Solunum sistemi Solunum sistemi

Solunum sistemi

Solunum sistemi



Organizmada Organizmada çeşitli çeşitli maddelerin maddelerin metabolizması metabolizması sırasında

sırasında



gerekli olan O2 nin sağlanması gerekli olan O2 nin sağlanması



ve metabolizması sonucunda oluşan ve metabolizması sonucunda oluşan



CO2 atılmasını CO2 atılmasını



bu iki gazın değişimini sağlayan sisteme solunum bu iki gazın değişimini sağlayan sisteme solunum sistemi denir.

sistemi denir.



Solunum sisteminde iki türlü solunum gerçekleşir. Solunum sisteminde iki türlü solunum gerçekleşir.



Eksternal solunum Eksternal solunum : Dış çevre ile O2 ve CO2 : Dış çevre ile O2 ve CO2 değişimini sağlar.

değişimini sağlar.



İnternal solunum: Hücreler arasında O2 ve CO2 İnternal solunum : Hücreler arasında O2 ve CO2 değişimini sağlar.

değişimini sağlar.

Solunum sistemi Solunum sistemi

 Üst solunum sistemi Üst solunum sistemi



Ağız Ağız ve/veya burun ve/ veya burun



Farenks Farenks



Larenks Larenks

 Alt solunum sistemi Alt solunum sistemi



İletici Bölge İletici Bölge

• TrakeaTrakea

• BronşBronş

• BronşiolBronşiol

 Terminal bronşiollere Terminal bronşiollere kadar

kadar



Solunum bölgesi Solunum bölgesi

 Terminal bronşiollerTerminal bronşioller

 Alveolar kanallarAlveolar kanallar

 Alveol keseleriAlveol keseleri

Solunum sisteminin fonksiyonları Solunum sisteminin fonksiyonları



Oksijenin sağlanması Oksijenin sağlanması



Karbon Karbon dioksidin uzaklaştırılması dioksidin uzaklaştırılması



Vücudun H konsantrasyonunun (pH)nın düzenlenmesi Vücudun H konsantrasyonunun (pH)nın düzenlenmesi



Havanın ısıtılıp nemlendirilmesi Havanın ısıtılıp nemlendirilmesi



Seslerin oluşması Seslerin oluşması



Mikroplara, kimyasallara ve yabancı cisimlere karşı Mikroplara, kimyasallara ve yabancı cisimlere karşı korunma koruma hattı oluşturur.

korunma koruma hattı oluşturur.

• Silya, mukus ve makrofajlar bu olayda rol alır. Silya, mukus ve makrofajlar bu olayda rol alır.



Kan pıhtısını yakalama ve eritme Kan pıhtısını yakalama ve eritme



Pulmoner dolaşım aracılığı ile bazı maddelerin Pulmoner dolaşım aracılığı ile bazı maddelerin konsantrasyonlarının ayarlanması

konsantrasyonlarının ayarlanması

Burun Burun

 Burun deliklerine dik, Burun deliklerine dik, birbirine paralel kemik birbirine paralel kemik yapısında üç tane

yapısında üç tane konkakonka bulunur.

bulunur.

 Konkalar kıllı epitel doku ile Konkalar kıllı epitel doku ile kaplanmıştır.

kaplanmıştır.

 Epitel doku bol miktarda Epitel doku bol miktarda mukus salgılar.

mukus salgılar.

 Burunun fonksiyonları Burunun fonksiyonları

 Hava konkalar arasında Hava konkalar arasında geçerken

geçerken

• IsıtılırIsıtılır

• Filtre edilir.Filtre edilir.

• NemlendirilirNemlendirilir..

 Ağız ve burun boşluğunda Ağız ve burun boşluğunda



Mukus Mukus



Kıllar sayesinde havada bulunan partiküller Kıllar sayesinde havada bulunan partiküller yakalanır.

yakalanır.

Farenks Farenks



Solunum ve sindirim Solunum ve sindirim sisteminin ortak olarak sisteminin ortak olarak kullandığı bir yapıdır.

kullandığı bir yapıdır.



Üç kısımdan oluşur. Üç kısımdan oluşur.

 OrofarenksOrofarenks

 NasofarenksNasofarenks

 LaringofarenksLaringofarenks

 Farenks Farenks

• Besinlerin iletildiği özofagusBesinlerin iletildiği özofagus

• Hava yolunun bir parçası olan Hava yolunun bir parçası olan larenkse ayrılır.

larenkse ayrılır.

Larenks Larenks

 Larenkste yatay olarak Larenkste yatay olarak yerleşmiş iki güçlü el

yerleşmiş iki güçlü elaastik stik bandı olan vokal kordlar (ses bandı olan vokal kordlar (ses

telleri) bulunur.

telleri) bulunur.

 Epiglottis larenkse girişi Epiglottis larenkse girişi

kapatarak besinleri ösofagusa kapatarak besinleri ösofagusa

yönlendirir.

yönlendirir.

 Hava buradan geçerken Hava buradan geçerken ses tellerini titreştirerek ses ses tellerini titreştirerek ses oluşumuna neden olur.

oluşumuna neden olur.

Alt Solunum Yolları Alt Solunum Yolları



Larenks trakeaya açılır. İlk Larenks trakeaya açılır. İlk kuşak solunum yolu denir kuşak solunum yolu denir



Trakea da her biri akciğere Trakea da her biri akciğere giren bronşlara ayrılır( İkinci giren bronşlara ayrılır( İkinci

kuşak solunum yolu).

kuşak solunum yolu).



Akciğerler içinde gittikçe Akciğerler içinde gittikçe daralan, kısalan ve çok daralan, kısalan ve çok

sayıda dallanmalar görülür.

sayıda dallanmalar görülür.

Bu dallanmalar 20 den Bu dallanmalar 20 den

fazladır.

fazladır.

 Bütün solunum yollarının en Bütün solunum yollarının en önemli fonksiyonu havanın önemli fonksiyonu havanın

alveollere giriş ve çıkışını alveollere giriş ve çıkışını

sağlayacak şekilde hava yollarının sağlayacak şekilde hava yollarının

açık tutulmasıdır

açık tutulmasıdır

 Bu amaçla trakea ve bronşlarda Bu amaçla trakea ve bronşlarda kıkırdak yapı bulunur.

kıkırdak yapı bulunur.

 Trakea, bronşların çeperlerinin bir Trakea, bronşların çeperlerinin bir kısmında ise düz kaslar bulunur.

kısmında ise düz kaslar bulunur.

 Kıkırdak yapı bulundurmayan ilk yapı Kıkırdak yapı bulundurmayan ilk yapı bronşiollerdir

bronşiollerdir

 Bronşiol çeperlerinin tamamını ise düz Bronşiol çeperlerinin tamamını ise düz kaslar oluşturur.

kaslar oluşturur.

 Terminal bronşiollerde ise düz kas lifi Terminal bronşiollerde ise düz kas lifi de de yoktur.

yoktur.



Terminal bronşiollere kadar hava yollarında Terminal bronşiollere kadar hava yollarında

• epitel hücrelerinde silyalar epitel hücrelerinde silyalar

• Mukus salgılayan bez hücreleri bulunur. Mukus salgılayan bez hücreleri bulunur.

• Silyaların hareketi ile mukus farenkse taşınır. Silyaların hareketi ile mukus farenkse taşınır.

