VEZİRKÖPRÜ MESLEK YÜKSEKOKULU

(1)

ORMANCILIK / ORMANCILIK VE ORMAN ÜRÜNLERİ PROGRAMI

VEZİRKÖPRÜ MESLEK YÜKSEKOKULU

ORP211-AHŞAP MALZEME TEKNOLOJİSİ

Öğr. Gör. Cemil ÖZDEMİR

(2)

Lif Levha, MDF, Yapay Reçine Plakaları

Hafta-13

ORP211 - AHŞAP MALZEME

TEKNOLOJİSİ

(3)

LİF LEVHA

LİF LEVHA: Bitkisel liflerin doğal yapışma ve keçeleşme özelliklerinden yararlanarak ya da

yapıştırıcı madde ilave ederek oluşturulan levha

taslağının kurutulması veya preslenmesi sonucu elde edilen yapay levhalara lif levha denir.

• Hammadde olarak odun, şeker kamışı, keten, tahıl, pamuk ve mısır saplarından yararlanılır.

Levhalar en az % 80 oranında bitkisel lif içermekte olup yaş ve kuru yöntemler ile üretilir.

• Yaş yöntem ile üretilen levhaların bir yüzü düz olup diğer yüzünde elek izi bulunurken,

• Kuru yöntemde ise her iki yüz de düzgündür.

(4)

LİF LEVHA

Lif levhalar yoğunluklarına göre;

• Yumuşak (δ<0,35 g/cm3),

• Orta sert yoğunlukta (MDF = Medium Density Fiberboard) (δ=0,59-0,8 g/cm3),

• Sert (HDF = Hard Density Fiberboard) Ağır (δ>0,8 g/cm3) olarak gruplandırılırlar.

•Genellikle yalıtım (izalasyon) amacı ile kullanılan yumuşak lif levhalara presleme işlemi uygulanmayıp levha taslağı kurutularak üretim tamamlanır.

(5)

LİF LEVHA

• Lif levha, ağaç malzemede bulunan kusurları içermediği gibi, çalışma sakıncası bulunmayan, vernikleme, boyama, çivi ve vida tutma özellikleri iyi olan homojen yapılı ve düzgün yüzeyli bir

malzeme olarak mobilya endüstrisinde tercih edilmektedir.

• MDF yüzeyleri masif ahşap desenli kağıt ya da sentetik reçine tabakaları ile kaplanmakta

(MDFlam), yüzeylerinin düzgünlüğü nedeni ile ince kaplama ve kağıt kullanılabilmektedir.

(6)

LİF LEVHA

• Suntalam, yongalevhaların üzerine renk veya desen gereci ile fenol ya da melamin reçinesi (şeffaf overlay kağıdı) yapıştırılmış plakalardır.

• Desen gereci üzerine melamin reçinesi

yapıştırılmış suntalam yüzey kalitesi bakımından formika kaplanmış sunta kalitesindedir.

• Lambri, tavan kaplaması, dekorasyon işleri,

mutfak dolapları vb. yerlerde kullanılan suntalam, üretici firmalarca m3 olarak, parakendecilerde ise tabaka halinde 16, 19 ve 22 mm kalınlıkta,

205x280 cm ve 183x366 cm genişlik ve uzunlukta bulunur.

(7)

LİF LEVHA

• MDF (Medium Density Fiberboard), orta

yoğunlukta lif levha kelimelerinin baş harfleri ile anılan ve Amerika’da geliştirilmiş bir yapay

levhadır.

• Dayanıklı ağaç parçaları liflenerek, tutkal, parafin ve çeşitli tuzlardan oluşan katkı maddeleri ile

preslenerek üretilen MDF masif ağacın çoğu özelliklerine cevap verebilmektedir.

(8)

LAMİNE MASİF AĞAÇ MALZEME

• Ağaç işleri endüstrisinde her geçen gün daha yaygın kullanım alanı bulan lamine ağaç malzeme, ahşap kaplamaların özellikle lifleri birbirine paralel olarak yapıştırılmasıyla elde edilen yapı elemanı olarak tanımlanmaktadır.

• Masif ağaç malzemenin büyük boyutlu ve kavisli elemanlarda tek parça olarak kullanılması, gerek

ekonomik ve gerekse teknik açıdan elverişli değildir.

