sevmeyen) yapıya sahiptir. Çeşitli yağ asitleri, bitkisel yağlar, yağda çözünen renk maddesi ve esanstan oluşurlar. Bu yağların küvet kenarlarında birikmesi istenmeyen bir durumdur.

Suda çözünen yağlar ise banyo suyu ile karışarak homojen bir yapı oluştururlar.

Bileşimlerinde yağ, yüksek oranda yüzey etkin madde, yumuşatıcı ve parfüm bulunur. Bu yağların suda çözünmesi, banyo suyuyla bir emülsiyon oluşmasını ve süt kıvamı almasını sağlar. Banyo yağlarına köpürme özelliğine sahip koku maddeleri eklenerek köpüren banyo yağları da hazırlanır.

Resim 2.2: Kalıp olarak hazırlanmış güllü ve limonlu banyo yağları

2.5.3. Banyo Köpükleri

Banyo suyuna eklendiklerinde yüksek oranda köpük oluşturan preparatlardır. Temizlemenin yanısıra rahatlama ve tazeleme gibi etkileri de vardır. Sıvı, toz, tablet ve kapsül formlarında piyasaya sunulmuşlardır.

Yapılarında yüzey etkin maddeler (köpük ajanları), kalınlaştırıcı, köpüğü kararlı kılıcı maddeler, katkı maddeleri, parfüm ve çözücüler bulunur.

Resim 2.3: Sıvı banyo köpüğü

2.6. Banyo Preparatlarının Değerlendirilmesi

Banyo preparatlarının üretiminde kullanılan her türlü hammadde dermatolojik ve toksikolojik testlerden geçirilip güvenilirlikleri kanıtlanmıştır. Ancak yine de piyasaya sunmak üzere hazırlanıp bitmiş ürünler de çeşitli testlerden geçirilmelidir. Bu nedenle üretim sırasında ve ambalajlamadan sonra analitik kontroller yapılır. 30 aydan fazla bir sürede kolay bozulabilir özellikte değil ise son kullanma tarihine gerek duyulmaz. Ambalajın son hali, farklı sıcaklıklarda ve ışık etkisi altında tutularak kararlılık testleri gerçekleştirilir. Belirli zaman aralıklarıyla kimyasal ve mikrobiyolojik testler yapılır.

Bu tip preparatların, köpük miktarı, deri geçimliliği, kararlılığı ve cildin kaybolan yağını takviye etmesi gibi özellikleri de farklı yöntemlerle test edilir.

(21)

UYGULAMA FAALİYETİ

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Cildin yapısını ve özelliklerini doğru tespit ediniz (bk. Saç ve Cilt Analizi Mod.).

¾ Dikkatli olunuz.

¾ Küvetin temiz olduğundan emin olunuz. ¾ Küvet temizliği için kalıntı

bırakmayacak dezenfektanlar kullanınız.

¾ Su sıcaklığını ayarlayarak küveti doldurunuz.

¾ İdeal banyo suyunun 33-37 derece arasında olduğunu unutmayınız.

¾ Kullanacağınız banyo preparatlarını, banyo suyuna yeteri miktarda karıştırınız.

¾ Banyo preparatlarının suda tam çözünme, köpürme gibi özelliklerine dikkat ediniz.

¾ Küvete girerek yumuşak lif hareketleriyle banyo işlemini tamamlayınız.

¾ Banyo preparatlarının durulanma, durulanmama özelliğini göz önüne alınız.

UYGULAMA FAALİYETİ

(22)

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

AÇIKLAMA: Aşağıda bir grup çoktan seçmeli soru verilmiştir. Çoktan seçmeli sorularda doğru cevabın önündeki harfi yuvarlak içine alınız.

1. Banyo preparatları hangi amaçla kullanılmaz?

A) Temizleme amacıyla

B) Vücuda nem vermek amacıyla C) Dezenfeksiyon amacıyla D) Rahatlamak amacıyla E) Koku vermek amacıyla

2. Aşağıdakilerden hangisi banyo preparatlarından beklenen özelliklerden değildir?

A) Cildin yağını fazla kaybettirmemeli B) Cilde gerekli nemi sağlamaları C) Cilde hava aldırmaları

D) Toksik etki yapmamaları E) Alerjik olmamaları

3. Aşağıdakilerden hangisi banyo ürünlerinin bileşiminde bulunan etkin bileşenlerdendir?

A) Köpük oluşturucular B) Kalınlaştırıcılar C) Renk vericiler D) Koku vericiler E) Koruyucular

4. Banyo preparatlarının banyo suyunda hızlı çözünmesini sağlayan madde aşağıdakilerden hangisidir?

A) Renk veren maddeler B) Koku veren maddeler C) Yüzey etken maddeler D) Efervesan maddeler E) Opaklık veren maddeler

5. Aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?

A) Banyo tuzları suyun sertliğini giderir.

B) Banyo yağlarının cildi yumuşatıcı etkisi vardır.

C) Banyo köpüklerinin bileşiminde en fazla yüzey etkin maddeler bulunur.

D) Banyo yağlarının köpürme özelliği genellikle yoktur.

E) Hidrofobik banyo yağları suda iyi çözünürler.

