PİYASALARDAKİ GELİŞMELER VE FON PİYASASINA YANSIMASI

(1)

PİYASALARDAKİ GELİŞMELER VE FON PİYASASINA YANSIMASI

Merhaba,

Bu sayımızda 2016 yılına fonların nasıl bir başlangıç yaptığını inceliyoruz. Küresel ve yerel piyasalardaki gelişmelerin yatırım fonlarının getirilerini nasıl etkilediğini ‘Piyasalardaki Gelişmeler ve Fon Piyasasına Yansıması’ kısmında bulabilirsiniz.

Ludens Rating olarak 2015 yılının Nisan ayından beri fonların ratinglerini belirliyoruz. Bu sayıda ‘Fon Analiz’ kısmında 9 aylık dönem için yatırım fonlarının ratinglerini inceledik.

Bu ay, TSPB’nin yeni fon sınıflandırmasına göre kategorilerimizi yeniledik. Bu yeni sınıflandırmaya göre hazırladığımız fon kategori getiri tablolarımızı bültenimizde görebilirsiniz.

Yeni ürünlerimizi ve hizmetlerimizi ‘Ludens’ten Haberler’ kısmında sizlerle paylaşıyoruz. Yine her zamanki gibi alternatif yatırım araçlarının getirilerini de bültenimizde yayınlıyoruz.

Her türlü sorunuz için ludens@ludens.com.tr adresine e-posta yazabilir, internet sitemizi www.ludens.com.tr’yi ziyaret edebilirsiniz.

Faydalı okumalar dileklerimizle, Dr. Nazlı Kalfa Baş

ALTERNATIF YATIRIM ARAÇLARININ GETİRİLERİ

YATIRIM FONLARININ GETİRİLERİ

FON ANALİZ

LUDENS’TEN HABERLER

(2)

2016 yılının ilk ayını geride bıraktık. Bu yazımızda fon piyasasının bu yıla nasıl bir başlangıç yaptığını incelemeyi amaçladık. Fon getirilerinde 2015’teki durum devam etmekte mi, değişimler yaşanmış mı sorularını finansal piyasalardaki gelişimlerin de ışığında yanıtlamaya çalışacağız.

Öncelikle hisse senetleri piyasasında yaşanan olumlu gelişme ve bunun etkileri ile başlayalım. Bilindiği üzere BIST100 endeksi 2015 yılını 71,727 düzeyinde tamamlamış ve seneyi %16 kayıpla bitirmişti.

2016’nın ilk ayında ise endeksin %2.4 değer kazandığını ve 73,481 seviyesine yükseldiğini görüyoruz. Bu yükselişte Fed’in Mart ayında faiz artırımına gitmesi beklentisinin zayıflamasının, petrol fiyatlarındaki gelişmelerin ve Japon Merkez Bankasının faiz oranlarını negatife çekmesinin küresel piyasalarda yarattığı olumlu görünümün etkisi bulunmaktadır. Yurtiçindeki etkilere bakarsak dış ticaret açığındaki azalmaya bağlı olarak cari açıkta yaşanan düşüşün olumlu bir etki yarattığı söylenebilir. Yine bir diğer etki de endeksteki düşüşe bağlı olarak gerçekleşen tepki alımlarıdır. Hisse piyasasında yaşanan bu gelişmelerin fon piyasasında da getirileri artırıcı etkileri hem hisse hem de değişken&karma fonlarda görülmektedir.

