Matematik Öğretimi I
• 9. Konu:
• Toplama işleminin öğretimi
Toplama İşlemi
• Birinci sınıfta öğrencilere sayılar tanıtılırken işlemler de dolaylı olarak tanıtılmaktadır.
• Toplama ve çıkarma işlemlerinin anlamları bu yolla öğrencilere kavratılmaya başlanır.
(Altun, 2014)
• Dört işlem birinci sınıfta sezgisel kazanılır, üst sınıflarda basamak kavramına dayalı olarak yazılı işlemler
ağırlık kazanır.
(Altun, 2014)
Toplama
ifadeleri Ve Daha Toplam Arttı Eklendi Çoğaldı Birikti
(Altun, 2014)
Kazanımlar
• Matematik dersi öğretim programına göre
• birinci sınıfta
• M.1.1.2.2.Toplamları 20’ye kadar (20 dâhil) olan doğal sayılarla toplama işlemini yapar.
• Eldeli toplama verilmez.
• M.1.1.2.3. Toplama işleminde toplananların yerleri değiştiğinde toplamın değişmediğini fark eder.
• M.1.1.2.4. Toplamları 20’yi geçmeyen sayılarla yapılan toplama işleminde verilmeyen toplananı bulur.
• Örneğin (sonucu 12 olan işlemler) sayılarla işlemlere geçmeden önce 12 sayısının toplamını oluşturan
• görsel modeller kullanılmalıdır. 12 yerine farklı sayılar da kullanılabilir.
• • 8 bilyem vardı. 4 tane de kardeşim verdi. Kaç bilyem oldu?
• • 8 bilyem vardı. Kardeşimin verdiği bilyelerle toplam 12 bilyem oldu.
Kardeşim bana kaç bilye verdi?
• • Bir miktar bilyem vardı. 4 bilye de kardeşim verdi. Toplam bilyelerim 12 tane oldu. Daha önce kaç bilyem vardı?
(MEB, 2018)
• İkinci sınıfta
• M.2.1.2.1. Toplamları 100’e kadar (100 dâhil) olan doğal sayılarla eldesiz ve eldeli toplama işlemini yapar.
• a) Toplamları 100’ü geçmemek koşuluyla iki ve üç sayı ile toplama işlemleri yaptırılır.
• b) Toplama işleminde eldenin anlamı modellerle ve gerçek nesnelerle açıklanır.
• M.2.1.2.2. İki sayının toplamında verilmeyen toplananı bulur.
• a) Verilmeyen toplanan bulunurken üzerine sayma, geriye sayma stratejisi veya çıkarma işlemi kullandırılır.
• kazanımları verilir.
(MEB, 2018)
Toplama işlemi öğretilirken somuttan soyuta olan şu sıra takip edilir:
1. Gerçek nesneler
2. Resimler
3. Sayı doğrusu
4. Matematik sembolleri
(Altun, 2014)
Sayı doğrusunda toplama
Toplama stratejilerinin geliştirilmesi
• 9+8=?
1. 10+8-1=17 2. 9+9-1=17 3. 8+8+1=17
4. 5+5=10, 4+3=7, 10+7=17
İşlemleri abaküs üzerinde gösterilmelidir.
Öğrencilerin bu stratejileri kazanmaları zihinsel işlem
yapmada, sayı hissinin geliştirilmesinde, işlemlerde akıcılık kazanmalarında kolaylık sağlayacaktır.
(Altun, 2014)
• 10’un üzerine ritmik sayma işlemlerinde
• farklı sayıların üzerine onar ritmik sayma öğrencilerin toplama yaparken 10 ile ilişkilendirme yapmalarına olanak sağlar.
• Örneğin; 14+12=?
14+10= 24
• 24+2=26
(Altun, 2014)
Hesap yapma
Yazılı hesap Zihinden
hesap
Zihinden hesap tahmini işlem yapma becerilerini gerektirir.
Yapılan hesabın doğruluğunun kontrol edilmesini sağlar.
(Altun, 2014)
• Zihinden toplamanın öğretiminde, temel toplamlarda serilik kazanmak önemlidir.
• Örneğin, 1+1, 2+3, 9+9, vb.
• Bu becerinin kazanılmasında toplama tablosu etkilidir.
(Altun, 2014)
Toplama tablosu
+ 1 2 3 4 5 6 7 8 9
1 2 3 4 5 6 7 8 9
Çok basamaklı sayılarda toplama işleminin öğretimi şu sırayla gerçekleştirilir:
1
•Gerçek nesnelerle
2
•Gruplanmış sayılarla (çözümlenmiş sayılar)
3
•Basamak tablosunda
4
•Sembollerle çıkarma
Eldesiz toplama
• 2 onluk+3 birlik + 3 onluk+ 4 birlik
• 5onluk+ 7 birlik
+
23+34=57
Eldeli toplama
• İkinci sınıfta eldeli toplama öğretilirken toplanan
sayılardan elde edilen onluğun «elde»yi oluşturduğu ve bir üst basamağa eklendiği ifade edilmelidir.
(Altun, 2014)
Eldeli toplama
• 1
• 2 onluk+8 birlik + 3 onluk+ 5 birlik
• 6onluk+ 3 birlik
+
28+35=63
• 3.
• 4. 28
• 35
• 63
Onlar B. Birler B.
2 8
3 5
6 13 (10+3)
3 +
+
1
1
Üç basamaklı sayılarda eldeli toplama
(Altun, 2014)
• 1
• 2. gruplanmış sayılar (Çözümleme)
• 3.
• 4. 518
• 336
• 854
Yüzler B. Onlar B. Birler B.
5 1 8
3 3 6
8 5 14 (10+4)
4 +
+
1
1