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

(23)

DEĞERLENDİRME

(24)

PERFORMANS DEĞERLENDİRME UYGULAMALI TEST

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

2 Küvetin temiz olduğunu gözlemlediniz mi?

3 Suyun sıcaklığını ideal derecelerde ayarladınız mı?

4 Kullanılacak banyo preparatlarını yeteri kadar suya karıştırdınız mı?

5

Kullandığınız banyo preparatlarının suda tam olarak

çözündüğünden, dağıldığından ve köpürdüğünden emin oldunuz mu?

6 Banyo sırasında lif hareketlerinin yumuşak olmasına dikkat ettiniz mi?

7 Kullanılan banyo preparatlarının durulanma, durulanmama özelliklerini göz önüne aldınız mı?

8 Banyo preparatını iyice duruladınız mı?

11 Küvet temizliği için kalıntı bırakmayacak dezenfektanlar kullandınız mı?

12 İdeal banyo suyunun 33–37 derece arasında olduğunu unutmamaya özen gösterdiniz mi?

13 Banyo preparatlarının suda tam çözünme, köpürme gibi özelliklerine dikkat etiniz mi?

14 Banyo preparatlarının durulanma, durulanmama özelliğini göz önüne aldınız mı?

DEĞERLENDİRME

PERFORMANS DEĞERLENDİRME

(25)

ÖĞRENME FAALİYETİ-3

Bu faaliyette, verilen bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında vücut şampuanlarını tanıyarak seçebilecek, tekniğine uygun bir şekilde uygulayabileceksiniz.

¾ İnternet ortamından, kozmetik ürünlerin satıldığı mağazalardan vücut şampuanlarını araştırarak kazandığınız bilgileri sınıfta arkadaşlarınıza sununuz.

1. VÜCUT ŞAMPUANLARI

3.1. Tanımı

Vücut şampuanları banyo esnasında vücut temizliğinde kullanılan ürünlerdir. Bazı markaların ürettiği vücut şampuanları temizlemenin yanısıra cildi rahatlatma, tazeleme, sıkılaştırma, nemlendirme gibi özelliklere de sahiptir. Tek başlarına kullanılabilecekleri gibi genellikle bir lif yardımıyla köpürtülerek kullanılırlar.

3.2. Yapı ve Özellikleri

Vücut şampuanları, son yıllarda özellikle hijyenik olması, kolay uygulanması, sabuna oranla cildi kurutucu etkisinin daha az olması ya da hiç olmaması gibi nedenlerle çok tercih edilen kozmetik preparatlar arasına katılmıştır. Yapı olarak köpürme özelliğine sahiptirler ancak, banyo köpükleri kadar yoğun köpük etkileri yoktur. Temizleme özellikleri ise banyo köpüklerine oranla daha yüksektir.

3.3. Bileşenler

Vücut şampuanları, şampuanlar gibi temel olarak temizleyici madde, köpürmeyi sağlayan ana bir yüzey etkin madde ve temizleme etkinliğini arttıran yardımcı yüzey etkin madde içerirler. Ayrıca yapılarında, köpük kararlılığını sağlayıcılar, düzenleyiciler, viskozite (kayganlık) arttırıcı maddeler, koruyucular, parfüm ve renk verici maddeler bulunur.

ARAŞTIRMA AMAÇ

ÖĞRENME FAALİYETİ–3

(26)

UYGULAMA FAALİYETİ

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Cildin yapısını ve özelliklerini doğru tespit ediniz. (Bkz. saç ve cilt analizi mod.)

¾ Dikkatli olunuz.

¾ Cildin özelliğine ve yapısına uygun vücut şampuanını seçiniz.

¾ Kullandığınız vücut şampuanının cilt yapısına uygun olduğundan emin olunuz.

¾ Vücudunuzu ıslatınız. ¾ Suyun sıcaklığının 33-37 derece arasında olmasına dikkat ediniz.

¾ Kullanacağınız vücut şampuanını bir banyo lifi üzerine yeteri miktarda dökerek köpürmesini sağlayınız.

¾ Kullanılacak lifin kişiye ait ve özel olmasına dikkat ediniz.

¾ Vücudunuzun yumuşak hareketlerle temizlemesini sağlayınız.

¾ Cildi sert hareketlerle tahriş etmeyiniz.

¾ Bol suyla vücudun durulanmasını sağlayarak temizlik işlemini tamamlayınız.

¾ Vücutta şampuan artığı kalmamasına dikkat ediniz.

UYGULAMA FAALİYETİ

(27)

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

AÇIKLAMA: Aşağıda size verilen cümleleri dikkatli okuyarak yanlarındaki boşluklara doğru (D) ya da yanlış (Y ) işareti koyunuz.

1. ( ) Vücut şampuanları temizleme amaçlı kullanılırlar.

2. ( ) Vücut şampuanlarının bileşimleri sabunlara benzer.

3. ( ) Vücut şampuanlarının yapısında yüzey etkin maddeler bulunmaz.

4. ( ) Sabunlar vücut şampuanlarına göre daha kullanışlı bir yapıya sahiptirler.

5. ( ) Banyo köpüklerinin temizleme etkisi vücut şampuanları kadar güçlü değildir.

6. ( ) Vücut şampuanları cilt tiplerine göre farklılık göstermez.

7. ( ) İyi bir vücut şampuanının cildi kurutmaması beklenir.

8. 8. ( ) Lif kullanımı şampuanın daha iyi köpürmesini sağlar.

