Pozitivist Paradigma(PP)

Pozitivist Paradigma(PP)

Temel dayanakları

• Sosyoloji doğa bilimlerini örnek almalıdır.

• PP tümelin bilgisini ortaya koymayı amaçlar…

Tümel Nedir?

• Tümel kavram (universals) ….kapsamına aldığı bütün nesneleri anlatan kavram ….bütün insanlar…bütün canlılar….

• Tümel Önerme…bütüne ait olan….genel ve evrensel olan…konunun kapsamına giren bütün şeyleri içeren ve onlar için belli bir şey bildiren

• Tekil (bireye ait olan), Tikel (birkaça ait olan), Tümel (genele ait olan) bizim dışımızdaki dünyada var olan nesnel ilişkileri yansıtır.

Varlık felsefesindeki (ontoloji…..varlık nedir?....varolmak nedir?) tartışmaları

Evrensel olan (tümel) bireysel olandan (tekil) önce gelir diyen gerçekçiler Tümelin gerçekliği yoktur; bunlar birer isimden ibarettir; tek tek

varolanlardan sonra gelir diyen adcılar ile

Tümellerin sadece kavramsal varlığı vardır diyen kavramcılar arasında olmuştur.

Tekil, tikel, tümel … bizim dışımızdaki dünyada varolan nesnel ilişkileri yansıtır. Öznenin dışında bulunan ve onun bilmesine konu olan. Materyalist diyalektiğe göre, İnsan bilincinden bağımsız olarak dış dünyada var bulunan ve bilmenin konusu olan her şey '

nesne

bilinçli insan '

özne

Bilimde insan zihninden bağımsız olarak varolan varlık inceleme konusu olur.

Pozitivist Paradigma(PP)

• Bilim tümelin bilgisini ortaya koymayı amaçlayan bir bilgi faaliyetidir…..tümelci ve evrenselcidir.

Herşeyi genel kavramlara dayanarak açıklamayı hedefler

• Galileo, bilim insanı ölçülebilir, nicelleştirilebilir olanın bilgisiyle

uğraşmalıdır demiştir. ….estetik, ahlaki duyarlılık, değerler, duygular, güdüler, niyetler, bilinç, ruh, gibi kavramların bilimin alanı dışında

olduğunu söylemiştir

• Bacon, deneysel araştırmayı savunur…doğa insana hizmet etmeye mecburdur….bilim insanı doğanın sırlarını ortaya çıkarmalıdır

Pozitivist Paradigma(PP)

•Comte

doğayı, ona egemen olan yasaları(yerçekimi gibi) ortaya koyarak açıklayan bir doğa bilimi varsa topluma da egemen olan yasaları ortaya koyan, açıklayan bir sosyal bilim olmalıdır

•PP’nin mantığı düz çizgisel, evrimci olup toplumsal

olayları çözümlemede yetersiz kalmıştır

Yorumlayıcı Paradigma(YP)

• Temsilcileri Dilthey, Goffman ve Blumer’dir

• İnsanın kendine özgü doğası gereği, doğaya indirgenemeyeceğini savunur

• Egemen olan paradigma(PP), araştırmaya konu olan nesne ve olayları incelemede işlevini yitirince yeni

paradigma arayışı başlar

Yorumlayıcı Paradigma(YP)

• Tarihin akış yönü ve toplumların değişim çizgisi öngörülemez. …

•doğrular mutlak değildir; “dün, dündür

• İnsanlık için neyin doğru ve ilerleme olduğunu belirleyen şey, tarihin ve toplumun koşullarıdır…..

• bilimsel bilgi onu üretenlerin anlayış ve tercihlerinden soyutlanamaz….

• farklı perspektifler farklı varsayımlar kullanır o nedenle sosyoloji, değer yargılarından bağımsız yapılabilir mi, sorgulanmaya başlanır.

Ontolojik

Varsayımlar PP YP

Gerçekliğin doğası Olaya/olguya dışarıdan, nesnel bakmak

Dış dünya duyularla algılanır

Gerçeklik

sübjektiftir/özneldir bireyin anlam dünyası ile yaratılır, yorumlanabilir

Olgular arasındaki ilişki Neden-sonuç ilişkisi Kendiliğinden karşılıklı biçimlendirme

İnsanın doğası Rasyonel-dış

belirleyicilere itaat eden- iradesi olmayan

Kendi dünyasını şekillendiren-dış belirleyicilere itaat etmeyen-iradesi olan Toplumun doğası Bireyin dışında ve

üstünde-nesnel

Bireylerin anlam

sistemleriyle inşaa edilen -öznel

Birey-Toplum İlişkisi Belirleyici olan toplum- determinist

Bireyin anlam dünyasını inşaa ederek sosyal

dünyasını kurması

Epistemolojik

Varsayımlar PP YP

Bilginin kaynağı nedir? Madde Düşünce

Ne kadar bilebiliriz? Evrensel yasaların tamamını bilimsel olarak bilebiliriz

Bilmenin sınırları vardır Bilim nedir? Kesin kanıtlara dayanır-

tümelcidir- duyulara dayanır

Kesin kanıtları yoktur-

tikelcidir- değerden bağımsız değildir

Bilgi edinmenin amacı nedir? Toplumsal yapıyı

düzenlemek ve kontrol etmek

Sosyal dünyayı anlamak

Bilen-bilinen arasındaki ilişkinin kapsamı nedir

Araştırmacı araştırılandan bağımsızdır

Araştırmacı araştırılan ile etkileşim halindedir

Bilginin kaynağı nedir? Madde Düşünce

Metodolojik

Araştırma süreci nedir? Tümdengelim-değişkenler arasındaki bağıntı-araştırma tasarımının önceden

yapılması-sosyo/kültürel bağlamdan uzak

Tümevarım-değişkenlerin etkileşimi-kendiliğinden oluşan araştırma tasarımı- sosyo/kültürel bağlama bağlı olma

