Romatoid Artritli Hastalarda Akut ‹nsülin Cevab›
De¤ifliklikleri
Cihan TOP (*), Altu¤ TUNCEL (**), Özcan KESK‹N (**), M. Emin ÖNDE (***)
ÖZET
‹nsülin direnci, dolafl›mdaki normal s›n›rlardaki insüline he- def hücre cevab›n›n bozuldu¤u patolojik bir durumdur. Bu ça- l›flman›n amac›; romatoid artritli hastalarda akut insülin ce- vab› de¤ifliklikleri geliflimini ortaya koymakt›r. Çal›flmaya de-
¤iflik derecelerde hastal›k aktivitesine sahip 36 romatoid art- ritli olgu (22 kad›n ve 14 erkek, 51.5±17.1 yafllar›nda; 21-80 yafl aras›, vücut kitle indeksi 27.1±5.0 kg/m2olan) ve 20 sa¤- l›kl› kontrol dahil edilmifltir. Tüm olgulara, 12 saatlik açl›¤›
takiben, IVGTT’den elde edilen verilerle belirlenen AIR (akut insülin cevab›) ölçümünden oluflan tan›sal protokol uygu- land›.
Romatoid artritli hastalarda kontrollere oranla, AIR anlaml›
derecede daha düflüktü (35.8±17 vs. 85.2±17.9 (IU/ml, p<0.001). Akut insülin cevab› bozuklu¤u, romatoid artritli hastalarda, glukoz metabolizmas›n› bozan majör metabolik anormalliklerden biri olarak görülmektedir. Ayr›ca, prediya- betik durum oluflturarak, romatizmal hastal›¤› komplike hale getirmektedir.
Anahtar kelimeler:Romatoid artrit, akut insülin cevab›
de¤ifliklikleri
SUMMARY
The Occurrence of Acute Insulin Response Changes in Patients with Rheumatoid Arthritis
Insulin resistance is a common pathologic state in which tar- get cells fail to respond to ordinary levels of circulating insulin. The aim of this study was to assess the occurence of acute insulin response changes in patients with rheumatoid arthritis. 36 subjects (22 women and 14 men, aged 51.5±17.1 years; range 21-80, BMI 27.1±5.0 kg/m2) with varying degrees of disease activity and 20 healthy controls were stu- died. After a 12-h overnight fast, all subjects underwent a diagnostic protocol including the estimation of Acute Insulin Response (AIR) changes that was calculated by datas obtained from intravenous glucose tolerance test. The AIR values were significantly lower in all patients with rheuma- toid artritis than in control subjects (35.8±17 vs. 85.2±17.9 (IU/ml, p<0.001). Acute insulin response changes seems to be one of the major metabolic abnormality which alters glucose metabolism in patients with rheumatoid arthritis, and compli- cating rheumatic disease via an increase the risk of predia- betic state.
Key words: Rheumatoid arthritis, acute insulin response changes.
GATA Haydarpafla E¤itim Hastanesi, ‹ç Hastal›klar›, Endokrinoloji Servisi, Yard. Doç. Dr. Kl. Sef. Yard.*; Uz. Dr.**; Doç. Dr. Kl. fiefi***
Romatoid artrit (RA), toplumda s›k görülen ve tüm yafl grubundaki kad›n ve erkekleri etkileyen, özellikle genç eriflkinler ve premenapozal kad›nlarda s›kl›¤› artan, re- misyon ve alevlenmelerle seyreden kronik progressif ve tedavi edilmedi¤i taktirde ciddi sakatl›klarla sonuçlana- bilen bir hastal›kt›r. Romatoid artritin prevalans› % 0.8 (0.3-2.1)’dir. Kad›nlarda erkeklere oranla üç kat daha s›kl›kta romatoid artrit gözlenir
(1-3).
Baz› patolojik durumlarda, erken faz insülin cevab›
bozuklu¤u, aflikar diyabet ortaya ç›kmadan oluflabilir.
Bu durum, kardiyovasküler risk art›fl›n›n bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Normoglisemik olgularda saptanan akut insülin cevab› (AIR) bozuklu¤u, daha
sonra ortaya ç›kabilecek tip 2 diyabetin göstergesi ola- bilir
(4-7). Bu çal›flman›n amac›, RA’li hastalarda artan inflamatuar aktiviteye ba¤l› olarak oluflabilecek akut insülin cevab› de¤iflikliklerinin varl›¤›n› saptamakt›r.
