İNTERNET PROGRAMCILIĞI DERS NOTLARI

(1)

İNTERNET PROGRAMCILIĞI DERS NOTLARI

Etkileşimli web sayfaları oluşturmak için internet programcılığı kullanılmaktadır. İnternet programcılığı ile daha az kod yazarak birden çok işlem yapabiliriz. Örneğin; birden yüze kadar olan sayıları html kullanarak alt alta yazdırmak istediğinizde 100 satırlık kod yazmak gerekirken; php ile bu işlemi 2 satırda yapabilmekteyiz. Php ile çalışmalar yapabilmek için sunucu programına ve php derleyici programına ihtiyaç vardır. İnternet programcılığı ile e- ticaret siteleri, forum siteleri, oyun siteleri ve bankacılık sistemleri gibi projeler

yapılabilmektedir.

PHP'NİN ÇALIŞMASI

Php sunucu ve yorumlayıcı programı yardımıyla çalışmaktır. Web sunucu çalışma yapılan sayfanın uzantısına bakarak php dosyası olduğunu tespit eder ve php yorumlayıcısına sayfayı gönderir. Php yorumlayıcısı sayfayı çalıştırarak sonuçları sunucuya geri gönderir. Sunucu tarafından sonuçlar istemciye tam olarak aktarılır. İstemci php sayfalarının kaynak kodlarını göremez.

Php kodu html kodlarının içine 4 farklı şekilde yazılabilir:

kısa stil : <? buraya php kodu yazılacak ?>

xml stil : <?php buraya php kodu yazılacak ?>

script stil : <script language='php' buraya php kodu yazılacak </script>

asp stil : <% buraya php kodu yazılacak % >

Örnek Kod:

<html>

<head>

<?

echo "BİLİŞİM TEKNOLOJİSİ";

?>

</head>

</html>

Php'nin avantajları;

1. Hızlı çalışan bir dildir.

2. Öğrenilmesi kolaydır.

3. Rahat ve hızlı kodlanabilir.

4. Açık kaynak kodludur ve ücretsizdir.

5. APACHE ,IIS, PWS gibi sunucularla çalışabilir.

(2)

6. Tüm veri tabanı programlarıyla uyumludur ama en iyisi MYSQL'dir.

7. WİNDOWS, LINUX , UNIX gibi işletim sistemlerinde çalışabilmektedir.

Php'nin Dezavantajları 1. Hata denetimi zordur.

2. Büyük programlarda geri dönme süresi uzundur.

DEĞİŞKENLER

Değişkenler verileri bellekte tutmak için kullanılır. Her tanımlanan değişken bellekte belli bir yer tutar. Değişkenin değeri programın herhangi bir yerinde değişebilir.

DEĞİŞKEN TANIMLARKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER 1. Değişkenler sayı ile başlamaz.

2. Değişken içerisinde türkçe karakterler kullanılmaz.

3. "_" dışında özel karakterler kullanılmaz.

4. Değişkenlere değer ataması "=" işaretiyle yapılır DOĞRU TANIMLAMA ÖRNEKLERİ

$sayı_1=123;

$isim=hasan;

$boy=1.78

YANLIŞ TANIMLAMA ÖRNEKLERİ $1sayi=123;

$isim%=hasan;

$maaş=100;

$soyad=ünlü

DEĞİŞKEN TİPLERİ

TAM SAYI (İNTEGER) VERİ TİPİ

Negatif veya pozitif ondalık kısmı bulunmayan sayılardır. Örnek:

$i=65;

$x=345;

ONDALIK(REAL)VERİ TİPİ Ondalıklı kısmı bulunan sayılardır.

Örnek; $i=65.6;

(3)

KARAKTER DİZİLERİ (STRİNG) VERİ TİPİ Örnek:

$bolum="Bilişim";

A. ÇİFT TIRNAK İLE TANIMLANAN KARAKTER DİZİLERİ

Bu tanımlamada çift tırnak içinde başka bir değişken varsa o değişkenin değeri aktarılır.