DEĞERLENDİRME

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

(28)

PERFORMANS DEĞERLENDİRME UYGULAMALI TEST

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

2 Cilt yapısına uygun vücut şampuanını seçtiniz mi?

3 Suyun sıcaklığını ideal derecelerde ayarladınız mı?

4 Vücudunuzu kuru yer kalmayacak şekilde ıslattınız mı?

5 Kullandığınız vücut şampuanını uygulamak için lif kullandınız mı?

6 Kullandığınız lif yalnızca size mi ait?

7 Ürünün iyice köpürdüğünden emin oldunuz mu?

8 Vücudunuzun yumuşak hareketlerle iyice temizlendiğinden emin oldunuz mu?

9 Vücudunuzun ürün artığı kalmayacak şekilde durulandığından emin oldunuz mu?

10 DÜZENLİ VE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA 11 Dikkatli olmaya özen gösterdiniz mi?

12 Kullandığınız vücut şampuanının cilt yapısına uygun olduğundan emin oldunuz mu?

13 Suyun sıcaklığının 33–37 derece arasında olmasına dikkat ettiniz mi?

14 Kullanılacak lifin kişiye ait ve özel olmasına dikkat ettiniz mi?

15 Cildi sert hareketlerle tahriş etmemeye özen gösterdiniz mi?

16 Vücutta şampuan artığı kalmamasına dikkat etiniz mi?

DEĞERLENDİRME

Yaptığınız değerlendirme sonunda “hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araştırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz.

Cevaplarınızın tamamı “evet” ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

PERFORMANS DEĞERLENDİRME

(29)

ÖĞRENME FAALİYETİ–4

Bu faaliyette, verilen bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında, bebek preparatlarını tanıyarak seçebilecek, tekniğine uygun bir şekilde uygulayabileceksiniz.

¾ İnternet ortamından, kozmetik ürünlerin ve bebek eşyalarının satıldığı mağazalardan bebekler için kullanılan kozmetik preparatları araştırarak kazandığınız bilgileri sınıfta arkadaşlarınızla tartışınız.

4. BEBEK PREPARATLARI

4.1. Bebeklerde Görülen Cilt Bozuklukları 4.1.1. Bez Dermatitleri

Bebeklerde, kullanılan bezlerin yüzey yapılarından kaynaklanan fiziksel tahriş ya da idrar ve dışkı etkisiyle oluşan kimyasal tahriştir. Kaşıntıyla birlikte eritem (kırmızı renkli döküntü), kızarıklık, papül (sınırları belirgin, kabarık, çapı 1cm.den küçük oluşumlar) gözlenebilir. Hava geçirgenliği olan kaliteli bezlerin kullanılması, bebeğin altının sık sık değiştirilmesi, değiştirme sırasında temizleme ve yıkama işleminin iyi yapılması bez dermatitlerinin oluşmasını engeller.

4.1.2. İsilik

İsilik, az gelişmiş ter bezleri nedeniyle bebek ve küçük çocuklarda, pembe kabarcıklar şeklinde görülen bir cilt hastalığıdır. Yeni doğan bebeklerde, ilk hafta, alın bölgesinde terin vücutta tutulması, dışarı atılamaması nedeniyle görülür. Diğer tipi ise terin yapısında bulunan bileşenlerin genellikle boyun, göğüs üst bölgesi, kasıklar ve karın bölgesinde oluşturduğu kabarcıklardır. Kaşınmayla birlikte enfeksiyon oluşumu da gözlenebilir. İsilik oluşumunu engellemek için ortamın ısısı ve nemi kontrol altında tutulmalı, bebekler çok kalın giydirilmemeli, sık sık banyo yaptırılmalı, cildi kurutmak için bebek pudraları kullanılmalıdır. Ancak pudralar, isilik oluşumundan sonra kullanıldıklarında isiliğin iyileşmesini zorlaştırdığı için bu dönemlerde kullanmaktan kaçınmalıdır.

4.1.3. Yağlı Tabaka Termatitleri

Genellikle, baş, kaş ve yüz gibi yağ salgılarının fazla olduğu bölgelerde, pembe, yağlı bir tabaka ile kaplı eritem şeklinde görülen oluşumlardır. İlk dört ay içinde görülür. Ter ve

ARAŞTIRMA AMAÇ

ÖĞRENME FAALİYETİ–4

(30)

yağ salgılarının arasında vitamin metabolizmasından kaynaklanan bir dengesizlik olduğu durumlarda görülür. Oluşumlarını önlemek için deriyi temiz tutmak, bebek ciltlerine özel hazırlanmış, tahriş etkisi az olan bakım kozmetiklerinden kullanmak gerekir.

4.1.4. Atopik Dermatit

Sıklığı giderek artmakta olan bir deri hastalığıdır. Nedeni tam olarak anlaşılmamakla birlikte genelde yiyecekler, toz ve kalıtım gibi nedenlerle ortaya çıktığı düşünülmektedir.

Gözlemlenen vakaların %50’si 12 aylıktan küçük bebeklerdir. Korunmak için diğer dermatit çeşitlerinde olduğu gibi deri ve çevre temizliğine özen göstermek gerekir.

4.1.5

. Bebek Cildinin Korunması

Yetişkinlerde cilt, kişiye, çevreye, iklime, hastalıklara göre değişkenlik gösterebilir.

