UZAK DOĞU ÇOCUK MÜZELERİ UZAK DOĞU ÇOCUK MÜZELERİ
JAPONYA, ÇİN, GÜNEY KORE İLE
JAPONYA, ÇİN, GÜNEY KORE İLE
DİĞER ASYA VE PASİFİK ÜLKELERİ
DİĞER ASYA VE PASİFİK ÜLKELERİ
1960 yıllardan sonra Amerika Birleşik Devletle’rinde açılan çocuk ve bilim, teknoloji ve keşif merkezleri giderek küresel bir yayılma göstermiş ve Uzak Doğu, Asya ve Pasifik Ülkeleri, modern çocuk
müzeleri ile bilim, teknoloji merkezleri oluşturmuştur. 19. yy.
itibariyle Japonya müze eğitimi alanında ilk çalışma örneklerini vermiş olduğundan Uzakdoğu ve Diğer Pasifik Ülkeleri arasında Japonya’ nın bu merkezlerin öncüsü durumuna geçtiğini söylemek
mümkündür.
19. yy. itibariyle Japonya’da eğitim politikaları, eğitimin müze ve bilim merkezleri ile birlikte götürülmesi
yönünde planlanmış, öncelikle çocuklara ve gençlere hizmet
vermek üzere bu merkezler
oluşturulmuştur.
Tokyo’da 1868’de açılan ilk batı tarzı müze, ‘Eğitim Müzesi’ adı ile anılmış ve 1887’de müze koleksiyonuna bilimsel nesneleri de ekleyerek Japonya’da sonraki yıllarda açılan diğer bilim müzeleri ve bilim merkezlerine öncülük etmiştir. Bu müze 1931’den bu
yana Tokyo Ulusal Bilim Müzesi’ adı altında
faaliyetlerine devam etmektedir.
Japonya’da eğitim müzesi anlayışından bilim müzesi anlayışına geçiş 20. yy’ın ilk çeyreği ile başlamıştır.
Özellikle 2. dünya savaşından sonra Japonya Bilim Merkezlerinin sayılarında artış gözlenmiş ve ard
arda açılan bu müze ve bilim merkezleri günümüze gelene kadar yüzlerce tür ve özellikte olmak üzere varlık göstermiştir.
Japonya’da Bilim Merkezlerinin sayılarının artışında
ekonomideki olumlu gelişmeler ve endüstri alanındaki
çalışmaların etkisi vardır.
Ayrıca Eğitim Bakanlığı ve yerel idareler de, çocuk ve gençlerin eğitiminde bilim ve teknolojinin yerinin önemli olduğu yönündeki anlayışı desteklemiş ve yaymıştır.
Bu nedenle Japonya’da Bilim Merkezleri’nin
çoğunun adında “Çocuk” ve “Çocuklar için” ifadesi yer almaktadır. Japonya’da bilim ve Teknolojiye verilen önem
nedeniyle “Bilim ve Teknoloji Bakanlığı 1956 yılında
“Japon Bilim Kurulu”nu kurarak uzay araştırmaları ve nükleer araştırmalar konusunda kamuyu
aydınlatmak görevi üstlenmiştir. Japonya’nın bilim ve teknoloji merkezleri ile çocuk müzelerinde yer sahibi olmasının bir nedeni de, Japon Bilim
Kurulu’nun mevcut ya da kurulacak olan bilim ve
teknoloji merkezlerine sponsor olmasıdır.
1993 yılında yapılan bir araştırmaya göre Japonya’da 3704 adet müze ve ilgili
kuruluş yer almaktadır.
Bu müzelerin % 17’si botanik bahçeleri, hayvanat bahçeleri, akvaryumlar, bilim
ve doğa içerikli bilim merkezi ve bilim müzeleridir.
21. yüzyıla Bilim Müzesi, Bilim ve Teknoloji Merkezleri bakımından zengin giren
Japonya, 2008 yılına gelindiğinde ülke
genelinde 83 adet planetaryuma sahip
duruma geçmiştir.
Japon Bilim ve Teknoloji Merkezleri’nde
eğitim kurumlarına alternatif olmak üzere kapsamlı eğitim etkinlikleri
hazırlanmaktadır.
Bu merkezlerde eğitim etkinliklerinden sorumlu olan bir küratör bulunmaktadır.
Küratörler her gün yapılacak olan eğitim etkinliklerinden ve sergi tasarımları
konularında sorumludur.
Bu merkezlerde aynı zamanda sürekli,
gezici ve geçici sergiler hazırlanmakta,
atölye çalışmaları yapılmakta, sergiler
yorumlanmakta ve gezici planetaryum
gösterileri düzenlenmektedir.
Çocukluk ve bilim kavramları müzeleri;
Bilim ve teknoloji alanında yaşanan artış çocuk ve genç temalı olmak üzere, bilim, teknoloji, endüstri ve doğa alanlarına yönelik farklı
kuruluşların da açılmasını hızlandırmıştır.
Japonya’da kurulan bilim ve teknoloji merkezleri ile geliştirdikleri eğitim
etkinlikleri kapsamındaki akvaryum, planetoryum, gözlemevi , bilim
merkezi ve çocuk merkezlerinin
sayıları oldukça fazladır.