Örnek;

<? EKRAN ÇIKTISI $ad="BİLİŞİM";

$sonuc="$ad TEKNOLOJİLERİ"; BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ echo($sonuc);

?>

B. TEK TIRNAK İLE TANIMLANAN KARAKTER DİZİLERİ

Bu tanımlamada tek tırnak içinde başka bir değişken varsa o değişkenin değeri alınmaz.

Değişken adı $ işareti ile birlikte aktarılır.

Örnek

<? EKRAN ÇIKTISI

$ad="BİLİŞİM";

$sonuc='$ad TEKNOLOJİLERİ'; $ad TEKNOLOJİLERİ echo($sonuc);

?>

DİZİ TİPİNDEKİ DEĞİŞKENLER

Dizi tipindeki değişkenler $ dizi[ anahtar ] = değer ; şeklinde tanımlanır;

Örnek;

<?

$gun[0]= "pazartesi";

$gun[1]= "salı";

$gun[2]= "çarşamba";

$gun[3]= "perşembe";

$gun[4]= "cuma";

?>

Dizi oluştururken kullanılan anahtar numeric (sayısal) yada karakter dizisi olabilir fakat negatif değer olamaz.

MANTIKSAL DEĞİŞKENLER

Php'de bütün değişken tipleri settype fonksiyonu kullanılarak mantıksal değişkene dönüştürülebilir. Mantıksal değişken sonucu 0, 1 ya da null dur.

Mantıksal sonuç

Mantıksal tipe dönüştürülen değişken Mantıksal Sonucu

(4)

String (içi boş ise) 0 veya null (boş)

String (içi dolu ise) 1

İnteger (içi sıfır ise ) 0 veya null (boş) İnteger(negatif veya pozitif ise) 1

Real (içi boş ise ) 0 veya nul (boş)

Real (içi dolu ise) 1

Örnek <?php $i=1234;

Settype($i,"boolean") Echo $i;

?>

SABİTLER

Programın başında tanımlanır ve değeri programın içerisinde değişmez. Php de sabit tanımlamak için define fonksiyonu kullanılır.

define("sabitin ismi", değeri);

define ("pi",3.14);

Sabit tanımlarken $ işareti kullanılmaz.

<?php

Define("pi", 3.14);

echo (pi;

?>

OPERATÖRLER

DEĞERLER VE DEĞİŞKENLER üzerinde işlem yaparak düzenlememiz sağlayan özel karakterlerdir.

1. Atama Operatürü

Atama operatoru "=" dir. Program içerisinde herhangi bir değişkene herhangi bir değeri atamak amacıyla kullanılır. Atama işlemi sağdan sola doğru gerçekleşir.

$isim="ali";

$sayi=249;

2. Aritmetik Operatörler

Temel aritmetiksel işlemlerin yapıldığı operatördür. Örnek iki sayının toplamını, farkını, çarpımını, bölümünü ve bölümünden kalanını ekrana yazdıran programın php kodunu yazınız.

Operatör İşlem Kullanımı

(5)

+ Toplama $x+$y

- Çıkarma $x-$y

* Çarpma $x*$y

/ Bölme $x/$y

% Mod (Kalan) $x%2

<?php

$sayi1=10;

$sayi2=2;

$toplam = $sayi1+$sayi2;

$fark = $sayi1-$sayi2;

$carpim = $sayi1*$sayi2;

$bolum = $sayi1/$sayi2;

$bolum_kalan = $sayi1%$sayi2;

echo $toplam;

echo " ";

echo $fark;

echo " ";

echo $carpim;

echo " ";

echo $bolum;

echo " ";

echo $bolum_kalan;

?>

3.STRİNG OPERATÖRU

String operatörü birleştirme amaçlı kullanılır. 2 string'i birleştirmek için "." Nokta kullanılır.

<?php $ad="Ali";

$soyad="Mert";

$adsoyad=$ad." ".$soyad;

Echo $adsoyad;

?>

BİLEŞİK ATAMA OPERATÖRÜ

İki değişken arasında yapılan işlem e atamaları tek operatörle gerçekleştirmek için kullanılır.

