VIII. Temel Hak ve Özgürlükler

(1)

VIII. Temel Hak ve Özgürlükler

TEMEL HAK VE ÖZGÜRLÜKLERIN NITELIĞI – SINIRL AMA REJIMI KÖTÜYE KULLANMA YASAĞI – KULLANIMIN DURDURULMASI

(2)

Temel Hak ve Özgürlüklerin Niteliği

1982 Anayasası uyarınca «Herkes»;

 Kişiliğine bağlı,

 Dokunulmaz,

 Devredilmez,

 Vazgeçilmez temel hak ve hürriyetlere sahiptir.

Temel hak ve hürriyetler, kişinin;

 Topluma,

 Ailesine ve

 Diğer kişilere karşı ödev ve sorumluluklarını da ihtiva eder.

(3)

Temel Hak ve Özgürlüklerin Sınırlanması

• Anayasa’nın ilgili maddelerinde, temel hak ve özgürlüğün düzenlenmesinden sonra getirilen sınırlamalardır.

Doğrudan Anayasa ile Öngörülen

Sınırlar

• Herhangi bir açık sınırlama olmaksızın, temel hak ve özgürlüğün «doğasında» var olduğu kabul edilen sınırlardır.

Objektif (İçkin Sınırlar)

• Anayasa’nın 13. maddesinde belirtilen esaslara uygun olarak, Yasama Organı tarafından yapılan sınırlamalardır.

Yasayla Sınırlama

(4)

Yasayla Sınırlama (Anayasa m. 13)

Temel hak ve hürriyetler;

 Özlerine dokunulmaksızın,

 Yalnızca Anayasanın ilgili maddelerinde belirtilen sebeplere bağlı olarak,

 Ancak kanunla sınırlanabilir.

Bu Sınırlamalar;

 Anayasanın sözüne ve ruhuna,

 Demokratik toplum düzeninin gereklerine,

 Lâik Cumhuriyetin gereklerine,

 Ölçülülük ilkesine aykırı olamaz

(5)

Kötüye Kullanma Yasağı - I

Anayasada yer alan hak ve hürriyetlerden hiçbiri;

 Devletin ülkesi ve milletiyle bölünmez bütünlüğünü bozmayı,

 İnsan haklarına dayanan demokratik ve lâik Cumhuriyeti

ortadan kaldırmayı amaçlayan faaliyetler biçiminde kullanılamaz.

(6)

Kötüye Kullanma Yasağı - II

Anayasa hükümlerinden hiçbiri, Devlete veya Kişilere;

 Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin yok edilmesini,

 Anayasayla tanınan temel hak ve hürriyetlerin Anayasada

belirtilenden daha geniş şekilde sınırlandırılmasını amaçlayan bir

faaliyette bulunmayı mümkün kılacak şekilde yorumlanamaz.

(7)

Temel Hak ve Hürriyetlerin

Kullanılmasının Durdurulması - I

Savaş, seferberlik, sıkıyönetim veya olağanüstü hallerde,

 Milletlerarası hukuktan doğan yükümlülükler ihlâl edilmemek kaydıyla,

 Durumun gerektirdiği ölçüde temel hak ve hürriyetlerin kullanılması ;

 Kısmen veya tamamen durdurulabilir,

 Veya bunlar için Anayasada öngörülen güvencelere aykırı

tedbirler alınabilir.

(8)

Temel Hak ve Hürriyetlerin

Kullanılmasının Durdurulması - II

Ancak, bu hallerde dahi;

 Savaş hukukuna uygun fiiller sonucu meydana gelen ölümler dışında, kişinin yaşama hakkına, maddî ve manevî varlığının bütünlüğüne dokunulamaz,

 Kimse din, vicdan, düşünce ve kanaatlerini açıklamaya zorlanamaz ve bunlardan dolayı suçlanamaz,

 Suç ve cezalar geçmişe yürütülemez,

 Suçluluğu mahkeme kararı ile saptanıncaya kadar kimse suçlu sayılamaz.