ÜNAK Toplu Katalog Projesi p g j
Kamil Çömlekçi
TED Ankara Koleji Vakfı Kütüphaneleri
z TED Ankara Koleji Vakfı Kütüphaneleri Müdürü
z ÜNAK Bilimsel Etkinliklerden Sorumlu Başkan Yardımcısı
kcomlekci@tedankara.k12.tr
İçerik
{
Toplu Katalog Projesi
Amaç
z Amaç
z Tarihçe
z Aşamalar
z Yapılan Çalışmalar
z Devam eden ve planlanan çalışmalar
N l ti k?
{
Neler getirecek?
{
Programın Özellikleri
{
Örnekleri İnceleme
Projenin Amacı
{ Türkiye Üniversite Kütüphaneleri Toplu Kataloğunun Oluşturulması,
{ Türkçe-İngilizce-Almanca-Fransızca dillerinde değişebilen tek bir arayüzden Türkiye Üniversite Kütüphanelerinde bulunan kaynakların bibliyografik bilgilerine erişim,
{ Bibliyografik bilgilerin paylaşımı ve kataloglama maliyetlerinin düşürülmesi
{ Türkiyede üretilen bilginin uluslararası paylaşıma açılması
{ Ulusal ve uluslararası kütüphaneler arası ödünç verme işleminin daha aktif ve kısa sürede gerçekleştirilmesinin sağlanması.
Tarihçe
{ ÜNAK-OCLC Konsorsiyumunun Kurulması(2000)
Kurulması(2000)
{ WorldCat aboneliklerinin başlaması(2001)
{ WorldCat eğitim toplantısı ve kayıt girişlerinin başlaması(2001)
{ Kayıt sayısının artmasının beklenmesi(2001- 2004)
2004)
{ Toplu katalog için düğmeye basılması(2004)
{ Örnek projelerin incelenmesi(2004)
Projenin Aşamaları
{ Örnek kayıtların gönderilmesi ve kayıtların test edilmesi,
{ Projenin tanıtılması için toplantılarının yapılması
{ Projenin tanıtılması için toplantılarının yapılması,
{ Üye kütüphanelerin belirlenmesi,
{ Yazılımın yüklenmesi ve test edilmesi,
{ Kullanıcı eğitimi
{ OCLC worldcat aboneliği olan kütüphanelerin daha önce OCLC catme aracılığı ile worldcat’e girmiş oldukları bibliyografik bilgilerin OCLC tarfından sisteme aktarılması,
{ Diğer kayıtların aktarılması
{ Diğer kayıtların aktarılması
{ Kayıt alma/verme maliyetlerinin üye kütüphaneler ile birlikte belirlenmesi.
{ Sistemin kullanıma açılması,
{ ILL servisinin kullanıma açılması,
{ Kullanım koşullarının belirlenmesi,
{ Sistemin son kullanıcılara açılması.
Yapılan Çalışmalar
{
Kayıtların incelenmesine yönelik y y listelerde duyuru yapıldı.
{
WorldCat üyesi 9 kütüphanenin göndermiş olduğu kayıtlar, OCLC’ye gönderildi,
{
Kayıtların değerlendirilmesi
{
Kayıtların değerlendirilmesi sonucunda uygun olduğu OCLC tarafından belirtildi.
{
Fiyat belirleme işlemlerinde son
Yapılması Planlanan Çalışmalar
{
Projenin anlatılması. j
{
Üye olacak kütüphanelerin belirlenmesi
{
Maliyet için kaynak araştırmasını yapılması ve proje için kaynak bulunması
bulunması.
{
Yazılımın kurulacağı bilgisayarın bulunacağı yerin saptanması
{
Yazılımın kurulması
Yapılması Planlanan Çalışmalar
{
Üye olan kütüphanelerin worldcat’te bulunan kayıtlarının ve onun
bulunan kayıtlarının ve onun dışındakilerin aktarılması,
{
Kullanıcı eğitimlerinin verilmesi,
{
Kayıt alma/verme maliyetlerinin üye kütüphaneler ile birlikte
belirlenmesi.
{
Sistemin kullanıma açılması,
{
ILL servisinin kullanıma açılması,
Neden Toplu Katalog?
{
Biginin varlığından haberdar olma.