Bu merkezlerin ortak amacı;
Çocuk ve gençlere bilimi sevdirmek ve tüm aile fertlerini bilim çatısı altında toplayarak bilim ve teknolojiye tüm kuşakların ilgi
duymalarına aracılık etmek, insan ve evren arasındaki bağı ve ilişkiyi açıklamak ve uzay bilimleri alanında yaşanan gelişmeleri amatör ve profesyonel araştırmacılara sunmaktır.
Çocuk temalı bu bilim ve teknoloji merkezleri
şu üç kategoride değerlendirilmektedir.
•
Mukai Chikai Çocukları için Bilim Müzesi (1991)
Müze içinde yer alan Asrovizyon tiyatrosu bir eğitim merkezi şeklinde çalışmaktadır. 1070 ekran çözünürlüğünde dev bir ekrana sahip
büyük kubbeli bu tiyatro binasında astronomi
programlarının yürütüldüğü bir planetaryum
da bulunmaktadır. Müze günümüze kadar
5000 in üzerinde sergi tasarlamıştır.
Tokyo TEPIA Merkezi
Tokyo’da açılan bir gelişmiş teknoloji sergileme alanıdır. 15.000 m2 alana
yerleşen merkezde ziyaretçiler dokunarak ve uygulayarak etkileşim içine girdikleri sergi nesneleri aracılığıyla ileri teknoloji alanında yaşanan gelişmeleri ilk elden öğrenebilmektedirler.
- Kyoto Belediyesi Gençler için Bilim Merkezi (1969) Merkez bilim ve teknoloji konulu 100’e yakın sergi açmış ve ziyaretçilerinin nesnelere
dokunabildiği bir öğrenme ortamı yaratarak eğitim faaliyetleri yürütmüştür.
Merkezde büyük bir planetaryum, dinazor ve fil iskeletleri sergisi ile bilimsel filmlerin gösterildiği bir tiyatro bulunmaktadır. Deney alanında gençler,
ünlü Okinawan kelebeklerini gözlemleme şansı oluşturulmakta ve Miyako Ekoloji Merkezi’ndeki
etkinliklere katılabilmektedir.
Kidzania Eğlence ve Eğitim Merkezi (2006)
Özellikle çocuklar için oluşturulmuştur. Bünyesindeki elli farklı etkileşimli eğitim merkezinde çocuklar
otomobil teknolojisi, gaz endüstisi, televizyon ve radyo yayıncılığı ve bilgisayar teknolojileri gibi konularda uzmanlar tarafından yetiştirilmektedir.
1999 da Meksika Mexico City’de açılan benzeri ile
aynı içeriğe sahipti.Uygulamalı ve etkileşimli sergiler
ile zenginleştirilen merkez, önemli bir aile eğlence
merkezidir. Japonya’nın modern ve yeni nesil çocuk
öğrenim ve eğlence mekanıdır.
ÇİN HALK CUMHURİYETİ ÇOCUK MÜZELERİ
BİLİM, TEKNOLOJİ VE KEŞİF MERKEZLERİ
Çin Halk Cumhuriyeti’nde de bilim
teknoloji merkezleri ve bilim müzeleri yaygın olarak bulunsa da Japonya’daki gelişimi yakalayamamıştır. 2000 yılı itibaren ziyarete açılan bu merkezler çocuklar ve gençler için özel eğitim etkinlikleri düzenlemektedirler. Bu
merkezlerden bazılarının özellikleri ve kuruluş amaçları şu şekilde
özetlenebilmektedir.
PEKİN PLANATORYUMU
Uzay bilimleri alanında hazırladığı eğitim
etkinlikleriyle öne çıkmış, Çin’deki ilk planetoryum örneğidir. Astronomi bilimiyle ülkede yaşanan
gelişmelerin izleyicilerle paylaşıldığı bir müze görevi de üstlenmektedir. Bünyesindeki dev teleskop
aracılığı ile ziyaretçiler ay, gezegenler, nebula ve
yıldız kümelerinin hareketlerini ve dönemlerini
gözlemleyebilmekte ve bu konularda yapılan
araştırmaların sonuçlarını izleyebilmektedir.
Pekin Planetaryumu bünyesinde 142 yılında kurulan antik bir planetaryum da bulunmaktadır. Ming
Hanedanlığı Döneminden (1368-1644) kalma bu
yapıda, astronomi alanında kullanılan malzemeler, el yazmaları ve yıldız haritaları sergilenmektedir. Tarihi güneş saatinin bulunduğu bölümde Ziwei adlı bir sergi galerisi de yer almaktadır. Astronomi bilim ve
ilgilenenler için önemli bir bilim ortamı, okul grupları için ise eğitim etkinlikleri düzenleyen bir bilim
atölyesidir.
