Öğr. Gr. Belkıs ÖZKARA(**)

Kurgu Dergisi S: 8, 379-40ı, ı990

ANADOLU ÜNİvERSİTESİ KÜTAHYA VE AFYON İ.İ.B.F.

öGRENCİLERİ İLE İLGİLİ «TOPLUMSAL KİMLİK TANITIMI»

ARAŞTIRMASININ KARŞıLAŞTıRMALıSONUÇLARI Prof. Dr. İnalCem AŞKUN

Yrd. Doç. Dr. Nihat KARAKOÇ(*)

Öğr. Gr. Belkıs ÖZKARA(**) 1- GİRİş

1974 yılında Eskişehir İktisadi ve Ticari ilimler Akademisine

bağlı olarak, Kütahya'da Yönetim Bilimleri Fakültesi adıyla kuru- lan ve 1988 yılında yapısal bir değişime uğrayarak Kütahya iktL sadi ve idari Bilimler Fakültesi adını alan yükseköğretimkurumu- nun 2. sınıf öğrencileri arasında bir toplumsal kimlik tanıtımı araştırması yapılmıştır. Bu araştırmanın amacı; öğrencilerin genel

durumlarını, aile yapılarını, eğitimle ilgili sorunlarını ve toplum- sal kültürlerinin nitelik ve düzeyini genel çizgileriyle de olsa ortaya çıkarmak ve -özel olarak- tarafımızca yürütülen İşletme Yönetimi ve Organizasyonu dersinin eğitim yöntemlerinin düzenlenmesine

yardımcıolacak bilgileri elde etmektir.

Benzeri bir araştırma aynı amaçla, Afyon iktisadi ve idari Bi- limler Fakültesinin 2. sınıf öğrencileri arasında yapılmış, ve araş­

tırmanın sonuçları okulun 15. kuruluş yılında çıkarılan dergide ya-

yımlanmıştır. Her iki araştırmada kullanılan tanıtım çizelgelerinin bir örneği aşağıda verilmiştir.

(*) Dokuz Eylül Üniversitesi U.RF Aydın Turizm işletmeciliği ve Otelcilik Yüksekokulu Öğretim Üyesi

I " ) Afyon ı.tn.r

379

Tanıtım çizelgelerinde de görüleceği gibi, her iki çizelgede de

soruların ilk bölümü öğrencilerin üniversiteye girişteki ilk tercih- leri, barındıkları yerler, gelir durumları, gelir kaynakları ile aile- lerinin yapısıyla ilgilidir. Soruların ikinci bölümünde, Kütahya tJ.B.Fakültesinde kullanılançizelgede öğrencilerin okuldaki ve okul dışındaki sorunları belirlenmeye çalışılırken, Afyon İ.İ.B.Fa­

kü1tesinde _kullanılan çizelgede öğrencilerin genelolarak topluma ve yaşama bakış açıları, amaçları, sorunları ve genel olarak eğitim­

den beklentileri ve kazanımları belirlenmeye çalışılmıştır.

ÇtZELGE-l

Kütahya U.B.F. Öğrencilerine Uygulanan Tanıtım Çizelgesi

Adı-Soyadı .

Okulu Sınıfı .

Doğum Yeri ve Yılı ..o • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •

Kaldığı Adres , .

Barındığı Yer: Otel ( ), Kendi Ailesi ( ), Yurt ( ), _Kiralık ev ( ) Lise son sımfta iken girmek istediğiyüksek öğrenimkurumu: .

... «

Varsa çalıştığınız iş ve adresi .

Baba mesleği ve öğrenim durumu .

Anne mesleği ve öğrenim durumu ..

Mali desteği nereden sağladığı ve aylık tutarı . Fakülte öğreniminde başarısız olduğu dersler ve nedenleri .

••••••••....••.••.••...•.••.•.••..••..•.•••••.•.••.•.••.•. «

Derslere devam etmiyorsa nedenleri .

Meraklan (Boş zamanlarını değerlendirme uğraşıları) .

Öğretim elemanları ile ilişkileri: Çok iyi ( ), İyi ( ), Orta ( ), Kötü ( )

Fakülteden beklediği başlıca hizmetler .

Aşağıdaki kültürel çalışmalardan hangisine _katılmak isterdiniz?

Tiyatro ( ) , Folklor ( ) , Sinema ( ) , Fotoğrafçılık( )

Okulu bitirme amaçları .

Öğrencilikte karşılaştığı başlıca sorunlar .

...1 1 .

İMZA

ÇİZELGE-2

Afyon İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerine Uygulanan _TanıtımÇizelgesi

Adı-Soyadı .

Okulu Sınıfı .

Numarası .

Doğum Yeri ve Yılı .

Bitirdiği Ortaöğretim Kurumu .

Üniversiteye Girişteki İlk Üç Tercihi ..

Kaldığı Ycr (Kendi evi/Kiralık ev

iY

Ortalama Aylık Geliri ve Nereden Sağladığı .

Baba Mesleği ve Öğrenim Durumu .

Anne Mesleği ve Öğrenim Durumu .

Sürekli Okuduğu Gazete ve Dergiler .

Sürekli _İzlediği Radyo ve TV Programları .

Yaşamında En Çok Yapmak istediği Şeyler ..

Yaşamında Kendisini En Çok Sıkan Şeyler ..

Kişiliğinin En Belirgin Özellikleri ..

Yaşamında İdeal (Amaç) Olarak Seçtiği Şeyler ..

Yaşadığı Toplum İçin ideal (Amaç) Olarak Seçtiği Hedefler .

Okulu Bitirdikten Sonra Yapmayı Düşündüğü Şeyler . Şimdiye Kadar Gördüğü Öğretim ve Eğitimden Edindiği Kazanım-

lar .

En İyi Hangi Yol ve Amaçlarla Öğrendiğl .

