KALİTE STANDARTLARI
SİSTEMLERİ
Gelişen teknoloji ile birlikte artış gösteren ürün
çeşitliliği ve işlevselliği, beraberinde; kalite, teknik
emniyet, dayanıklılık, kullanım gayesine uygunluk
yönlerinden ürünlerden beklentilerin yerine
getirilmesine dair güvence arayışlarını ortaya
çıkarmaktadır. Bu arayışlara cevap teşkil etmek
üzere, ürün ve üretime yönelik; belgelendirme,
muayene, test ve analiz hizmetleri "uygunluk
değerlendirmesi" kavramı altında disipline edilmiş
hale getirilmiştir
Tarihsel Gelişim
II. Dünya Savaşı’nda Amerikan ordusunda Amerikan Askeri Standartları (US Military Standarts) çıkmış, bu standartlarla birlikte istatistiksel kalite kontrol sistemi de gelişmişti. 1970’li yıllarda, kalitesi yüksek Japon ürünlerinin Amerikan pazarına girmesini daha kaliteli olduğuna karar verdikleri bu ürünlere yönelmesi, Japonların “Daha Kaliteliyi Daha Ucuza Alın”
yaklaşımlarının sonucu, büyük Amerikan şirketleri zor günler yaşamışlardır.
II.Dünya Savaşı’nı takiben çok büyük bir ekonomik
açmaza düşen
Japonya’da, 1950’li yılların başındanitibaren, Amerikan Askeri Standartlarını oluşturan ve
uygulatan Walter Shewhart’ın öncüsü olduğu,
İstatistiksel Kalite Kontrol teknikleri uygulanmaya
başlanmıştır. Japonya’da geniş uygulama alanı bulan
bu teknikler, Deming ve Juran tarafından daha da
geliştirilerek kapsamları genişletilmiş,
Japonların kalite devrimini oluşturmasını sağlamıştır. Uluslararası Standartlar Organizasyonu
(International Standards Organization - ISO) içinde
bir grup kurularak, ortak standartlar oluşturma
çalışmalarına yol açmıştır. TC 176 (Technical
Committee 176) adlı bu komite, bütün firmalar için,
geniş çaplı kalite standartlarını belirleyerek, ne
sadece üstün teknoloji sahibi dev şirketlerin elde
edebileceği kadar katı ve pahalı, ne de herhangi bir
firmanın çaba göstermeksizin elde edeceği kadar
kolay olmayan ve dünya çapında geçerli olan
ISO 9000 serisi standartları meydana getirmiştir. Standard ilk olarak 1987 yılında Kalite Güvence Sistem Standardı olarak yayınlanmıştır.
Standard ilk olarak 1994 yılında revizyona uğramış ve yeniden Kalite Güvence Sistem Standardı olarak yayınlanmıştır. Bu aşamada standart yine 3 alt standarttan oluşmaktaydı:
ISO 9001, ISO 9002, ISO 9003.
Bugün, ISO 9000 serisi standartlar, hemen hemen her ülkenin kendi diline çevrilmiş ve uygulanır haldedir. Bölgesel standart örgütlerinden Avrupa Standardizasyon Komitesi (CEN, European Committee for Standardization) ve Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesi (CENELEC, European Committee for Electrotechnical Standardization) bu standartları EN ISO 9000, Amerikan Standartlar Komisyonu (COPANT, Pan American Standards Commission) COPANT-ISO 9000, Afrika Standartlar Bölgesel Örgütü (ARSO, African Regional Organization for Standardization) de ARS 9000 olarak uyarlamışlardır.
Dünyadaki seksenden fazla ülke de ISO 9000
standartlarını kendi ulusal standartları olarak
benimsemişlerdir. Örneğin
İngiltere’de BS EN ISO9000,
Almanya’da DIN EN ISO 9000, ABD’deANSI/ASQC Q9000,
Fransa’da NF EN ISO 9000, Danimarka’da DS/EN 9000, Japonya’da JIS Z 9900, Kanada’da CAN/CSA-ISO 9000 ve Türkiye’de TS-ISO 9000 olarak anılmaktadır.