Tek bir arayüzden kütüphanelerde bulunan
z Tek bir arayüzden kütüphanelerde bulunan materyalleri arama,
z Dinamik dil geçişli, kullanıcı dostu arayüzler,
z Üretilen bilgi kaynaklarına dünyanın her yerinden erişim,
z Bunun getireceği prestij
Neden Toplu Katalog?
{
Kayıt değişimi ve standartlaşma, y ğ ş ş ,
z Standart kayıt girişleri,
z Kayıtların paylaşılması,
z Kataloglama maliyetlerinin ve zaman kayıbının minumum düzeye indirilmesi,
z Maksimum düzeyde işbirliği
Neden Toplu Katalog?
{
Bilgiye Erişim g y ş
z Kütüphaneler Arası Ödünç Verme(ILL),
{Materyal istekleri
{Materyal isteklerinin iletilmesi
{İstenen materyallerin gönderilmesi ve teslimatın yapılması
{Faturalama işlemleri
{Faturalama işlemleri
Şartlar
{
WorldCat Üyeliği y ğ
{
Kayıtların OCLC’ye eklenmesi,
{
Fiyatlandırma,
Programın Özellikleri
(Teknik)¾ Donanım: SUN (tercih edilen)
¾ İşletim Sistemi: UNIX (Solaris)
¾ RDBMS: Sybase
¾ Dil: C – C++
¾ Bibliyografik veri tabanı: Generic Pica+ format (kayıt yönetimi olarak Sybase)
İ d k G k l ü ll l ğ
¾ İndeks: Gerçek zamanlı güncelleme olanağı sağlayan UNIX dosyası
¾ Diğer veriler: SQL tabloları
Modüller
¾ Tarama – getirme – indeks: PSI
¾ Kataloglama: CAT
¾ Inter Library Loan (Kütüphaneler Arası Ödünç Verme): ILL
¾ Kayıt yükleme, mükerrer veri tespiti ve kayıt birleştirme: IMP
K t ö d i i BibS
¾ Kayıt gönderimi: BibServ
¾ Z39.50 hedef: TOLK
¾ Z39.50 kaynak: IPort
CBS4 modülleri
iPort TOLK
Z39.50 Z39.50 SRU
SRU
Local PSI
iPort
ILL CAT
TOLK
IMP BibServ Bibl.
data Ext.
db
Ext.
db Z39.50, SRU
Z39.50, SRU
ISO ILL, ARTEL ++
ISO ILL, ARTEL ++
systems BibServ
base
Mevcut CBS uygulamaları
GGC GBV Sudoc Hebis DDB BSZ NLA V3
Bib 19 21 7 11 8 19 13 4.5
Hold 32 42 16 16 14 20 38 40
Sim. 800 1200 800 300 400 400 450 ? Sim.
Users 800 1200 800 300 400 400 450 ?
Libs 200 260 120 15 2 400 1000 80
Bibliyografik formatlar
¾ İç format: Pica+
¾ Kataloglama formatı: tanımlanabilir – tablo uygulaması
¾Hollanda ve Almanya: Pica3
¾Fransa: Unimarc
¾Asap: Marc21
Bibliyografik özellikler
¾ Tüm kayıtlar için bütünleşik i b
¾ Bağlantılı kayıt veritabanı: l
¾ Tüm materyal türleri için bibliyografik kayıtlar
¾ Otorite kayıtları
¾ ‘özel’ kayıtlar
yapıları:
¾ bibl. - bibl.