Başkalarıyla İlişkilerinde Karşılaştığı Başlıca Sorunlar .

Yaşamdan Beklentileri

... ./. .... ,f. ...

İMZA 381

Frekans Oran

- - -

102 °/'0 95

5 % 5

- -

mn sonuçları yorumlarıylabirlikte sunulacak, daha sonra tanıtım

çizelgelerinin ortak noktalarında,Afyon İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi öğrencileriyle ilgili araştırma sonuçlarıyla karşılaştırıla­

caktır.

I I - _ARAŞTIRMASONUÇLARININ DEGERLEMESİ

Araştırma İşletme Yönetimi ve Organizasyonu dersine _katılan 100 öğrenci üzerinde yapılmıştır. Kimlik tanıtımı çizelgesinde so- rulan sorular; öğrencilerile ilgili genel bilgiler, aile yapısı ilc ilgili bilgiler. öğrenim yaşamı ilc ilgili sorunları, boş zamanlarını değer­

lendirme biçimleri, okulu bitirmc amaçları ve okuldan bekledik- leri hizmetler olmak üzere 6 boyutta değerlendirilmiştir.

1- Öğrenciler İle ilgili Genel Bilgiler

Bu boyutta, öğrencilerin üniversiteye girişteki ilk tercihleri, Kütahya'da _kaldıkları yerler, ortalama _aylık gelirleri ve gelir kay-

nakları, çalışarak okuyan öğrencilerin yaptıkları işler değerlendi.

rilmiştir.

Öğrencilerin şu anda bulundukları yükseköğretim programına üniversiteye girişte ilgi duyup duymadıklarınıbelirlemek amacıyla

yöneltilen soruya verdikleri yanıtlar ÇiZELGE-3'de verilmiştir.

ÇİZELGE-3'dc görüldüğü gibi öğrencilerin tercihleri Hukuk Fakültesi ve Siyasal Bilgiler Fakültesinde yoğunlaşmaktadır. İşlet­

me Fakültesinin tercih edilme oranı ise yalnızca % 16'dır (İşletme

Fakültesi % 14, Turizm Işletmeciliği% 2). Buna göre şu anda işlet­

mecilik eğitimi alan önemli bir çoğunluğunun ilgi duymadıkları

bir alanda öğrenim gördükleri ortaya çıkmaktadır. Ancak, bu ter- cihleri fen ve mühendislik bilimleri ile iktisadi ve sosyal bilimler olarak iki ana grupta değerlendirirsek;

iktisadi ve Sosyal Bilimler Fen ve Mühendislik Bilimleri TOPLAM

Toplam olarak 107 tercihin % 95'i iktisadi ve sosyal bilimler

alanında yapılmıştır. Dolayısıyla öğrencilerin şu anda yetenek ve ilgi _alanlarına tamamen ters _düşen bir alanda _öğrenim gördükleri söylenemez.

ÇiZELGE-3

ÖğrencilerinUniversiteye GirişteTercih Ettikleri

Yükseköğretim Kurumları

Yükseköğretim Kurumları

Hukuk Fakültesi

Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Fakültesi

Dil Tarih ve _Coğrafya Fakültesi

Mühendislik-MimarlıkFakültesi Turizm İşletmeciliği Y.O.

Eğitim Fakültesi İktisat Fakültesi

Basın Yayın Y.O.

Spor Akademisi Güzel Sanatlar Y.O.

Harp Okulu TOPLAM

Frenkans Oran %

42 39

30 28

15 14

5 5

5 5

3 2

3 2

3 2

2 1

2 1

ı 0.5

1 0.5

107 100

Öğrencilerin Kütahya'da _kaldıkları yerleri belirlemek _arnacıv­

la sorulan sorunun yanıtları ÇİZELGE-4'dc verilmiştir.

Ç1ZELOE-4

Öğrencilerin Kütahya' da _KaldıklarıYerler

KalınanYer

Kiralık ev Yurt

Kendi ailesi TOPLAM

Öğrenci Sayısı 70 27 3 100

Oranı %

70 27 3 100

ÇİZELGE4'dc görüldüğü gibi, öğrencilerin çoğunluğu (%70)

kiraladıkları evlerde barınmaktadır. Öğrencilerin %27'si ise yurt- ta kalma _olanağıbulabilmektedir. Böylece 100 _öğrenciden 97'sinin

383

Kütahya'ya okumak için geldiği ve aileesinin yanında okuyabilen

öğrenci sayısının yalnızca 3 olduğu ortaya çıkmaktadır.

Öğrencilerin, aylık gelirlerini belirlemek amacıyla yöneltilen soruya verdikleri yanıtlar yedi grupta toplanarak ÇiZELGE-5'de

gösterilmiştir.

ÇİZELGE-5

Öğrencilerin Aylık Gelirleri

Aylık Gelir Dilimleri (l000 TL) _Öğrenciler% 25 - 50

51 - 75 76 - 100 101 - 125 126 - 150 151 - 175 ]76 - 200 TOPLAM

13 36 34 5 7 1 4 100

çiZELGE-S'de _{görüldüğü} gibi, öğrencilerein çoğunluğunun (%83) aylık geliri 100.000 'I'L'rıin altındadır. Hatta her 100 öğrerı­

ciden 49'unun gelir düzeyi 75.000 TL'nin altında bulunmaktadır.

Öğrenciler gelirlerini önemli ölçüde ailelerinden sağlamakta­

dırlar. Öğrencilerden yalnızca %7'si gelirini kendisi çalışarak sağ­

lamaktadır. Öğrencilerin herhangi bir işte çalışıp çalışmadıklarını belirlemek amacıyla yöneltilen soruya 100 öğrenciden II 'i «evet»

yanıtını vermiştir. Bu öğrencilerin çalıştıkları işlere göre _dağılımı ÇiZELG E-6' da _verilmiştir.