Alveoller Alveoller

 Alveoller açık uçları hava yollarının Alveoller açık uçları hava yollarının lümeni ile devam eden ince keselerdir.

lümeni ile devam eden ince keselerdir.

 Alveoller akciğer kapilleriyle sarılmıştır.Alveoller akciğer kapilleriyle sarılmıştır.

 Alveol duvarında Alveol duvarında

 Tip I hücreler (sitoplazmik uzun Tip I hücreler (sitoplazmik uzun uzantıları olan yassı ve alveolleri uzantıları olan yassı ve alveolleri örten hücrelerdir)

örten hücrelerdir)

 Tip II hücreler (granüler Tip II hücreler (granüler

pnömositler) başlıca görevleri pnömositler) başlıca görevleri sürfaktan salgılamaktır.

sürfaktan salgılamaktır.

Alveollerin onarılmasında ve Alveollerin onarılmasında ve diğer fizyolojik olaylara da diğer fizyolojik olaylara da katkıda bulunurlar.

katkıda bulunurlar.

 MakrofajlarMakrofajlar

 Mast hücreleri (heparin, histamin Mast hücreleri (heparin, histamin ve alerjik reaksiyonlara katılan ve alerjik reaksiyonlara katılan çeşitli enzimler içerirler)

çeşitli enzimler içerirler)

 Klara (savunma rolü üstlenen ) Klara (savunma rolü üstlenen ) hücreler bulunur

hücreler bulunur

Hava yollarında akım Hava yollarında akım



Hava yüksek basınçlı bölgeden düşük basınçlı bölgeye Hava yüksek basınçlı bölgeden düşük basınçlı bölgeye doğru hareket eder.

doğru hareket eder.



Basınç değişiklikleri akciğerlerin ve göğüs kafesinin Basınç değişiklikleri akciğerlerin ve göğüs kafesinin boyutlarındaki değişikliklerle sağlanır.

boyutlarındaki değişikliklerle sağlanır.



Hava yollarında hava akımını etkileyen faktörler Hava yollarında hava akımını etkileyen faktörler



Basınç farkı Basınç farkı



Hava yollarının direncidir. Hava yollarının direncidir.



Hava yollarının direnci Hava yollarının direnci



Havayollarının uzunluğu ile doğru orantılı Havayollarının uzunluğu ile doğru orantılı



Havayollarının yarıçapının dördüncü kuvveti ile ters Havayollarının yarıçapının dördüncü kuvveti ile ters orantılıdır.

orantılıdır.

Havayolu direncini kontrol eden Havayolu direncini kontrol eden

faktörler faktörler

 Fiziksel faktörlerFiziksel faktörler

 Pulmoner basınçlardaki değişikliklerPulmoner basınçlardaki değişiklikler

 Mukus miktarıMukus miktarı

 Nöroendokrin maddelerNöroendokrin maddeler

 Parasempatik sinir sistemi muskarinik reseptörler aracılığı ile Parasempatik sinir sistemi muskarinik reseptörler aracılığı ile bronşiollerin çaplarının daralmasına (bronkokonstriksiyon) neden olur.

bronşiollerin çaplarının daralmasına (bronkokonstriksiyon) neden olur.

 Sempatik sinir sistemi : beta 2 reseptörleri aracılığı ile bronşiollerin Sempatik sinir sistemi : beta 2 reseptörleri aracılığı ile bronşiollerin epitel ve düz kas hücrelerinde bulunur. Beta 2’ler bronşiol çaplarının epitel ve düz kas hücrelerinde bulunur. Beta 2’ler bronşiol çaplarının genişlemesine (bronkodilatasyon) neden olur.

genişlemesine (bronkodilatasyon) neden olur.

 Otonom sistemine ait olmayan ancak bronşlarda etkili olan diğer bir Otonom sistemine ait olmayan ancak bronşlarda etkili olan diğer bir sisteme ise nonadrenerjik nonkolinerjik sistem denir.

sisteme ise nonadrenerjik nonkolinerjik sistem denir.

• Vazoaktif intestinal peptid (VIP) bronkodilatasyona neden olurVazoaktif intestinal peptid (VIP) bronkodilatasyona neden olur

• P maddesi ise bronkokonstriksiyona neden olur.P maddesi ise bronkokonstriksiyona neden olur.

 Parakrin maddelerParakrin maddeler

 HistaminHistamin

 Protaglandin F2alfaProtaglandin F2alfa

Ayrıca Ayrıca



Hava yollarındaki duyu reseptörlerinin Hava yollarındaki duyu reseptörlerinin

• Yabancı maddelerYabancı maddeler

• Kükürt dioksit gibi kimyasal maddelerle uyarılmasıKükürt dioksit gibi kimyasal maddelerle uyarılması



Soğuk hava Soğuk hava



Egzersiz bronkokonstriksiyona neden olur. Egzersiz bronkokonstriksiyona neden olur.

Hava yollarını etkileyen faktörler

Hava yollarını etkileyen faktörler

Solunumun mekaniği Solunumun mekaniği

 Ventilasyon: Atmosfer ve alveoller arasında Ventilasyon: Atmosfer ve alveoller arasında hava değişimi olarak tanımlanır.

hava değişimi olarak tanımlanır.

 İnspirasyon: Soluk alma İnspirasyon: Soluk alma

 Ekspirasyon: Soluk verme Ekspirasyon: Soluk verme

 Soluk alma ile soluk verme soluk döngüsünü Soluk alma ile soluk verme soluk döngüsünü oluşturur.

oluşturur.

Toraks duvarı ile akciğerlerin Toraks duvarı ile akciğerlerin

ilişkisi ilişkisi

 Akciğerler toraks (göğüs ) Akciğerler toraks (göğüs ) boşluğunda bulunurlar.

boşluğunda bulunurlar.

 Akciğerler ve göğüs kafesi Akciğerler ve göğüs kafesi esnek yapılardır.

esnek yapılardır.

 Her akciğer plevra adı verilen Her akciğer plevra adı verilen iki katlı zarla örtülmüştür.

iki katlı zarla örtülmüştür.

 Akciğeri örten plevra (visseral Akciğeri örten plevra (visseral plevra) akciğere sıkıca tutunur.

plevra) akciğere sıkıca tutunur.

 Göğüs boşluğunun iç yüzeyini Göğüs boşluğunun iç yüzeyini örten plevra (parietal plevra) örten plevra (parietal plevra)

gögüs duvarının iç yüzüne ve gögüs duvarının iç yüzüne ve

diyaframa bağlıdır.

diyaframa bağlıdır.

 İki plevra yaprağı arasında intraplevral sıvı İki plevra yaprağı arasında intraplevral sıvı bulunur.

bulunur.



İntraplevral sıvı akciğerin yüzeyini İntraplevral sıvı akciğerin yüzeyini kayganlaştırır.

kayganlaştırır.



İntraplevral sıvının dışarıya doğru yaptığı İntraplevral sıvının dışarıya doğru yaptığı basınça intra plevral basınç denir. Negatif basınça intra plevral basınç denir. Negatif

(subatmosferik) tir.

(subatmosferik) tir.



