0312 216 50 00 ALO 198 Ver Koruma Hattı B lg
Danışma Merkez
Başkanın Mesajı | Engl sh
S tede Ara...
“Kişisel verilerin 108 sayılı Sözleşme dayanak gösterilerek yurt dışına
aktarılması hakkında” Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 22/07/2020
tarih ve 2020/559 sayılı Karar Özeti
“Kişisel verilerin 108 sayılı Sözleşme dayanak gösterilerek yurt dışına
aktarılması hakkında” Kişisel Verileri Koruma Kurulunun 22/07/2020
tarih ve 2020/559 sayılı Karar Özeti
Karar Tar h : 22/07/2020 Karar No : 2020/559
Konu Özet : K ş sel ver ler n 108 sayılı Sözleşme dayanak göster lerek yurt dışına aktarılması hakkında karar
sorumlusunun “ver g zl l ğ metn ”n n Ş kayetç tarafından onaylandığı d ğer b r fade le ver ler n n yurtdışına aktarımına rıza ver ld ğ ne yönel k b r öncek fades le çel şen açıklamaların yer aldığı tesp t ed lm şt r. Bu duruma st naden K ş sel Ver ler Koruma Kurulu’nun (Kurul) 08.07.2019 tar hl ve 2019/203 sayılı Kararı le ver sorumlusu hakkında müşter ler n n k ş sel ver ler n yurtdışındak ver tabanlarında saklaması le lg l olarak Kanunun 15 nc maddes n n (1) numaralı fıkrası kapsamında resen nceleme başlatılmasına karar ver lm şt r.
Bu t barla, 6698 sayılı Kanunun lg l maddeler hakkında ver sorumlusuna b lg ver lerek k ş sel ver ler n yurtdışına aktarılmasının Kanunun 9 uncu maddes ndek hang hukuk gerekçeye dayandırıldığına da r açıklamaları le konuya l şk n tüm b lg , belge le kayıtların tarafımıza gönder lmes talep ed lm şt r. Konuya l şk n ver sorumlusundan alınan savunma yazısında se özetle;
Ş rket tarafından gerçekleşt r len d j tal pazarlama let ş mler nde web tabanlı b r yazılımın kullanıldığı, söz konusu yazılımın web tabanlı olması neden yle yazılım üzer nden müşter ler ne e-posta/sms gönder m yapılab lmes ç n müşter ler n ver ler n n sunucuları Avrupa B rl ğ üyes b r ülkede bulunan bulut ver tabanına SFTP kullanılarak (Dış Kaynak F rma) aktarıldığı,
Müşter lere l şk n; (1) müşter b lg s n n, (2) kend ler ne e-posta ve SMS gönder m b lg s dolayısıyla pazarlama b lg s n n ve (3) let ş m b lg s n n, dış kaynak f rmaya aktarıldığı, Ş rket tarafından yurtdışına herhang b r özel n tel kl k ş sel ver n n se aktarılmadığı,
K ş sel ver ler yurtdışındak dış kaynak f rma’ya aktarılan müşter lerden açık rızanın alındığı, söz konusu açık rızanın 2018 yılından t baren güncellenm ş Müşter K ş sel Ver ler n n İşlenmes ne İl şk n Aydınlatma Metn ve Rıza Metn le alındığı,
Ver şleyen konumundak dış kaynak f rmaya bu ver ler n aktarılmasındak hukuk gerekçen n se Kanunun 5 nc maddes n n (2) numaralı fıkrasının (f) bend nde düzenlenen ver sorumlusu olarak Ş rket n meşru menfaat ç n ver şlemes n n zorunlu olması şartına dayandığı,
6698 sayılı Kanunun 9 uncu maddes nde k ş sel ver ler n a) lg l k ş n n açık rızası le ya da b) yeterl korumanın bulunması veya lg l ülkede yeterl koruma bulunmuyorsa Kurulun zn n n alınması suret yle Kanunun 5 nc maddes n n (2) numaralı fıkrası le 6 ncı maddes n n (3) numaralı fıkrasında bel rt len ver şleme şartlarına dayalı olarak yurtdışına aktarılab leceğ n n düzenlend ğ , Kurulun yabancı ülkede yeterl koruma bulunup bulunmadığına Kanunun 9 uncu maddes n n (4) numaralı fıkrasında yer alan hususlar çerçeves nde karar vereceğ n n düzenlend ğ , ancak Kurul tarafından b r yabancı ülkede yeterl koruma bulunup bulunmadığına henüz karar ver lmem ş olduğu, bunun yanı sıra aynı madden n (5) ve (6) numaralı fıkrasında k ş sel ver ler n yurtdışına aktarılmasında uluslararası sözleşmeler le d ğer kanun hükümler n n saklı olduğunun ortaya konulduğu,
“K ş sel Ver ler n Otomat k İşleme Tab Tutulması Karşısında B reyler n Korunması Sözleşmes ”n n (108 sayılı Sözleşme) ç hukuka aktarıldığı, tüm Avrupa B rl ğ üye devletler n n 108 sayılı Sözleşmeye taraf olduğu, Türk ye’n n 108 sayılı Sözleşmen n taraflarına l şk n “… Sözleşme’n n onaylanmasının geçerl l ğ bulunmayan “Kıbrıs Cumhur yet ”n n anılan sözleşmeye taraf olan Güney Kıbrıs Rum Yönet m tarafından tems l ed ld ğ dd asının herhang b r b ç mde kabulü anlamına gelmeyeceğ n ve Türk ye’de sözde Kıbrıs Cumhur yet le şbu Sözleşme kapsamında herhang b r temasta bulunma yükümlülüğü get rmeyeceğ n ” beyan ett ğ , bu beyan dışında 108 sayılı Sözleşme’n n taraflarına l şk n Türk ye tarafından herhang b r beyanda bulunulmadığı; Anayasanın 90 ıncı maddes n n son fıkrası uyarınca “usulüne göre yürürlüğe konulmuş M lletlerarası Antlaşmaların kanun hükmünde” olduğunun kabul ed ld ğ , ayrıca lg l fıkranın devamı hükmünde usulüne göre yürürlüğe konulmuş temel hak ve özgürlüklere l şk n M lletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler çermes neden yle çıkab lecek uyuşmazlıklarda M lletlerarası antlaşma hükümler n n esas alınacağı düzenlemes ne yer ver ld ğ dolayısıyla k ş ler n temel hak ve özgürlükler nden olan k ş sel ver ler n korunması hakkına l şk n 108 sayılı Sözleşme le d ğer kanunlar arasında çıkan uyuşmazlıklarda 108 sayılı Sözleşmen n esas alınması gerekt ğ kanısında olunduğu,
