Genel Ekonomi 7

(1)

Genel Ekonomi 7

Dr. Özkan LEBLEBİCİ

(2)

Genel Ekonomi

Bu dersin içeriğinde;

1. Fiyatlar ve gelirler politikası

2. Çevre ekonomisi ve politikası

3. Kentleşme, ekonomi ilişkileri

konuları yer almaktadır.

(3)

Genel Ekonomi

Kamu Politikası Sürecinin Ana Aşamaları;

Sorunun Belirlenme si

Politikanı n

Formüle Edilmesi

Uygulam a

Değerlendir me

Alternatiflerin Belirlenmesi

(4)

Genel Ekonomi

Devletin fiyat mekanizmasının serbest işleyişini etkilemek , ona yön vermek veya onun toplum tarafından arzulanmayan bazı sonuçlarını önlemek amacıyla aldığı kararların

başvurduğu tedbirlerin tümüne birden “fiyatlar politikası”

denir. Aynı şekilde devletin gelir bölüşümünü etkilemek

amacıyla aldığı kararların ve başvurduğu tedbirlerin tümüne de “gelir politikası” adı verilir.

(Üstünel, 1988: 340)

(5)

Genel Ekonomi

Serbest piyasa ekonomisini ve piyasanın tamamen serbest

rekabet mekanizmasının işleyişine bırakılmasını savunan liberal görüşlüler ve kapitalist düzeni savunanlar, devletin herhangi bir gelir ve fiyat politikası izlememesi gerektiğini savunurlar.

Buna karşılık, kapitalizmi eleştiren sosyalist görüşlüler, devletin fiyat ve gelirler konusunda düzenleyici olmaktan çok, merkezi kararlarla süreci yönetmesini savunurlar.

(Üstünel, 1988: 341)

(6)

Genel Ekonomi

Piyasa Mekanizmasından Beklenenler

1. Bir ekonomide hangi malların daha çok arandığını belirleyerek firmaların ne yapmaları gerektiğini,

2. Hangi üretim faktörüne ekonominin hangi kesiminde daha çok ihtiyaç duyulduğunu belirleyerek , faktör sahiplerinin ne

yapmaları gerektiğini,

3. Hangi malların nispeten daha kıtlaştığını belirleyerek, tüketicilerin ne yapmaları gerektiğini belirlemesidir.

(Üstünel, 1988: 343)

(7)

Genel Ekonomi

Devletin Ekonomik Alana Müdahalesini Gerektiren Başlıca Durumlar;

1. Piyasaların görevlerini yapamamaları,

2. Kişisel değerler ile toplumsal değerlerin farklı oluşu,

3. Gelir ve servet dağılımındaki büyük farkların önlenmesi, 4. Ekonomi dışı nedenler, (Zorunlu kamu hizmetleri)

(Üstünel, 1988: 344)

(8)

Genel Ekonomi

Üretim, Tüketim ve Bölüşümü Etkilemek İçin Politika Araçları;

1. Kural koyma ve düzenleme.

2. Vergileme ve negatif vergileme.

3. Kamu harcamaları yoluyla etkileme.

4. Kamu işletmeciliği yoluyla etkileme.

(Üstünel, 1988: 267)

(9)

Genel Ekonomi

Gelirler Politikası Tipleri;

1. Ücret ve fiyat kararlarının denetlenmesi,

2. Teşvike dayalı sosyal anlaşmaların kısa dönemde çok iyi işleyeceği düşüncesi,

3. Ücretleri vefiyatları daha önceden belirlenmiş standartlardan daha fazla artıran tarafa vergi cezası yüklemek

4. Prodüktiviteye ya da ücret ve fiyat göstergelerine dayanan politika

5. Zorunlu kontroller (Parmaksız, 2000: 420)

(10)

Genel Ekonomi

Çevre Politikasına İlişkin Önlemler;

1. Çevre kirlenmesini en aza indirecek yeni teknolojilerin bulunmasını ve uygulanmasını teşvik etmek, gerekirse bu yöndeki çabaları kamu fonları ile desteklemek,

2. Teknolojinin uygun olmaması halinde özel mülkiyet

haklarının kullanılışını yeniden düzenleyerek ve gerektiğinde direkt sınırlamalar ve yasaklamalar getirerek kirlenmenin belli bir düzeyin üzerine çıkmasını önlemek,

(Üstünel, 1988: 367)

(11)

Genel Ekonomi

Çevre Politikasına İlişkin Önlemler;

3. Çevresel etkileri önemli olan alanlarda üretimin

genişlemesini ve belli bölgelerde yoğunlaşmasını kendiliğinden sınırlayacak ekonomik ve mali önlemler almak.

4. Kirletme hakkı sistemini düzenleyerek, bu hakkı kullanmak isteyenlerin ödeyecekleri bedeli belirlemek üzere bir piyasa oluşturmak.

(Üstünel, 1988: 367)

(12)

Genel Ekonomi

Kent; insan topluluklarının herhangi bir soy, aile ya da boy

ilişkilerine bağımlı olmaksızın, ekonomik, sosyal, siyasal ve

yönetsel olarak daha karmaşık biçimde örgütlenebildiği,

toplumların gelişim aşamasında belirli bir düzeyi gösteren

sürekli yerleşim biçimi olarak tanımlanabilir.

(13)

Genel Ekonomi 7

Genel Ekonomi 7

Dr. Özkan LEBLEBİCİ

Genel Ekonomi

Bu dersin içeriğinde;

1. Fiyatlar ve gelirler politikası

2. Çevre ekonomisi ve politikası

3. Kentleşme, ekonomi ilişkileri

konuları yer almaktadır.