İntraplevral İntraplevral basınç değişiklikleri solunum basınç değişiklikleri solunum sırasında akciğerlerin ve toraks duvarının sırasında akciğerlerin ve toraks duvarının

birlikte hareket etmesini sağlarlar

birlikte hareket etmesini sağlarlar . .

• İnspirasyon

•Aktif bir süreçtir.

•İnspirasyon başlamadan önce•Solunum kasları

Diyafram kubbe şeklinde İnterkostal kaslar gevşektir

 İnspirasyon sırasında İnspirasyon sırasında



Solunum kasları Solunum kasları

• Diyafram kası kasılarak toraks çapını Diyafram kası kasılarak toraks çapını uzunlamasına genişletir.

uzunlamasına genişletir.

• İnterkostal kaslar kasılarak toraks çapını enine İnterkostal kaslar kasılarak toraks çapını enine genişletir.

genişletir.



Toraks çapının genişlemesi intraplevral Toraks çapının genişlemesi intraplevral

basınçın daha negatif olmasına neden olur.

basınçın daha negatif olmasına neden olur.



Transpulmoner basıncın artmasına neden Transpulmoner basıncın artmasına neden olur.

olur.



Bu basınç değişikliği akciğerlerin toraksa Bu basınç değişikliği akciğerlerin toraksa doğru genişlemesine neden olur.

doğru genişlemesine neden olur.



İntraalveolar basınç negatif hale gelir. İntraalveolar basınç negatif hale gelir.



Hava alveollere akar. Hava alveollere akar.

Ekspirasyon Ekspirasyon

•Solunum kasları gevşer. Solunum kasları gevşer.

•Toraks eski boyutlarına geri döner.Toraks eski boyutlarına geri döner.

•İntraplevral basınç inspirasyon İntraplevral basınç inspirasyon önceki değerlere döner.

önceki değerlere döner.

•Transpulmoner basınç eski değerine Transpulmoner basınç eski değerine döner.

döner.

•Akciğerler eski boyutlarına döner.Akciğerler eski boyutlarına döner.

•Akciğerlerdeki hava sıkıştırılır.Akciğerlerdeki hava sıkıştırılır.

•İntraalveolar basınç atmosfer İntraalveolar basınç atmosfer basıncından daha büyük hale gelir.

basıncından daha büyük hale gelir.

•Hava akciğerlerden çıkarHava akciğerlerden çıkar

Akciğer kompliyansı Akciğer kompliyansı

 Transpulmoner basınçtaki belli bir değişmeyle Transpulmoner basınçtaki belli bir değişmeyle akciğerlerde yaratılan hacim değişikliğidir.

akciğerlerde yaratılan hacim değişikliğidir.

 Kısaca akciğerlerin genişleme yeteneğini, Kısaca akciğerlerin genişleme yeteneğini, esnekliğini göstermektedir.

esnekliğini göstermektedir.

 Kompliyans arttığında akciğerlerin genişlemesi Kompliyans arttığında akciğerlerin genişlemesi kolaylaşır.

kolaylaşır.

 Kompliyans azaldıkca akciğerlerin esnemesi Kompliyans azaldıkca akciğerlerin esnemesi

azaldığı için inspirasyon için kasların daha fazla azaldığı için inspirasyon için kasların daha fazla

kasılmaları gerekir.

kasılmaları gerekir.

Kompliyansı etkileyen faktörler Kompliyansı etkileyen faktörler



İki temel faktör vardır. İki temel faktör vardır.



Akciğer dokusunun esnek olması (1/3) Akciğer dokusunun esnek olması (1/3)



Alveollerin iç yüzeyini kaplayan sıvının yüzey Alveollerin iç yüzeyini kaplayan sıvının yüzey geriliminin düşük olması (2/3)

geriliminin düşük olması (2/3)

• Yüzey gerilim süfaktan ile azaltılır. Yüzey gerilim süfaktan ile azaltılır.



Sürfaktan, Tip II alveol hücrelerinden salınır. Sürfaktan, Tip II alveol hücrelerinden salınır.



Fosfolipid (dipalmitolfosfatidilkolin) protein ve Fosfolipid (dipalmitolfosfatidilkolin) protein ve Ca+2 en önemli bileşenleridir.

Ca+2 en önemli bileşenleridir.



Deterjan benzeri etkilidir.Yüzey gerilimi Deterjan benzeri etkilidir.Yüzey gerilimi azaltarak akciğerlerin kolay genişlemesini azaltarak akciğerlerin kolay genişlemesini sağlar

sağlar



Derin solunum surfaktan yapımını stimüle eder. Derin solunum surfaktan yapımını stimüle eder.

 Sürfaktan yetersizliğine bağlı olarak yeni Sürfaktan yetersizliğine bağlı olarak yeni doğanın solunum distress sendromu adı doğanın solunum distress sendromu adı

verilen bir olay gelişir.

verilen bir olay gelişir.



Düşük akciğer kompliyansı nedeniyle bebek Düşük akciğer kompliyansı nedeniyle bebek çok güç sarf ederek inspirasyon yapar. Bu da çok güç sarf ederek inspirasyon yapar. Bu da

akciğerin çökmesine, ölüme neden olur.

akciğerin çökmesine, ölüme neden olur.

Akciğer Hacim ve Kapasiteleri Akciğer Hacim ve Kapasiteleri

 Akciğer ventilasyonun incelenmesinde Akciğer ventilasyonun incelenmesinde spirometri denilen bir aygıt kullanılır.

spirometri denilen bir aygıt kullanılır.

 Akciğer ventilasyonundaki değişiklikleri Akciğer ventilasyonundaki değişiklikleri

kolayca tanımlayabilmek için 4 farklı hacim kolayca tanımlayabilmek için 4 farklı hacim

tanımlanmıştır.

tanımlanmıştır.



Soluk hacmi (tidal volum; SV ) : Her Soluk hacmi (tidal volum; SV ) : Her

solukta alınan ve verilen hacmidir. 500

solukta alınan ve verilen hacmidir. 500

ml ml



İnspirasyon yedek hacmi İnspirasyon yedek hacmi (İYV): Zorlu (İYV): Zorlu inspirasyonla maksimum alınabilecek inspirasyonla maksimum alınabilecek

hava hacmidir. 3000 ml hava hacmidir. 3000 ml



Ekspirasyon yedek hacmi Ekspirasyon yedek hacmi (EYV): zorlu (EYV): zorlu bir ekspirasyonla dışarı çıkarılabilecek bir ekspirasyonla dışarı çıkarılabilecek

hava miktarıdır.1100 ml hava miktarıdır.1100 ml



Rezidüel volum Rezidüel volum (RV): En zorlu (RV): En zorlu

ekspirasyonla bile akciğerde kalan hava ekspirasyonla bile akciğerde kalan hava

miktarıdır.1200 ml

miktarıdır.1200 ml

Akciğer kapasiteleri Akciğer kapasiteleri

 Solunum olaylarını tanımlarken akciğerler hacimlerinin Solunum olaylarını tanımlarken akciğerler hacimlerinin birlikte kullanılması gerekir. Bunlara akciğer kapasiteleri birlikte kullanılması gerekir. Bunlara akciğer kapasiteleri

denir.

denir.