Kalite Standartları Sistemleri (ISO)
ISO 14 Ekim 1947’de Londra’da kurulmuş bir kuruluştur. ISO’nun açılımı ISO 9000 International Standards Organization 9000 serisi yani Uluslar arası Standartlar Kuruluşu 9000 serisidir.
•
“Kalite asla bir tesadüf değil, daima akıllı bir gayretin sonucudur.”
John Ruskin John Ruskin
ISO 9000 NEDİR?
Uluslararası alanda uygulanacak kalite sistem standardı çalışmaları ilk kez merkezi Cenevre’de olan Uluslararası Standartlar Organizasyonu ISO (standart) (International Organization for Standardization) tarafından başlatılmıştır.
23 Şubat 1947 tarihinde kurulmuş olup, 135 üye ülkeden oluşmaktadır.
İşletmelerde Kullanılan Kalite Belgeleri
ISO 9000 NEDİR?
Her ülkeden bir üye bulunmaktadır ve her üye eşit oy hakkına sahiptir. Bu amaçla ISO (standart)’nun aktif üyeleri olan ABD, İngiltere, Kanada tarafından bu çalışmaları yürütmek üzere Teknik Komite (TC 176) oluşturulmuştur.
Bu komitenin çalışmaları sonucu ISO 9000 Kalite Sistem Standartları Mart 1987’de yayınlanmış ve ülkemiz (TSE 1988) başta olmak üzere birçok ülke tarafından benimsenerek uygulamaya geçilmiştir.
İşletmelerde Kullanılan Kalite Belgeleri
ISO 9000
Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO)
Tarafından Şirketlerin Kalite Güvence
Sistemi Çalışmalarında Model Amacı İle
Oluşturulmuş Kalite Sistemi Standartları
Serisidir.
ISO 9000 SERİSİ
ISO 9001: Ürünün geliştirilmesi ve tasarımından,
üretim, tesis ve servis işlemlerine kadar imalatın tüm aşamalarını
kapsar.
ISO 9002: Üretimin tüm aşamalarını kapsar.
ISO 9003: Sadece üretim süreçlerinin test aşamalarını kapsar.
ISO 9004: Kalite Yönetimi ve Kalite sistemleri için
rehber kuralları verir.
STANDARDIN AMACI
STANDARDIN AMACI
Kalitenin yönetimi için genel bir çerçeve sağlar (yönetim sistemi ve yapısı)
Firmalar arasında güven ortamı yaratır
Proseslerin yönetilmesiyle ürün/hizmet kalitesinin sağlanması, devam ettirilmesi, ve iyileştirilmesi
Müşteriye ürün ve hizmetlerin tutarlılığının
güveninin verilmesi
STANDARDLARIN KONTROLÜ
ISO/TC176 Kalite Yönetim Sistemleri Teknik Komitesi.
1990 yılında alınan karar gereği:
1994 revizyonu
2000 revizyonu
Beş yılda bir Standartlar gözden geçirilir. (ISO Protokolü)
ISO 9001:2008
Daha anlaşılabilir hale getirilmesi.
Yanlış yorumlanabilen kavramların düzenlenmesi.
İmla değişiklikleri.
Çelişki yaratabilecek durumların ortadan kaldırılması.
ISO 9001:2008 netleşme ve
uygulamalara açıklık kazandırma
amacını taşımaktadır.