108 sayılı Sözleşme’n n 12 nc maddes uyarınca 108 sayılı Sözleşmen n taraflarına gerçekleşt r lecek k ş sel ver aktarımlarının (a) ve (b) bentler nde sıralanan st snalardan b r sağlanmadan yasaklanmaması veya özel zne tab tutulmamasının 108 sayılı Sözleşmen n get rd ğ açık kurallardan b r olduğu, Türk ye tarafından gerçekleşt r lm ş herhang b r sınırlandırma veya özel zne tab tutulmaya l şk n herhang b r şlem bulunmadığı, bu kapsamda Kanunun 9 uncu maddes n n (5) ve (6) numaralı fıkraları da d kkate alındığında 108 sayılı Sözleşmen n 12 nc maddes ne dayanılarak 108 sayılı Sözleşmen n Taraflarına ver aktarımı yapılmasına l şk n herhang b r hukuk sınırlandırma ve/veya engel n bulunmadığı kanısında olunduğu,
“K ş sel Ver ler n Otomat k İşleme Tab Tutulması Karşısında B reyler n Korunması Sözleşmes ne Ek Denetley c Makamlar ve Sınıraşan Ver Akışına İl şk n Protokol”un 2 nc maddes n n (1) numaralı fıkrasında sınır aşan k ş sel ver aktarımlarına l şk n olarak taraf olmayanlara yapılacak aktarımlarda yeterl koruma sağlanıp sağlanmadığının değerlend rmes n n yapılacağının düzenlend ğ , bu doğrultuda lg l madden n mefhumu muhal f nden taraf olanlara yönel k yeterl koruma değerlend r lmes n n yapılamayacağının anlaşıldığı, ek protokolün 2 nc maddes n n (2) numaralı fıkrasında se (1) numaralı fıkraya hang koşullarda çek nce get r leb leceğ n n düzenlend ğ , buna karşın ülkem z n lg l düzenleme hakkında herhang b r beyanda bulunmadığı,
Ş rket n hukuk gerekçeler (6698 sayılı Kanunun 9 uncu maddes n n (5) ve (6) numaralı fıkraları le 108 sayılı Sözleşmen n 12 nc maddes ) kapsamında 6698 sayılı Kanunun 9 uncu maddes n n (2) numaralı fıkrasının atfı le 5 nc madden n (2) numaralı fıkrasının (f) bend nde yer alan “ lg l k ş n n temel hak ve özgürlükler ne zarar vermemek kaydıyla, ver sorumlusunun meşru menfaatler ç n ver şlenmes n n zorunlu olması” hukuk gerekçes ne dayanılarak gerekl tüm dar ve tekn k tedb rler alınmak suret yle ver şleyen konumundak dış kaynak f rmaya hukuka uygun olarak ver aktarımının yapıldığı
hususlarına yer ver lm şt r. Resen nceleme konusu kapsamında ver sorumlusundan alınan b lg ve belgeler n lg l mevzuat çerçeves nde ncelenmes net ces nde K ş sel Ver ler Koruma Kurulunun 22/07/2020 tar h ve 2020/559 sayılı Kararında aşağıdak değerlend rmelere yer ver lm şt r.
1. B l nd ğ üzere, 6698 sayılı K ş sel Ver ler n Korunması Kanununun “K ş sel Ver ler n İşlenme Şartları” başlıklı 5 nc maddes n n b r nc fıkrasında k ş sel ver ler n lg l k ş n n açık rızası olmaksızın şlenemeyeceğ , k nc fıkrasında se Kanunlarda açıkça öngörülmes , f l mkânsızlık neden yle rızasını açıklayamayacak durumda bulunan veya rızasına hukuk geçerl l k tanınmayan k ş n n kend s n n ya da b r başkasının hayatı veya beden bütünlüğünün korunması ç n zorunlu olması, b r sözleşmen n kurulması veya fasıyla doğrudan doğruya lg l olması kaydıyla, sözleşmen n taraflarına a t k ş sel ver ler n şlenmes n n gerekl olması, ver sorumlusunun hukuk yükümlülüğünü yer ne get reb lmes ç n zorunlu olması, lg l k ş n n kend s tarafından alen leşt r lm ş olması, b r hakkın tes s , kullanılması veya korunması ç n ver şlemen n zorunlu olması ve lg l k ş n n temel hak ve özgürlükler ne zarar vermemek kaydıyla, ver sorumlusunun meşru menfaatler ç n ver şlenmes n n zorunlu olması şartlarından b r n n varlığı hâl nde, lg l k ş n n açık rızası aranmaksızın k ş sel ver ler n
şlenmes n n mümkün olduğu hükümler yer almaktadır.
meşru menfaatler ç n ver şlenmes n n zorunlu olması” şekl nde bel rt len durumdur. Anılan bend n uygulanab lmes ç n k ş sel ver ler n korunmasına l şk n temel lkelere uyulması, ver sorumlusunun meşru menfaat le lg l k ş n n temel hak ve özgürlükler n n gözet lmes ve yarışan menfaatler arasında yapılacak olan değerlend rmen n sonucunda k ş sel ver ler n bel rt len fıkra kapsamında şlen p şlenemeyeceğ ne karar ver lmes gerekmekted r.
