Kamuoyunda “modern kölelik” olarak bilinen kiralık işçi uygulamasının sac ayaklarından biri olan özel istihdam bürolarıyla ilgili yönetmelik Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Böylece 2008 tarihli yönetmelik yürürlükten kalkmış oldu.
28592 sayılı yönetmeliğin yasal dayanağı olan 4904 sayılı Türkiye İş Kurumu Kanunu'nun 32'nci maddesi’ne göre, Özel istihdam büroları işçilere iş, işverenlere de işçi bulup, karşılığında işverenden komisyon alacak.
Özel istihdam bürolarının temel amacı İŞKUR gibi işçi ile işvereni buluşturup iş bulmak değil, işçi istihdam etmek ve istihdam ettikleri işçileri başka işverene kiralamak. Özel istihdam büroları, İŞKUR'un yaptığı gibi işçi ile işvereni bir araya getirip işçiye iş, işverene de işçi bulma işlevinin dışında temel işlevi işverenlere kiralık işçi sağlamak. Ayrıca bu büroların iş, işyeri ve sektör kısıtlaması olmaksızın işçi kiralayabilecek olması ise bir başka dikkat çekici nokta. Büro açmak için izin alınacak
Türkiye İş Kurumu'nun (İŞKUR), Özel İstihdam Büroları (ÖİB) Yönetmeliği’ne göre, büro açmak için Çalışma İl Müdürlüğüne başvurulacak. Kurumca verilen izinler 3 yıl süreyle geçerli olacak. Özel istihdam bürosu kurmak için izin başvurusunda bulunacak gerçek veya tüzel kişilerin ticaret unvanlarının, ana faaliyetlerine uygun ibareleri taşıması gerekecek.
İşçi kiralama hakkının tanınması nedeniyle kamuoyunda tepki çeken özel istihdam büroları, iş arayanlara ve işe yerleştirilenlere ait kimlik, eğitim, meslek bilgilerini kayıt altına alacak.
ÖİB’ler kamu kurumlarına iş ve işçi bulmayacak
Özel istihdam büroları, yurt içi ve dışında iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetiyle bu faaliyete yönelik işgücü piyasası, istihdam ve insan kaynakları hizmetlerinde bulunacak.
Ancak özel istihdam büroları, kamu kurum ve kuruluşlarında iş ve işçi bulma faaliyeti yapamayacak ve mesleki olarak geçici iş ilişkisi düzenleyemeyecek. Yönetmek ile özel istihdam bürolarının seçimine, izinlerinin verilmesine, çalışma ve denetimine ilişkin usul ve esasları belirlemek amaçlanıyor.
çalışandan ücret alınmayacak ama...
Özel istihdam büroları, iş arayanlardan iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyeti ile işgücü piyasası, istihdam ve insan kaynaklarına yönelik düzenleyecekleri eğitim, danışmanlık, kişisel gelişim ve benzen hizmetlerden her ne ad altında olursa olsun menfaat temin edemeyecek ve iş arayandan ücret alamayacak. İş arayanlardan ücret alınmayacağı ve menfaat temm edilemeyeceğine ilişkin bilgiler herkesin görebileceği yere asılacak, internet sayfasından duyurulacak. Yönetmelik çerçevesinde hizmet karşılığı olarak ücretin, sadece işverenden alınacağının ifade edilmesine karşın şöyle bir istisna getiriliyor: Özel istihdam büroları sadece profesyonel sporcu, teknik direktör, antrenör, manken, fotomodel ve sanatçı meslek gruplarında yer alanlar ile genel müdür veya bu göreve eş ya da daha üst düzey yöneticilerden ücret alabilecek. Ayrıca yönetmelikte her ne kadar çalışandan ücret alınmayacağı belirtilse de “Yazılı sözleşme yapma zorunluluğu bulunan haller ve sözleşmenin unsurları” başlıklı 13.maddeye göre, işe yerleştirme karşılığı işçi veya işverenden alınan ücretin yapılan sözleşmelerde yer almasının zorunlu olduğu ifade ediliyor.
Bilgi toplama ve gizlilik
Özel istihdam büroları, iş arayanlara ve açık işlere ilişkin bilgileri sadece iş ve işçi bulma faaliyeti için toplayabilecek, işleme tabi tutabilecek veya bunlardan yararlanabilecek. Bürolar, iş arayanlara ve işe yerleştirilen kişilere ait kimlik, eğitim, meslek bilgilerinin yanı sıra işverenlerden alınan açık işlere ait bilgiler ile işe yerleştirme bilgilerini
İŞKUR'un internet sayfası üzerinden sisteme kaydedecek.
Özel istihdam bürolarından alınan bilgilerin İŞKUR'ca kullanımında, bu bilgilerin hizmete özel olduğu hususu dikkate alınacak ve bu bilgiler İŞKUR hizmetlerinden başka amaçla kullanılamayacak.
Çalışma bakanlığı müfettişleri denetleyecek
istihdam büroları, iş müfettişlerinin istedikleri her türlü bilgiyi vermek ve bu bilgilerin doğruluğunu ispata yarayan defter, kayıt ve belgeleri ibraz etmek zorunda olacak.
2015’ten itibaren nitelikli personel zorunluluğu aranacak
Yönetmelikle özel istihdam bürolarında 1 Ocak 2015 tarihinden itibaren nitelikli personel çalıştırma zorunluluğu getirildi. Nitelikli personel ise Mesleki Yeterlilik Kurumu belgesine sahip iş ve meslek danışmanı veya insan kaynakları alanında yüksek alanında en az yüksek lisans yapan kişi olarak tanımlandı.
Buna göre, özel istihdam bürolarının başvurularının kabul edilmesi için, münhasıran iş ve işçi bulmaya aracılık faaliyetinin yapılması için tahsis edilmiş işarayanla görüşme yapılabilecek şartlara uygun fiziki bir mekâna veya internet sayfasına sahip olması gerekiyor. Özel istihdam bürolarının iş arayanlara, işe yerleştirmelere ve açık işlere ilişkin kayıtların ve istatistikî bilgilerin elektronik ortamda derlenmesine, kayıt ve muhafazasına ve elektronik iletişime uygun teknik donanıma sahip olması gerekecek.