Çin Bilim ve Teknoloji Müzesi
Pekin’de kurulan bu müze, halkın bilim ve teknoloji alanında yaşanan gelişmeleri izleyebilmesi amacıyla ziyarete açılmıştır. Müzenin amacı bilim eğitiminin ülke genelinde yaygınlaşmasını sağlamaktır. Popüler bilim ve teknoloji konularını ele alarak müzede
çocuklar için kurslar ve atölye çalışmaları düzenlenmektedir. Okullarla işbirliği halinde
astronomi, enerji, iletişim, bilgisayar teknolojileri,
mühendislik, nükleer teknoloji ve bilgi teknolojileri
konulu etkileşimli sergiler tasarlanmaktadır.
Çin Halk Cumhuriyetine bağlı olan Tayvan küçük olmasına karşın bilim müzeleri ve çocuk müzeleri açısından
zengindir. Astronomi biliminde yaşanan gelişmeleri ve güncel araştırma sonuçlarını ziyaretçilerle buluşturan
Astronomi Müzelerine, Pilanetorumlara ve bilim eğitimini yaygınlaştırmak ve geliştirmek amacıyla kurulmuş, çocuk ve gençlerin sistemli bir şekilde bilim alanında eğitim
almalarını sağlayacak Bilim Eğitim Merkezlerine sahiptir.
Ülkenin ilk çocuk temalı müzesi 2003 yılında ziyaretçileriyle buluşan TAYVAN ÇOCUK
SANATLARI MÜZESİ’dir.
Bu müze çocuk elinden çıkan sanat eserlerini ve
Tayvan’ın çocukluk tarihine ışık tutacak nesneleri
toplamakta ve çocukların yaratıcılığını ve artistik
gelişimlerini desteklemek , sergilediği nesneler
yoluyla çocuklara kendilerini ve hayallerini ifade
etme imkanı sunmayı böylece de sanat eğitimine
katkıda bulunmayı amaçlamaktadır.
Tayvan Çocuk Müzesi;
Ülkenin çocukları ve aileleri etkileşimli sergiler
yoluyla yeni şeyler keşfetmeye yöneltecek eğitim etkinlikleri sunan ilk çocuk müzesidir.
Bu müze bilim, sanat, doğa, kültür ve keşif konulu sergiler sunmaktadır. ‘Lütfen Dokunun’ sloganından hareket eden müzede sanat odaları, süpermarketler, televizyon stüdyosu, dişçi muayenehanesi, moda
stüdyosu ve çok amaçlı bir müze atölyesi
bulunmaktadır.
Ülkede bulunan Modern Çocuk Müzeleri,
planeteryumlar, bilim ve teknoloji merkezleri uzay bilimleri alanında çocuk, genç ve yetişkinler için
bilimsel etkinlikler düzenlemektedir. Bununla birlikte ülkede ayrıca koleksiyon ve eğitim etkinlikleri ile öne çıkan ‘eğitim müzeleri’ de bulunmaktadır. Bu müzeler çeşitli dönemlere ait eğitim malzemelerini , yazılı ve görsel nesneleri sergilemekte ve okul grupları ile
eğitim ve uygulama faaliyetleri gerçekleştirmektedir.
FİLİPİNLER Pambata Çocuk Müzesi
Manila Ine Çocuk Müzesi
Kuzey Luzon Bölgesi Buridek Çocuk Müzesi Bonifacio Zihin Müzesi
Quezon Planetaryumu
Bu müzeler ve bilim merkezlerinde etkileşimli ve uygulamaya yönelik programlarla
öğrenmeye araştırmaya ve keşfetmeye meraklı nesiller yetiştirilmesine katkı
sağlamayı amaçlamaktadır.
Hindistan çocuk müzeleri bakımından zengin olmamakla birlikte bilim ve keşif müzelerinin sayısı daha fazladır.
Nehru Çocuk Müzesi
Delhi Ulusal Çocuk Müzesi
Birla Sanayi ve Teknoloji Müzesi
Nehru Bilim Merkezi
Purilla Bilim Merkezi
Raman Bilim Merkezi
Tirupati Bilim Merkezi
Calicut Bölgesel Bilim Merkezi ve Planetaryumu
Kuzey Bengal Bilim Merkezi
Ülkedeki sayılı çocuk müzesine ve daha çok sayıdaki bilim merkezlerine örnek olarak verilebilmektedir.
PAKİSTAN
Pakistan Ulusal Bilim ve Teknoloji Müzesi
Çocuk Sanatları Merkezi
Karachi Planetaryumu
ENDONEZYA
Endonezya Bilim ve Teknoloji Merkezi
Kolog Tangga Müzesi
Jakarta ve Tenggarong Planetaryum ve gözlemevleri
MALEZYA
Malezya Ulusal Bilim Merkezi
Petrosains Keşif Merkezi
Sultan İskandar Planetaryumu
Terengganu Kenti Planetaryumu
Terengau Kenti Yaratıcılık Merkezi
Petrosains Keşif Merkezi
SİNGAPUR
Singapur Bilim Merkezi(Güneydoğu
asyanın ilk IMUX tiyatrosudur)
MİND Oyuncak Müzesi (19. ve 20, yy
oyuncaklarından oluşan sergileriyle eğitim etkinlikleri yürütmektedir.)
TAYLAND
Chatuchak Çocukların Keşif Müzesi
Ulusal Bilim Eğitimi Merkezi