Bu m nvalde, Kanunun 5 nc maddes n n (2) numaralı fıkrasının (f) bend n n uygulanab lmes ç n k aşamalı b r test n ele alınması gerek r. Yapılacak olan lk değerlend rmede ver sorumlusunun meşru menfaat n n varlığı tesp t ed lmel , k nc olarak da, bu menfaat n lg l k ş n n temel hak ve özgürlükler ne zarar ver p vermed ğ bel rlenmel d r. Ancak, resen ncelemeye taraf olan ver sorumlusu tarafından açık rıza dışındak k ş sel ver ler açısından yurt dışına aktarımda Kanunun 5 nc maddes n n (2) numaralı fıkrasının (f) bend ndek şleme şartı dayanak göster l rken meşru menfaat n ne olduğu hakkında ve bu menfaat le k ş ler n temel hak ve özgürlükler arasında b r denge test uygulanıp uygulanmadığına l şk n herhang b r açıklamaya yer ver lmed ğ nden, k ş sel ver ler n ver sorumlusu tarafından yurt dışına aktarılmak suret yle şlenmes nde geçerl b r meşru menfaat n bulunduğu kanaat hasıl olmamıştır.
2. Bununla b rl kte, 6698 sayılı Kanunun 3’üncü maddes n n (1) numaralı fıkrasının (a) bend nde tanımına yer ver len “açık rıza”nın özgür rade le açıklama, b lg lend rmeye dayanma ve bel rl b r konuya l şk n olma şekl nde üç unsuru bulunmaktadır. Bu kapsamda eğer b rden çok kategor ye l şk n ver n n şlenmes ne da r açık rıza beyanında bulunulacaksa, açık rızanın hang ver ler n hang amaçlarla şleneceğ g b hususlara l şk n ver lm ş olması gerekmekted r. Ver sorumlusunun, ver y kullanımı sonrasında gerçekleşt receğ k nc l şlemler ç n se (örneğ n yurtdışına ver aktarımı g b ) ayrıca açık rıza alması gerekmekted r. Bununla b rl kte, k ş sel ver şleme faal yet , Kanunda bulunan açık rıza dışındak şartlardan b r ne dayanıyorsa, lg l k ş den açık rıza alınması yoluna g d lmeyecekt r. N tek m, ver şleme faal yet n n, açık rıza dışında b r dayanakla yürütülmes mümkün ken açık rızaya dayandırılması, aldatıcı ve hakkın kötüye kullanımı n tel ğ nde olacaktır.
Ver sorumlusunun, Kurula verd ğ savunma yazısında, k ş sel ver ler n şlenmes n n hukuk sebeb n n “ lg l k ş n n temel hak ve özgürlükler ne zarar vermemek kaydıyla, ver sorumlusunun meşru menfaatler ç n ver şlenmes n n zorunlu olması” şartına dayandığını bel rtmekle b rl kte; lg l k ş lere sunduğu aydınlatma ve rıza metn nde “… Ş rket m z tarafından sunulan ürün ve h zmetler n s zler n beğen , kullanım alışkanlıkları ve ht yaçlarınıza göre özelleşt rerek s zlere öner lmes ve tanıtılması, kabulünüz kapsamında paylaşmış olduğunuz let ş m b lg ler n ze reklam, promosyon vb t car elektron k let gönder lmes , saklanmasını ve … gönder m sağlanması ç n h zmet aldığı üçüncü k ş lerle paylaşılması amaçlarıyla şbu metn kabul etmen z hal nde verm ş olduğunuz açık rızanız kapsamında şleneb lecekt r.” şekl nde b r b lg lend rmede bulunduğu d kkate alındığında, k ş sel ver şleme faal yet n n asıl olarak ve yalnızca lg l k ş ler n açık rızalarına dayanılarak geçekleşt r ld ğ zlen m ne neden olduğu değerlend r lm şt r.
Bahse konu savunma yazısının devamında se, yurt dışına ver aktarımının 6698 sayılı Kanunun 9 uncu maddes n n (2) numaralı fıkrasının atfı le 5 nc madden n (2) numaralı fıkrasının (f) bend nde yer alan “ lg l k ş n n temel hak ve özgürlükler ne zarar vermemek kaydıyla, ver sorumlusunun meşru menfaatler ç n ver şlenmes n n zorunlu olması” hukuk gerekçes ne dayanılarak dış kaynak f rmaya yapıldığı; pazarlama let ş mler ne z n verm ş k ş lere/müşter lere e-posta/sms gönder m yapılab lmes ç n müşter ver ler n n sunucuları Avrupa B rl ğ üyes ülkede bulunan b r bulut ver tabanına aktarıldığı fadeler ne yer ver ld ğ görülmüştür. Ancak, aydınlatma metn nde ve açık rıza metn nde lg l k ş ler tarafından pazarlama amaçlı let gönder lmes ne rıza ver lmes hal nde bu k ş sel ver ler n yurtdışına bulunan b r f rmaya aktarılacağına l şk n herhang b r açıklamaya yer ver lmed ğ nden yurtdışına ver aktarımının ver sorumlusunun Kanunun 5 nc maddes n n (2) numaralı fıkrasında bel rt len açık rıza dışındak meşru menfaatler kapsamında mı yoksa, lg l k ş ler n açık rızalarına st naden m gerçekleşt r ld ğ n n anlaşılır olmadığı ya da söz konusu k ş sel ver ler n hang ler n n meşru menfaat çerçeves nde hang ler n n se lg l k ş ler n açık rızalarına st naden şlend ğ n n açıkça bel rt lmem ş olduğu kanaat ne varılmıştır.