MATERYAL ve METOD
Hastal›k aktiviteleri de¤iflik derecelerde olan 36 olgu (22 ka- d›n, 14 erkek, ortalama yafl 51.5±17.1 (21-80), VK‹=27.1±5.0 kg/m2) ve 20 sa¤l›kl› kontrol de¤erlendirildi. 12 saat açl›¤› ta- kiben tüm olgulara, IVGTT’den elde edilen verilerle belirle- nen AIR ölçümünden oluflan tan›sal protokol uyguland›.
Diyabetik hastalar, bozulmufl açl›k glukozu mevcut hastalar, VK‹> 30 kg/m2olan hastalar çal›flma d›fl› b›rak›ld›.
Çal›flma grubu hastalarda, RA tan›s› Amerikan Romatizma
KL‹N‹K ARAfiTIRMA ‹ç Hastal›klar›
Göztepe T›p Dergisi 18: 166-167, 2003
166
ISSN 1300-526X
Cemiyeti’nin tan› kriterlerine göre kondu. Dört ve daha fazla kriterin mevcut olmas› durumu, romatoid artrit olarak kabul edildi (8).
Hastalar›n serum glukoz düzeyleri, glukoz oksidaz metodu ile ölçüldü. Serum CRP ve Rf düzeyleri, ticari Turbidimetry Latex (BioSystems, S.A. Costa Brava 30 Barselona,) kiti kul- lan›larak ölçüldü. Serum insülin düzeyleri ticari, Radio- immunoassay (RIA) (Beckman, Immunotech, IRMA GH) kiti kullan›larak ölçüldü. Akut insülin cevab›, FSIGT yöntemi ile ölçüldü. FSIGT yönteminde, hastaya 0.3 g/kg iv glukoz infüzyonu yap›ld›. ‹nfüzyon bitiminden sonraki 2. ve 4. dk’- larda al›nan kanlardan elde edilen serumlardan, insülin çal›- fl›ld›. 2. ve 4. dakikalardaki serum insülin düzeylerinin ortala- mas› al›narak AIR hesapland›(6).
‹statistik analizi için, SPSS (statistically package for social sciences) bilgisayar program›n›n 8.0 versiyonu kullan›ld›.
Çal›flma ve kontrol grubundan elde edilen veriler aras›ndaki fark›n istatistiksel anlaml›l›¤›n›n tespiti için, Mann-Whitney U test kullan›ld› ve p<0.05 de¤eri istatistiksel olarak anlaml›
kabul edildi. Tüm veriler ±SD olarak verildi.
BULGULAR
Çal›flma grubu hastalarda AIR ortalamas› 35.8±17 µIU /ml, kontrol grubu hastalarda AIR ortalamas› 85.2±17.9 µIU/ml olarak saptand›. Çal›flma ve kontrol grubundan elde etti¤imiz bu verileri istatistiksel anlaml›l›klar›
aç›s›ndan karfl›laflt›rd›¤›m›zda, AIR yönünden anlaml›
düzeyde farkl›l›k saptad›k (p<0.001) (Tablo 1).
TARTIfiMA
Erken faz insülin cevab› bozuklu¤u ile birlikte insülin duyarl›l›¤›n›n azalmas› aflikar diyabet ortaya ç›kmadan oluflabilir. β hücre yetersizli¤ine ba¤l› olarak tip 2 diya- betik hastalarda insülin duyarl›l›¤›nda azalma gözlenir.
β hücre yetersizli¤inin derecesi artt›kça insülin duyarl›- l›¤›ndaki azalma daha da belirginleflir ve erken faz in- sülin cevab› bozulur. Bu durum, kardiyovasküler risk art›fl›n›n bir göstergesi olarak kabul edilmektedir. Nor- moglisemik olgularda saptanan AIR bozuklu¤u daha
sonra ortaya ç›kabilecek tip 2 diyabetin göstergesi ola- bilir
(4-7). Haffner ve ark., IRAS (insülin direnci atero- skleroz çal›flmas›)’da non-diyabetik etnik gruplar ara- s›nda insülin duyarl›l›¤› yönünden farkl›l›k bulundu-
¤unu, düflük insülin duyarl›l›¤›n›n bozulmufl AIR ile birlikte oldu¤unu rapor etmifllerdir
(6).
