MOL KAVRAMI Atomların 1 tanesinin kütlesi ölçülemez. Atomların kütlesini hesaplamak için Avagadro sayısı (6,02x10

(1)

MOL KAVRAMI

Atomların 1 tanesinin kütlesi ölçülemez. Atomların kütlesini hesaplamak için Avagadro sayısı (6,02x10²³) kadar atomun kütlesinin toplamı alınmıştır.

Bu sayede atomların kütlesi hesaplanarak işlemler yapılabilmiştir.

6,02x10²³ tane tanecik 1 moldür.6,02x10²³ sayısına Avagadro sayısı denir ve No ile gösterilir.

1 mol H atomu= 6,02x10²³ tane H atomundan = 1g

1 mol H2 molekülü= 6,02x10²³ tane H2 molekülünden= 2g 1mol O atomu = 6,02x10²³ tane O atomundan=16g

1mol O2 molekülü = 6,02x10²³ tane O2 molekülünden= 32g veya = 2× 6,02x10²³ tane O atomundan =32g

( H=1, O=16, C=12, S=32) 1mol atomların kütlesidir.

BAĞIL ATOM KÜTLESİ

Bir tane C atomunun kütlesi 12 atomik kütle birimi (akb) olarak kabul edilmiştir.Diğer atomların kütleleri C atomu ile karşılaştırılarak belirlenmiştir.

1 tane C atomu 12 akb 1 tane H atomu 1 akb 1 tane O atomu 16 akb

1 Atom-gram, Molekül-gram, Formül-gram ve İyon –gram kavramları 1mole eşittir.

1 Atom – gram O atomu = 1 mol O atomu

1 molekül – gram H2 molekülü =1 mol H2 molekülüdür.

 Gerçek atom kütlesi 1 tane atomun kütlesine eşittir.

H nin gerçek atom kütlesi = 1/No gramdır O nin gerçek atom kütlesi = 16/ No gramdır.

1 tane H atomu kaç gram ? 1 tane O2 molekülü kaç gram?

N0 tane H atomu 1g N0 tane O2 molekülü 32g 1 tane H atomu ? 1 tane O2 molekülü ? ? = 1/ N0 gram ? = 32 / N0 gram UYARI: 1MOL ve 1 TANE birbirine karıştırılmamalıdır.

NOT: 1 atomik kütle birimi(akb) 1/ No gramdır.

1 tane H atomu 1 akb dir. 1tane H2 molekülü 2akb dir.

1 tane O atomu 16 akb dir. 1 tane O2 molekülü 32 akb dir.

ÖRNEK:

I - 1 atom-gram oksijen II - 1 mol oksijen atomu III - 1 tane oksijen molekülü

Yukarıda verilen oksijen elementlerin kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru

(2)

A) I > II > III B) III > II > I C) I= II > II D) II= III >I E) II > III >I

ÇÖZÜM:

1 Atom-gram O = 1 mol O = 16 g 1 mol oksijen atomu = 16g

1 tane oksijen molekülü O2 =32/ N gram ( cevap:C) ÖRNEK:

Cl atomu için aşağıdakilerden hangisi doğrudur?

I- Bir tane Cl 35akb dir II- Bir mol Cl 35 gramdır

III- Bir molekül-gram Cl2 70 gramdır.

A) yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I,II ve III ÇÖZÜM:

1 tane Cl 35/N gram=35 akb 1 mol Cl 35 gram

1 molekül gram Cl2 = 1 mol Cl2=70 gramdır ( cevap: E) MOLAR HACİM

 Normal koşullarda (1 atmosfer basınç 0 C sıcaklık) gazların 1 molü 22,4 L hacim kaplar.

 Oda koşullarında ( 1 atmosfer basınç 25 C sıcaklık) gazların 1 molü 24,5 L hacim kaplar.

 Avagadro yasasına göre aynı koşullarda ( basınç, sıcaklık sabit) bulunan gazların eşit hacimlerinde , eşit sayıda gaz molekülü bulunur.

ÖRNEK:

I- 1 mol H2O (s) NK da 22,4 L hacim kaplar.

II- 1 mol Cu NK da 22,4 L hacim kaplar III- 1mol N2 gazı 22,4 L hacim kaplar.

IV- 1 mol H2 gazı NK da 22,4 L hacim kaplar.

Yargılarından hangileri doğrudur?