3. Kanunun “K ş sel Ver ler n Yurt Dışına Aktarılması” başlıklı 9 uncu maddes nde de k ş sel ver ler n lg l k ş n n açık rızası olmaksızın yurt dışına aktarılamayacağı ancak, k ş sel ver ler n 5 nc madden n k nc fıkrası le 6 ncı madden n üçüncü fıkrasında bel rt len şartlardan b r n n varlığı ve k ş sel ver n n aktarılacağı yabancı ülkede; a) Yeterl korumanın bulunması, b) Yeterl korumanın bulunmaması durumunda Türk ye’dek ve lg l yabancı ülkedek ver sorumlularının yeterl b r korumayı yazılı olarak taahhüt etmeler ve K ş sel Ver ler Koruma Kurulu’nun (Kurul) zn n n bulunması kaydıyla lg l k ş n n açık rızası aranmaksızın yurt dışına aktarılab leceğ hükümler düzenlenmekted r. Anılan madden n devamında se,
“(3)Yeterl korumanın bulunduğu ülkeler Kurulca bel rlenerek lan ed l r.
(4) Kurul yabancı ülkede yeterl koruma bulunup bulunmadığına ve k nc fıkranın (b) bend uyarınca z n ver l p ver lmeyeceğ ne; a) Türk ye’n n taraf olduğu uluslararası sözleşmeler , b) K ş sel ver talep eden ülke le Türk ye arasında ver aktarımına l şk n karşılıklılık durumunu, c) Her somut k ş sel ver aktarımına l şk n olarak, k ş sel ver n n n tel ğ le şlenme amaç ve süres n , ç) K ş sel ver n n aktarılacağı ülken n konuyla lg l mevzuatı ve uygulamasını, d) K ş sel ver n n aktarılacağı ülkede bulunan ver sorumlusu tarafından taahhüt ed len önlemler , değerlend rmek ve ht yaç duyması hâl nde, lg l kurum ve kuruluşların görüşünü de almak suret yle karar ver r.
(5) K ş sel ver ler, uluslararası sözleşme hükümler saklı kalmak üzere, Türk ye’n n veya lg l k ş n n menfaat n n c dd b r şek lde zarar göreceğ durumlarda, ancak lg l kamu kurum veya kuruluşunun görüşü alınarak Kurulun zn yle yurt dışına aktarılab l r.
(6) K ş sel ver ler n yurt dışına aktarılmasına l şk n d ğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır.” hükümler ne yer ver lm şt r.
Ver sorumlusu tarafından Kurula sunulan b lg , belge ve açıklamaların ncelenmes net ces nde, ver sorumlusunun d j tal pazarlama let ş mler nde web tabanlı b r yazılım kullandığı, söz konusu yazılım üzer nden müşter ler ne e-posta/sms gönder m yapılab lmes ç n müşter ver ler n (müşter lere l şk n; (1) müşter b lg s , (2) kend ler ne e-posta ve SMS gönder m b lg s dolayısıyla pazarlama b lg s ve (3) let ş m b lg ler n ) sunucuları Avrupa B rl ğ üyes b r ülkede bulunan ,bulut ver tabanına aktardığı anlaşılmıştır.
108 Sayılı K ş sel Ver ler n Otomat k İşleme Tab Tutulması Karşısında B reyler n Korunması Sözleşmes n n (108 sayılı Sözleşme) “K ş sel Ver ler n Sınır Ötes Akışı ve İç Hukuk” başlıklı 12 nc maddes nde se;
(2) B r Taraf, münhasıran özel yaşamın korunması amacıyla k ş sel ver ler n d ğer b r Tarafa sınır ötes akışını yasaklayamaz veya özel müsaadeye tab tutamaz. (3) Bununla b rl kte her b r Taraf, 2. fıkradak hükümlere aşağıdak durumlarda st snalar get reb l r:
(a) Kend mevzuatının, bell k ş sel ver veya otomat k k ş sel ver dosyası kategor ler ç n, bu ver ler n veya dosyaların doğasından kaynaklanan özel düzenlemeler çermes , d ğer Tarafın düzenlemeler n n se eşdeğer b r koruma çermemes durumunda;
(b) Bu transfer n b r Tarafın ülkes nden, b r d ğer Taraf üzer nden Taraf olmayan b r devlet n ülkes ne yapılması durumunda, bu bend n başında atıfta bulunulan Tarafın mevzuatının boşluklarından yararlanmak üzere yapılacak bu tür transferler engellemek amacıyla” hükümler yer almaktadır.