2016 Ocak ayında hisse fonlar ortalama %1.57 ve değişken&karma fonlar ise ortalama %1.02 değer kazanmıştır. Bu durum özellikle geçen seneyi negatif getirilerle tamamlayan hisse fonlar açısından farklı bir tablonun oluştuğunu bize göstermektedir. Burada yakalanan ivmenin sürdürülebilmesi ise yukarıda bazılarına değindiğimiz piyasa dinamiklerinin nasıl bir seyir izleyeceği ile yakından ilişkilidir. 2016 yılında bu fonların değerleri Fed’in faiz artırım kararları, petrol fiyatlarının seyri ve Çin ekonomisindeki gelişmelerin etkisi altında şekillenecektir. Bu noktada halen gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye girişi beklentilerinin zayıf olduğunu da gözden kaçırmamakta fayda vardır. Küresel piyasalarda volatilitenin yüksek olmasına bağlı olarak risk iştahı da düşüktür. IMF ve Dünya Bankası’nın 2016 beklenti raporlarında küresel büyüme beklentileri ve gelişmekte olan ülkelerin büyüme beklentileri aşağı yönlü olarak revize edilmektedir.

Kaynak: www.finnet.gen.tr

0.9 0.8 0.9 1.6

1.0 1.7 6.1

0.8 2.4

5.3

1.1 1.0 1.1

0.00 1.00 2.00 3.00 4.00 5.00 6.00 7.00

Kategori Bazında 2016 Ocak Ayı Getirileri

(3)

Bu seneye en iyi başlangıcı yapan fonlar kıymetli maden fonları olmuştur. Kategori bazında 2016 Ocak ayı ortalama getirisi %6.1 düzeyindedir. Bunun temel nedeni altının ons fiyatının Ocak ayında dolar bazında %5.3 artmış olmasıdır. Aynı zamanda TL’nin dolar karşısında yaşadığı aylık kaybın da (%1.1) altın portföylerinin değerini artırıcı etkisi unutulmamalıdır. 2015 yılında kıymetli maden fonları, altının ons fiyatındaki düşüşlerin portföy değerlerinde yarattığı olumsuz etkiyi TL’nin dolar karşısındaki yüksek değer kaybıyla paralize etmişlerdi. Bu yıla ise farklı bir ivmeyle başladılar:

Altının değer kazanması. Altının değerinin ardında yatan piyasa dinamiği ise yukarıdaki satırlarda da belirttiğimiz küresel ekonomilerle ilgili kaygılar ve risk iştahının zayıf olması. Bu olgular yatırımcıların “güvenli liman” olarak gördüğü altına olan talebi artırıyor.

Borçlanma araçları fonları 2016 yılının ilk ayında %0.77 ortalama getiri elde etmiştir. Bu kategoride yer alan fonlara daha detaylı bakıldığında kamu dış borçlanma araçlarına yatırım yapan fonların bu ayki ortalama getirisinin %2.2 olduğunu görmekteyiz. Bu oran hem kategorinin hem de tüm yatırım fonları ortalamasının (%0.87) oldukça üzerindedir. Kamu dış borçlanma araçlarına yatırım yapan fonlar geçtiğimiz yıl ile benzer bir performans ile yıla başlamışlardır. Bu ivmenin halen süren TL’nin yabancı para birimleri karşısında değer kaybetmesinden kaynaklı olduğu ortadadır.

ALTERNATİF YATIRIM ARAÇLARININ GETİRİLERİ

Yatırım Aracı

31.01.2016

Son 3 Aylık Değişim

Son 6 Aylık Değişim

Son 1 Yıllık Değişim

BIST 100 73,481 -7.5% -8.0% -17.4%

Altın (USD/ons) 1,118 -2.1% 2.1% -12.9%

TL/Dolar 2.9523 1.3% 5.9% 22.9%

TL/Euro 3.1986 -0.3% 4.7% 17.9%

Döviz Sepeti (0,5 EUR +0,5 USD) 3.0755 0.5% 5.2% 20.3%

Gösterge Tahvil Faizi 10.99

TCMB Ağır.Ort.Fon.Mlyt 8.98

TÜFE 9.6

ÜFE 5.9

(4)

Kaynak: www.finnet.gen.tr

Kategori Son 3 Aylık Değişim Son 6 Aylık Değişim Son 1 Yıllık Değişim 2016 Değişim