A) yalnız IV B) I ve II C) II, III ve IV D) I, III ve IV E ) I,II,III ve IV

ÇÖZÜM: I. de H2O sıvı halde olduğundan yanlış. II. de Cu katı halde olduğundan yanlış. III.

de koşulları belli olmadığından yanlış. (cevap:A)

(3)

 2 mol C2H5OH molekülünde;

4 mol C atomu= 4N tane C atomu 12 mol H atomu=12 N tane H atomu

2 mol O atomu= 2N tane O atomu bulunur.

 3 tane Fe3 O4 molekülünde;

9 tane Fe atomu

12 tane O atomu bulunur ÖRNEK:

5 mol C2H 4O molekülüyle ilgili;

I. 10 mol C atomu içerir II. 20 tane H atomu içerir III. 5.N tane O atomu içerir Yargılarından hangileri doğrudur?

A) yalnız I B) I ve II C) I ve III D) II ve III E ) I,II ve III

ÇÖZÜM:

1. 5 mol x 2 = 10 C atomu içerir.

2. 5 mol x 4 = 20 mol veya 20N tane H ato mu içerir.

3. 5 mol x 1 = 5 mol O atomu veya 5N tane O atomu içerir. ( cevap: C) ÖRNEK:

2 tane P2O5 bileşiğiyle ilgili;

I. 4 tane P atomu içerir II. 10 mol O atomu içerir III. 14 tane atom içerir IV 2 mol moleküldür

A) I ve III B ) I,II ve III C) I, II ve IV D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV ÇÖZÜM:

1. 2 tane x 2 = 4 tane P atomu 2. 2 tane x 5 = 10 O atomu 3. 2 tane x (5+2) = 14 tane atom 4. 2 tane molekül (P2O5) içerir.

( cevap : A) ÖRNEK:

16/ N gram CH4 molekülüyle ilgili;

I. 1 mol moleküldür II. 1 tane moleküldür

III. NK da 22,4/N L hacim kaplar.

( CH4 = 16 g/ mol )

A) yalnız I B) I ve II C) I ve III

(4)

ÇÖZÜM:

1. 1 mol 16 gramdır 2. N tane 16g 1 tane x x = 16/N gram 3. N tane 22,4 1 tane x

x= 22,4/N Litre cevap :D

ÖRNEK:

1mol oksijen molekülü (O2(g)) için;

I. 12,04 x 10²³ tane O atomu içerir.

II. 32 gramdır

III. NK da 22,4 L hacim kaplar IV. 1 molekül-gram dır.

A) I ve II B) II ve III C) I,II ve III

D) II,III ve IV E) I,II,III ve IV ÇÖZÜM:

1- 1 mol O2 = 2 mol O atomu= 2 x 6,02x10²³ tane O atomu 2- 1mol O2 molekülü 32 gramdır.

3- NK da 1 mol gaz 22,4 L hacim kaplar.

4- 1mol O2= 1 molekül-gram O2 dır. CEVAP:E ÖRNEK:

1 mol SO3 gaz molekülüyle ilgili;

I- 80 gramdır

II- N tane molekül içerir III- 3 tane O atomu içerir IV- 1atom-gram S içerir

( S: 32 O= 16)

A) I ve II B) II ve III C) I,II ve III

D) II,III ve IV E) I,II,III ve IV

ÇÖZÜM:

1- 1S +3O =32 x 1 + 16 x 3 =80

2- 1 mol molekül (SO3)= N tane molekül 3- 1 mol SO = 3mol O atomu 3N tane O atomu 4- 1 mol SO = 1 mol S atomu = 1 atom-gram S

( cevap : E)

(5)

ÖRNEK:

2 tane C2H6 molekülü için;

I- kütlesi 60 akb dir II- 4 tane C atomu içerir.

III- 12 mol H atomu içerir IV- Kütlesi 60 gramdır,

( C=12 H=1) A) I ve II B) II ve III C) I,II,III D) II,III,IV E)I, II,III,IV

ÇÖZÜM:

1- 2 tanesi 60/N gramdır.

2- 2tane C2H6= 4 tane C içerir

3- 2tane C2H6= 12 tane H atomu içerir

4- 2 molü 60 gramdır. ( cevap : A)

MİKTAR HESAPLARI

n = mol sayısı N=Verilen tanecik sayısı m =verilen kütle V=NK da verilen hacim MA= Mol kütlesi

ÖRNEK: 3,2 gram CH4 molekülü kaç mol atom içerir?