Ver sorumlusu Kurula verd ğ savunmasında; müşter b lg ler n n dış f rmaya aktarılmasındak hukuk gerekçen n Kanunun 5 nc maddes n n (2) numaralı fıkrasının (f) bend kapsamındak “ver sorumlusunun meşru menfaat ç n ver şlemen n zorunlu olması” olduğu, Kanunun 9 uncu maddes ndek gerekçes ne l şk n olarak se; tüm Avrupa B rl ğ üye devletler n n ç hukukumuza aktarılan 108 sayılı Sözleşmeye taraf olduğu, Anayasanın 90 ıncı maddes uyarınca “usulüne göre yürürlüğe konulmuş M lletlerarası Antlaşmaların kanun hükmünde” olduğunun kabul ed ld ğ ve M lletlerarası antlaşmalarla kanunların aynı konuda farklı hükümler çermes neden yle çıkab lecek uyuşmazlıklarda M lletlerarası antlaşma hükümler n n esas alınacağı düzenlemes ne yer ver ld ğ , bu doğrultuda k ş ler n temel hak ve özgürlükler nden olan k ş sel ver ler n korunması hakkına l şk n 108 sayılı Sözleşme le d ğer kanunlar arasında çıkan uyuşmazlıklarda 108 sayılı Sözleşmen n esas alınması gerekt ğ kanısında olunduğu, Kanun hükmünde olan 108 sayılı Sözleşmen n, serbest aktarım lkeler n ben mseyen 12 nc maddes n n (3) numaralı fıkrasının (a) ve (b) bentler st snasına dayanılan herhang b r sınırlandırma veya özel zne tab tutulmaya l şk n şu zamana kadar Türk ye tarafından yapılan herhang b r şlem bulunmadığı, bu kapsamda Kanunun 9 uncu maddes n n (5) ve (6) numaralı fıkraları da d kkate alındığında 108 sayılı Sözleşmen n 12 nc maddes ne dayanılarak 108 sayılı Sözleşmen n Taraflarına ver aktarımı yapılmasına l şk herhang b r hukuk sınırlandırma ve/veya engel n bulunmadığı kanısında olunduğu, bununla b rl kte “K ş sel Ver ler n Otomat k İşleme Tab Tutulması Karşısında B reyler n Korunması Sözleşmes ne Ek Denetley c Makamlar ve Sınıraşan Ver Akışına İl şk n Protokol”un 2 nc maddes n n (2) numaralı fıkrasında (1) numaralı fıkraya hang koşullarda çek nce get r leb leceğ n n düzenlend ğ , buna karşın ülkem z n lg l düzenleme hakkında herhang b r beyanda bulunmadığı, Kurul tarafından yeterl koruma sağlayan ülkelere l şk n somut değerlend rmen n de henüz yapılmamış olduğu, bu m nvalde 108 sayılı Sözleşme’n n Taraflarından olan b r ülkede bulunan Dış Kaynak F rmaya yapılan k ş sel ver aktarımının 108 sayılı Sözleşme ve lg l Ek Protokol’de bel rt len hukuk gerekçelerle yapıldığı fade ed lm şt r. Öncel kle, 108 sayılı Sözleşmen n 12 nc maddes nde, Sözleşmeye taraf devletler n yalnızca özel hayatın korunması gerekçes yle d ğer taraf devletlere gerçekleşecek k ş sel ver aktarımlarını yasaklayamayacaklarını veya özel b r z n öngörmek suret yle kısıtlayamayacaklarının öngörüldüğünü bel rtmek yer nde olacaktır. 108 sayılı Sözleşmeye İl şk n Açıklayıcı Rapor’un (Açıklayıcı Rapor) k nc fıkrasında, bu düzenlemen n amacının Sözleşmeye taraf ülkeler n k ş sel ver ler n korunması bakımından yeterl düzeyde güvenceler sağladığı yönündek ön kabulden hareketle taraf ülkeler arasında ver akışının kolaylaştırılması olduğu, bununla b rl kte, bu hükmün taraf devletler arasındak ver akışının b ld r me tab kılınmasına veya tarafların ç hukuklarında bel rl durumlarda yurt ç nde veya sınır aşan n tel kte aktarımları yasaklamaya yönel k düzenlemeler yapab lme mkanını ortadan kaldırmadığı öngörülmekted r. Bahse konu Açıklayıcı Raporda Sözleşmen n 12 nc maddes n n Avrupa B rl ğ ’ndek (AB) uygulamasına l şk n olarak se, AB’n n gerek mülga 95/46/AT sayılı D rekt f gerek 27/04/2016 tar h ve 2016/679 sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğü (Genel Ver Koruma Tüzüğü-GVKT) hükümler uyarınca 108 sayılı Sözleşmeye taraf olan ülkeler herhang b r başka değerlend rmede bulunmadan yeterl korumaya sah p ülke olarak n telend rmed ğ ve Sözleşmeye taraf olmayı yalnızca yeterl l k değerlend rmes nde d kkate alacağı b r kr ter olarak kabul ett ğ hususlarına yer ver ld ğ n de bel rtmekte fayda görülmekted r.
Bu kapsamda, Kanunun 9 uncu maddes n n k nc fıkrasında öngörülen düzenleme uyarınca, Kurul tarafından güvenl ülke olarak lan ed lmem ş ülkelere lg l k ş n n açık rızası olmaksızın yapılacak k ş sel ver aktarımlarının ancak Kanunun 5 nc maddes n n k nc fıkrasında veya 6 ncı maddes n n üçüncü fıkrasında bel rt len şartlardan b r n n varlığı ve tarafların yeterl korumayı yazılı olarak taahhüt etmeler ve Kurul tarafından aktarıma z n ver lmes hal nde gerçekleşmes ne
mkan tanındığını bel rtmek yer nde olacaktır.
4. Kanunun 9 uncu maddes n n 4 üncü fıkrasının (a) bend nde, Kurulun ver aktarımına z n ver p vermeyeceğ ne l şk n değerlend rmede ülkem z n taraf olduğu uluslararası sözleşmeler n de d kkate alınacağı hükme bağlanmıştır. K ş sel ver ler n aktarılacağı ülken n 108 sayılı Sözleşmeye taraf olması Kurulun değerlend rmes ne esas teşk l edecek unsurlardan sadece b r tanes n oluşturmakta olup bu durum yeterl korumanın bulunduğu ülkeler n Kurulca bel rlenmes nde kullanılmak üzere Kurulun 02.05.2019 tar hl ve 2019/125 sayılı Kararında da kabul ed len kr terler arasında yer almaktadır. Bununla b rl kte anılan maddede aktarıma konu k ş sel ver ler n n tel ğ le şlenme amaç ve süres , aktarımın yapılacağı ülkedek ver koruma mevzuatı ve uygulaması ve bu ülkedek ver sorumlusu veya ver şleyen n taahhüt edeceğ önlemler g b özell kle k ş sel ver ler n etk n b r b ç mde korunmasını sağlamaya yönelm ş hususlar ve ülkem z le aktarımın yapılacağı ülke arasında ver aktarımına l şk n karşılıklılık durumu da Kurulun değerlend rmes nde göz önünde bulundurulan d ğer hususlardır.