¾ bibl. - otorite
¾ otorite - otorite
¾ Üç düzey:
¾ Jenerik format ¾ 0 = paylaşımlı
¾ 1 = yerel
¾ 2 = kopya
Mantıksal Gösterim
Main record (level 0)
Copy record 1 Lib. 1
Copy record 2 Lib 1 Local record
Lib. 1 Local record Lib. 2
Copy record 1 Lib. n
Copy record y Lib Local record
Lib. n
Lib. 1
Copy record 3 Lib. 1
Copy record 99 Lib. 1
Lib. n
PSI – Pica Arama ve İndeks motoru
¾ İndeks motoru
¾ Tarama motoru
¾ Grup yönetimi
¾ Kullanıcılar için çeşitli arayüzler
¾ SRU uyumlu – DC, XML-Marc
PSIkullanımı:
¾ CBS: indeksleme ve profesyonel aramalar için
¾ Toplu kataloglara kullanıcı erişimi
PSI – İndeks motoru:
¾ Ters sıralamalı indeks (sözlük)
¾ Ters sıralamalı indeks (bibl – otorite bağlantıları)
¾ Ters sıralamalı indeks (bibl. – otorite bağlantıları)
¾ Düz bağlantılar indeksi (hiyerarşik bağlantılar)
¾ İndekslerin gerçek zamanlı güncellenmesi Esnek İndeks tanımlaması:
¾ Tablo bazında:
¾ Hangi alanlar ve alt alanlar indekslenmeli
¾ Hangi indeks rutin olarak kullanılmalı
¾ Çoklu indeksleme:
¾ Aynı alan ve alt alanlar ile alışılmış inekslerin kullanımı
¾ Koşullar:
¾ (mantıksal) dosya, materyal tipi, dil bazında
PSI – Arama motoru
¾ Dinamik dil geçişi
¾ Sınırsız grup büyüklüğü
f ll k b l
¾ Sınırsız grup büyüklüğü
¾ Yaklaşık arama işlemleri
¾ Yakınlık, bitişiklik
¾ Grup kombinasyonu
¾ Çoklu grup tasnifi (konu, yıl, alfabetik)
Profesyoneller: komut bazlı Patronlar: menü bazlı
Almanca için Konu bașlı Almanca için Konu bașlığğı alanıı alanı
İİngilizce için konu bașlıngilizce için konu bașlığğı alanıı alanı
CBS – profesyonel Kullanıcılar İçin Ekranlar
Özellikleri:
¾ Tablo bazında tam ve kısa gösterimler
¾ Mevcut gösterim tabloları:
¾Kataloglama formatı
¾Marc21
¾Unimarc
¾Etiketli
¾ISBD
Katalog Formatı Pica3 Katalog Formatı Pica3
Marc21 Örne Marc21 Örneğğii
¾ Windows kullanıcı: WinIBW – Unix sunucu CAT – Kataloglama
¾ Kataloglama formatı tanımlanabilir:
¾ Hollanda, Almanya: Pica3
¾ Fransa: Unimarc
¾ Asap: Marc21
¾ Çevrim içi ve dışı gönderim için giriş:
¾ “özel”/ “tüm” güncellemeler Bağlantılı kayıtlar
CAT – Kataloglama işlevi
Sunucu:
¾ Kullanıcı öncelikleri
Kataloglama kullanıcısıWinIBW:
¾ Uzman modu: tam ekran düzenleme
¾ Kayıt doğrulama:
¾ Söz dizimi(syntactic)
¾ semantik
¾ Tablo bazlı
¾ Gerçek zamanlı olarak kayıtların
eklenmesi/güncellenmesi/sil
¾ Kodlanmış veriler için şablonlar
¾ Acemi modu şablonları
¾ Özel işlemler için VB yazımları (bağlantı vb.)
eklenmesi/güncellenmesi/sil inmesi
¾ Gerçek zamanlı olarak endekslerin
eklenmesi/güncellenmesi/sil inmesi
Kataloglama Kataloglama client WinIBWclient WinIBW
Uzman veri giriș ekranı Uzman veri giriș ekranı
Unimarc
Unimarc kataloglama formatıkataloglama formatı
Ba
Bağğlatılı kayıtlardan türetilmiș bilgilerlatılı kayıtlardan türetilmiș bilgiler
Kataloglama Kataloglama client WinIBWclient WinIBW
Kodlu Bilgi alanları Kodlu Bilgi alanları
Web Holdings Bakımı
iPort – Kütüphane Portalı
¾ Harici veri tabanlarında eş zamanlı tarama
¾ Z39.50, SRU, XML, HTML
¾ Sonuç listeleri
¾ Esnek kullanıcı arabirimi