Yatırım Fonları 1.88 4.38 8.01 0.87

Borçlanma Araçları Fonları 2.19 4.64 8.54 0.77

Diğer Borçlanma Araçları Fonları 2.19 4.42 7.99 0.71

Diğer Borçlanma Araçları Fonları 0.00 0.00 0.00 1.47

Kısa Vadeli Borçlanma Araçları Fonları 2.24 4.47 8.32 0.70

Orta Vadeli Borçlanma Araçları Fonları 1.68 3.98 5.01 0.68

Uzun Vadeli Borçlanma Araçları Fonları 0.22 2.06 -1.36 0.63

Kamu Borçlanma Araçları Fonları 0.79 2.96 2.88 0.59

Kamu Dış Borçlanma Araçları Fonları 0.94 6.95 17.56 2.20

Yabancı Borçlanma Araçları Fonları -1.15 4.25 22.83 -0.16

Özel Sektör Borçlanma Araçları Fonları 2.80 5.70 10.53 0.86

Fon Sepeti Fonları -1.96 0.72 11.98 0.86

Borçlanma Araçları Fon Sepeti Fonları 0.00 0.00 0.00 0.00

Diğer Fon Sepeti Fonlar -0.86 2.14 13.63 1.26

Emtia Yabancı Fon Sepeti Fonları -12.44 -10.97 -6.60 -1.68

Hisse Senedi Fon Sepeti Fonları -12.89 -17.70 0.00 0.00

Yabancı Fon Sepeti Fonları 0.00 0.00 0.00 0.68

Hisse Senedi Fonları -4.17 -3.16 -5.46 1.57

Endeks Hisse Senedi Fonları -3.92 -3.14 -7.95 2.15

Hisse Senedi Fonları -4.45 -3.40 -10.46 3.01

Yabancı Hisse Senedi Fonları -8.30 -7.45 9.91 -6.01

Karma ve Değişken Fon 1.25 3.68 5.57 1.02

Değişken Fonlar 1.65 4.16 6.81 0.97

Agresif Değişken Fonlar -1.45 -1.48 -7.78 1.81

Atak-Dinamik-Büyüme Fonları 0.00 0.00 0.00 1.12

Dengeli Değişken Fonlar 2.02 4.82 8.67 0.88

Diğer Değişken Fonlar 1.48 4.64 8.43 0.82

Muhafazakar-Temkinli Değişken Fonlar 1.80 2.02 2.84 1.20

Karma Fonlar -2.29 -0.64 -5.17 1.30

Katılım Fonları 1.90 5.64 12.21 1.73

Altın Katılım Fonları 0.00 0.00 0.00 6.13

Diğer Katılım Fonları 0.00 0.00 0.00 0.24

Hisse Katılım Fonları -5.54 0.65 -1.58 0.28

Kira Sertifikası Fonları 0.83 4.47 11.13 0.44

Kıymetli Madenler Fonları -1.97 7.74 6.14 6.15

Altın Fonları -1.87 7.86 6.14 6.19

Kıymetli Madenler Fonları -6.30 2.57 1.40 4.32

Para Piyasası Fonları 2.39 4.82 9.29 0.75

(5)

LUDENS’ten HABERLER

“Ludens, Ratinglerini Artık TSPB’nin Yeni Fon Sınıflandırmasına Göre Oluşturduğu Kategoriler Bazında Yapıyor”

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği, 30 Aralık 2015 tarihinde yatırım fonlarının yeni sınıflandırmasını açıkladığı genelge ile duyurdu. Ludens, fon rating sistemini bu yeni fon sınıflandırmasını dikkate alarak yeniden yapılandırdı. Artık yatırım fonlarının ratingleri yeni kategorizasyona göre yapılmakta ve yayınlanmakta.