Bu m nvalde, sözleşmeye taraf devletler n ç hukuklarında bel rl durumlarda yurt dışına ver aktarımını yasaklamaya yönel k düzenleme yapab leceğ ne da r “108 sayılı Sözleşmeye İl şk n Açıklayıcı Rapor”da yer alan açıklama le Kurulun yurt dışına ver aktarımına z n vermes ne l şk n yapacağı değerlend rmede gerek 108 sayılı Sözleşme g b ülkem z n taraf olduğu uluslararası sözleşmeler gerek k ş sel ver ler n korunması veya özel hayatın g zl l ğ n koruma amacını taşımadan aktarımın yapılacağı ülke le karşılıklılık hal n d kkate alacağına l şk n Kanunun 9 uncu maddes nde yer ver len düzenleme göz önünde bulundurulduğunda 6698 sayılı Kanunda öngörülen k ş sel ver aktarım rej m n n 108 sayılı Sözleşme le uyumlu olduğu değerlend r lmekted r.
genel b r uluslararası antlaşma hükmü le b r kanun hükmü arasında oluşacak b r uyuşmazlığın Anayasanın 90 ıncı maddes n n beş nc maddes nde yer alan düzenleme bağlamında b r çatışma teşk l etmeyeceğ ve bu sebeple Anayasanın anılan hükmünün uygulama alanı bulmayacağı dolayısıyla genel n tel ktek uluslararası antlaşma hükmü le kanun hükmünün çel şmes hal nde çel şen kanun hükmünün esas alınarak uygulanması gerekt ğ değerlend r lmekted r.
108 Sayılı Sözleşmen n 4 üncü maddes n n b r nc fıkrası da “her Taraf, kend ç hukukunda şbu bölümde yer alan ver ler n korunmasına l şk n temel lkelere şlerl k kazandırmak amacıyla gerekl önlemler alır” hükmünü çermekted r. D ğer b r fadeyle Sözleşme hükümler taraf devletler n ç hukukunda doğrudan hüküm ve sonuç doğurmamakta, ulusal ver koruma düzenlemeler ne hak m olması gereken temel lkeler ve bu düzenlemeler vasıtasıyla lg l k ş lere sağlanacak güvenceye l şk n usul ve esasları bel rlemekted r. “108 sayılı Sözleşmeye İl şk n Açıklayıcı Rapor”da da, Sözleşmen n doğrudan uygulanab l r n tel kte olmadığı ve bu sebeple taraf devletler n ver koruma hükümler n ç hukuklarına dah l etmekle yükümlü kılındıkları fade ed lmekted r. Dolayısıyla 108 sayılı Sözleşmen n 12 nc maddes n n k nc fıkrasında yer alan ve tarafların münhasıran özel hayatın g zl l ğ n n korunması amacıyla d ğer b r taraf ülkeye k ş sel ver aktarımını yasaklayamayacağına veya z n koşuluna bağlayamayacağına l şk n hükmünün doğrudan uygulanab l r n tel kte olmadığı, bu m nvalde söz konusu hükmün ne Kanunun 9 uncu maddes n n (6) numaralı fıkrası ne de Anayasanın 90 ıncı maddes n n (5) numaralı fıkrası uyarınca öncel kle uygulama alanı bulamayacağı; d ğer taraftan Kanunun 9 uncu maddes nde öngörülen düzenlemen n 108 sayılı Sözleşmen n 12 nc maddes ne de aykırılık teşk l etmed ğ ve bu t barla her k düzenlemen n b rb r n tamamlayıcı n tel kte olduğu d kkate alındığında, 108 sayılı Sözleşmeye taraf olmanın AB uygulamasında olduğu g b 6698 sayılı Kanun kapsamında güvenl ülke statüsü tay n bakımından tek başına yeterl olmadığı ancak Kurul tarafından yapılacak değerlend rmede olumlu b r unsur teşk l edeceğ n bel rtmekte fayda görülmekted r.
Bu t barla, öncel kle 108 sayılı Sözleşmen n başlı başına k ş sel ver ler n yurt dışına aktarımına cevaz vermed ğ , ver sorumlusunun yurt dışına ver aktarımı yaparken Kanunun 9 uncu maddes nde bel rt len şartları sağlamaması hal nde hukuka aykırı b r ver şlemen n gündeme geleceğ , bu m nvalde açık rıza alınmasını gerekt ren k ş sel ver ler n yurtdışına ver aktarımının yapılab lmes ç n lg l k ş n n açık rızasının alınması; Kanunda bel rt len d ğer k ş sel ver şleme şartlarına dayanılarak yurtdışına ver aktarımının yapılab lmes ç n se Kanunun 5 nc maddes n n (2) numaralı fıkrasında ve 6 ncı maddes n n (3) numaralı fıkrasında bel rt len şartlardan b r n n varlığı, tarafların yeterl b r korumayı taahhüt etmeler ve Kurul tarafından z n ver lmes hal nde yurt dışına k ş sel ver aktarımının gerçekleşeb leceğ n bel rtmek gerekmekted r.
Ver sorumlusunun Kurumumuza verd ğ b lg , belge ve açıklamalardan, lg l k ş ler n pazarlama amacıyla şlenen k ş sel ver ler n açık rıza kapsamında, bunun dışında kalan k ş sel ver ler n n se 6698 sayılı Kanunun 9 uncu maddes n n (2) numaralı fıkrasının atfı le 5 nc madden n (2) numaralı fıkrasının (f) bend nde yer alan “ lg l k ş n n temel hak ve özgürlükler ne zarar vermemek kaydıyla, ver sorumlusunun meşru menfaatler ç n ver şlenmes n n zorunlu olması” hukuk gerekçes kapsamında 108 sayılı sözleşmen n 12 nc maddes ne dayanılarak aktarıldığı anlaşılmıştır. Ancak, ver sorumlusu 108 sayılı sözleşme kapsamında aktarım yaptığını fade ederken lg l dış kaynak f rmaya aktarım yapılab lmes ne l şk n taahhütname hazırlandığına/hazırlanacağına da r herhang b r b lg y Kurula sunmamıştır. Kurum kayıtlarında da ver sorumlusu tarafından Karar tar h t bar yle taahhütnameye l şk n herhang b r başvuruya rastlanmamıştır.