• Büyük boyutlu taşıyıcı elemanların üretiminde, tek parça masif ağaç malzeme kullanılması imkanları sınırlıdır. Çünkü, ağaç malzemede bulunan budak,

çatlak, spiral liflilik vb. kusurların tamamen giderilmesi mümkün görülmemektedir.

(9)

LAMİNE MASİF AĞAÇ MALZEME

• Kavisli elemanların üretiminde masif ağaç

malzemenin tek parça olarak kullanılması fire oranını artırdığından ekonomik değildir.

• Ayrıca, eğri forma göre kesilen ağaç malzemede diyagonal liflilik oluşacağından direncini olumsuz etkiler.

• Bu sakıncaların giderilmesi için laminasyon tekniği kullanılmaktadır. Böylece büyük boyutlu ağaç

malzemelerden yüksek kalitede ve istenilen formda lamine masif ağaç malzeme

üretilebilmektedir.

(10)

LAMİNE MASİF AĞAÇ MALZEME

• Laminasyon tekniği ağaç malzemenin

kusurlarından arındırılarak kullanılmasına imkan sağlamakta ve üretilen malzemenin kalite

özellikleri masif ağaç malzemeden iyi olmaktadır.

• Sağlam parçalardan elde edilen lamine ağaç malzeme, kusursuz olması yanında lamine katlarda farklı kalınlık ve renkte ağaç

malzemelerden oluşturulduğundan estetik görünüm sağlanır.

(11)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

MDF (Medium Density Fiberboard,Orta

Yoğunlukta Lif Levha): Ağaç liflerinin sıcakta sertleşen sentetik reçine ile birbirine

kaynaştırılması suretiyle levhalar halinde

üretilen ahşap esaslı bir malzemedir.

(12)

İdeal Bir Odun Levhasında Aranan Özellikler

•Boyutları sınırlı olmamalıdır,

•Homojen olmalıdır,

•Sertlik, eğilme direnci, iç bağlanma, yüzey

sağlamlığı ve düzgünlüğü gibi fiziksel özellikleri yüksek olmakla birlikte hafif olmalıdır,

•Rutubet değişimlerinden en az etkilenmelidir,

•Sıcak ve soğuk olarak basınca dayanıklı olmalıdır,

•Yüzeyi düzgün olmalı, işlenmesi kolay olmalıdır,

•Yanmaz olmalı, böcek ve mantarlara dayanıklı olmalıdır,

•Ucuz olmalı, üretimi kolay ve ucuz olmalıdır,

•Her türlü hammadde üretiminde kullanabilmelidir

(13)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

Orta Yoğunlukta Lif Levhanın özellikleri

– Kalınlık yönünde homojen bir özgül ağırlık dağılımı vardır.

– Levha yüzeyleri yüzey işlemleri için uygun olup

işlem görmüş yüzeylerde zamanla pürüzlenme ve parlaklık azalması olmaz,

– Levha kenarlarının kusursuz olması, kolayca işlenebilmesi, kaplanabilmesi, zımpara ve cila gerekmeyişi, baskı yapılabilmesi, kolayca

yapıştırılabilmesi,

– Fiziksel özellikleri çok yüksektir, ancak hafif değildir,

(14)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

Orta Yoğunlukta Lif Levhanın özellikleri

– Yonga levha ve odundan üretilen diğer levhalara oranla daha düşük kaliteli odunlardan üretilebilir, hammadde isteği sınırlı olmayıp çok değişik

hammaddeler kullanılabilir,

– Rutubete dayanıklıdır, şişmez, kolay kesilir, yarılıp parçalanmaz, çivilenip vidalanabilir,

– Levha boyutları standartlara uygundur, çok güzel işlenebilir, oyma yapılabilir.

– Sağlamlık her yönde aynı olduğundan doğal

oduna oranla daha geniş mobilya dizaynına imkan vermektedir.

(15)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

MDF ÜRETİMİ

• En az 8 cm çaplı her türlü odun MDF üretiminde kullanılır.

• Bu parçalar yongalama makinesinde 4x4x1 cm'lik yongalar haline getirilir.

• Asıl işlem gören yonga parçaları liflere ayrılır ve tutkalla karıştırılır.

• Tutkallanmış lifler kurutucu hattında 150°C

de paralel sistem hava akımında kurutulur.

(16)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

MDF ÜRETİMİ

– Üretilecek levha kalınlıklarına göre lifler, serme ünitesinde, yönlendirilmeden serbest olarak

serilir.

– Ön presten geçirilerek şekillendirilir.