“Ludens’ten Yeni Bir Ürün: Ludens Fon Rating Veri Modülü”

Artık kurumsal ve bireysel yatırımcılar, yatırım ve emeklilik fonlarına ait güncel ve tarihsel rating değerlerine Ludens Fon Rating Veri Modülü ile excel ortamında ulaşabilecekler. Ludens ve sermaye ve para piyasalarına yönelik veri sağlayan, araştırma ve analiz yazılımları geliştiren Finnet Elektronik Yayıncılık Data İletişim şirketi arasında Kasım ayında imzalanan işbirliği anlaşması çerçevesinde Ludens Fon Rating Modülü artık Finnet Fon Expert ile kullanılabilecek.

“Ludens’ten Yatırımcıları Bilgilendirme Amacıyla Kullanılabilecek Eğitim Videoları”

Emeklilik şirketlerinin, aracı kurumların ve portföy yönetim şirketlerinin müşterilerini bilgilendirmek amacıyla kullanabilecekleri kısa süreli eğitim videoları ve webinarlar Ludens akademik birikimiyle müşterilerimizin hizmetine sunulmuştur. Örnek videolar için http://www.ludens.com.tr/egitim-videolari/

Referans için Osmanlı Menkul Değerler’in websitesinde eğitim videomuzun yer aldığı link http://www.osmanlimenkul.com.tr/33/sayfalar/egitim-videolari

(6)

FON ANALİZ

Ludens Fon Rating olarak yatırım fonlarının ratinglerini yayınlamaya 2015’in Nisan ayında başlamıştık. Aradan geçen bu dokuz ay boyunca fonların performansını izlemeye çalıştık. Bu ayki yazımızda yatırım fonlarının geçtiğimiz yılki (Nisan-Aralık) ratinglerinin analizini yapmak istedik.

Yatırım Fonlarında Aktif Yönetim Başarısı

Ludens Fon Rating, fonları kategorilere ayırarak rating yapmaktadır. Bununla beraber, metodolojimiz gereği “aktif yönetim başarısı”nı ölçmeye çalıştığımız için, ratinglerimizi yayınladığımız mecralarda yalnız aktif yönetilen fonların yer aldığı kategorileri görmektesiniz.

Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği “Yatırım Fonlarının Sınıflandırılma Esasları Hk” yayınladığı 30 Aralık 2015 tarihli tebliğ ile yatırım fonlarının yeniden sınıflandırılmasını yaptığını duyurmuştur.

Ludens de Ocak 2016 itibariyle fon ratinglerini bu yeni sınıflandırmaya göre yapmaktadır. Ludens Fon Rating, yeni sınıflandırmanın henüz yapılmadığı 2015 senesinde aşağıdaki kategorilerde yer alan fonlara rating vermişti:

- Hisse Yatırım Fonları - Değişken Yatırım Fonları - Karma Yatırım Fonları - Bono Yatırım Fonları

- Değişken Özel Yatırım Fonları

Metodolojimiz gereği, bir fonun rating alabilmesi için en az üç yıllık fiyat verisine sahip olması gerekmektedir. Bunun yanında, rating yapılabilmesi için bir kategoride yeterli fiyat verisine sahip en az 10 adet fon bulunmalıdır. Fonun içerisinde yer aldığı kategoride yeterli sayıda fon yoksa fonun verisi yeterli olsa bile ratingi yapılamamaktadır. Bu kısıtlar göz önüne alınarak, 2015 yılının son ayında kategori bazında kaç adet fona rating yapıldığına dair bir tablo aşağıda yer almaktadır:

Tablo 1. Aralık 2015 Ludens Fon Rating Kategori Bazında Rating Yapılan Fon Sayıları

Kategori Adı Fon Sayısı

Hisse Yatırım Fonları 23

Değişken Yatırım Fonları 67

Karma Yatırım Fonları 12

Bono Yatırım Fonları 35

Değişken Özel Yatırım Fonları 11

TOPLAM 148

(7)

Ludens Fon Rating geçtiğimiz yıl Nisan ayından başlayarak her ay yaklaşık 148 fon için rating yapmıştır. Bu sayı, aktif olarak yönetilen 229 fonun yaklaşık yüzde 65’idir. Fon sayısı yetersiz olduğu için rate edilemeyen kategoriler Bono Özel, Eurobond, Eurobond Özel, Hisse Özel, Karma Özel, Katılım, Kira Sertifikası, Özel Sektör Tahvil, Özel Sektör Tahvil Özel ve Yabancı’dır.