ÇİZELGE-6

Öğrencilerin Yaptıkları İsler

6 1 1

]

1 1 11 İşçi

Muhasebeci

Hemşire

Memur

Tabelaeı

Bilgisayar Proğramcısı

- - - -

TOPLAM

ÇlZELGE-6'da _{görüldüğü} gibi, öğrencilerden ô'sı işçi olarak

çalışmaktave elde ettiği gelirle okumaktadır.

2- Aile Yapısı İle İlgili Bilgiler

Bu boyutta öğrencilerin anne ve babalarının öğrenim durum-

ları ve meslekleri değerlendirilmiştir.

Öğrencilerin anne ve babalarının öğrenim durumları ÇiZEL- GE-7'dc meslekleri ise ÇiZELGE-8'de gösterilmiştir.

çiZELGE-7

ÖğrencilerinAnne ve Babalarının Öğrenim Durumları

Öğrenim Düzeyi Baba % Anne ^%

Hiçbir öğrenimi yok (cahil) 5 23

Okur-yazar 7 17

İlkokul mezunu 67 57

Ortaokul mezunu 12 22

Lise mezunu 4 1

Yüksekokul mezunu 5

TOPLAM 100 100

ÇiZELGE-7'de _{görüldüğü}gibi, öğrencilerin babalarının %67'si, annelerinin _0~b57'si ilkokul mezunudur. _Diğer yandan babalarının

%5'inin, annelerinin ise %23'ü okur-yazar bile değildir. İlkokulun

üzerinde öğrenimgören babaların oranı %21 iken, annelerin oranı yalnızca%3'tür.

ÇiZELGE-8'de görüldüğü gibi, öğrencilerin babalarının mes- lekleri; çiftçi. emekli (işçi-memur),ve _işçi olmak üzere üç meslek- te yoğunlaşrnaktadır. Öğrencilerin annelerinin neredeyse tamamı­

na yakını (%97) cv hanımıdır. Buna göre, öğrencilerin aile gelir- lerini (%3'ü dışında) babaları sağlamaktadır.

Bu durumda öğrencilerin çoğunluğunun kırsal kesimde yaşa­

yan ve öğrenim düzeyi düşük bir aile yapısına sahip olduklarını

sözleyebiliriz.

ÇİZELGE-8

ÖğrencilerinAnne ve _Babalarını Meslek _Dağılımı

Meslekler Baba %

Ev hanımı

Çiftçi 28

Emekli (İşçi-Memur) 19

İşçi 18

Serbest Meslek II

Memur 7

Tüccar 4

Esnaf 5

Zanaatkar 2

Şöför 2

Hakim 1

Eczacı 1

Aşçı 1

Polis 1

Hemşire

TOPLAM 100

Anne % 97

1 100

3- Öğrenim Yaşamı İle İlgili Sorunlar

Bu boyutta öğrencilerin başarısız oldukları dersler ve başarı­

sızlık nedenleri, öğretim üyeleri ile ilişkileri, öğrenim yaşamında karşılaştıkları başlıca sorunlar ve fakülteden bekledikleri hizmet- ler değerlendirilmiştir.

Öğrencilerin başarısız oldukları dersleri belirlemek _amacıyla yöneltilen soruya, öğrencilerden %3ü'u başarısız olduğum ders yoktur yanıtı vermiştir. Öğrencilerden %70'inin başarısız olduğu

dersler ÇİZELGE-9'da gösterilmiştir.

Çizelgede de görüleceği gibi, başarısız olunan dersler arasın­

da ilk sırayı matematik (%)54) almaktadır. Bunu %33 ile muhase- be izlemektedir. Öğrenciler başarısızlıklarının8 başlık altında top- lanabilen nedenlerden kaynaklandığını belirtmişlerdir. Bu neden- ler ÇiZELGE-lO'da gösterilmiştir.

ÇtZELGE-9

Öğrencilerin Başarısız OlduklarıDersler Dersler

Matematik Muhasebe

İşletrnecilikBilgisi

Sayısal Dersler Ticaret Hukuku

İşletmeYönetimi Kamu Maliyesi İktisat

Davranış Bilimleri

Yabancı Dil İstatistik TOPLAM

Öğrenci Sayısı

38 23 12 9 6 6 5 5 5 5 4 70

ÇtZELGE-lO

Oran % 54 33 17 13 9 9 7 7 7 7 6 100

Öğrencilerin Başarısızlık Nedenleri

Başarısızlık Nedenleri Öğrenci Sayısı Oran %

---~--_.

__

Lise temelinin yetersizliği 29 41

Dersi sevmernek 11 16

Ezbereilik 11 16

Dersin sistemine uyumsuzluk _ıo 14

Okula uyumsuzluk 3 4

Öğrencilerle öğretim iiyesi ara-

sındaki iletişim yetersizliği 2 3

Sınıfların kalabalık olması 2 3

Çalışmamak 2 3

TOPLAM 70 100

ÇiZELGE- l O'da görüldüğü gibi, öğrencilerin başarısızlığın­

da roloynayan en önemli etken lise temelinin yetersiz _olmasıdır.

Bunu izleyen diğer önemli etkenler de dersi sevmernek, dersin ez- berlerne yöntemine dayanmasıve dersin işlerimebiçimine uyumsuz- luk olarak belirtilmektedir.

387

Öğrencilerin öğretim üyeleri ile ilişkilerinin düzeyi de ÇiZEL- GE- ll'deverilmiştir.

ÇiZELGE- 11

Öğrencilerin ÖğretimÜyeleri İle ilişkileri

1 44 42 13

Öğrenciler % ilişkinin Düzeyi

- - - -

Çok iyi

İyi

Orta Kötü

TOPLAM 100

Çizelge-ll'de görüldüğü gibi, öğrencilerin <J,u45 'i öğretim üye- leri ile ilişkilerini iyi ve iyinin üzerinde olarak nitelendirirken,

%55'i orta ve ortanın altında olarak nitelendirmişlerdir.Buna gö- re öğrencilerle öğretim üyeleri arasında bir iletişim yetersizliği olduğunusöyleyebiliriz.