Ancak bebek ciltlerinde bu farklılık azdır. Bebeklerde, onların cildi için özel olarak hazırlanmış, tahriş etkisi bulunmayan hassas ürünlerin, düzenli olarak kullanılması gerekir.

Cilt temizliği yapılırken, deriyi fazlaca kurutacak sabun kullanımından kaçınılmalıdır.

Çünkü bunların içeriğinde bulunan alkali maddeler, koku veren maddeler ciltte tahrişe neden olabilir. Bunların yanısıra cildin mutlaka iyi durulanması, kaybolan nemin ve yağın takviye edilmesi, bebeklerin sık sık yıkanması da cilt sağlığının korunması için gereklidir.

4.2. Preparat Tipleri

Bebekler için üretilen preparatlarda bebek cildinin hassas yapısı göz önüne alınmıştır.

Ürünün yapısı, formülasyonu, ambalajı, bebek derisine uygunluğu gibi unsurlara dikkat edilir. Bu ürünlerin cildi kurutmayacak, yalnızca yağ fazlasını temizleyecek ürünler olması gerekir. Ayrıca tahriş etkisinin düşük olması için renk ve koku veren maddeler ile antiseptik maddeler çok az miktarda kullanılmalıdır. Bebek preparatlarının başlıcaları şunlardır:

4.2.1. Bebek Pudraları

Cildi, fazla yağını almak yoluyla kurutmak, korumak ve sürtünmeyi azaltmak amacıyla kullanılan preparatlardır. Bunlar nemi emer ve giysilerin neden olduğu tahrişi engeller. Yapıları talk pudralarına benzer. İçeriğinde kullanılan talk maddesinin, deri gözeneklerini örtmeden kayganlık sağlaması için belli partikül iriliğine sahip olması beklenir. Bebek cildinin hassasiyeti göz önüne alındığında, diğer pudralardan farklı olarak duyarlılık yapmayan ve irritan (tahriş yapıcı) olmadığı testlerle saptanmış olan parfüm ve katkı maddelerinin kullanılmasına dikkat edilmelidir.

4.2.2.

Bebek Sabunları

Katı bebek sabunlarında, suda fazlaca çözünmeyen yüzey etkin maddeler kullanılır.

Böylece köpük oluşumu azalır ve cildi tahriş etmez. Bunun yanısıra cildin kaybolan yağını

(31)

yerine koyması için içeriğe yağlı maddeler eklenir. Deride tahriş yaratabileceği için antibakteriyel maddelerin kullanılması uygun değildir.

4.2.3. Bebek Şampuanları

Formülasyonu diğer şampuanlara benzemekle birlikte içeriklerinde gözde tahriş ve yanma yapmayacak yüzey etkin maddeler kullanılır. Yoğunlukları ve akışkanlıkları da göze akmayacak düzeyde hazırlanır.

4.2.4. Bebek Yağları

Cildi ve ciltte kalan krem, pudra artıklarını temizleyen preparatlardır. Cilt üzerinde yağlı, koruyucu bir tabaka oluştururlar. Bu tabakanın neme, tahrişe ve sürtünmeye karşı koruyucu etkisi vardır. Hazırlanan preparatların ciltte, kolayca, ince bir film tabakası oluşturması istenir. Yapılarında genellikle sıvı parafin kullanılır.

4.2.5. Bebek Kremleri

Genellikle yağ içinde su emülsiyonu şeklinde hazırlanmış bu ürünlerin, bebeklerin cilt solunumunu engellemeden cildi koruyan yarı geçirgen bir film oluşturduğu bilinmektedir.

Bu nedenle bebek yağlarından daha iyi ve etkilidirler. Yapılarına eklenen bazı antiseptik maddelerle ciltte mikroorganizmaların yerleşmesi de önlenir.

(32)

UYGULAMA FAALİYETİ

¾ Pudra uygulaması yapınız.

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Ortam ısısını ayarlayınız. ¾ Ortalama sıcaklığın 25-26 derece olması gerektiğini unutmayınız.

¾ Mankeni hazırlayınız. ¾ Dikkatli ve özenli olunuz.

¾ Pudrayı uygulama yüzeyine dökünüz. ¾ Yeteri miktarda pudra kullanınız.

¾ Pudrayı masaj hareketleriyle cilde yediriniz.

¾ Elleriniz temiz, tırnaklarınızın kısa olmasına dikkat ediniz..

¾ Bebek sabunlarını uygulayınız.

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Mankeni hazırlayınız. ¾ Tırnaklarınızı kısa olmasına dikkat ediniz.

¾ Küvetini suyla doldurarak su sıcaklığını kontrol ediniz.

¾ İdeal su ısısının 33-37 derece olması gerektiğini unutmayınız.

¾ Bebeğin vücudunu suya alıştırarak yavaşça ıslatınız.

¾ Bebeğin güvenliği için banyo filesi kullanınız.

¾ Sabunu yumuşak hareketlerle bebeğin vücuduna sürünüz. Gerekirse yumuşak bir lif kullanınız.

¾ Lifin bebeğin cildini tahriş etmemesine özen gösteriniz.

¾ Bol suyla bebeğin vücudunu durulayınız.

¾ Bebeğin köpük etkisiyle kaymamasına dikkat ediniz.

¾ Bebek şampuanlarını uygulayınız.