Ludens, rating için yapılan analiz sonuçlarının yeterli açıklayıcılıkta ve güvenilir olmasına önem vermektedir. Herhangi bir fona ait bulgular tarafımızca yapılan analizin güvenilirliği ve açıklayıcılığına dair bazı kritik değerleri sağlayamıyorsa, bu fonu diğerleri ile birlikte değerlendirmenin yanıltıcı olduğunu düşünmekteyiz ve bu fonlara “rating dışı” ibaresini vermekteyiz. Bahsi geçen dönemde rate edilen 148 fonun 60’ı rating dışı kalan fonlardır. Böylelikle geçtiğimiz dönemde her ay yaklaşık 88 fona rating notu verilmiştir.

Geçen Sene Kaç Fon İyi Yönetildi?

İyi yönetilen başarılı bir fonun göstergesi olarak 3 yıldız ve üzeri rating notu alıyor olması dünyada kabul edilmiş bir görüştür. Çalışmamızda, 2015 yılının Nisan-Aralık döneminde sürekli olarak 3 yıldız ve üzeri rating notu alan fonları tespit ettik. Kategori bazında 3 yıldız ve üzeri rating notu alan fonların sayıları aşağıdaki tabloda verilmiştir:

Tablo 2. Nisan-Aralık 2015 Dönemi Sürekli 3 Yıldız ve Üzeri Rating Alan Fon Sayıları

Tablo 3’te ise, 2015 yılının Nisan-Aralık döneminde 4 defa ve daha fazla 3 yıldız ve üzeri rating notu alan fon sayıları yer almaktadır:

Tablo 3. Nisan-Aralık 2015 Dönemi 4 Defa ve Daha Fazla 3 Yıldız ve Üzeri Rating Alan Fon Sayıları

Değişken Özel Yatırım Fonları -

TOPLAM 32

Değişken Özel Yatırım Fonları 1

TOPLAM 45

(8)

Rating notu verilen 88 fondan 45 tanesi 3 yıldız ve üzerinde not alarak başarılı fonlar arasında yer almıştır. Bu da rating verilen fonların yaklaşık yarısı kadardır.

Portföy Büyüklükleri Bazında Durum Nasıl?

Ludens’in rate ettiği 148 fonun portföy büyüklüğü yaklaşık 3,6 milyar TL. 3 yıldız ve üzeri not alan fonların portföy büyüklüğü 3,6 milyar TL’nin yaklaşık % 22’si düzeyinde.

Başarılı 45 fonun portföy büyüklüklerine kategori bazında baktığımızda ve bu değerleri başarılı fonların toplam portföy büyüklüğüne oranladığımızda %40 ile bono fonlarının ilk sırada yer aldığını görmekteyiz. Aşağıda kategori bazında grafikle vermeye çalıştığımız oranlardan dikkat çekici olanı hisse fonlarının toplamdaki payı. Bilindiği gibi, hisse fonlarının toplam yatırım fonları portföy değeri içindeki payı %3 gibi oldukça düşük bir düzeydedir. Oysaki, başarılı fonlar içindeki hisse fonlarının oranı %19. Burada, fon bazında detaylı bir analiz gerekse de, genel olarak hisse fonlarının düşük portföy değerlerine rağmen iyi yönetilen fonlar olduklarını söylemek mümkündür.

Başarılı Fonlar Diğerlerine Göre Ne Kadar Yüksek Alfa Yarattı?