Bu boyutta ele alınacak diğer bir konu da öğrencileringenel olarak öğrenim yaşamında karşılaştıkları sorunlar ve fakülteden bekledikleri hizmetlerdir.

Öğrencilerin belli başlı sorunları önem derecesine göre çi- ZELGE-12' de sıralanmıştır.

Çizelgede de görüleceği gibi, öğrenciler sorunlarını 10 başlık altnıda sıralamışlardır. Bu sıralamada en önemli sorun barınma

(%46) olarak belirtilmiştir.Bunu maddi sıkıntılar (%30) izlemek- tedir. _Diğer sorunlar ise; yemeklerin _niteliği, dersler ve ders _çalış­

ma _koşulları, sportif faaliyetlerin yetersizliğive çevrenin tepkileri ile ilgilidir.

Bu sorunlara karşılık, öğrencilerin fakülteden bekledikleri hizmetler de ÇiZELGE-13',de gösterilmiştir.

Ç1ZELGE-12

Öğrencilerin Başlıca Sorunları

Öğrenciler %

- - - - - - - - 46

30 11 10 8 7 6 4 4

- - - -3 Sorunlar

Barınma

Maddi sıkıntılar

Aileden uzak kalma Yemeklerin niteliği

Derslerin uygulamadan uzak _olması Spor yapamamak

Ders çalışma ortamının yetersizliği

Gelecek endişesi

Çevreden gelen tepkiler

Ders araçlarını sağlama güçlüğü

TOPLAM 100

ÇtZELGE-13

Öğrencilerin Fakülteden Bekledikleri Başlıca Hizmetler

- - - - Öğrenciler %

51 42 11 4 4

TOPLAM

3 2 100

ÇtZELGE-13'de de _{görüleceği} gibi, öğrencilerin fakülteden bekledikleri hizmetlerin _başında kantin ve sosyal etkinliklerin ar-

tırılması gelmektedir. _Bunları dersane koşullarının iyileştirilmesi

izlemektedir. Bu isteklerden kantin ve dersane _koşulları fiziksel

olanakların iyileştirilmesiile ilgili olurken, sosyal etkinliklerin ar-

tırılması, daha çok öğrencilerin boş zamanlarını değerlendirebil­

meleri için yeni olanakların sağlanmasıylailgilidir.

4-- Boş Zamanlarını Değerlendirme Biçimleri

Bu boyutta, öğrencilerin boş zamanlarını değerlendirmebiçim- leri ve kültürel faaliyetlere katılma istekleri değerlendirilmiştir.

Ayrıca kültürel faaliyetlere katılmak isteyenlerin hangi faaliyet, lele ilgilendikleri belirlenmiştir.

Öğrencilerin ders dışındaki boş zamanlarını nasıl değerlen­

dirdiklerini belirlemek amacıyla yöneltilen soruya verilen yanıt­

lar ÇiZELGE-14'tcyeralmaktadır.

ÇİZELGE.14

Öğrencilerin Boş Zamanlarını DeğerlendirmeBiçimleri ---_^.._---_._---~_._--- - - - -

Öğrenciler % 56 50 28 4 3 2

--_._...---~---._.._---"-_.~.._-_._----_.._---_2 ..---_._--,_._-- 100

Etkinlikler

- - - _ . _..,-.---'_._-_.---_...-

Kitap okumak Spor yapmak Müzik dinlemek Sinemaya gitmek Televizyon izlemek Resim yapmak

Bir müzik aleti çalmak

TOPLAM

ÇiZELGE.14'de görüldüğü gibi, öğrencilerin boş zamanlarını değerlendirmedekitap okumavı.spor yapmayı ve müzik dinlemeyi tercih etmektedirler.

Öğrencilerin boş zamanlarını değerlerıdirebilmeleriiçin fakül- tede açılması düşünülen kültürel çalışmalara, öğrencilerin katıl­

ma istekleri de ÇtZELGE·lS'te gösterilmiştir.

çiZELGE-15'de görüleceği gibi, öğrencilerin %90'ı herhangi bir kültürel çalışmaya katılmayı istemektedirler. Katılmak iste- dikleri kültürel _{çalışmalar} ise, isteklerin yoğunluğunagöre, _fotoğ­

rafçılık (%30), tiyatro (%24) ve falklor (%24) olarak sıralanmak­

tadır.

5- Öğrencilerin Fakülteyi Bitirme Amaçları

Bu boyuta yalnızca öğreniclerin şu anda öğrenim gördükleri okulu bitirmekle kazanacaklarım düşündükleri madi ve manevi

değerlerbelirlemek istenmiştir.

ÇİZELGE-15

Öğrencilerin Kültürel Çalışmalar Katılma İsteği Kültürel Çalışmalar

- - - - - - - -

Fotoğrafçılık

Tiyatro Folklor Sinema

Yanıt Yok

- - - - TOPLAM

Öğrenciler %

- - - - -

24 24 12

- - - -10 100

Öğrencilerin hangi amaçla bu fakültede okuduklarıve bitirin- ce elde etmeyi düşündükleri şeyler ÇiZELGE-16'da gösterilmiştir.

Amaçlar

ÇiZELGE-16

ÖğrencilerinFakülteyi Bitirme Amaçları

- - - -

Öğrenciler %

- - - - Meslek sahibi olmak

İş bulmak

Fakülte diplamasıalmak

Yetişmek

Sosyal statü kazanmak İyi bir gelecek sağlamak Askerliğisubayolarak yapmak

Öğretim üyesi olmak Henüz belirlemeyenler TOPLAM

38 27 12 9 4 4 2 2 2 100

ÇİZELGE-16'da görüldüğü gibi, öğrencilerin % 67'si amaçla-

rını bir meslek sahibi olmak ve _iş bulmak olarak belirlemişlerdir.