 Statik akciğer kapasiteleri Statik akciğer kapasiteleri



İnspirasyon kapasitesi: İnspirasyon kapasitesi: SV+ İYV = 3500 ml SV+ İYV = 3500 ml



Fonksiyonel rezidüel kapasite Fonksiyonel rezidüel kapasite : EYV+RV=2300 ml : EYV+RV=2300 ml



Vital kapasite Vital kapasite : SV +IYV + EYV = 4600 ml : SV +IYV + EYV = 4600 ml



Total akciğer kapasitesi Total akciğer kapasitesi : Vital kapasite +RV = 5800ml : Vital kapasite +RV = 5800ml

 Tüm akciğer kapasiteleri Tüm akciğer kapasiteleri



Kadınlarda erkeklere oranla % 20-25 oranında düşüktür. Kadınlarda erkeklere oranla % 20-25 oranında düşüktür.



İri ve atletik kişilerde, zayıf ve küçük kişilerden daha yüksektir İri ve atletik kişilerde, zayıf ve küçük kişilerden daha yüksektir



Dinamik solunum fonksiyon testleri Dinamik solunum fonksiyon testleri



Ekspirasyon ve inspirasyon sırasında belli bir zaman Ekspirasyon ve inspirasyon sırasında belli bir zaman diliminde ölçülerek

diliminde ölçülerek



İnspirasyon ve inspirasyon akım hızları hesaplanarak İnspirasyon ve inspirasyon akım hızları hesaplanarak elde edilirler.

elde edilirler.

• Zorlu vital kapasite(FVC): Maksimal inspirasyon sonrasında Zorlu vital kapasite(FVC): Maksimal inspirasyon sonrasında zorlu ve hızlı bir ekspirasyonla çıkarılabilen hava hacmidir.

zorlu ve hızlı bir ekspirasyonla çıkarılabilen hava hacmidir.

• Normal şartlar altında ekspirasyon 3 sn sürdüğü için zorlu Normal şartlar altında ekspirasyon 3 sn sürdüğü için zorlu ekspirasyon hacmi (FEK) 1.,2., 3., sn de belirlenir.

ekspirasyon hacmi (FEK) 1.,2., 3., sn de belirlenir.

• Bu değerlerin Zorlu vital kapasiteye % oranı belirlenir. Bu değerlerin Zorlu vital kapasiteye % oranı belirlenir.

Sırasıyla %8o,85,95 dir. En önemlisi %FEV1/FVC dir Sırasıyla %8o,85,95 dir. En önemlisi %FEV1/FVC dir

• Maksimum solunum kapasitesiMaksimum solunum kapasitesi : 1 Dak içinde istemli olarak : 1 Dak içinde istemli olarak yapılan maksimum ventilasyondur.12-15 sn’lik testlerle ölçülür.

yapılan maksimum ventilasyondur.12-15 sn’lik testlerle ölçülür.

Ventilasyon Ventilasyon



Akciğer ventilasyonu:Solunum dakika hacmi bir Akciğer ventilasyonu:Solunum dakika hacmi bir dakikada solunum yollarına giren hava miktarıdır.

dakikada solunum yollarına giren hava miktarıdır.

Solunum hacmi X solunum frekansına eşittir.

Solunum hacmi X solunum frekansına eşittir.

Normal bireylerde solunum dakika hacmi Normal bireylerde solunum dakika hacmi

500ml X 12 = 6000 ml dir.

500ml X 12 = 6000 ml dir.



Alınan havanın bir kısmı gaz değişimine Alınan havanın bir kısmı gaz değişimine

uğramaz. Gaz değişiminin yapıldığı terminal uğramaz. Gaz değişiminin yapıldığı terminal

bronşiollere kadar olan kısmı doldurur. Bu kısma bronşiollere kadar olan kısmı doldurur. Bu kısma

ölü boşluk

ölü boşluk (anatomik) denir. (anatomik) denir.

 Normal ölü boşluk havası 150 ml dir. Normal ölü boşluk havası 150 ml dir.

 Bazı durumlarda alveollerin bir kısmında Bazı durumlarda alveollerin bir kısmında gaz değişimi olamayabilir. Bu alanlar da gaz değişimi olamayabilir. Bu alanlar da

ölü boşluk gibi kabul edilir.

ölü boşluk gibi kabul edilir.

 Anatomik ölü boşluklar ile gaz değişiminin Anatomik ölü boşluklar ile gaz değişiminin yapılmadığı alveolar alanın hepsine birden yapılmadığı alveolar alanın hepsine birden

fizyolojik ölü boşluk

fizyolojik ölü boşluk adı verilir. adı verilir.

 Alveollerde gaz değişimine katılan hava bir Alveollerde gaz değişimine katılan hava bir solukta alınan havadan ölü boşluk

solukta alınan havadan ölü boşluk mesafesini dolduran hava miktarı mesafesini dolduran hava miktarı

arasındaki farka eşittir.

arasındaki farka eşittir.

 Dakida alveollere giren taze hava Dakida alveollere giren taze hava miktarına dakika

miktarına dakika alveolar ventilasyon alveolar ventilasyon denir.

denir.

 Alveolar ventilasyon= (soluk hacmi-ölü Alveolar ventilasyon= (soluk hacmi-ölü boşluk ) x solunum frekansı

boşluk ) x solunum frekansı

Alveolar ventilasyon üzerine Alveolar ventilasyon üzerine

solunum şeklinin etkisi solunum şeklinin etkisi

Solunum hacmi

Frekans Dakika

ventilasyonu

Anatomik ölü boşluk

Alveolar ventilasyon

150 40 6000 150

500 12 6000 150 350x12=

4200

1000 6 6000 150 850x6=

5100

 Alveolar ventilasyonu arttırmada Alveolar ventilasyonu arttırmada

solunumun derinliği daha etkili olmaktadır.

solunumun derinliği daha etkili olmaktadır.

 Solunum frekansının artmasının alveolar Solunum frekansının artmasının alveolar ventilasyonda derinlik kadar önemli

ventilasyonda derinlik kadar önemli değildir.

değildir.

Alveollerde ve dokularda Alveollerde ve dokularda

gazların değişimi gazların değişimi

 Akciğer ve dokularda gaz değişimi parsiyel Akciğer ve dokularda gaz değişimi parsiyel basınç farkları sonucu diffüzyon ile olur.

basınç farkları sonucu diffüzyon ile olur.

 Alveol ve atmosfer havası arasındaki değişim Alveol ve atmosfer havası arasındaki değişim



Atmosfer havası ile alveolar havası arasında Atmosfer havası ile alveolar havası arasında

farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılığın nedenleri farklılıklar bulunmaktadır. Bu farklılığın nedenleri

• Alveolar hava her solukta kısmen değişir.Alveolar hava her solukta kısmen değişir.

• Oksijen alveolar havadan sürekli absorbe edilir.Oksijen alveolar havadan sürekli absorbe edilir.

• COCO₂₂ ise devamlı olarak kandan alveolar havaya verilir. ise devamlı olarak kandan alveolar havaya verilir.

• Solunum yollarına giren atmosfer havası nemlendirilir.Solunum yollarına giren atmosfer havası nemlendirilir.



Akciğer ve dokularda Akciğer ve dokularda

gazların değişimi parsiyel gazların değişimi parsiyel

basınçların farkların basınçların farkların

sonucu diffüzyonla olur.

sonucu diffüzyonla olur.