ISO 9001: 2008
KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ
(Genel şartlar, kalite el kitabı, dokümanların kontrolü, kalite kayıtlarının kontrolü)
YÖNETİM SORUMLULUĞU
(Yönetim taahhüdü, müşteri odağı, kalite politikası, yetki ve iletişim, yönetimin gözden geçirilmesi)
KAYNAK YÖNETİMİ
(Kaynakların sağlanması, insan kaynakları, altyapı, çalışma ortamı)
ÜRÜN-HİZMET GERÇEKLEŞTİRME
(Üretim sürecinin planlanması, müşteri ile ilgili prosesler, tasarım ve
geliştirme, satın alma süreci, ürün-hizmet ve servis sunumu, izleme ve ölçme cihazlarının kontrolü)
ÖLÇME ANALİZ VE İYİLEŞTİRME
(Genel, izleme ve ölçme, uygun olmayan ürünün-hizmetin kontrolü, veri analizi, iyileştirme)
ISO 22000 ve HACCP
ISO 22000 ve HACCP
(HACCP) Tehlike Analizi ve Kritik Kontrol Noktaları Yönetim Sistemi: Güvenilir ürünlerin tüketiciye sunulması amacıyla, düzgün işleyen bir sistemin oluşturulması ve
korunması temeline dayalı bir gıda güvenliği kavramıdır.
HACCP STANDART SERİSİ
ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi
ISO TS 22003 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi – Gıda güvenliği yönetim sistemlerinin tetkikini ve belgelendirmesini yapan
kuruluşlar için şartlar (2006 ilk çeyrek)
ISO TS 22004 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi
ISO 22000:2005’in uygulanması ile ilgili kılavuzu (Kasım 2005)
ISO 22005, Yem ve gıda zincirinde izlenebilirlik
Sistem tasarımı ve hazırlanması için genel ilkeler ve kılavuzu
ISO 22000 STANDARDI UYGULAYAN KURULUŞLAR
Doğrudan Kuruluşlar
Dolaylı olan kuruluşlar
Çiftçiler,
Hasatçılar,
Yem üreticileri,
Gıda bileşeni üreticileri,
Gıda üreticileri,
Gıda satıcıları,
Gıda servisleri,
Hazır yemek firmaları,
Temizlik ve sanitasyon hizmeti veren kuruluşlar,
Taşıyıcılar, depolama ve dağıtım kuruluşları vb.
Ekipman sağlayan kuruluşlar,
Temizlik ve sanitasyon ajanları,
Ambalaj malzemeleri
Gıda ile temasta bulunan diğer öğeleri üreten kuruluşlar
HACCP'İN TEMEL İLKELERİ
Tehlike analizinin yapılması
Kritik kontrol noktalarının belirlenmesi
Kritik limitlerin oluşturulması
Kritik kontrol noktalarının izlenmesi için sistemin kurulması
Kontrol altında olmayan noktaların izlenmesi ve varsa düzeltici faaliyetlerin oluşturulması
Sistemin etkili bir şekilde işlemesinin denetlenmesi için kontrol prosedürlerinin oluşturulması
Bu ilkelerin uygulanması için prosedür ve kayıtları kapsayan dokümantasyon sisteminin oluşturulması
ISO 14001
ISO 14001 ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi, özünde
doğal kaynak kullanımının azaltılması, toprağa,
suya, havaya verilen zararların minimum
düzeye indirilmesini amaçlayan, risk analizleri
tabanında kurulan bir yönetim modelidir.
14000 SERİSİ STANDARTLARI SERİSİ
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi-Özellikler ve Kullanım Kılavuzu
ISO 14004 Çevre Yönetimi - Çevre Yönetim Sistemleri- Prensipler, Sistemler ve Destekleyici Teknikler İçin Genel Kılavuz
ISO 14020 Çevre Etiketleri ve Beyanları-Genel Prensipler
ISO 14031 Çevre Yönetimi-Çevre Performans Değerlendirmesi- Kılavuz
ISO 14040 Çevre Yönetimi - Hayat Boyu Değerlendirme Genel Prensipler ve Uygulamalar
ISO 19011 Kalite ve Çevre Tetkiki İçin Kılavuz
ISO 14001 UYGULAMANIN
FAYDALARI
ISO 14001 UYGULAMANIN FAYDALARI
Ulusal ve/veya uluslararası
mevzuatlara uyumun
artırılmasını sağlamak
Çevresel performansın artırılmasını sağlamak
Uluslararası rekabette avantaj sağlamak
İşletme itibar ve Pazar payının artırılmasını sağlamak
Kirliliğin kaynaktan
başlayarak kontrol altına alınması ve azaltılması
Girdi malzemeleri ve enerji tasarrufu sağlanması
İzin ve yetki belgelerinin
alınmasının kolaylaştırılması
Çevre etkilerinden
kaynaklanan maliyetler düşer.