Öğrencllerin tüm amaçlarını şu şekilde gruplandırarak değerlen­

dirmek olurludur:

Amaçlar

Bir meslek sahibi olmaya dönük amaç belirleyenler

Herhangi bir iş sahibi olmak isteyenler Soyut amaçlar belirleyenler

Kararsızlarve belirsiz amaçlar TOPLAM

Öğrenciler %

40 27 17 16 100

'201

Soyut amaçlar içersinde; _yetişmek, sosyal statü kazanmak, iyi bir gelecek sağlamak değerlendirilirkcn, kararsızlar ve belirsiz amaçlar içersinde fakülte diplamasıalmak, askerliği subayolarak yapmak ve henüz belli değil şeklinde verilen yanıtlar değerlendiril­

miştir.

III- KÜTAHYA İ.İ.B.FAKÜLTESi ARAŞTIRMA SONUÇLARıy­

LA AFYON i.İ.B. FAKÜLTESİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI- NIN KARŞILAŞTIRILMASI

Araştırmanın bu bölümünde Kütahya U.B. Fakültesi öğren­

cileri arasında yapılan araştırmanın sonuçlarıyla,Afyon t.İ.B. Fa- kültesi öğrencileri arasında yapılan araştırmanın sonuçları karşı­

laştırılacaktır.Ancak, araştırmalarda kullanılan tanıtım çizelgeleri birbirinin benzeri olmadığı için, yalnızca ortak olan noktalarda elde edilen sonuçlar karşılaştınlacaktır.

Her iki _tanıtım çizelgesinde de, «öğrencilerin üniversiteye gi-

rişteki ilk tercihleri, kaldıkları yerler, ortalama aylık gelirleri ve gelir kaynakları, baba mesleği ve öğrenim durumu ile anne me s-

leği ve öğrenim durumu» bölümleri bulunmaktadır. Ayrıca ortak olan diğer bir nokta da öğrencilerin fakülteyi bitirme amaçları ya da okulu bitirdikten sonra yapmayı düşündükleri şeylerdir. Bu bölümler «öğrencilerle ilgili genel bilgiler, aile yapısı ve okulu bi- tirme _amaçları» olarak üç boyutta karşılaştırılarak incelenebilir.

1- Öğrencilerle İlgili Genel Bilgilerin Karşılaştırılması Öğrencilerinüniversiteye giriştekiilk tercihleri Kütahya U.B.

Fakültesinde Hukuk Fakültesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi ve İşlet­

me Fakültesi olarak sıralanırken; Afyon _İ.İ.B. Fakültesinde Hu- kuk Fakültesi, iktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ve Siyasal Bil- giler Fakültesi (Kamu Yönetimi bölümü dahil) olarak sıralanmış­

tır. Afyon İ.İ.B. Fakültesi öğrencilerinintercihleri ÇiZELGE-17'de gösterilmiştir.Tercihler iktisadi ve sosyal bilimler ve fen ve mü- hendislik bilimleri biçiminde gruplarıdırıldığındaortaya çıkan du.

rum _aşağıdakigibidir:

Kütahya U.B.Fakültesinde;

İktisadi ve sosyal bilimler Fen ve mühendislik bilimleri TOPLAM

Afyon U.B.Fakültesinde;

iktisadi ve sosyal bilimler Fen ve mühendislik bilimleri TOPLAM

Frekans 102

5 107

Frekans 485

27 512

Oran %J 95

5 100

Oran % 95

5 100

Görüldüğü gibi, öğreniclerirı tercihleri hemen hemen birbiri- nin aynıdır. Her iki Iakültede de öğrencilerin sosyal bilimleri ter- cih ettiği ve bu alanda daha başarilı olacakları söylenebilir. ikti.

sadi ve idari Bilimler Fakülteleri de sosyal bilimler alanında ol-

duğu için, öğrenciler ilgi ve yeteneklerine uygun bir okulda öğre­

nim görmektedirler.

ÇiZELGE-17

Afyon Li.B.Fakültesi ÖğrencilerininÜniversiteye Girişteki Tercihleri

Okullar _{_.--,,-._} Öğrenci Sayısı

..•-----_.-..~- .--_..•..,--,,_..'-'._~-~""-'-"-'--~-

-_

Hukuk Fakültesi 117

Uluslararası İlişkiler ıs

Tıp Fakültesi 7

Edebiyat Fakültesi 5

İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi ı16

-İşletme 43

-İktisat 32

-Maliye 41

İngilizce Öğretmenliği 1

Siyasal Bilimler Fakültesi 21

Ekonometri 2

Turizm işletmeciliği 7

Maliye Muhasebe Yüksek Okulu 9

Kamu Yönetimi 33

393

Okullar Öğrenci Sayısı İngilizDili ve Edebiyatı

Eczacılık Fakültesi Veterinerlik Fakültesi

Basın Yayın Yüksekokulu

Coğrafya Öğretrnerıliği

Otelcilik ve Turizm Yüksekokulu Bilgisayar Prograrncılrğı

Ilahiyat Fakültesi İstatistikBölümü Meslek Yüksekokulu Tarih Öğretmenliği Mühendislik Fakültesi

~~-Elektronik Mühendisliği 3 -Makina Mühendisliği 1 -~-işletme Mühendisliği 1 -Bilgisayar Mühendisliği 1