Solunum havasında Solunum havasında pO pO

160 mm Hg 160 mm Hg pCO pCO

0.3 mm Hg 0.3 mm Hg



Alveoller havasında Alveoller havasında pO pO

105 mm Hg 105 mm Hg

pCO pCO

40 mm Hg 40 mm Hg

Alveol-Kan Gaz değişimi Alveol-Kan Gaz değişimi

 Alveolar-Kan gaz değişiminde etkin olan Alveolar-Kan gaz değişiminde etkin olan basınçlar

basınçlar

Venöz

Venöz Arteriyal Arteriyal Alveoller Alveoller

pO pO

40 mm Hg 40 mm Hg 100 mm Hg 100 mm Hg 105 mmHg 105 mmHg

pCO pCO

46 mm Hg 46 mm Hg 40 mm Hg 40 mm Hg 40 mm Hg 40 mm Hg

 Alveol duvarları son derece incedir. Alveol duvarları son derece incedir.

 Kapillerle birlikte çok sıkı bir ağ oluşturur. Kapillerle birlikte çok sıkı bir ağ oluşturur.

 Alveolar hava ve pulmoner kan alışverişinin Alveolar hava ve pulmoner kan alışverişinin gerçekleştiği membranlara

gerçekleştiği membranlara solunum membranı solunum membranı denir. Birkaç tabakadan oluşmuştur.

denir. Birkaç tabakadan oluşmuştur.



Alveolü kaplayan sıvı tabakası (sürfaktan) Alveolü kaplayan sıvı tabakası (sürfaktan) bulunur.

bulunur.



Alveol epiteli Alveol epiteli



Bazal membran Bazal membran



Hücreler arası boşluk Hücreler arası boşluk



Kapiller bazal membran Kapiller bazal membran



Kapiller endotel Kapiller endotel

 Solunum membranından geçen gazların Solunum membranından geçen gazların

her birinin diffüzyon katsayısı membrandan her birinin diffüzyon katsayısı membrandan

difüze olacak gazın hızını belirler difüze olacak gazın hızını belirler

 Belirli basınç değerinde CO2 O2 göre 20 Belirli basınç değerinde CO2 O2 göre 20 kat daha hızlı difüze olur.Gaz değişimin kat daha hızlı difüze olur.Gaz değişimin

etkin olabilmesi için etkin olabilmesi için



alveolar ventilastiyonun alveolar ventilastiyonun



alveol kapillerindeki kan akımının alveol kapillerindeki kan akımının

 yeterli miktarda olması gerekir. yeterli miktarda olması gerekir.

 Alveolar dakika ventilasyon hacmi ile bir Alveolar dakika ventilasyon hacmi ile bir dakikada akciğer kapillerinden geçen kan dakikada akciğer kapillerinden geçen kan

miktarı oranına ventilasyon/perfüzyon miktarı oranına ventilasyon/perfüzyon

oranı denir.

oranı denir.

 İdeal durumda bu oran 4/5 tir. İdeal durumda bu oran 4/5 tir.

 Bu oranın bozulması kanın Bu oranın bozulması kanın

oksijenlenmesinin yetersizliği anlamına oksijenlenmesinin yetersizliği anlamına

gelir.

gelir.

 Kanda oksijenin taşınması Kanda oksijenin taşınması

 Oksijen iki farklı yoldan taşınır. Oksijen iki farklı yoldan taşınır.



Plazmada çözünmüş halde Plazmada çözünmüş halde



Hemoglobine bağlı olarak Hemoglobine bağlı olarak



100 ml arteriyel kanda ne kadar oksijen 100 ml arteriyel kanda ne kadar oksijen taşınabileceği

taşınabileceği

• Oksijenin parsiyel basıncı Oksijenin parsiyel basıncı

• Oksijen için absorbsiyon katsayısına bağlı olarak Oksijen için absorbsiyon katsayısına bağlı olarak hesaplanabilir.

hesaplanabilir.

 Arteriyel kanda pO2 yaklaşık olarak 100 Arteriyel kanda pO2 yaklaşık olarak 100 mmHg dir.

mmHg dir.

 O2 için absorbsiyon kat sayısı 38 derece O2 için absorbsiyon kat sayısı 38 derece sıcaklıka 0.024 dir.

sıcaklıka 0.024 dir.

 Buna göre arteriyel kanda taşınabilecek Buna göre arteriyel kanda taşınabilecek oksijen miktarı o.o24x100x100/760=0.3 ml oksijen miktarı o.o24x100x100/760=0.3 ml

 Plazmada taşınan oksijen miktarı yaklaşık Plazmada taşınan oksijen miktarı yaklaşık olarak 0.3 ml

olarak 0.3 ml

 Arteriyel kanda Arteriyel kanda



1 gr hemoglobin 1,34 ml oksijen taşır. 1 gr hemoglobin 1,34 ml oksijen taşır.



100 ml kanda 15 gr hemoglobin var 100 ml kanda 15 gr hemoglobin var



15x1.34=20 ml oksijen hemoglobine bağlı 15x1.34=20 ml oksijen hemoglobine bağlı olarak taşınabilir.

olarak taşınabilir.



Plazmaya göre hemoglobinde oksijen taşıma Plazmaya göre hemoglobinde oksijen taşıma kapasitesi 65 kat artmaktadır.

kapasitesi 65 kat artmaktadır.

 Taşınan O2 miktarı pO2 basıncın düşmesine paralel olarak Taşınan O2 miktarı pO2 basıncın düşmesine paralel olarak azalmaktadır.

azalmaktadır.

 Yüksek basınçta bağlanan oksijen düşük oksijen basıncında serbest Yüksek basınçta bağlanan oksijen düşük oksijen basıncında serbest bırakılmaktadır.

bırakılmaktadır.

 Hemoglobinin oksijen bağlama kapasitesi Hemoglobinin oksijen bağlama kapasitesi pO2 basıncına göre değişiklik

pO2 basıncına göre değişiklik göstermektedir.

göstermektedir.

 Hemoglobinin doygunluk yüzdesi Hemoglobinin doygunluk yüzdesi bulunmaktadır.

bulunmaktadır.

 Arteriyel kanın pO2 ortalama 95mm Hg Arteriyel kanın pO2 ortalama 95mm Hg

 Hemoglobin doygunluğu ise %97 dir. Hemoglobin doygunluğu ise %97 dir.

 100 ml arteriyel kanda 19,4 ml O2 100 ml arteriyel kanda 19,4 ml O2 taşınmaktadır.

taşınmaktadır.

 Venöz kanda ise Venöz kanda ise



pO2 yaklaşık 40 mmHg pO2 yaklaşık 40 mmHg



Hemoglobin doygunluğu ise %75 tir. Hemoglobin doygunluğu ise %75 tir.



Her 100ml venöz kanda 5 ml 02 Her 100ml venöz kanda 5 ml 02 taşınmaktadır.

taşınmaktadır.

 Hb oksijene ilgisi aşağıdaki durumlarda Hb oksijene ilgisi aşağıdaki durumlarda azalır.

azalır.