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Bebeği soyarak temiz bir havluya sarınız.

¾ Tırnaklarınızı kısa olmasına dikkat ediniz.

¾ Bebek küvetini suyla doldurarak su sıcaklığını kontrol ediniz.

¾ İdeal su ısısının 33-37 derece olması gerektiğini unutmayınız.

¾ Bebeği yüzüstü tutarak başını arka taraftan ıslatınız.

¾ Bebeğin güvenliği için banyo filesi kullanınız.

¾ Elinize aldığınız yeteri miktardaki şampuanı yumuşak hareketlerle köpürterek yediriniz.

¾ Bebeğin baş derisini hırpalamayınız, fazlaca ovuşturmayınız.

¾ Başın arka tarafından bol su dökerek şampuanı durulayınız.

¾ Bebeğin kulaklarına, ağzına, gözüne su kaçırmamaya özen gösteriniz.

UYGULAMA FAALİYETİ

(33)

¾ Bebek yağlarını uygulayınız.

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Bebeği soyarak temiz bir havlu üzerine yatırınız.

¾ Ellerinizin temiz, tırnaklarınızın kısa olmasına dikkat ediniz.

¾ Elinize aldığınız yeteri miktardaki bebek yağıyla tüm cilde masaj yapınız.

¾ Sert masaj hareketleri kullanmayınız.

¾ Bebeğin üşümemesi için üzerine temiz bir havlu örterek 10-15 dakika bekleyiniz.

¾ Bekleme süresini iyi belirleyiniz.

¾ Bekleme süresi sonunda bebeğe banyo yaptırınız.

¾ İşlemler sırasında bebeği yalnız bırakmayınız.

¾ Bebek kremi uygulayınız.

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ Bebeği soyarak temiz bir havlu üzerine yatırınız.

¾ Ellerinizin temiz, tırnaklarınızın kısa olmasına dikkat ediniz.

¾ Elinize aldığınız yeteri miktardaki bebek kremini tüm cilde masajla yediriniz.

¾ Sert masaj hareketleri kullanmayınız.

(34)

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

AÇIKLAMA: Aşağıda size verilen cümleleri dikkatli okuyarak yanlarındaki boşluklara doğru (D) ya da yanlış (Y ) işareti ve boşluk olan yerlere doğru kelimeleri yazınız.

1. Ciltte kalan krem, pudra artıklarını temizler. ( ) A. Manken şampuanları 2. Cildin fazla yağını alır. ( ) B. Manken yağları 3. Cildin nemini sağlar. ( ) C. Manken kremleri 4. Vücut temizliğini sağlar. ( ) D. Manken pudraları 5. Baş temizliğini sağlar. ( ) E. Manken sabunları

Aşağıda verilen cümlelerdeki boşlukları tamamlayınız.

6. Mankenler için hazırlanan banyo suyu sıcaklığı ... derece olmalıdır.

7. Mankenlerin üşümemesi için uygun oda sıcaklığı ... derece olmalıdır.

8. Mankenlerde bezin temas ettiği bölgelerde bezin yüzeyinden kaynaklanan fiziksel tahrişe ... denir.

9. Mankenlerde ter bezlerinin yeterince gelişmemesinden kaynaklanan cilt problemine ... denir.

10. Mankenlerde deriyi ... yapıdaki alkali sabunların kullanımından kaçınmalıdır.

DEĞERLENDİRME

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

(35)

PERFORMANS DEĞERLENDİRME UYGULAMALI TEST

¾ Pudra Uygulaması

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

1 Ortamın ısısını 25-26 derece olacak şekilde ayarladınız mı?

3 Saçlarınızı düzenli şekilde topladınız mı?

4 Mankeni hazırladınız mı?

5 Pudrayı aldınız mı?

6 Pudrayı uygulama yüzeyine sürdünüz mü?

7 Yeteri miktarda pudra kullandınız mı?

8 Pudrayı yumuşak hareketlerle cilde yedirdiniz mi?

9 DÜZENLİ VE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA

10 Ortalama sıcaklığın 25–26 derece olması gerektiğini unutmamaya özen gösterdiniz mi?

11 Dikkatli ve özenli oldunuz mu?

12 Yeteri miktarda pudra kullandınız mı?

13 Elleriniz temiz, tırnaklarınızın kısa olmasına dikkat ettiniz mi?

¾ Bebek sabunu uygulayınız.

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

4 Havlu hazırladınız mı?

5 Bebek küvetini hazırladınız mı?

6 Bebeğin güvenliği için küvete banyo filesi taktınız mı?

7 Banyo suyunu 33-37 derece olacak şekilde hazırladınız mı?

8 Bebeğin vücudunu suya alıştırarak, yavaşça ıslattınız mı?

9 Sabunu yumuşak hareketlerle mankenin vücuduna sürdünüz mü?

10 Kulak arkası, kasıklar, ense ve boyun gibi kıvrımlı bölgeleri iyice sabunladınız mı?

11 Bebeğin vücudunu bol suyla duruladınız mı?

12 DÜZENLİ VE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA

14 Tırnaklarınızı kısa olmasına dikkat etiniz mi?

PERFORMANS DEĞERLENDİRME

(36)

15 İdeal su ısısının 33–37 derece olması gerektiğini unutmamaya özen gösterdiniz mi?