-Niteliği belirtilmeyen 6

İsl e trne-M uhasebe Öğretrnenliği

Gümrük Yüksekokulu

Diş Hekimliği Fakültesi Dış İlişkiler

Matematik Öğreunenliği

Anestezi Teknisyenllği Eğitim Yüksekokulu

Sosyal Hizmetler Yüksekokulu

Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık

Psikoloji

Edebiyat Öğretmenliği

Hindoloji

İç Mimarlık

Basın-Yayın-Radyo-TelevizyonBölümü

MimarlıkFakültesi

1 1 1 12 4 7

ı

1 1

ı

3 12

2 1 1 1 i 1 1 2 1 1 2 1

ı

i

ı

Öğrencilerin öğrenim gördükleri şehirme barındıklan yerler, yurt ve kiralık ev olarak belirtilmiştir. Kendi ailesinin yanında

okuyan öğrencilerin oranı her iki fakültede de çok düşüktür (Af- yon t.İ.B.Fakültesinde q,ü 6, Kütahya U.B.Fakültesinde (iD 3). Bu- na göre, her iki fakültenin öğrencilerinin başka şehirlerdengeldi-

ğ:ini, Afyon ve Kütahyalı olan gençlerin ise, yükseköğretim için

başka şehirleri tercih ettiğini söyleyebiliriz. ÇtZELGE-18'de Afyon t.İ.B.Fakültesi öğrencilerinin barındıkları yerler gösterilmiştir.

Ç1ZELGE-18

Afyon U.B.Fakültesi Öğrencilerinin BarmdıklarıYerler

Barınılan Yer Kendi evi

Kiralık ev Yurt

Otel _(sınav dönemlerinde) Misafirhane

TOPLAM

Öğrenci Sayısı Oran qü

9 6

37 21

132 73

ı 0.5

i 0.5

180 100

Çizelgede görüldüğü gibi, Afyon'daki öğrencilerin çoğunluğu (O/lı 73) yurtta, % 21'i de kiralık evde kalmaktadır.Buna karşılık

Kütahya'daki öğrencilerin Oı) 70'i kiralık evi tercih ederken, ancak

°u

ralık ev bulma olanaklarının az olmasından da kaynaklanabilir.

Her iki fakültedeki öğrencilerin aylık gelirleri ve gelir kaynak-

ları açısından büyük benzerlikler vardır. Kütahya U.B.Fakültcsi

öğrencilerinin %ı 83'ünün, Afyon U.B.Fakü1tesi öğrencilerinin %

Sö'smın aylık geliri 100.000 TL'run altındadır. Aylık geliri 100.000

'I'L'nın üzerinde olanların oranı Kütahya İ.LB.Fakültesinde^% 17 iken, Afyon U.B.Fakültesinde % 13'tür. Bu durumda öğrencilerin düşük bir gelir nedeniyle beslenme ve barınma problemleriyle kar-

şı karşıya olduğunu söyleyebiliriz. Her iki Iakültedc de öğrencile­

rin gelir kaynakları önemli ölçüde aileleridir. Kütahya U.B.Faküı­

tesinde öğrencilerin % Tsi, Afyon İ.İ.B.Fakliltcsinde öğrencilerin

% 11'i gelirlerini kendileri çalışarak elde etmektedirler. Bu çalış­

ma _öğrenim süresini de kapsayacak _şekilde sürekli olabileceğigi- bi, tatillerde de olabilir. Öğrencilerinaile yapısı incelendiğinde,ge_

lirlerinin düşük olmasının ve hatta çalışmak zorunda kalmalarının

nedeni daha iyi anlaşılacaktır.

2- Aile Yapısı

ne

Öğrencilerinaile _yapısı içersinde anne ve babalarının öğrenim durumları ve meslekleri incelerırnisti.

395

Her iki fakültede de öğrencilerin anne ve babalarının öğrenim durumları ilkokul düzeyinde yoğurılaşmaktadır.Kütahya İ.İ.B.Pa­

kültesinde ilkokul mezunu olan babaların oranı % 67, annelerin

oranı °li) 57; Afyon İ.İ.B.Pakültesinde ilkokul mezunu olan baba-

ların oranı % 58, annelerin oranı % 66'dır. İlkokulun üzerinde öğ­

renim gören anne ve babaların oranı her iki fakültede de çok dü- .

şüktür. Buradan, öğrencilerin ailelerinin kültürel açıdan çocukla-

rının altında kalacağı ve onlara -maddi destek dışında- herhangi bir destek sağlayamayacağısonucunu çıkarabiliriz (Afyon 1.1.B.

Fakültesi öğrencilerininanne ve babalarının öğrenim düzeylerinin

dağılımı ÇtZELGE-19'da verilmiştir).

ÇtZELGE-19

Afyon U.B.Fakültesi ÖğrencilerininAnne ve Babalarının Öğrenim

Düzeyleri

Öğrenim Düzeyleri Baba %

.~.._--~._~>._-_._---_..._-~--_.-._.... _---,,_..~_.~._--- ~--'-'----" - -'--' - --'---.-

Hiçbir öğrenimi yok (cahil) 9

Okur-yazar 6

İlkokul mezunu 58

Ortaokul mezunu 10

Lise mezunu 13

Fakülte ya da yüksekokul mezunu 7

- - , _..._----..-.._.__^....

TOPLAM 100

Anne % 19

5 66 8 1 1

----'.._--_.-_._-

100 Not: Babaların toplam sayısı 170, arınelerin toplam sayısı ın'dir.

Öğrencilerin ailelerinin öğrenim düzeylerine bağlı olarak mes- leki durumlarıda her iki fakültede büyük benzerlikler göstermek tedir. Öğrencilerin babalarının mesleklerinİ yoğunluk derecesine göre srraladığırmzdabenzerlik daha iyi ortaya çıkacaktır:

Kütahya i.İ.B.Fakültesi ÖğreneUerininBaba Mesleği

-Çİftçi % 28

-Emekli

(İşçi-Memur) % 19

-tşçi % 18

-Serbest

Meslek % 11

Afyon i.i.B.Fakültesİ

-Çiftçi -Emekli

(İşçi-Memur) -İşçi

-Memur

-Seııbest

Meslek

Öğrencilerinin Baba Mesleği

°'0 20

% 17

% 17

% 16

% 16

Her iki fakültedeki öğrencilerin annelerinin tamamına yakını

ev _{kadınıdır.} Dolayısıyla, her iki fakültedeki öğrencilerinbaba

mesleğini sürdürme ya da öğrenimiyle ilgili bir _iş bulma konusun- da ailelerinin desteğine sahip olamayacaklarısöylenebilir.