Araştırmacının amacı Açıklama Anlamaya yönelik örüntüler bulma

Araştırma raporunun dili nasıl olmalı

Resmi-belirlenmiş tanımlar- kişisel olmayan üslup-nesnel anlatım-nicelliğe vurgu

Resmi olmayan-yavaş

geliştirilen kararlar- kişisel üslup-öznel anlatım-niteliğe vurgu

Pozitivist Kuramlar

• Comte ve Üç Hal Yasası

Sosyal bilimler doğa bilimlerinin yolunu izlemeli….

toplumlar metafizik aşamadan….pozitif aşamaya doğru ilerlemektedir. …

toplumsal değişme neden-sonuç ilişkisi içinde 3 aşamadan

geçmektedir….(çizgisel bir ilerlemedir)….pozitif aşama, en iyiye en doğruya ulaşmadır….3 aşama zorunlu olarak birbirini

izler(determinizm)

• Burada doğa fizikten alınan kuvvet kavramı ile açıklanmaya çalışılmıştır^.

Pozitivist Kuramlar

• Durkheim mekanik dayanışmadan …organik dayanışmaya

Toplumdaki işbölümü

•

Organik

Geçiş tüm

toplumlarda olur

Pozitivist Kuramlar

Toplumsal yaşamın kaynağında benzer bilinçlerin birliği ve işbölümü vardır

Mekanik dayanışma tam

uyumlu bir birliği ifade eder ve bu uyum tam olarak

yakalandığında kollektif varlık oluşur

Organik dayanışmada, işbölümü bireyler arasında

farklılaşma sağlar. Farklılığa- uzmanlığa dayanan bir

dayanışma olup bütünleşme, birbirini tamamlamayla oluşur.

Pozitivist Kuramlar

•Durkheim

toplumsal olguları, “nesneler” /”şeyler” gibi ele alır.

• Fenomenler arasındaki neden-sonuç ilişkisini irdelemenin yolu varken/yokken durumlarının karşılaştırılmasıdır

• Karl Marx…toplumsal ilişkileri belirleyen üretim ilişkileridir

(ekonomik indirgemecilik)

• Toplumsal değişme kuramını determinizme

bağlamıştır….tüm toplumlar feodal-kapitalist aşamalardan geçerek zorunlu olarak sosyalist aşamaya gelecektir..

değişme: üretim biçimine ve sınıf ilişkilerine bağlıdır

Yorumlayıcı Kuramlar(YP)

• Dilthey

özerkliğidir…..bireylerden bağımsız bir toplum düşünülemeyeceği için pozitivizm iflas etmiştir…kültür bilimlerinin veya kültürel alanın konusu olarak “toplumsal hayat” doğa bilimlerinin açıklama modeli ve

nedenselliği ile ele alınamaz

• Kültür alanında insanın belirli değer, norm, kurallar altında kendi

gerçekleştirdiklerini bilmesi söz konusu değildir. Tüm bu değerler…..doğal belirleyiciler değil, insan yapısı şeyler, anlamlardır. İnsan eylemlerini bu anlamlar yönlendirir. Doğa bilimlerinin yasaları gibi tekrarlardan ve

süreklilikten çıkarılamaz

• Sosyal gerçeklik zaman içinde farklı görünümler kazanır. Bu tekillik

nedeniyle genel geçer bir toplumsal/kültürel gerçeklikten söz edilemez

Yorumlayıcı Kuramlar

• Ervig Goffman….gündelik yaşamda benliğin sunuluşunu inceler.

• Kitabında çiftçi topluluğunun gündelik yaşamını incelemiş ve tiyatro metaforunu

kullanmıştır…..insanlar rollerini nasıl oynuyor…farklı ortamlarda birbirlerinde hangi izlenimleri bırakıyorlar sorularını sormuştur.

• Goffman toplumsal yapıyı değil, toplumsal yaşamın herhangi kesitindeki bireysel deneyimleri önemser.

• Herbert Blumer….sembolik etkileşimcilik geleneğinin kurucusudur.

Sembolik etkileşimciliğin üç temel önermesi:

1- İnsanlar, şeylerin kendilerine ifade ettiği anlamlara göre tavır alırlar;

2- Bu anlamlar, bireyin muhatabıyla olan etkileşiminden çıkarılır;

3- Anlamlar yorumlanır, değişime uğrar

Yorumlayıcı Kuramlar

• İnsan anlamlarını, içinde bulunduğu duruma ve eyleme göre seçer, kontrol eder, askıya alır, yeniden gruplandırır ve dönüştürür.

• Dolayısıyla yorum, yerleşik anlamların otomatik uygulanması değildir.

• Yorum, içinde anlamların ve gözden geçirmenin eylemi

yönlendiren araçlar olarak kullanıldığı bir biçimlendirme

süreci olarak görülmelidir…