16 Bebeğin güvenliği için banyo filesi kullandınız mı?

17 Lifin mankenin cildini tahriş etmemesine özen gösterdiniz mi?

18 Bebeğin köpük etkisiyle kaymamasına dikkat etiniz mi?

¾ Bebek şampuan uygulama

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

4 Bebeği saracak temiz bir havlu hazırladınız mı?

5 Bebeğin küvetini hazırladınız mı?

6 Bebeğin güvenliği için küvete banyo filesi taktınız mı?

7 Banyo suyunu 33-37 derece olacak şekilde hazırladınız mı?

8 Bebeği dikkatlice soydunuz mu?

9 Bebeği yüzüstü tutarak başını arka taraftan ıslattınız mı?

10 Elinize aldığınız yeteri miktardaki şampuanı yumuşak hareketlerle, köpürterek sürdünüz mü?

11 Suyu başın arka tarafından dökerek mankenin saçlarını iyice duruladınız mı?

12 Bebeğin kulaklarına, ağzına, gözüne su kaçırmamaya dikkat ettiniz mi?

15 Tırnaklarınızı kısa olmasına dikkat etiniz mi?

16 İdeal su ısısının 33–37 derece olması gerektiğini unutmamaya özen gösterdiniz mi?

17 Bebeğin güvenliği için banyo filesi kullandınız mı?

18 Lifin mankenin cildini tahriş etmemesine özen gösterdiniz mi?

19 Bebeğin köpük etkisiyle kaymamasına dikkat etiniz mi?

(37)

¾ Bebek yağlarını uygulama

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

4 Bebeği üzerine yatıracak temiz bir havlu hazırladınız mı?

6 Bebeği havlunun üzerine yatırdınız mı?

7 Elinize aldığınız yeteri miktardaki manken yağını yumuşak hareketlerle cilde masajladınız mı?

8 Bebeğin bekleme süresince üşümemesi için üzerini temiz bir havlu ile örttünüz mü?

9 10-15 dakika bekleme süresi tespit ettiniz mi?

10 Bekleme süresi sonunda bebeğe banyo yaptırdınız mı?

13 Ellerinizin temiz, tırnaklarınızın kısa olmasına dikkat ettiniz mi?

14 Sert masaj hareketleri kullanmamaya özen gösterdiniz mi?

15 Bekleme süresini iyi belirlediniz mi?

16 İşlemler sırasında mankeni yalnız bırakmamaya dikkat etiniz mi?

¾ Bebek kremi uygulama

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

4 Bebeği üzerine yatıracak temiz bir havlu hazırladınız mı?

6 Bebeği havlunun üzerine yatırdınız mı?

7 Elinize aldığınız yeteri miktardaki manken kremini yumuşak hareketlerle cilde yedirdiniz mi?

8 DÜZENLİ VE KURALLARA UYGUN ÇALIŞMA

10 Ellerinizin temiz, tırnaklarınızın kısa olmasına dikkat ettiniz mi?

11 Sert masaj hareketleri kullanmamaya özen gösterdiniz mi?

DEĞERLENDİRME

Yaptığınız değerlendirme sonunda “hayır” şeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz. Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Eksikliklerinizi araştırarak ya da öğretmeninizden yardım alarak tamamlayabilirsiniz.

Cevaplarınızın tamamı “evet” ise bir sonraki faaliyete geçiniz.

(38)

ÖĞRENME FAALİYETİ-5

Bu faaliyette, verilen bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında hijyenik bağları tanıyarak seçebilecek, tekniğine uygun bir şekilde uygulayabileceksiniz.

¾ İnternet ortamından, kozmetik ürünlerin satıldığı mağazalardan ve marketlerden araştırarak, hijyenik bağlarla ilgili edineceğiniz bilgileri sınıf ortamında arkadaşlarınızla paylaşınız. Farklı markalar arasındaki farklılıkları belirleyiniz.

5. HİJYENİK BAĞLAR

5.1. Tanımı

Bayanlara özel vajina dışı koruma ürünleri olup, vücut bakımı, temizliği ve hijyeni için kullanılırlar.

5.2. Yapı ve Özellikleri

Hijyenik bağlardan farklı kullanım amaçları ve farklı kişisel yapıları doğrultusunda farklı beklentiler vardır. Örneğin menstural (regli) dönemin ağır seyrettiği günlerde ürünün emiciliği ön plana çıkarken hafif dönemde daha az önem taşır.

Hijyenik bağlar fiziksel vücut yapılarına ve ağırlıklarına, kanamanın az ya da fazla olduğu dönemlere ve saatlere göre farklı form ve ebatlarda üretilmişlerdir. Örneğin günlük pedlerin kullanım süreleri 5-6 saatken gece pedlerininki 7-9 saate kadar çıkar. Kanamanın az olduğu ya da hiç olmadığı zamanlar için üretilmiş yaprak pedler de günümüzde sıkça kullanılmaktadır. Bunların kullanım süreleri de 5-6 saattir ve emicilik özellikleri fazla yoktur.

Hijyenik bağların taşıması gereken özellikleri şöyle sıralayabiliriz:

¾ Emicilik özelliği iyi olmalı.

¾ Kanamanın fazla olduğu günlerde bile giysiyi korumalı.

¾ Yürürken, otururken, yatarken ve spor yaparken etkinliğini sürdürebilmeli.