3- Öğrencilerin Fakülteyi Bitirme Amaçlarının Karşilaştrrıl­

ması

Kütahya U.B.Fakültesi öğrencileri amaçlarını daha genci ifa- delerle belirtrnelerine karşın, Afyon U.B.Fakültesi öğrencileri amaçlarının niteliğini ayrıntılı olarak belirtmişlerdir.Bu nedenle amaçlar şu şekilde gruplandırılarak genelleştirilmiştir(Afyon Lİ.E.

Fakültesi öğrencilerinin fakülteyi bitirrne _{amaçları ÇİZELGE.20} de gösterilmiştir):

Frekans

Gördüğü eğitimle doğrudan ilgisi olan

mesleklere yönelenler 51

Niteliğini açıkça belirtmeden bir iş sahibi

olmaya yönelenler 105

Uzmanlaşmaya yönelenler 26

Eğitimiylehiçbir ilgisi olmayan

mesleklere yönelenler 28

Mesleki amaçlar _dışında amaç belirleyenler 60

Hiçbir amaç belirtmeyenler 4

TOPLAM 274

Oran % 19 38

9 10

22 22 100 Kütahya U.B.Fakültesi öğrencilerinin % 67'si fakültevi bitir- me amaçlarınınbir meslek ve iş sahibi olmak olduğunu belirtmiş­

lerdir. _Yukarıdaki tabloyu yeniden gruplandırırsak; Afyon _Lİ.E.

Fakültesi öğrencilerinin o,b 57'sinin de fakülteyi bitirrne amaçları

bir meslek ve _iş sahibi _olmaktır, denilebilir. Afyon'daki _{öğrencile­}

rin % 22'si mesleki amaçlar dışında amaçlar belirlerken, Kütah, 397

ya'lı öğrencilerin ^°0 33'ü mesleki amaçlar dışında soyut ve belirsiz amaçlar saptamışlardır.

çiZELGE·20

Afyon LLB. Fakültesi Öğrencilerinin Fakültevi Bitirme _Amaçları

Amaçlar Öğrenci Sayısı

Öğrenimimleilgili bir işte çalışmak 39 Muhasebe ve Mali _Müşavirlik bürosu açmak 35

Herhangi bir iş sahibi olmak 34

Kamu ya da özel sektörde _çalışmak 25

Evlenmek 21

Ticarete atılmak 13

Askcrl_iğimi yapmak _ıı

Miifettişlik sınavlarina girmek 12

Mesleğimde uzmarılaşmak LO

Yurt dışında master yapmak LO

Aileme maddi açıdan destek olmak 9

Yabancı dil _öğrenmek 7

Master yapmak 6

Siyasi hayata atılmak 6

Bilgisayar öğrenmek ;;

Üniversitede öğretim elemanı olmak 4

Şu anda çalıştığım işi yeniden düzenlemek 3

Ordııda kal mak 3

Şu anda hiçbir şey düşünmüyorum 3

Komiserlik sınavına girmek 2

Öğretmenlik yapmak 2

Bilgisayarla ilgili bir meslek sahibi olmak Yerel yönetimlerde görevalmak

Yabancı ülkede çalışmak

Toplumda iyi bir yer edinmek Tüm Türkiye'yi gezmek

Herhangi bir bankanın açacağı sınavlara girmek Çok _çalışmak ve _başarılı olmak

Geçimirni _sağlayacak bir _iş sahibi olmak Geliri normal, ancak sosyal yönü iyi olan bir iş sahibi olmak

Maddi ve manevi yönden tatmin elecek bir _iş

sahibi olmak i

Koşullara neyi gercktirirse onu yapmak 1 Yenilikleri izleyerek kendimi geliştirmek i

ıv- SONUÇ

Kütahya iktisadi ve idari Bilimler Fakültesi 2. sınıf öğrenci­

lerine, İşletme Yönetimi dersinde uygulanan Kimlik Tanıtımı Çi- zelgesinden elde edilen bilgilerin sonuçlarına göre şu vargılara

varmak olurludur:

Öğrencilerin önemli bir çoğunluğu (%97) başka şehirlerden Kütahya'ya öğrenim görmek üzere gelmişlerdir. Bu öğrcnciletin

%70'i yalnız ya da birkaç arkadaşıyla birlikte kiraladıklarr evler- de, %2Tsi ise, öğrenci yurdunda kalmaktadırlar. Öğrcrıcilerin ge- lir dunımları değerlendirildiğinde,orta ve düşük sayılabilecek bir gelir düzeyine sahip oldukları görülmüştür. Dolayısıyla. öğrenci­

lerin rahat koşullarda vaşayabilcceklcri bir ortam ve yeterli ve dengeii beslenme olanaklarını sağlayabilmelerioldukça güçtür. _Öğ­

rencilerin gelir _kaynakları da _çoğunluklaaileleridir. _Diğer yandan,

öğrencilerinaileleri öğrenim durumları ve meslekleri itibarrvla de-

ğerlendirildiğinde; çoğunluğunun hiçbir öğrenim görmemiş ve ilk.

okul mezunu olduğu, babalarının mesleğinin çiftçi. emekli işçi ya da memur, işçi, memur ve esnaf olduğu,annelerinin ise büyük bir

çoğunlukla ev kadını olduğu görülmüştür. Dolayısıyla, öğrenciler

gerek maddi ve gerekse manevi açıdan ailelerinden veterli destek görememek tedirlcr.