PCO2 artışı PCO2 artışı



H iyon konsantrasyonunun artması H iyon konsantrasyonunun artması



Temparatürde bir artış Temparatürde bir artış



Eritrositlerde glikolizle açığa çıkan Eritrositlerde glikolizle açığa çıkan

2,3,difosfogliserol aldehitin (DPG) artması 2,3,difosfogliserol aldehitin (DPG) artması

 Dokularda yetersiz oksijen olduğu Dokularda yetersiz oksijen olduğu

durumlarda dokuya oksijenin kolayca durumlarda dokuya oksijenin kolayca

bırakılmasına neden olur.

bırakılmasına neden olur.

O₂

O₂ dissolved in plasma (~ PO₂) < 2%

O₂ + Hb Hb•O₂

> 98%

ARTERIAL BLOOD

Alveolar membrane Alveolus Capillary endothelium

Red blood cell

Cells

Kanda karbondioksit taşınması Kanda karbondioksit taşınması

 Kanın pH düzeyinin korunmasında önemli Kanın pH düzeyinin korunmasında önemli bir fonksiyon taşır.

bir fonksiyon taşır.

 Karbondioksit üç farklı yoldan taşınır. Karbondioksit üç farklı yoldan taşınır.



Plazmada çözünmüş şekilde Plazmada çözünmüş şekilde



Hemoglobine bağlı olarak Hemoglobine bağlı olarak



Bikarbonat olarak Bikarbonat olarak

 Çözünmüş olarak: Çözünmüş olarak: Plazmada CO2, O2 ye Plazmada CO2, O2 ye göre daha fazla çözünür.

göre daha fazla çözünür.



Bikarbonat: büyük bir kısmı bikarbonat olarak taşınır. Bikarbonat : büyük bir kısmı bikarbonat olarak taşınır.



Dokularda CO2 su ile eritrositlerde bulunan karbonik Dokularda CO2 su ile eritrositlerde bulunan karbonik anhidraz enzimi aracılığı ile birleşir.Karbonik aside anhidraz enzimi aracılığı ile birleşir.Karbonik aside

dönüşür.

dönüşür.



CO2 diffüzyonunu yönlendiren basınç farkını oluşturur. CO2 diffüzyonunu yönlendiren basınç farkını oluşturur.



Karbonik asid hızla hidrojen ve bikarbonat iyonlarına Karbonik asid hızla hidrojen ve bikarbonat iyonlarına ayrılır.

ayrılır.



Bikarbonat iyonları Cl/ bikarbonat değiştiricisi ile Bikarbonat iyonları Cl/ bikarbonat değiştiricisi ile eritrositlerden plazmaya geçer.

eritrositlerden plazmaya geçer.



. .



Açığa çıkan H iyonları hemoglobinle ile Açığa çıkan H iyonları hemoglobinle ile birleşir.

birleşir.



Bu olay hemoglobinin O2 ye ilgisini azaltarak Bu olay hemoglobinin O2 ye ilgisini azaltarak oksijeni daha kolay bırakmasını sağlar.

oksijeni daha kolay bırakmasını sağlar.



Bu birleşme hücre içinde artan asidin Bu birleşme hücre içinde artan asidin

tamponlanmasını ve hücre içi asidin serbest tamponlanmasını ve hücre içi asidin serbest

dolaşımını engeller

dolaşımını engeller

 Karbamino bileşikleri halinde Karbamino bileşikleri halinde :Hemoglobin ve :Hemoglobin ve proteinlere bağlanarak karbamino bileşikleri proteinlere bağlanarak karbamino bileşikleri

olarak taşınır olarak taşınır

 Bu şekilde daha fazla CO2 taşıyabilmektedir. Bu şekilde daha fazla CO2 taşıyabilmektedir.

 Dokularda meydana gelen CO2 akciğerlere Dokularda meydana gelen CO2 akciğerlere



%60 bikarbonat %60 bikarbonat



%30 karbamino bileşikleri %30 karbamino bileşikleri



%10 çözünmüş olarak taşınır. %10 çözünmüş olarak taşınır.

 Akciğerlerde Akciğerlerde



CO2 basıncı alveollerde 40 mm Hg CO2 basıncı alveollerde 40 mm Hg



kanda 46 mm Hg olduğu için kanda 46 mm Hg olduğu için CO2 basınç farkına bağlı olarak alveollere CO2 basınç farkına bağlı olarak alveollere

diffüzyon eğilimindedir.

diffüzyon eğilimindedir.



Ayrıca Yüksek pO2 hemoglobinle birleşir ve Ayrıca Yüksek pO2 hemoglobinle birleşir ve oksihemoglobin meydana gelir.

oksihemoglobin meydana gelir.



Bu bileşik Bu bileşik

• karbamino hemoglobin bileşiği oluşturan CO2in karbamino hemoglobin bileşiği oluşturan CO2in hemoglobinden ayrılmasına

hemoglobinden ayrılmasına

• Hemoglobine bağlanmış olan H iyonlarının Hemoglobine bağlanmış olan H iyonlarının ayrılmasına neden olur.

ayrılmasına neden olur.

 Cl iyonları ile bikarbonat Cl iyonları ile bikarbonat iyonları yer değiştirir ve iyonları yer değiştirir ve bikarbonat iyonları

bikarbonat iyonları eritrositlere girer eritrositlere girer

 H iyonları ile bikarbonat H iyonları ile bikarbonat iyonları birleşir karbonik iyonları birleşir karbonik asit meydana gelir

asit meydana gelir

 CO2 oluşur basınç CO2 oluşur basınç

farkından alveollere difüze farkından alveollere difüze olur.

olur.

Solunumun kontrolü Solunumun kontrolü

 Solunum istemli ve otomatik olmak üzere iki Solunum istemli ve otomatik olmak üzere iki farklı sinirsel mekanizma ile ayarlanır.

farklı sinirsel mekanizma ile ayarlanır.



İstemli kontrol merkezi serebral kortekste bulunur ve İstemli kontrol merkezi serebral kortekste bulunur ve solunum merkezine uyarılar gönderir.

solunum merkezine uyarılar gönderir.



Otomatik Solunum ise solunum merkezi olarak Otomatik Solunum ise solunum merkezi olarak adlandırılan medulla oblangata ve ponsta yerleşen adlandırılan medulla oblangata ve ponsta yerleşen nöron gruplarıyla kontrol edilir.

nöron gruplarıyla kontrol edilir.

 Bu merkez, diyafram ve interkostal kasların Bu merkez, diyafram ve interkostal kasların siklik olarak uyarılmasını sağlar.

siklik olarak uyarılmasını sağlar.



Medulla oblangatada bulunan nöronlar Medulla oblangatada bulunan nöronlar

•

Dorsal solunum grubu Dorsal solunum grubu : Medullanın dorsal kısmında : Medullanın dorsal kısmında yer alır. Ana solunum kası olan diyafram ile

yer alır. Ana solunum kası olan diyafram ile ilişkilidir.İnspirasyondan sorumludur.

ilişkilidir.İnspirasyondan sorumludur.



Ventral solunum grubu Ventral solunum grubu : Farklı iki nöron grubu vardır. : Farklı iki nöron grubu vardır.



İnspirasyon ve ekspirasyonla ilgilidir. İnspirasyon ve ekspirasyonla ilgilidir.



İnspirasyonda dış interkostal kaslarla ve yardımcı İnspirasyonda dış interkostal kaslarla ve yardımcı inspiratuvar kaslarla ilgilidir.

inspiratuvar kaslarla ilgilidir.