¾ Giysi içinde şeklini korumalı, deforme olmamalı.

¾ Üst yüzeyi yumuşak ve esnek malzemeden, anatomik yapıya uygun olarak üretilmiş olmalı.

¾ Cildi tahriş etmemeli.

¾ Koku oluşumunu engellemeli.

ÖĞRENME FAALİYETİ-5

ARAŞTIRMA

AMAÇ

(39)

5.3. Bileşimi

Hijyenik bağların emiciliği en önemli özelliğidir. Bu emici gövde, kağıt hamurundan, sentetik bir polimerle selülozun karışımından, bazı ürünlerde de yapay ipek elyafından elde edilir. Ancak bu emici gövde, selülozik yapıya sahip olduğundan ıslanmayla bozulabilir. Bu nedenle her yönden kaplama ile korunmuştur. Bu kaplama malzemesi hem pedin dayanıklı olmasını hem de kan dışındaki mukoz bileşenlerin de kolaylıkla emilmesini sağlar.

Günümüzde üç boyutlu yapıya sahip ve kanamada tek yönlü akış sağlayan kaplama malzemeleri çok kullanılsa da bunların doku kalitesi ve rahatlığı diğerlerine göre azdır.

Hijyenik bağların giysiyle temas eden kısmı, sızıntıya engel olmak için nem geçirmeyen bir madde ile kaplıdır. Bu amaçla genellikle polietilen film denilen malzeme kullanılır. Havayı tutucu özelliği vardır. Pedin kaymasını engellemek için ise giysiye temas eden kısımda yapışkan yüzey vardır. Yapıştırıcı maddenin oda sıcaklığında sürekli yapışkan özelliğini koruması istenir.

Bazı hijyenik bağlar kokuyu gizlemek için parfüm içerirler. Ancak günümüzde kullanılan kokusuz deodorant maddeler, koku oluşumunu engelledikleri için daha çok tercih edilirler. Bunlar da genel olarak bakteriyostatik (bakteri üremesini engelleyici) ve dezenfektan maddelerdir.

5.4. Formülasyon

Hijyenik bağların üretilmesi günümüzün modern koşullarında fabrikasyon üretimle yapılmaktadır ve elyafların ayrılması, emici gövdenin oluşumu, hijyenik bağın oluşumu ve paketleme aşamalarıyla gerçekleştirilir. Bu üretim ortamlarının, bütün hijyenik preparatlarda olduğu gibi toz ve bulaşanlardan arındırılmış bir yapıya ve donanıma sahip olması beklenir.

5.5. Fiziksel, Mikrobiyolojik, Dermatolojik ve Fizyolojik Özellikler

Hijyenik bağların bu özelliklerini şöyle maddeleştirebiliriz:

¾ Hijyenik bağların ağırlık, koruma, boyut ve emicilik gibi fiziksel özellikleri gece kullanılan pedleri daha çok tercih edilir hale getirmiştir.

¾ İnce pedler günümüzde daha çok tercih edilmektedir.

¾ Emme gücü pedin orta kısmında daha yoğundur.

¾ Pedin koruyucu kaplamasının yapısı geçirgenlik süresini belirler.

¾ Pedlerin üretiminde mikroorganizmaların üremesini engelleyecek yapıdaki hammaddeler kullanılır.

¾ Üretim sırasında kullanılan alet ve makineler da temizlik ve deri yapısına uygunluk açısından garanti altındadır.

¾ Bunlar deriyle sürekli temas halindeki ürünler olduğu için kaplama ve koruyucu koku maddeleri toksik ve alerjen olmamalıdır.

(40)

UYGULAMA FAALİYETİ

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ İhtiyacınıza en uygun olan hijyenik bağı seçiniz.

¾ Dikkatli olunuz.

¾ Yapışkan koruyucu bantları çıkarınız. ¾ Yapışkan özelliğini bozmamaya dikkat ediniz.

¾ Pedi iç çamaşırınıza doğru şekilde yerleştiriniz.

¾ Pedin kaymayacak şekilde yerleşmesine özen gösteriniz.

¾ Önerilen zamanda pedinizi değiştiriniz. ¾ Sık sık duş alınız.

UYGULAMA FAALİYETİ

(41)

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

OBJEKTİF TESTLER (ÖLÇME SORULARI)

AÇIKLAMA: Aşağıdaki cümlelerde bazı kelimelerin yerleri boş bırakılmıştır. Boş bırakılan yerlere doğru kelimeleri yazınız.

1. Hijyenik bağlarda olması gereken en önemli özellik ...olmasıdır.

2. Günlük kullanılan pedleri ... saatte bir değiştirmek gerekir.

3. Gece kullanılan pedlerin ... saatte bir değiştirmek gerekir.

4. Günümüzde hijyenik bağların koku yapmasını engellemek amacıyla kullanılan kokusuz deodorant maddeler...ve ...’dır.

5. Emme gücü pedin ...bölümünde daha yoğundur.

6. Hijyenik bağlar sürekli deriyle temas halindeki ürünler olduğundan kaplama maddeleri...ve ...etki yapmamalıdır.

7. Her gün kullanım için ... pedler uygundur.

8. Hijyenik bağların üretiminin yapıldığı ortamların ... olması gerekir.

9. Hijyenik bağların kaymaması için alt yüzeyleri ... maddeden yapılmıştır.

10. Günümüzde her tür giysiyle rahat kullanıldığı için ... pedler en çok tercih edilenlerdir.

DEĞERLENDİRME

ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME

(42)

PERFORMANS DEĞERLENDİRME UYGULAMALI TEST

DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ Evet Hayır

1 İhtiyacınız doğrultusunda (uzun-kısa, gündüz-gece, kalın-ince,

yaprak gibi) en uygun hijyenik bağı seçtiniz mi?