Öğrencilerin imiversiteye girişteki tercihleri değerlendirildiğin.

de; öğrencilerin tercihlerinin Hukuk Fakültesi, Siyasal Bilgiler Fa- kültesi ve İşletme Fakültesi üzerinde yoğunlaştığı görülmüştür.

Tercihler iktisadi ve Sosyal Bilimler ve Fen ve Mühendislik Bilim- leri olarak iki _ayrı dalda gruplandırılarak değerlendirildiğinde,

tercihlerin iktisadi ve sosyal bilimler alanında yoğunlasıığı görül-

müştür. Dolayısıyla öğrenciler istedikleri fakültelerde öğrenim gö.

remeseler bile, ilgi yeteneklerine uygun düşen bir alanda öğrenim

görmektcdirler.

Öğrencilerin çoğunluğunun (Do70) fakülte öğrenimimde basa-

rrsız olduğu derslerin başında matematik ve muhasebe gelmektc- dir. Bunları işletmecilikbilgisi ve sayısal dersler izlemektedir. Ög- renciler başarısızlık nedenlerini de Lise temelinin yetersiz olması,

dersleri sevmemek, ezbereilik ve dersin _işleniş biçimine uyumsuz- luk olarak belirrnislerdir. Öğrenciler öğretim elemanlarryla olan

ilişkilerindüzeyini de iyi ve iyinin üzerinde «liı45), orta ve ortanın altında (%55) olarak nitelendirmişlerdir.Buna göre, öğrencilerle

399

öğretim üyeleri arasındaki iletişimde kopukluklar olduğu söyle- nebilir.

Öğrenciler, öğrenim yaşamı boyunca karşılaştıklarıen önemli

sorunların barınma ve maddi sıkıntılar olduğunu, bunun beslen- me yetersizliği,dersler ve ders çalışma koşullarının yetersizliğive sosyal faaliyetlerin olmamasının izlediğini belirtmişlerdir.Bu so-

runlarına karşılık fakültelerinden bekledikleri hizmetleri de; kan- tin hizmetlerinin iyileştirilmesi,sosyal tekinIiklerin artırılması ve dersane koşullarının iyileştirilmesi olarak sıralamışlardır. Öğren­

cilerin boş zamanlarını değerlerıdirebileceğisinema, tiyatro, kon- ser gibi kültürel etkinliklerin şehir tarafından karsilanamaması.

bu isteklerin okula yöneltilmesinde neden olmaktadır. Öğrencile­

rin çoğunluğu boş zamanlarını kitap okuyarak, spor yaparak, mil- zik dinleyerek değerlendirmektedirler.Okulda fotoğrafçılde tiyat- ro, folklor gibi herhangi bir faaliyetin başlatılmasıdurumunda; öğ­

rencilerin önemli bir _çoğunluğu bu faaliyetlere katılabileceklerini belirtmişlerdir.

Son olarak da, öğrencilerin çoğunluğu((1/067) Iakülteyi bitirme

amaçlarını bir meslek sahibi olmak şeklinde belirlerken, C!ô33'ü soyut ve belirsiz amaçlar belirtmişlerdir.

Kütahya U.B. Fakültesi 2. sınıf öğrencileri arasında yapılan bu araştırmanın sonuçları, aynı dönemde Afyon İ.İ.B. Fakültesi 2. sınıf öğrencileri arasında yapılan ve daha önce yayınlanmışolan

araştırmanın sonuçlarıyla karşılaştırılmıştır. Tanıtım çizelgelerin- deki ortak noktalar; öğrencilerin genel durumu (gelir durumu,

kaldıları yerler, daha önceden tercih ettikleri yükseköğretim ku-

rumları), aile yapısı ve fakülteyi bitirme amaçları olduğu için, an- cak bu noktalarda karşılaştırma yapılabilmiştir.

Karşılaştırmanınsonucunda, gerek Kütahya'lı ve gerekse AL yon'lu öğrencilerin daha önceki tercihlerinin _niteliği, gelir durum-

ları ve gelir kaynakları, aile _yapısı ve fakülteyi bitirmc _amaçları

itibarıyla aynı düzeyde oldukları görülmüştür. Her iki fakültenin

öğrencileri de kendi şehirlerinin gençlerinde çok, başka şehirler­

den gelen gençlerden oluşmaktadır. Gelir düzeyleri _düşüktür ve gelirlerini de çoğunlukla aileleri karsrlamaktadır.Buna karşılık,

aileleri gelir yapısı itibariyle babaya bağımlıdır Babaların rnesleği

ise çiftçi, emekli, işçi, memur ve esnaf olarak sıralanmaktadır.Do-

layısıyla ailelerinin gelirleri de sabit ve düşük düzeydedir. Ailele-

rının öğrenim durumları da _çoğunlukla ilkokul düzeyindedir. Bu nedenle aileler gerek maddi, gerek kültürel açıdan öğrencileri

yeterli şekilde destekleyememektedir. Ayrıca, Öğrenciler gelirleri- nin düşük olması nedeniyle beslenme ve barınma problemleriyle

karşı karşıyadırlar. Bu durumda öğrenciler de fakülteyi bitirdik- lerinde, _niteliğine olursa olsun bir _iş sahibi olmak istemektedirler.

Sunuç olarak; gerek Kütahya _İ.

1.

t.t.s.

içersinde öğrenimlerinisürdürmektedirler. Ayrıca öğrenimgördük- leri yerler küçük ve kapalı şehirler olduğu için, gençlerin boş za-

manlarını değerlendirebilecekleri kültürelolanakları sağlayama­

maktadırlar, Herşeyden önemlisi, öğrencilerinverilen eğitimin ka- litesi ve eğitimin fiziksel ve sosyal çevresinin iyileştirilmesikonu- sunda fakültelerinden beklentileri vardır.

401