¾ Esnek kayıt gösterim formatı
¾ Yönetici Fonksiyonları – Veri tabanı y tercihleri
¾ LDAP protokolu
¾ OpenURL-Ödünç verme, ILL’e temel bağlantılar
iPort in PiCarta iPort in PiCarta WorldCat WorldCat’ten erișim’ten erișim
Paralel Tarama Paralel Tarama
Tilburg University Tilburg University Paralel Tarama
Paralel Tarama WorldCat WorldCat veve PiCartaPiCarta
Güncel Sonuçlar Güncel Sonuçlar
ILL – InterLibrary Loan (kütüphaneler arası ödünç verme
İşlevleri:
¾ Sipariş
¾ Sipariş
¾ İletim
¾ Teslimat
¾ Faturalama
Arabirimler:
¾ Kütüphaneciler: WinIBW
¾ Kullanıcılar: tarayıcı: PSI– kullanıcı arabirimi
¾ Dış kullanıcılar: OpenURL
¾ Sağlayıcılar: ISO-ILL
Doküman siparişi:
¾ İstekler için farklı şablonlar:
¾ İade edilmeyenler: dergi makaleleri kitap bölümleri
¾ İade edilmeyenler: dergi makaleleri, kitap bölümleri kopyaları
¾ İade edilenler: kitaplar
¾ Otomatik sağlayıcı seçimi:
¾ (makale) değer analizleri
¾ Kütüphane parametreleri (günlük, haftalık vs., kütüphane tipi bölge tercih listeleri)
tipi, bölge, tercih listeleri)
¾ Aday listesi sunumu / izlenecek yol
¾ (opsiyonel) sırasını düzenleme
¾ Kullanıcılar ve kütüphaneciler için arabirimler
İletim işlevleri
ILL gateway:
¾ ISO ILL (SMTP / Edifact bazlı):
¾ talebin aday listesindeki birinci/ikinci sağlayıcıya gönderilmesi
¾CEVAP, GÖNDERİLDİ, İPTAL, İLET, ALINDI, İADE EDİLDİ ve KONTROL EDİLDİ desteği
EDİLDİ desteği
Teslimat işlevleri
¾ Doğal dil bazında komutlar:
¾ Tarama, seçme
¾ Fiş ve taleplerin basımı
¾ Karşıdan indirme
¾ Çevrim içi cevap (GÖNDERİLDİ, CEVAP)
¾ Pica LBS, Abes PEB üzerinden otomatik cevap
¾ Örnek:
¾ Örnek:
¾ Yeni isteklerimi göster
Fatura işlevleri
¾
Patronlar ve kurumlar için mevduat hesapları
hesapları
¾
Ücretlendirme tabloları
¾Alıcı kütüphaneler için (yerel tarifeler)
¾Sağlayıcı kütüphaneler için
¾Gönderim tipine tercih listesine bölgeye
¾Gönderim tipine, tercih listesine, bölgeye, mahale vb. göre
¾
Alıcı ve sağlayıcı kütüphaneler için takas evi işlevi
IMP – bibliyografik ve otorite kayıtlarının toplu olarak yüklenmesi
İ l l İşlevler:
¾ Kayıt dönüştürme
¾ Mükerrer kayıt tespiti
¾ Kayıt bağlantıları
¾ Veritabanı dönüştürmeş
Mükerrer kayıt tespiti
¾ Olası mükerrer kayıtların seçimi: PSI– Arama motoru
¾ Olası mükerrer kayıtların değerlendirilmesi:
Değerlendirme sunucusu
¾ Tri-gram analizleri
¾ Özel değerlendirme kuralları (1., 2. sempozyum ..)
¾ Benzerlik değerlerinin hesaplanması
¾ Etiket bazında ağırlık faktörleri
¾ Genel benzerlik değeri:
¾0.90 Æ mükerrer
¾Æ 0.60 yeni kayıt
¾0.60 – 0.90 olası mükerrer
¾ Mükerrer kayıtların birleştirilmesi:
¾ Etiket düzeyinde tablo birleştirme
¾Ekle / bırak / birleştir etiketleri
¾“En iyi” içeriği tanımla
Örnekler
•
ZDB-
htt // ifi ddb d 7000/DB 1 1/SET 3/TTL 1/LNG http://pacifix.ddb.de:7000/DB=1.1/SET=3/TTL=1/LNG
=EN/
•
SUDOC-
http://cuivre.sudoc.abes.fr/LNG=EN/DB=2.1/IMPLAND
=Y/COOKIE=U10178,Klecteurweb,D2.1,Eba4db5f1- 0,I250,B341720009+,SY,A%5C9008+1,,J,NLECTEUR+P SI R212 175 107 51 FN/DB START
SI,R212.175.107.51,FN/DB_START
•