Genel Ekonomi

Genel Ekonomi

Devletin fiyat mekanizmasının serbest işleyişini etkilemek , ona yön vermek veya onun toplum tarafından arzulanmayan bazı sonuçlarını önlemek amacıyla aldığı kararların

başvurduğu tedbirlerin tümüne birden “fiyatlar politikası”

denir. Aynı şekilde devletin gelir bölüşümünü etkilemek

amacıyla aldığı kararların ve başvurduğu tedbirlerin tümüne de “gelir politikası” adı verilir.

(Üstünel, 1988: 340)

Genel Ekonomi

Serbest piyasa ekonomisini ve piyasanın tamamen serbest

rekabet mekanizmasının işleyişine bırakılmasını savunan liberal görüşlüler ve kapitalist düzeni savunanlar, devletin herhangi bir gelir ve fiyat politikası izlememesi gerektiğini savunurlar.

Buna karşılık, kapitalizmi eleştiren sosyalist görüşlüler, devletin fiyat ve gelirler konusunda düzenleyici olmaktan çok, merkezi kararlarla süreci yönetmesini savunurlar.

(Üstünel, 1988: 341)

Genel Ekonomi

Piyasa Mekanizmasından Beklenenler

1. Bir ekonomide hangi malların daha çok arandığını belirleyerek firmaların ne yapmaları gerektiğini,

2. Hangi üretim faktörüne ekonominin hangi kesiminde daha çok ihtiyaç duyulduğunu belirleyerek , faktör sahiplerinin ne

yapmaları gerektiğini,

3. Hangi malların nispeten daha kıtlaştığını belirleyerek, tüketicilerin ne yapmaları gerektiğini belirlemesidir.

(Üstünel, 1988: 343)

Genel Ekonomi

Devletin Ekonomik Alana Müdahalesini Gerektiren Başlıca Durumlar;

1. Piyasaların görevlerini yapamamaları,

2. Kişisel değerler ile toplumsal değerlerin farklı oluşu,

3. Gelir ve servet dağılımındaki büyük farkların önlenmesi, 4. Ekonomi dışı nedenler, (Zorunlu kamu hizmetleri)

(Üstünel, 1988: 344)

Genel Ekonomi

Üretim, Tüketim ve Bölüşümü Etkilemek İçin Politika Araçları;

1. Kural koyma ve düzenleme.

2. Vergileme ve negatif vergileme.

3. Kamu harcamaları yoluyla etkileme.

4. Kamu işletmeciliği yoluyla etkileme.

(Üstünel, 1988: 267)

Genel Ekonomi

Gelirler Politikası Tipleri;

1. Ücret ve fiyat kararlarının denetlenmesi,

2. Teşvike dayalı sosyal anlaşmaların kısa dönemde çok iyi işleyeceği düşüncesi,

3. Ücretleri vefiyatları daha önceden belirlenmiş standartlardan daha fazla artıran tarafa vergi cezası yüklemek

4. Prodüktiviteye ya da ücret ve fiyat göstergelerine dayanan politika

5. Zorunlu kontroller (Parmaksız, 2000: 420)

Genel Ekonomi

Çevre Politikasına İlişkin Önlemler;

1. Çevre kirlenmesini en aza indirecek yeni teknolojilerin bulunmasını ve uygulanmasını teşvik etmek, gerekirse bu yöndeki çabaları kamu fonları ile desteklemek,

2. Teknolojinin uygun olmaması halinde özel mülkiyet

haklarının kullanılışını yeniden düzenleyerek ve gerektiğinde direkt sınırlamalar ve yasaklamalar getirerek kirlenmenin belli bir düzeyin üzerine çıkmasını önlemek,

(Üstünel, 1988: 367)

Genel Ekonomi

Çevre Politikasına İlişkin Önlemler;

3. Çevresel etkileri önemli olan alanlarda üretimin

genişlemesini ve belli bölgelerde yoğunlaşmasını kendiliğinden sınırlayacak ekonomik ve mali önlemler almak.

4. Kirletme hakkı sistemini düzenleyerek, bu hakkı kullanmak isteyenlerin ödeyecekleri bedeli belirlemek üzere bir piyasa oluşturmak.

(Üstünel, 1988: 367)

Genel Ekonomi

Kent; insan topluluklarının herhangi bir soy, aile ya da boy

ilişkilerine bağımlı olmaksızın, ekonomik, sosyal, siyasal ve

yönetsel olarak daha karmaşık biçimde örgütlenebildiği,

toplumların gelişim aşamasında belirli bir düzeyi gösteren

sürekli yerleşim biçimi olarak tanımlanabilir.

Genel Ekonomi

Kentleşme; sanayileşme ve ekonomik gelişmeye koşut olarak kent sayısının artması ve bugünkü kentlerin büyümesi

sonucunu doğuran, toplum yapısında artan oranda örgütleşme, işbölümü ve uzmanlaşma yaratan, insan

davranış ve ilişkilerinde kentlere özgü değişikliklere yol açan

bir nüfus birikimi sürecidir (Keleş, 1984: 1)

Genel Ekonomi

Kaynakça;

Üstünel, Besim, Ekonominin Temelleri, Ofset, (5. Basım), İstanbul, 1987.

Ertek, Tümay, Temel Ekonomi, Beta, (2. Basım), İstanbul, 2007.

Parasız, İlker, İktisada Giriş, Ezgi Kitabevi, (6. Basım), Bursa,

2000.