Sonuç t bar yle, ver sorumlusu tarafından gerek açık rızanın usulüne uygun ayrı b r met n olarak düzenlenmem ş olması gerek yurt dışına aktarım yapılacağının lg l k ş lere açık ve anlaşılır şek lde beyan ed lmem ş olması; öte yandan açık rıza dışındak şleme şartlarına bağlı olarak gerçekleşecek yurt dışına aktarımlarda se ver sorumlusu tarafından meşru menfaate l şk n denge test n n yapılmamış olması ve aktarım yapılan lg l f rma le yazılı taahhütname yapılarak Kurulun zn alınmak üzere taahhütnamen n b r örneğ n n Kurumumuza let lmem ş olması sebepler yle, bahse konu aktarımın Kanunun 9 uncu maddes nde bel rt len şartları sağlamadığı dolayısıyla hukuka aykırı b r ver şlemen n mevcut olduğu kanaat ne varılmıştır.
6. D ğer taraftan, Kanunun “K ş sel ver ler n s l nmes , yok ed lmes veya anon m hâle get r lmes ” başlıklı 7 nc maddes nde, “(1) Bu Kanun ve lg l d ğer kanun hükümler ne uygun olarak şlenm ş olmasına rağmen, şlenmes n gerekt ren sebepler n ortadan kalkması hâl nde k ş sel ver ler resen veya lg l k ş n n taleb üzer ne ver sorumlusu tarafından s l n r, yok ed l r veya anon m hâle get r l r. (2) K ş sel ver ler n s l nmes , yok ed lmes veya anon m hâle get r lmes ne l şk n d ğer kanunlarda yer alan hükümler saklıdır. (3) K ş sel ver ler n s l nmes ne, yok ed lmes ne veya anon m hâle get r lmes ne l şk n usul ve esaslar yönetmel kle düzenlen r.” hükmü yer almaktadır. K ş sel Ver ler n S l nmes , Yok Ed lmes veya Anon m Hale Get r lmes Hakkında Yönetmel k’ n 7 nc maddes nde de Kanunun 5 nc ve 6 ncı maddeler nde yer alan k ş sel ver ler n şlenme şartlarının tamamının ortadan kalkması hal nde, k ş sel ver ler n ver sorumlusu tarafından resen veya lg l k ş n n taleb üzer ne s l nmes , yok ed lmes veya anon m hâle get r lmes gerekt ğ düzenlemes ne yer ver lmekted r. Bu kapsamda, ver sorumlusu tarafından yurt dışına ver aktarımı konusunda lg l k ş lerden hukuka uygun b r açık rıza alınmamış olduğu, açık rıza dışındak
şleme şartlarından se geçerl b r meşru menfaat n bulunduğuna da r denge test n n yapılmamış olduğu, bununla b rl kte yurt dışına aktarımda Kanunun 9 uncu maddes ne uygun olarak taahhütname hazırlanmamış ve Kurulun zn alınmak üzere Kurumumuza let lmem ş olduğu dolayısıyla yurt dışına ver aktarmak suret yle hukuka aykırı ver şlemen n söz konusu olduğu kanaat ne varıldığından, ver sorumlusunun yurt dışına ver aktarımında geçerl b r hukuk şleme şartının bulunmaması sebeb yle Kanunun 7 nc maddes n n (1) numaralı fıkrası ve lg l Yönetmel k uyarınca, bu k ş sel ver ler n s l nmes veya yok ed lmes gerekt ğ kanaat ne varılmıştır.
7. Öte yandan, b l nd ğ üzere Kanunun “Ver Sorumlusunun Aydınlatma Yükümlülüğü” başlıklı 10 uncu maddes , ver sorumlusu veya yetk lend rd ğ k ş n n, k ş sel ver ler n elde ed lmes sırasında lg l k ş lere “a) Ver sorumlusunun ve varsa tems lc s n n k ml ğ , b) K ş sel ver ler n hang amaçla şleneceğ , c) İşlenen k ş sel ver ler n k mlere ve hang amaçla aktarılab leceğ , ç) K ş sel ver toplamanın yöntem ve hukuk sebeb , d) 11 nc maddede sayılan d ğer hakları” konusunda b lg vermekle yükümlü olduğunu çermekted r. “Aydınlatma Yükümlülüğünün Yer ne Get r lmes nde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Tebl ğ”de de (Aydınlatma Tebl ğ ) ver sorumluları veya yetk lend rd ğ k ş ler tarafından aydınlatma yükümlülüğü kapsamında uyulacak usul ve esaslar bel rlenm şt r.