OPERATÖRLER KULLANIMI EŞDEĞER

(6)

+= $A+=$B $A=$A+$B

-= $A-=$B $A=$A-$B

*= $A*=$B $A=$A/$B

.= $AD.=$SOYAD $AD=$AD.$SOYAD

/= $a/=$b $a=$a/$b

Artırma ve Azaltma Operatörleri

ÖNDEN ARTIRMA VEYA AZALTMA

++$a veya --$ şeklinde kullanılır. Herhangi bir işlem yapılmadan önce değişkenin değeri bir artırılır veya azaltılır.

ARKADAN ARTIRMA VEYA AZALTMA

$a++ veya $-- şeklinde kullanılır. Değişkenin değeri bir artırılır ya da azaltılır daha sonra işlem yapılır.

Karşılaştırma Operatörü

Operatör Anlamı Kullanışı

= = = denktir $a = = = $b

! = eşit değil $a ! = $b

< > eşit değil $a < > $b

< küçüktür $a < $b

> büyüktür $a > $b

<= küçük veya eşit $a <= $b

>= büyük veya eşit $a >= $b

Mantıksal Operatörler

Operatör Adı Kullanışı Sonuç

! NOT !$a $a 'nın değerini mantıksal tersine çevirir.

&& AND $a $a ile $b nin ikiside true ise true döndürür.

|| OR $a && $b $a yada $b true ise true döndürür.

(7)

And AND $a and $b && ile aynı görevi yapar.

Or Or $a or $b || ile aynı görevi yapar.

KONTROL YAPILARI İf yapısı

if yapısı kullanım kalıbı A.

If (şart) Komutlar B.

If (şart)

Komutlar şart doğru ise Else

Komutlar şart yanlış ise C.

If (şart) Komutlar Elseif Komutlar Else

Komutlar Örnek:

<?php

$sonuc=100/2;

if ($sonuc==50) echo "sonuc 50 dir";

?>

Örnek:

Öğrencinin yazılı ve sözlü notları klavyeden girilecektir. Ortalaması 45 den küçük olanları dersten kaldınız, değilse geçtiniz yazdıran kodu yazınız..

<?php $yazili=70;

$sozlu=45;

$ortalama=($yazili+$sozlu)/2;

if ($ortalama<45)

echo "Dersten Kaldınız";

else

echo "Tebrikler geçtiniz";

?>

(8)

Örnek:

Bir siteye 18 yaşından küçüklerin girmesi yasak. Yaş 18'den küçükse "girmeniz yasaktır"

mesajı veren eğer 18 yaşından büyükse "hoş geldiniz" mesajı veren programı php kodlarıyla yazınız.

<?php if($yas<18) {

Echo "Yaşınız 18 den küçük";

Echo " ";

Echo "Bu siteye girmeniz yasaktır.";

} Else

Echo "Web sayfamıza hoş geldiniz";

Not:

Şartın gerçekleşmesi için yada gerçekleşmemesi durumunda birden fazla komutun işletilmesini istiyorsak komutlarımmızı { …… } işaretleri arasında yazmalıyız.

Örnek:

Sınavdan aldığı not 60'dan yüksekse ve diploma notu 3,50'den büyükolan öğrenciler için başarılı diğerleri için için başarısız yazan programın php kodlarını yazınız.

<?php

$sinavnotu=70;

$diplomanotu=2;

if($sinavnotu>=60 && $diplomanotu>=3,50);

Echo "Başarılı";

Else

Echo "başarısız";

?>

Örnek:

Girilen sayı 0 dan küçükse negatif 0 dan büyükse pozitif 0 ise sıfır yazdıran kodu yazınız.

<?php $sayi1=0;

if ($sayi1 =0) echo “Pozitif";

elseif ($sayi1<0) echo “Negatif";

else

echo "Nötr dür sıfırdır";

?>

Örnek:

Klavyeden girilen 3 sayıdan en büyüğünü bulan programın php kodlarını yazın.