– Sıcak pres yükleme asansörü katlarıma

dolduran şekillendirilmiş levhalar, pres katları arasında 165°C sıcaklıkta ve 35 – 45 kg/cm²

basınç alında, kalınlıklara göre değişen sürelerle ham levha halinde getirilir.

(17)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

MDF ÜRETİMİ

– Presten çıkartılan bu levhalar, yıldız soğutucu ünitesine alınır.

– Kenar alma işleminden sonra levha ambarına sevk edilir.

– Yedi gün dinlendirilen levhalara iki yönlü zımpara yapılarak son kalınlıkları verilir.

– Üretim sonrası plakalar, laboratuarlarda kalite kontrolden geçirilerek satışa sunulmak üzere mamul stok ambarına depolanır.

(18)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

ODUN MALZEMENİN YONGALANMASI VE ÖĞÜTÜLMESİ

(19)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

ÖĞÜTÜLEN TALAŞLARIN TUTKALLA

KARIŞTIRILMASI VE LEVHA HALİNE GETİRİLMESİ

(20)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

LEVHALARIN SERTLEŞTİRİLMESİ VE SON ÖLÇÜLENDİRİLMESİ

(21)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

MDF’ nin Masif ve Türevlerine Göre Üstünlükleri

– MDF’nin masif ve türevlerine göre üstünlükleri kullanım alanlarına göre değişmekle birlikte, iki ana sınıfta toplanabilir.

1. MDF’nin Teknolojik Üstünlükleri 2. Ekonomik Özellikleri

(22)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

Mdf’nin Teknolojik Üstünlükleri

• Hem masif hem de levha mobilya seri üretimine elverişli olması.

• Makine ile işlenmesinin kolay oluşu.

• Stabilitesinin mükemmel oluşu, boyutlarının hemen hiç oynamaması.

• Herhangi bir yerinde budak, çatlak, kıymık gibi özürler görülmemesi.

• Homojen bir yapıya sahip olması.

• Hemen her çeşit boya ve verniği kabul etmesi ve kenar yüzeylerine, epoksi reçinesi sürmekle

dayanıklılık kazandırılması.

(23)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

Mdf’nin Teknolojik Üstünlükleri

• Ahşap kaplama, PVC folyo, melaminli kağıt gibi malzemelerle kaplanabilmesi.

• Üst yüzey işlemlerine hazır bir yüzeye sahip olması.

• Vida ve tutkal tutma özelliğinin iyi olması.

• Bünyesinde taşıdığı % 4 – 7 arası uygun nem oranı nedeniyle, değişik iklim koşullarına uyum sağlayabilmesi.

• Desen baskı sistemine elverişli olması.

(24)

MDF (Orta Yoğunlukta Lif Levha)

MDF’nin Ekonomik Özellikleri

• Kullanıma hazır oluşu, yüzeyde herhangi bir hazırlık işlemi gerektirmeyişi,

• Standart boyutlara sağlanabilmesi,

• Kullanımında fire oranının çok düşük olması,

• Masifte olduğu gibi kurutma giderlerinin olmayışı,

• Yüzey dokusunun sık bir yapıda olması, boya ve vernik gibi üst yüzey gereçlerinde ekonomik

kullanımını sağlar.

(25)

YAPAY REÇİNE PLAKALARI VE KENAR BANTLARI

YAPAY REÇİNE PLAKALARI

Yapay Reçine Plakaları: Mobilya yüzeylerine yapıştırılarak kullanılan plakalardır. Piyasada formika olarak isimlendirilir.

•Yapay reçine plakaları, yapay reçine sıvısı

emdirilmiş kağıtların üst üste konularak sıcak

preslerde sıkıştırılması ile elde edilir.

(26)

•Başlıca iki gruba ayrılır;

1- Fenol ve melamin reçinesinden elde edilen plakalar.

2- Poliester reçinesinden elde edilen plakalar.

(27)

(28)

1- Fenol ve Melamin Reçinesinden Elde Edilen Plakalar

• Kalınlıkları 0.9 ile 1.3 mm arasında değişen yapay reçine plakaları şu katmanlardan

oluşur.

–Üst katman

–Dekor (desen) katmanı –Astar katman

–Dolgu katmanı

–Denkleştirme katmanı

(29)

YAPAY REÇİNE PLAKALARININ KATMANLARI

(30)

YAPAY REÇİNE PLAKALARI

ÖZELLİKLERİ:

• Plakanın dolgu katmanı koyu renkli kağıtlardan oluşur.