Tip 2 diyabet, son y›llarda s›kl›¤› giderek artan, olufl- turdu¤u morbidite ve mortalite nedeni ile genifl toplum kesimlerini etkiliyebilen bir hastal›kt›r. Tip 2 diyabet geliflimindeki en önemli nedenin, insülin direnci geli- flimi ve erken faz insülin sekresyonu bozuklu¤u oldu¤u bugün için yayg›n kabul görmüfltür
(5-7). Çal›flmam›zda, romatoid artritli hastalarda kontrollere oranla anlaml›
derecede AIR bozuklu¤u oldu¤u sonucuna vard›k.
Romatoid artrit gibi toplumda s›kl›¤› oldukça yüksek bir hastal›¤›n, glukoz metabolizmas› bozuklu¤u olufl- turarak prediyabetik bir süreç oluflturdu¤unu ve bu du- rumun toplum sa¤l›¤› yönünden son derece önem tafl›- d›¤›n› düflünmekteyiz.
KAYNAKLAR
1. Gordon DA, Hastings DE: Rheumatoid Arthritis, Clinical Features of Early, Progressive and Late Disease. Rheumatology, Second Edition. Klippel, J.H., Dieppe, P.A. London Philadelphia St. Louis Sydney Tokyo, 5(3):1-3.4, 1998.
2. Mac Gregor AJ, Silman AJ: Rheumatoid Arthritis, Classification and Epi- demiology. Rheumatology, Second Edition. Klippel,J.H., Dieppe,P.A. London Philadelphia St. Louis Sydney Tokyo, 5:2.1-2.6, 1998.
3. Matteson EJ, Cohen MD, Conn DL: Rheumatoid Arthritis, Clinical Fea- tures and Systemic Involvment. Rheumatology, Second Edition. Klippel J.H., Dieppe P.A. London Philadelphia St. Louis Sydney Tokyo, 5:4.1-4.8, 1998.
4. Claussen JO, Borch-Johnsen K, Ibsen H, Bergman RN, Hougaard P, Winther K, Pederson O: Insulin Sensitivity Index, Acute Insulin Response, and Glucose Effectiveness in a Population-Based Sample of 380 Young Healthy Caucasians. Anaysis of The Impact of Gender, Body Fat, Physical Fit- ness, and Life-Style Factors. J Clin 98:1195-1209, 1996.
5. Cline GW, Petersen KF, Krssak M, Shen J, et al: Impaired Glucose Transport as a Cause of Decreased Insulin-Stimulated Muscle Glycogen Syn- thesis in Type 2 Diabetes. N Engl J Med 341:240-246, 1999.
6. Haffner SM, Howard G, Mayer E, Bergman RN, Savage PJ, Rewers M, Mykanen L, Karter AJ, Hamman R, Saad MF: Insulin Sensitivity and Acute Insulin Response in Africans-Americans, Non-Hispanic Whites, and Hispanics with NIDDM: The Insulin Resistance Atherosclerosis Study. Dia- betes 46:63-69, 1997.
7. Mykanen L, Haffner SM, Hales CN, Ronnemaa T, Laakso M: The Relation of Proinsulin, Insulin, and Proinsulin-to-Insulin Ratio to Insulin Sensi- tivity and Acute Insulin Response in Normoglisemic Subjects. Diabetes 46(12):1990-1995, 1997.
8. Arnett FC, Edworthy SM, Bloch DA, et al: The American Rheumatism association 1987 Revised Criteria for The Classification of Rheumatoid Arthri- tis. J Rheumatology 31:315-324, 1988.
9. Matthews DR, Hosker JP, Turner RC: Homeostasis Model Assesment : Insulin Resistance and β-cell Function from Fasting Plasma Glucose and Insulin Concentrations in Man. Diabetologia 28:412-419, 1985.
Tablo 1. Çal›flma ve kontrol grubu verilerinin istatistiksel karfl›- laflt›r›lmas›.
Özellikler
Yafl (y›l) Cinsiyet (% kad›n) VK‹ (kg/m2) Glisemi (mmol/L) AIR (µIU/mL)
Romatoid Artrit (n: 36) 51.5±17.1
27.1±5.061.1 5.1±0.5 35.8±17
Kontrol (n: 20) 46.6±13.9
25.8±3.760 5.0±0.4 85.2±17.9
de¤erip
AD (p=0.26) AD (p=0.54)- AD (p=0.11) p<0.001 Mann-Whitney U test; p>0.05: AD (anlaml› de¤il)
C. Top ve ark., Romatoid Artritli Hastalarda Akut ‹nsülin Cevab› De¤ifliklikleri