Resen ncelemeye konu olayda, ver sorumlusunun açık rıza alımında 2018 yılından t baren güncellenm ş Aydınlatma Metn ve Rıza Metn n kullandığı görülmüş olup bahse konu metn n ncelenmes net ces nde;
Aydınlatma metn n n Kanunun 10 uncu maddes ve Aydınlatma Tebl ğ nde bel rt len detayda düzenlenmed ğ ,
gerçekleşt r lecek ver şleme faal yet n n, aydınlatma metn n n çer s nde ayrı b r başlık altında ancak aydınlatma metn le b rl kte düzenlenm ş olduğu görüldüğünden, söz konusu uygulamanın Tebl ğ’ n 5 nc maddes ne aykırılık oluşturduğu,
Aydınlatma Tebl ğ ’n n 5 nc maddes n n (h) bend nde; “Kanunun 10 uncu maddes n n b r nc fıkrasının (ç) bend nde yer alan “hukuk sebep” ten kasıt, aydınlatma yükümlülüğü kapsamında k ş sel ver ler n Kanunun 5 ve 6 ncı maddeler nde bel rt len şleme şartlarından hang s ne dayanılarak şlend ğ d r. Aydınlatma yükümlülüğünün yer ne get r lmes esnasında hukuk sebeb n açıkça bel rt lmes gerekmekted r” hükmüne yer ver lm şt r. Ver sorumlusunun düzenled ğ aydınlatma metn nde se k ş sel ver ler n toplanmasının hukuk gerekçes n n Kanunun 5 ve 6 ncı maddeler nde bel rt len şleme şartları olduğu şekl nde genel n tel kte fadeye yer ver ld ğ ancak bahse konu hukuk gerekçen n Tebl ğ’de bel rt ld ğ üzere Kanunun 5 nc ve 6 ncı maddeler ndek
şleme şartlarından hang s ne dayandığının açıkça bel rt lmed ğ ,
Aydınlatma Tebl ğ ’n n anılan maddes n n (j) bend nde; “Aydınlatma yükümlülüğü yer ne get r l rken eks k, lg l k ş ler yanıltıcı ve yanlış b lg lere yer ver lmemel d r.” hükmüne yer ver lm şt r. Ver sorumlusunun aydınlatma metn nde se, k ş sel ver ler n t car let gönder lmes ç n h zmet alınan üçüncü k ş lerle paylaşılması amaçlarıyla açık rıza kapsamında şleneceğ ne yer ver lm ş olduğu ancak bahsed len üçüncü k ş n n yurtdışında bulunan … s ml f rma olduğundan bahsed lmed ğ , d ğer b r fadeyle bu ver ler n yurt dışına aktarılacağına l şk n açıklamaya yer ver lmed ğ , k ş sel ver ler n yurtdışına aktarılmasına l şk n eks k ve yanıltıcı b lg ver lmes sebeb yle, lg l k ş n n neye rıza gösterd ğ ve rızasının sonuçları hakkında tam b r b lg sah b olamadığı,
Aydınlatma Tebl ğ ’n n anılan maddes n n (a) bend nde; “İlg l k ş n n açık rızasına veya Kanundak d ğer şleme şartlarına bağlı olarak k ş sel ver şlend ğ her durumda aydınlatma yükümlülüğü yer ne get r lmel d r.”, (f) bend nde se; “K ş sel ver şleme faal yet n n açık rıza şartına dayalı olarak gerçekleşt r lmes hal nde, aydınlatma yükümlülüğü ve açık rızanın alınması şlemler n n ayrı ayrı yer ne get r lmes gerekmekted r.” hükümler ne yer ver lm şt r. Ancak, ver sorumlusunun aydınlatma metn ve açık rıza alınmasını tek met nde düzenled ğ dolayısıyla lg l k ş ye terc hte bulunma seçeneğ n sunmadığı
anlaşıldığından ver sorumlusunun Aydınlatma Tebl ğ ’ne uyumda da yeterl d kkat ve özen göstermed ğ kanaat ne varılmıştır. Sonuç t bar yle;
1. Ver sorumlusunun, k ş sel ver ler n yurtdışına aktarılması le lg l olarak yurtdışına ver aktarımı konusunu düzenleyen Kanunun 9. maddes nde bel rt len hususlara uygun b r ver aktarımı gerçekleşt r lmed ğ ayrıca 108 sayılı Sözleşmeye taraf olmanın AB uygulamasında olduğu g b 6698 sayılı Kanun kapsamında güvenl ülke statüsü tay n bakımından tek başına yeterl olmadığı ancak Kurul tarafından yapılacak değerlend rmede olumlu b r unsur teşk l edeceğ , dolayısı le gerekl şartlar sağlanmadan k ş sel ver ler n yurt dışına aktarılması suret yle hukuka aykırı b r k ş sel ver şleme faal yet gerçekleşt r ld ğ , bu sebeple Kanunun “Ver Güvenl ğ ne İl şk n Yükümlülükler” başlıklı 12 nc maddes n n b r nc fıkrasının (a) bend nde öngörülen “K ş sel ver ler n hukuka aykırı olarak şlenmes n önlemek” yükümlülüğünün yer ne get r lmed ğ kanaat ne varıldığından, tüzel k ş ver sorumlusu hakkında, Kanunun “Kabahatler” başlıklı 18 nc maddes n n b r nc fıkrasının (b) bend uyarınca 900.000 TL dar para cezası uygulanmasına,
2. Öte yandan, hukuka aykırı olarak yurtdışına aktarılan söz konusu k ş sel ver ler n 6698 sayılı Kanunun 7 nc maddes ne uygun olarak s l nmes /yok ed lmes ve sonucundan Kurula b lg ver lmes hususunda ver sorumlusunun tal matlandırılmasına,
3. Ver sorumlusunun, aydınlatma metn n 6698 sayılı Kanunun 10 uncu maddes ve bu maddeye dayanarak çıkarılan Aydınlatma Yükümlülüğünün Yer ne Get r lmes nde Uyulacak Usul ve Esaslar Hakkında Tebl ğ n 5 nc maddes nde bel rt len hükümlere uygun olacak şek lde güncellemes le aydınlatma yükümlülüğü ve açık rızanın alınması şlemler n ayrı ayrı yer ne get rmes gerekt ğ yönünde tal matlandırılmasına
karar ver lm şt r.
KİŞİSEL VERİLERİ KORUMA KURUMU Nasuh Akar Mahalles 1407. Sok. No:4, 06520 Çankaya/Ankara KURUMSAL Kurum Başkanı Kurul Üyeler Tar hçe M syon - V zyon Faal yet Raporu
MEVZUAT
K ş sel Ver ler n Korunması Kanunu Yönetmel kler Kurul Kararları Tebl ğler Taahhütnameler VERİ SORUMLUSU Ver Sorumlusu K md r? K ş sel Ver ler n İşlenmes
K ş sel Ver ler n S l nmes , Yok Ed lmes veya Anon m Hale Get r lmes
Açık Rıza Alırken D kkat Ed lecek Hususlar