• Koyu renkli dolgu katmanını, dekor katmanı ile üst katmanın rengini bozmasına engel

olmak için araya astar katmanı.

• Üretilen plakanın çalışmasını ve

kamburlaşmasını önlemek içinde dolgu katmanının diğer yüzeyine denkleştirme katmanı konulur.

.

(31)

YAPAY REÇİNE PLAKALARI

ÖZELLİKLERİ:

• Üst katman aydınger kağıdını andıran saydam bir kağıttan hazırlanır.

• Dekor katmanı plakanın rengini ve desenini oluşturur.

• Bol miktarda reçine emdirilmiş üst katman, dekor katmanının görüntüsünü bozmadan korur.

• Bu katman basım evlerinde hazırlanır.

.

(32)

2-

Poliester reçinesinden elde edilen plakalar (laminat)

– Kalınlıkları 0.6 – 0.8 mm arasında olan poliester

reçine plakalarının da genel olarak iki türü bulunur.

• Dolgu ve dekor katmanından oluşan ucuz cins levhalar,

–Bu tür plakalar her iki katmana da poliester reçine sıvısı emdirilerek üretilir.

• Piyasada Laminat adı ile bilinir.

–Denkleştirme katmanı kullanılmaz.

–Bu levhalar formikaya göre daha ince ve daha kırılgandır.

–Laminat levhalar, özel makinelerde ısı ile iç ve dışbükey yüzeylere kaplanmaktadır.

(33)

Yapay reçine plakalarının özellikleri

• Genellikle plastik tutkalla mobilya yüzeylerine yapıştırılır.

• Eritici sıvılarda erimezler, yüzeyleri sürtünme ve aşınmaya karşı oldukça dayanıklıdır.

• Renkleri bozulmaz, solmaz.

• Boy yönünde % 0.2, en yönünde de % 0.4 dolaylarında ölçü değişimi gösterir.

• Makinelerde rahat işlenebilir.

• Çok kırılgan ve gevrek bir yapıya sahiptir.

(34)

•Yapay reçine plakalarının kullanıldığı yerler

• Evlerde, lokanta, sinema, banka, bekleme salonu, hastane, okul, laboratuar gibi yerlerde kullanılan her türlü mobilyaların (masa, sandalye, dolap, bank, raf vb) yapımında, tavan, lambri ve

seperatör gibi dekorasyon işlerinde kullanılır.

• Gemi, tren vagonları ve otobüs üretiminde, kapı, mutfak ve banyo dolapları yapımında geniş bir kullanım alanı bulunmaktadır.

(35)

Yapay reçine plakalarının depolanması

• Fabrikalarda üretilen formika plakaları aralarına kağıt konularak yüz yüze gelecek şekilde dörtlü paketler haline getirilir.

• Bu paketlerin birkaç adedi bir araya getirilerek sandık ambalajlar içerisinde taşınır.

• Eğimli raflarda da bekletilebilir.

• İstif yeri ve rafları düzgün ve düzenli olmalıdır.

(36)

YAPAY REÇİNE PLAKALARININ DEPOLANMASI

(37)

KENAR BANTLARI

•Yüzeyleri yapay reçine plakası ile kaplanmış

tablaların kenarları genelde aynı özellikteki kenar bantlarıyla kapatılır. Bu kenar bantlarına folibant denir.

(38)

KENAR BANTLARI 1. Melamin ve

2. PVC özellikli olmak üzere iki çeşidi vardır.

• Renk ve desen olarak suntalam ve yapay reçine plakalarının renk ve desenlerine uygun olarak üretilirler.

• Piyasada yerli ve ithal olarak 0.32 – 0.45 mm

arası kalınlıkta, 14 – 15 mm arası genişlikte ve 50 – 300 m’lik rulolar halinde bulunmaktadır.

(39)

KAYNAKLAR

• Prof. Dr. Yalçın ÖZ – Doç. Dr. Hakan KESKİN – AĞAÇ MALZEME TEKNOLOJİSİ – GAZİ KİTABEVİ/2008

• Prof. Dr. A. Yılmaz BOZKURT – AĞAÇ TEKNOLOJİSİ – İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ ORMAN FAKÜLTESİ

YAYINLARI

• Prof. Dr. M. Hakan AKYILDIZ – AĞAÇ MALZEME TEKNOLOJİSİ – DERS SUNUMLARI