(9)

<?php

$sayi1=100;

$sayi2=200;

$sayi3=300;

if ($sayi1 > $sayi2 and $sayi1 > $sayi3) echo “ en buyuk =”.$sayi1;

elseif ($sayi2 > $sayi1 and $sayi2 > $sayi3) echo “ en buyuk =”.$sayi2;

elseif ($sayi3> $sayi2 and $sayi3 > $sayi1) echo “ en buyuk =”.$sayi3;

else

echo”sayilar eşit yada tanmsız”:

?>

Switch

Switch yapısı:

Switch (değişken) {

Case şart1;

Yapılacak işlemler Break;

Case şart2;

Yapılacak işlemler Break;

Case şart3 Yapılacak işlem Break;

Default:

Hiçbir şart sağlanmıyorsa yapılacak işlemler }

(10)

Örnek:

Klavyeden 2 sayı girilecektir eğer işlem toplamaysa 2 sayıyı toplayan çıkarmaysa farkını alan çarpmaysa çarpan bölmeyse bölen işlemi yapan php kodunu yazınız.

<?php

$sayi1=100;

$sayi2=20;

$islem ="carpma";

Switch($islem) {

Case "toplama";

Echo $sayi1+$sayi2;

break;

Case "cıkarma";

Echo $sayi1-$sayi2;

break;

Case "carpma";

Echo $sayi1*$sayi2;

break;

Case "bolme";

Echo $sayi1/$sayi2;

Break;

Default:

Echo"tanımsız işlem";

}

?>

(11)

Döngüler:

1. for döngüsü

For döngüsünün kullanım kalıbı

For(döngü değişkeni=başlangıç değeri;şart;artış miktarı) {

İşlemler }

Not:

For döngüsünde artış miktarını döngübnün son kısmındaki değer artırımı bölümüne yazarak değiştirebiliriz.

Örneğin değeri 2 şer 2 şer arttırmak için son bülüme $i=$i+2 yazılır.

Örnek:

Ekrana alt alta 10 defa araban mtal yazan progamın php kolarını yazın.

Cevap:

<?php

For($i=1;$i<=0;$i++) {

Echo "araban mtal";

Echo” ”;

}

?>

Örnek:

1-100 arasındaki sayılardan çift olanları ve karelerini alt alta ekrana yazdıran php kodunu yazınız.

(12)

Cevap:

<?php

for ($sayi=0;$sayi<100;$sayi++) {

if ($i%2==0) {

echo $i; echo "

";

echo $i^2; //veya $i*$i }

}

?>

Cevap 2:

<?php

for ($i=1;$i<=100;$i++) {

if ($i%2==0) {

$karesi=$i*$i;

print $i."x".$i."=".$karesi."<br";

} }

?>

Örnek:

1 ile 1000 arasındaki sayıları ekrana 5 er 5 er yazdıran programı yazın.

(13)

Cevap:

<?php

For($i=0;$i<=1000;$i=$i+5) {

Echo $i;

Echo” ”;

} ?>

Örnek:

3 sayısının çarpım tablosunu php ile yazınız.

Cevap:

<?php

for($i=1;$i<=10;$i=$i+0) {

$sonuc=$i*3;

echo "3x".$i."=".$sonuc;

echo " ";

} ?>

Örn:

1 ile 100 arasındaki ayıların bölünlerive karelerini ekrana yazdıran programı yazın.

<?php

For($i=1;$i<=100;$i++) {

Echo $i;

Echo” ;

Echo $i*$i;

Echo” ”;

} ?>

(14)

Örnek:

Klavyeden girilen sayının faktöriyelini alan programın php kodunu yazınız.

<?php $sayi=5;

$faktoriyel=1;

for($i=1;$i<=$sayi;$i++) {

faktoriyel=$faktoriyel*$i;

}

echo "$sayi in faktoriyeli=".$faktoriyel;

?>

Örnek:

Klavyeden girilen sayının 2 ye bölünüp bölünmediğini gösteren programı yazınız.

<?php $sayi=10;

$kalan=($sayi%2);

if ($kalan==0)

echo "sayı 2 ye bölünebilir";

else

echo "sayı 2 ye bölünemez";

?>

Örnek:

Maaşı 500 TL den fazla olanlardan %25 vergi kesintisi yapan maaşı 500 TL den az olanlardan hiç kesinti yapmayan php kodunu yazınız.

<?php

$maas=750;

if ($maas>=500) {

$kesinti=$maas*0,02; //%2 si $yenimaas=$maas-$kesinti;

echo "Çalışanın yeni maaşı:".$yenimaas;

} else

echo "Çalışanın Maaşı=".$maas;

?>