2 Yapışkan koruyucu bantları çıkardınız mı?

3 Pedi çamaşırınıza doğru ve kaymayacak şekilde yerleştirdiniz mi?

4 Önerilen sürelerde pedinizi değiştirdiniz mi?

5 Koku gibi istenmeyen durumların ortaya çıkmaması için sık sık duş alıp kişisel hijyen koşullarını yerine getirdiniz mi?

8 Yapışkan özelliğini bozmamaya dikkat ettiniz mi?

9 Pedin kaymayacak şekilde yerleşmesine özen gösterdiniz mi?

10 Sık sık duş aldınız mı?

DEĞERLENDİRME

PERFORMANS DEĞERLENDİRME

(43)

ÖĞRENME FAALİYETİ-6

Bu faaliyette, verilen bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında böcek kovucuları tanıyarak seçebilecek, tekniğine uygun bir şekilde uygulayabileceksiniz.

¾ İnternet ortamından, kozmetik ürünlerin satıldığı mağazalardan, eczanelerden, marketlerden araştırarak, böcek kovucularla ilgili edineceğiniz bilgileri sınıf ortamında arkadaşlarınızla tartışınız.

6. BÖCEK KOVUCULAR

6.1. Tanımı

Böcek kovucular, böceklerin deriyle temasını ve asalak olarak yaşamalarını engellemek amacıyla cilde sürülerek uygulanan preparatlardır.

6.2. Yapı ve Özellikleri

Çok eski dönemlerden beri böcek kovucu olarak kullanılan bitkiler olduğu gibi aromatik bitki ve odunların yakılarak tütsüsünün bu amaçla kullanıldığı bilinmektedir.

Günümüzde ise anason, bergamot, kafur, tarçın, sitronella (idris otu), hindistan cevizi, okaliptüs ve çam gibi doğal maddeler böcek kovucu olarak sentetik kovucuların yerini almaktadır.

Böcek kovucular, yavaş yavaş buharlaşarak böcekleri kovan bir koku engeli oluştururlar. Uygulandıkları yere yaklaşan sinekler uzaklaşır. Ancak kokunun şiddeti azaldıkça koruyucu etkisi de azalır.

6.3. Bileşenleri

Etkin bileşenleri, amid, alkol, ester, ve eter yapısında olan, oda sıcaklığında yavaş yavaş buharlaşan, düşük erime ve kaynama derecesine sahip, sıvı ya da katı kimyasal maddelerdir.

Böcek kovucular, aeresol, çözelti, püskürtme, çubuk, roll-on, emülsiyon ve jel formunda üretilmektedir. En çok tercih edilenleri çözelti ve püskürtme şeklinde olanlardır.

Bunların her ikisi de alkollü ya da sulu alkollü çözeltiler şeklinde hazırlanmıştır. Kozmetik açıdan cildin yağ düzeyini ayarlamak için kullanılan silikon yağları ve parfümler formülasyonda yer alan diğer maddelerdir.

ÖĞRENME FAALİYETİ-6

ARAŞTIRMA

AMAÇ

(44)

6.4. Kullanılış

Vücudun böcek ve sineklere maruz kalan tüm yüzeyine tam olarak uygulanmalıdır.

Bunlar, mukozada tahriş etkisi yaratabileceği için göz, ağız ve burnun iç kısmı ile temas edilmemesine dikkat edilmelidir. Bu nedenle bebeklerde ve küçük çocuklarda kullanılması önerilmez. Ürünlerin etki süresi de terleme, sıcaklık, nem, rüzgar gibi etkenlere göre değişiklik gösterir. Ayrıca bunların her çeşit böcekte de etkisi aynı değildir. Örneğin arılara karşı bir kimyasal koruyucu henüz üretilememiştir.

Böcek kovucular, sentetik ve plastik maddelere zarar verebilecekleri için, güneş gözlükleri, plastik çantalar vb. malzemelerle temasından kaçınılmalıdır.

(45)

UYGULAMA FAALİYETİ

İŞLEM BASAMAKLARI ÖNERİLER

¾ En rahat kullanabileceğiniz böcek kovucuyu seçiniz.

¾ Dikkatli olunuz.

¾ Cildinizde ürünle reaksiyona girebilecek kozmetik artıkları varsa temizleyiniz.

¾ Uygulama bölgesinin temiz olmasına dikkat ediniz.

¾ Çeşidine göre ürünü cilde sürünüz ya da spreyleyiniz.

¾ Ürünün alerjik olmamasına özen gösteriniz.

¾ Ürünü gereken sürede yenileyiniz. ¾ Ürünü uygularken ağız, göz gibi bölgelere kaçırmamaya özen gösteriniz.

¾ Uygulama sonrası ellerinizi yıkayınız. ¾ Elinizde ürün artığı kalmamasına dikkat ediniz.