Ekspirasyonla ilgili olan nöronlar ise iç kostal Ekspirasyonla ilgili olan nöronlar ise iç kostal kaslarla ilişkilidir.

kaslarla ilişkilidir.



Egzersiz sırasında çok etkindirler. Egzersiz sırasında çok etkindirler.



Bötzinger kompleksi: Bötzinger kompleksi:



İnspirasyonun bitirilip ekspirasyonun başlamasını İnspirasyonun bitirilip ekspirasyonun başlamasını sağlayan nöron devrelerini içerir.

sağlayan nöron devrelerini içerir.



Ponsta bulunan nöron grupları Ponsta bulunan nöron grupları



Pontin respiratuvar grup olarak adlandırılır.Hem Pontin respiratuvar grup olarak adlandırılır.Hem inspirasyon hem de ekspirasyonda rol alırlar

inspirasyon hem de ekspirasyonda rol alırlar



Pnömotaksik Merkez: Pnömotaksik Merkez:

• Ponsta yerleşmiştir.Ponsta yerleşmiştir.

İnspirasyon süresini sınırlayarak ekspirasyonu başlatır. İnspirasyon süresini sınırlayarak ekspirasyonu başlatır.



Apnöstik merkez: Apnöstik merkez:

• Ponsun alt kısmında bulunur.Ponsun alt kısmında bulunur.

• İnspirasyonun derinliğinin ayarlanmasında rol aldığı ileri İnspirasyonun derinliğinin ayarlanmasında rol aldığı ileri sürülmektedir.

sürülmektedir.

• Normal solunumda bu iki merkezin rolü belirlenmemiştir.Normal solunumda bu iki merkezin rolü belirlenmemiştir.

 Solunumun istemli kontrolünde serebral Solunumun istemli kontrolünde serebral korteksten gelen direkt uyarılar solunum korteksten gelen direkt uyarılar solunum

merkezlerine uğramadan medulla spinalis merkezlerine uğramadan medulla spinalis

seviyesine iner.

seviyesine iner.

 Solunum kaslarını kontrol eder. Solunum kaslarını kontrol eder.

Solunumun düzenlenmesi Solunumun düzenlenmesi



Solunum merkezlerine direkt ve indirekt olarak kimyasal Solunum merkezlerine direkt ve indirekt olarak kimyasal ve sinirsel yollarla uyarılar gelmektedir.

ve sinirsel yollarla uyarılar gelmektedir.



Solunum merkezini etkileyen faktörler şunlardır; Solunum merkezini etkileyen faktörler şunlardır;

 Akciğerlerdeki gerilme reseptörlerinden gelen uyarılar,Akciğerlerdeki gerilme reseptörlerinden gelen uyarılar,

 Eklem kas ve tendonlardaki proprioreseptörlerden gelen Eklem kas ve tendonlardaki proprioreseptörlerden gelen uyarılar,

uyarılar,

 Kandaki H iyonu artışı,Kandaki H iyonu artışı,

 Aort kavsi ve karotid arterlerde bulunan kimyasal reseptörlerden Aort kavsi ve karotid arterlerde bulunan kimyasal reseptörlerden (bu reseptörler kandaki PO2 ve PH değişikliklerine duyarlıdır) (bu reseptörler kandaki PO2 ve PH değişikliklerine duyarlıdır) gelen uyarılar.

gelen uyarılar.

 Deri ve vücut ısısında meydana gelen değişiklikler,Deri ve vücut ısısında meydana gelen değişiklikler,

 Hormonal (örneğin epinefrin) ve sinirsel faktörlerle meydana Hormonal (örneğin epinefrin) ve sinirsel faktörlerle meydana gelen uyarılar

gelen uyarılar

Solunumun kimyasal kontrolü Solunumun kimyasal kontrolü



Solunumun esas amacı dokulardaki CO Solunumun esas amacı dokulardaki CO

ve H iyon ve H iyon konsantrasyonlarının ayarlanmasıdır.

konsantrasyonlarının ayarlanmasıdır.



Arteriyal kanın p co Arteriyal kanın p co

ve H ve H konsantrasyonundaki artış veya pO

konsantrasyonundaki artış veya pO

düşüş düşüş (hipoksi) ye göre solunumun ayarlanmasını (hipoksi) ye göre solunumun ayarlanmasını

sağlarlar.

sağlarlar.



Kanın kimyasal bileşimindeki değişiklere duyarlı Kanın kimyasal bileşimindeki değişiklere duyarlı kemoreseptörler ikiye ayrılırlar.

kemoreseptörler ikiye ayrılırlar.



Periferik Periferik



Merkezi Merkezi

 Periferik reseptörler : Periferik reseptörler :



Baroreseptörlere yakın olarak yerleşmişlerdir. Baroreseptörlere yakın olarak yerleşmişlerdir.

Arcus aorta (glomus aorticum) ve arteria carotis Arcus aorta (glomus aorticum) ve arteria carotis

communisin (glomus caroticum) ikiye ayrıldığı communisin (glomus caroticum) ikiye ayrıldığı

yerde yerleşmişlerdir.

yerde yerleşmişlerdir.



Bu reseptörler özellikle arteriyel kandaki pO Bu reseptörler özellikle arteriyel kandaki pO

değişikliklere duyarlıdır.

değişikliklere duyarlıdır.



Periferik kemoreseptörlerden merkeze ulaşan Periferik kemoreseptörlerden merkeze ulaşan uyarılar solunumun

uyarılar solunumun

• Frekansını Frekansını

• Derinliğinin belirlenmesinde etkilidir. Derinliğinin belirlenmesinde etkilidir.

Periferik Kemoreseptörler

Periferik Kemoreseptörler

 Santral kemoreseptörler: Santral kemoreseptörler:



Medulla oblangatanın ventralinde bulunur. Medulla oblangatanın ventralinde bulunur.



Bu bölgedeki ekstrasellülar sıvının H iyon Bu bölgedeki ekstrasellülar sıvının H iyon konsantrasyonlarına duyarlıdır.

konsantrasyonlarına duyarlıdır.



pCO pCO

basıncında artış ventilasyonun basıncında artış ventilasyonun

artmasına (hiperventilasyon) neden olur.

artmasına (hiperventilasyon) neden olur.



Solunum faaliyeti güçlü duysal uyaranlarla Solunum faaliyeti güçlü duysal uyaranlarla (soğuk) veya güçlü duyusal etkilerle de

(soğuk) veya güçlü duyusal etkilerle de değişikliğe uğrayabilir.

değişikliğe uğrayabilir.

 Akciğer mekanoreseptörleriAkciğer mekanoreseptörleri

 Üç farklı reseptör bulunur.Üç farklı reseptör bulunur.

 Yavaş adapte olan akciğer gerim reseptörleri: Yavaş adapte olan akciğer gerim reseptörleri:

• Trakea ve alt solunum yolları düz kaslarında bulunur.Trakea ve alt solunum yolları düz kaslarında bulunur.

• İnspirasyon sırasında akciğerlerin aşırı gerilmesi ile uyarılırlar.İnspirasyon sırasında akciğerlerin aşırı gerilmesi ile uyarılırlar.

• Buradan çıkan uyarılar inspirasyonu sonlandırıp ekspirasyonu başlatır.Buradan çıkan uyarılar inspirasyonu sonlandırıp ekspirasyonu başlatır.