Ludens, aktif olarak yönetilen bir fonun yönetim becerisinden kaynaklanan performansının ölçütü olarak her fon için “Alfa” değeri hesaplamaktadır ve fonlara notları bu alfa değerlerine göre vermektedir. Geçtiğimiz dokuz aylık dönemde rate edilen fonların kategori bazında ortalama alfa değerleri ve başarılı fonların ortalama alfa değerleri aşağıdaki grafikte verilmiştir:

40%

34%

19%

7%

Bono Toplam Portföy Değişken Toplam Portföy Hisse Toplam Portföy Karma Toplam Portföy

(9)

Grafikten de görüldüğü gibi, Ludens tarafından rate edilen fonlardan başarılı olanları diğerlerine göre %2 oranında daha fazla alfa yaratmıştır (%3,2-%1,2). Ayrıca tüm kategorilerde başarılı fonlar diğerlerine göre daha yüksek alfa değerlerine sahiptir. Bono yatırım fonlarında ortalamada negatif alfa söz konusu iken, başarılı bono fonlarında %1,2 oranında alfa yaratılmıştır. Dikkat çeken bir diğer kategori değişken fon kategorisidir. Bu kategoride ortalama olarak %1,4’lük bir alfa söz konusu iken, başarılı fonların alfası %4,3 ile oldukça yüksektir.

(10)

ÇEKİNCELER

Bu bülten bağımsız bir derecelendirme kuruluşu olan Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti.^* tarafından bilgilendirme amacıyla hazırlanmıştır. Bu bülten kurumumuz uzmanları tarafından, geçmiş veriler kullanılarak bilgi vermek amacıyla hazırlanmış olup, herhangi bir yatırım aracının alım/satım tavsiyesi veya finansal danışmanlık hizmeti sağlanması olarak kullanılamaz. Veriler, güvenilir olduğuna inanılan kamuya açık kaynaklardan alınmıştır. Bu kaynaklardaki hata ve eksikliklerden ve bu bültendeki bilgilerin kullanılmasından doğabilecek doğrudan veya dolaylı zararlardan Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti. sorumlu tutulamaz. Bu bültende yer verilen görüş ve değerlendirmeler, hiçbir şekilde Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti.’nin kurumsal yaklaşımını yansıtmamakta olup, raporu kaleme alan uzmanların kişisel görüş ve değerlendirmeleridir. Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti. bu raporda yer alan bilgi, görüş ve değerlendirmelerin doğru, değişmez ve eksiksiz olması konusunda herhangi bir şekilde garanti vermemektedir. Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti. bu raporda yer alan bilgilerde herhangi bir bildirimde bulunmaksızın değişiklik yapma hakkına sahiptir.

İşbu bülten üzerinde Kurumumuzun telif hakkı olup, Kurumumuzun yazılı izni alınmaksızın herhangi bir kişi tarafından, herhangi bir amaçla, kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz veya yayımlanamaz. Tüm haklarımız saklıdır.

* Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti., Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin notlandırma ve sıralama faaliyetinde bulunması uygun görülen kuruluşlar listesinde yer almaktadır. Ludens İleri Finansal Hizmetler ve Danışmanlık Ltd. Şti., Seri VII - 128.5 nolu “Bireysel Portföylerin ve Kolektif Yatırım Kuruluşlarının Performans Sunumuna, Performansa DayalıÜcretlendirilmesine Ve Kolektif Yatırım Kuruluşlarını Notlandırma ve Sıralama Faaliyetlerine İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ”de yer alan esaslar çerçevesinde notlandırma ve sıralamala faaliyetinde bulunmaktadır. Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği’nin, notlandırma ve sıralama faaliyetinde bulunması uygun görülen kuruluşu listeye alması; notlandırma, sıralama ve diğer faaliyetlerinin kefili olduğu anlamına gelmeyeceği gibi, söz konusu faaliyete ilişkin bir tavsiye olarak da kabul edilemez.