Çevre ile ilgili yasalara ve mevzuata uyum sağlanır.
ISO 50001 ??????????
ISO 50001 ENERJİ YÖNETİM SİSTEMİ
EYS, Kuruluşların enerji politikalarını belirlemesi,
amaç ve hedefleri doğrultusunda oluşturduğu enerji
yönetim programları çerçevesinde enerji tüketimini
yönetmesi ve enerji yönetim sisteminin performansını
değerlendirerek iyileştirmelerin sağlanmasına
dayanmaktadır.
ISO 50001 ENERJİ YÖNETİMİNİN FAYDALARI
Enerji politikasının resmiyet kazanması
Enerji tüketiminin sistematik bir yaklaşımla
yönetilmesi sayesinde enerji masrafında düşüş
Çevrenin korunması
Kaynakların etkin kullanımı
Sera gazı emisyonunun azaltılması
Mevzuata uyumun sağlanması
Başta Çevre Yönetim Sistemi olmak üzere diğer yönetim sistemleri ile kolayca entegre olabilmesi
TSE NEDİR?
Türk Standartlarına Uygunluk Belgesi; Türk Standardı bulunan konularda, İmalata Yeterlilik Belgesi almaya hak kazanmış firmaların söz konusu ürünlerinin ilgili Türk Standardına uygunluğunu belirten ve aktedilen sözleşme ile TSE Markası kullanma hakkı verilen firma adına düzenlenen ve üzerinde TSE Markası kullanılacak ürünlerin ticari Markası, cinsi, sınıfı, tipi ve türünü belirten, geçerlilik süresi bir yıl olan belgedir.
İşletmelerde Kullanılan Kalite Belgeleri
CE NEDİR?
Avrupa'ya Uygunluk CE işaretini oluşturan harflerin kelime anlamıdır.
CE bir ürün kalite işareti değildir. CE işareti üzerinde bulunan ürünün kullanım için asgari güvenlik şartlarını sağladığını ifade eder.
Üretici CE belgesi ile ürününü asgari güvenlik şartlarının karşıladığını kanıtlamaktadır.
İşletmelerde Kullanılan Kalite Belgeleri
OHSAS 18001 ???????
OHSAS 18001 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİM SİSTEMİ
OHSAS 18001, BSI (British standarts Institute)
tarafından yayınlanmış olan "İş Sağlığı ve Güvenliği"
standardıdır.
OHSAS 18001 kuruluşların ürün ve hizmetlerinin güvenliğinden çok çalışanın sağlığına ve işin
güvenliğine yönelik bir standarttır.
18001 İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ YÖNETİMİNİN FAYDALARI
Çalışanları işyerinin olumsuz etkilerinden ve kazalardan koruyarak, rahat ve güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlamak.
Çalışan motivasyonu ve çalışan katılımını artırmak.
Ulusal ve uluslararası yasa ve standartlara uyum sağlamak.
iş performansını arttırmak,
Diğer işletmeler ya da müşterilere karşı duyarlı, sorumlu bir imaj yaratmak.
Rakiplere karşı üstünlük sağlamak.
Kanun 2012 de çıktı ve 40 dan fazla yönetmelik yürürlükte.
Binlerce is güvenlik uzmanı var, yüzlerce ortak sağlık güvenlik birimi (OSGB) var. 2012 den bu yana milyonlarca liralık bir sektör oluştu. Bu durumda sektör büyürken ters orantılı olarak is kazaların ve meslek hastalıklarının azalması gerekirdi. Ancak bu kadar kanun ve mevzuata rağmen sıkıntılar aynı. Neden peki? Kâğıt üzerinde ne kadar mükemmel olursa olsun uygulayıcı olan insan faktörü çok önemli.