• Bu koruyucu reflekse Hering-Breuer refleksi denir.Bu koruyucu reflekse Hering-Breuer refleksi denir.

 Hızlı adapte olan akciğer gerim reseptörleri:Hızlı adapte olan akciğer gerim reseptörleri:

• Hava yolu epitelinde bulunurlar.Hava yolu epitelinde bulunurlar.

• İritan maddelerin solunması ile uyarılırlar.İritan maddelerin solunması ile uyarılırlar.

• Akciğerlerin kolabe olduğunda uyarılırlarAkciğerlerin kolabe olduğunda uyarılırlar

• Öksürük refleksini başlatırlarÖksürük refleksini başlatırlar

• Derin inspirasyona neden olurlar.Derin inspirasyona neden olurlar.

 C lifleri:C lifleri:

• Hava yolu düz kası epiteli damar çevresinde bulunurlarHava yolu düz kası epiteli damar çevresinde bulunurlar

• Akciğerlerdeki mekanik değişimlere duyarlıdırlar.Akciğerlerdeki mekanik değişimlere duyarlıdırlar.

• Uyarıldıklarındabronkokonstriksiyon,mukus salgılanması yüzeysel nefes alınmasına neden olurlar.Uyarıldıklarındabronkokonstriksiyon,mukus salgılanması yüzeysel nefes alınmasına neden olurlar.

 Eklem ve kas reseptörleri Eklem ve kas reseptörleri



Göğüs duvarında yer alan reseptörler göğüs Göğüs duvarında yer alan reseptörler göğüs duvarının gerilme derecesine duyarlıdırlar

duvarının gerilme derecesine duyarlıdırlar



İnspirasyon ve ekspirasyonun gücünün İnspirasyon ve ekspirasyonun gücünün ayarlanmasına rol alırlar.

ayarlanmasına rol alırlar.



Bacak ve kollardaki eklemlerde bulunan Bacak ve kollardaki eklemlerde bulunan reseptörlerde egzersiz sırasında artan reseptörlerde egzersiz sırasında artan ventilasyonun ayarlanmasında katkıda ventilasyonun ayarlanmasında katkıda

bulunurlar.

bulunurlar.

Solunumu uyaran kimyasal Solunumu uyaran kimyasal

faktörler

faktörler

 pCO pCO

basıncında artış ( Hiperkapni) basıncında artış ( Hiperkapni)

ventilasyonun artmasına (hiperventilasyon) ventilasyonun artmasına (hiperventilasyon)

neden olur.

neden olur.

 H iyon konsantrasyonun artması ventilasyonun H iyon konsantrasyonun artması ventilasyonun artmasına neden olur.

artmasına neden olur.

 pO pO

basıncının artması ventilasyonun basıncının artması ventilasyonun

azalmasına (hipoventilasyon) neden olur.

azalmasına (hipoventilasyon) neden olur.

 pCO pCO

deki en ufak değişiklikler bile deki en ufak değişiklikler bile

ventilasyonda büyük değişikliklere neden olur.

ventilasyonda büyük değişikliklere neden olur.

 Hipoksinin etkisi Hipoksinin etkisi



Periferik kemoreseptörler pO2 60 mmHg Periferik kemoreseptörler pO2 60 mmHg altına düştüğü zaman güçlü bir şekilde altına düştüğü zaman güçlü bir şekilde

uyarılır. Anemik hipokside kemoreseptörler uyarılır. Anemik hipokside kemoreseptörler

duyarsız kalır.

duyarsız kalır.



Hiperventilasyon yanıtı oluşur. Hiperventilasyon yanıtı oluşur.

Hipoksi Açıklama

Hipoksik hipoksi Solunan havadaki oksijen azlığı

Histotoksik hipoksi Dokuların oksijeni kullanamaması

Anemik hipoksi Eritrosit ve hemoglobin azlığı

Stagnat hipoksi Kan akımının yavaşlaması

 Hiperkapni Hiperkapni



Artan hidrojen iyonları ve CO2 santral Artan hidrojen iyonları ve CO2 santral kemoreseptörlerin güçlü bir uyaranıdır.

kemoreseptörlerin güçlü bir uyaranıdır.

Pnömoni Pnömoni

 Alveollerin sıvı ve kan hücreleriyle dolduğu Alveollerin sıvı ve kan hücreleriyle dolduğu akciğer iltihabıdır.

akciğer iltihabıdır.

 En yaygın nedeni pnomokok bakterilerinin En yaygın nedeni pnomokok bakterilerinin neden olduğu bakteriyel pnomonidir.

neden olduğu bakteriyel pnomonidir.

 Sonuçta alveollerde gaz değişimi Sonuçta alveollerde gaz değişimi gerçekleşemez.

gerçekleşemez.

Atelektazi Atelektazi

 Alveollerin kollapsı demektir. Alveollerin kollapsı demektir.

 Kollaps akciğerlerin çökmesidir Kollaps akciğerlerin çökmesidir

 Kollaps ya solunum yolunun tıkanması Kollaps ya solunum yolunun tıkanması nedeniyle yada sürfaktan adı verilen

nedeniyle yada sürfaktan adı verilen maddenin eksikliği nedeniyle oluşur.

maddenin eksikliği nedeniyle oluşur.

Astım Astım

 Bronşiyollerin duvarında buluna düz Bronşiyollerin duvarında buluna düz kasların aşırı olarak kasılmasıyla

kasların aşırı olarak kasılmasıyla solunumun zorlaşmasıdır.

solunumun zorlaşmasıdır.

 Genel nedeni bronşiyollerin havadaki Genel nedeni bronşiyollerin havadaki yabancı maddelere aşırı duyarlılığıdır.

yabancı maddelere aşırı duyarlılığıdır.

Amfizem Amfizem

 Akciğerlerde hava bulunması anlamına gelir. Akciğerlerde hava bulunması anlamına gelir.

 Bronş ve bronşiyollerin irrite eden duman yada Bronş ve bronşiyollerin irrite eden duman yada başka maddelerin sürekli solunması ile hava başka maddelerin sürekli solunması ile hava

yollarının koruyucu mekanizması bozulur, yollarının koruyucu mekanizması bozulur,

artıklar atılamaz ve havayolları tıkanır.

artıklar atılamaz ve havayolları tıkanır.

 Havayollarının tıkanması havanın alveollerden Havayollarının tıkanması havanın alveollerden atılmasını güçleştirir ve hava alveollerde

atılmasını güçleştirir ve hava alveollerde hapsolur, alveoller gerilerek genişler.

hapsolur, alveoller gerilerek genişler.

 Sonuçta alveol çeperi hasar görür hipoksi ve Sonuçta alveol çeperi hasar görür hipoksi ve hiperkapni gelişir.

hiperkapni gelişir.



Hipoksi: Hücrelere gereğinden az oksijen taşınması



Hiperkapni: CO2 miktarının normalden fazla olması



Hipokapni: hiperventilasyon sonucudur.CO2 miktarının normalden düşük olması



Eupnö: Normal solunum



Polipnö:Yüzeyel ve kesik kesik yapılan solunum



Hiperpnö: Soluk frekansı/veya derinliğinin artışı



Dipnö:Zorlu ve sıkıntılı solunum



Apnö: Solunumun geçici olarak durması