A) 0,2 B) 0,5 C) 1 D) 1,5 E) 2 ÇÖZÜM:

n = 3,2 / 16 = 0,2 mol CH4

0,2 mol CH4 de = 0,2 mol C ve 0,8 mol H olduğundan toplam 1 mol atom bulunur.

( cevap : C) ÖRNEK:

NK da 56 L hacim kaplayan Cl2(g) kaç gramdır? ( Cl=35g/mol) A) 35 B) 70 C) 105 D) 140 E) 175 n = 56/22,4 = 2,5 mol Cl2

1 mol Cl2 70 gram 2,5 mol Cl2 x

(6)

ÖRNEK:

12,04 x 10²⁴ tane N2O3 molekülü kaç mol molekül içerir?

A) 2 B) 2N C) 4 D) 20 E) 20 N ÇÖZÜM:

1 mol 6,02x10²³ tane N2O3

X 12,04x10²⁴ tane N2O3

x = 20 mol N2O3

ÖRNEK:

0,5 mol CaCO3 bileşiği kaç gramdır?

( Ca= 40 C=12 O=16) 1 mol CaCO3 100 gram 0,5 mol CaCO3 x gram x = 50 g

ÖRNEK: 18 akb H2O (g) molekülü için;

I- 1 mol H2O molekülüdür II- 1 tane H2O molekülüdür III- NK da 22,4 L hacim kaplar.

A) yalnız II B) I ve II C) I ve III D) II ve III E ) I,II ve III

ÇÖZÜM:

I. 1 mol H2O molekülü 18 gramdır.

II. N tane H2O 18 gram 1 tane H2O x x = 18/N gram=18akb 18akb= 1 tane H2O molekülüdür.

III. 1 Molü 22,4 L hacim kaplar.

( cevap : A)

ÖRNEK:

I- 0,1 mol SO3 molekülü II- 1 tane CO2 molekülü III- 1 mol N2O molekülü IV- 1 akb H2 molekülü

Yukarıdaki maddelerin kütleleri arasındaki ilişki hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?

A) 3 > 1 > 2 > 4 B) 3 > 2 > 1 > 4 C) 2 > 3 > 1 > 4 D) 4 > 1 > 3 > 2 E) 2 > 3 > 1 > 4

(7)

ÇÖZÜM:

1- 0,1 mol SO3 = 8g 2- 1 tane CO2 = 44/N g 3- 1 mol N2O = 44 g

4- 1 akb H2 = 1/N g ( cevap : A )

ÖRNEK:

 1,5 mol atam içeren XY4 molekülü 4,8 g

 01 mol X2Y6 molekülü 3 g olduğuna göre;

I - 1 mol X2Y2 molekülü 26 gramdır.

II- 1 tane X atomu 12 akb dir.

III- 1 mol Y2 molekülü 2 gramdır.

A) yalnız I B) Ive II C) I ve III D) II ve III E) I,II ve III ÇÖZÜM:

1 mol XY4 molekülü 5 mol atom içerir X 1,5 mol atom x = 0,3 mol XY4

0,3 mol XY4 4,8 gram X+ 4Y= 16 1 mol x 2X+ 6Y=30 x = 16 gram X=12 Y=1 0,1 mol X2Y6 3g

1 mol x

x = 30 g CEVAP:E ÖRNEK:

1 tane X atomunun kütlesi 2.10^-23 gramdır. Buna göre X2H4 ün mol kütlesi kaçtır?

( H=1 Avagadro sayısı = 6.10²³)

A) 12 B) 16 C) 28 D) 26 E) 30 ÇÖZÜM:

1 tane 2.10^-23 6.10²³ x x = 12 g

X2H4 = 2 x 12 + 4 x 1 = 28 ( cevap: C )

(8)

ÖRNEK:

Avagadro sayısı 6,02 x10²³ yerine 6,02 x10²⁴ alınsaydı, O2 gazı için;

I- 1 mol 320 gram olurdu

II- 1 tane O2 nin kütlesi değişmezdi III- 1 molü NK da 224 L hacim kaplardı.

A ) yalnız I B) I ve II C ) I ve III D) II ve III E) I,II ve III

CEVAP: E Çözüm:Sadece 1 tanesinin kütlesi değişmez.