ile lNDUKLENEN LiPOPEROKSIDASYONA EGb 761'1N 1N VITRO ANTtOKSIDAN ETKlst

(1)

ARASTIRMALAR

BEH(,;ETLt HASTALARDA, ERITROSITLERDE H

2

0

2

ile lNDUKLENEN LiPOPEROKSIDASYONA EGb 761'1N 1N VITRO ANTtOKSIDAN ETKlst

In vitro antioxidant effect of EGb-761 on H₂0:z- induced lipoperoxidation in erythrocytes of Beh~et patients

Kader Kose

I,

Pakize Dogan2, Meral

A~~toglu 3,

Ozcan

A~~toglu⁴

Ozet: Bu ~alz§mada antioksidan etkiye sahip oldu- gu bildirilen Ginkgo Biloba ekstresinin (EGb 761)

Beh~etli hastalardan elde edilen eritrositlerde, in vitro §art/arda H202 induksiyonu ile olu§turulan lipid peroksidasyonuna etkisi incelendi. Bu ama~la

10 erkek hasta ve aym ya§ grubunda olan 10 sag- lzklz erkek kontrol grubundan elde edilen eritrosit suspansiyonlannda H202 ile lipid peroksidasyonu uyarzldz. 25 ve 250 Jlglml konsantrasyonlarmdaki EGb 761 'in antioksidan etkisi malondialdehit (MDA) olu§umu uzerinden degerlendirildi. EGb 761 'm bulunmadzgz ortamda, Beh~etli hasta gru- bunda MDA olu§umu, saglzklz gruba nazaran ista- tistiksel olarak anlamlz miktarda yiiksekti. Ortama EGb 761 'in ilavesiyle hem hasta, hem de saglzklz grupta, H202 ile olu§turulan MDA miktanmn onemli miktarda baskzlandzgz goz/endi. Her iki grupta da MDA miktannm azalmasz, EGb 761 konsantrasyonu ile ili§kiliydi; yani, EGb 761 kon- santrasyonu arttzk~a MDA iiretimindeki azalma dahafazla oldu. Sonu~ olarak EGb 761'in bir anti- oksidan olarak Beh~etli hastalarm tedavisinde, olumlu etkileri olabilecegi kanaatine vanldz.

Anahtar Kelimeler: Behr;et hastalzgz, Lipid peroksidasyonu, Ginkgo Biloba ekstresi (EGb- 761 ), Eritrosit

Beh\(et hastahg1, agtzda tekrarlayan aftlar, genital bOlgede illserasyonlar ve gozde tiveit ile karakteri- ze bir sendromdur (2). Degi§ik organ tutulmalanyla multisistemik bir hastaltk goriiniimiinde olan Behyet hastaltgmm etyolojisi kesin olarak bilin- memekte ve altta yatan etki mekanizmalan halen actklanamamaktadrr (24). Bununla beraber, hastahk, cogunluk:la gene ya§larda hayati tehlike ta§t- Erciyes universitesi T1p Fakii/tesi 38039 KAYSER!

Biyokimya. Uzm.Dr.l, Prof.Dr.2. Fizyoloji. Y.Dor;.Dr.3.

Dermatoloji. Dof.Dr.4.

Geli§ tarihi: 05 Nisan 1994

Erciyes T1p Dergisi 15 ( 4) 339-444, 1993

Summary : In this study, the antioxidant effect of Ginkgo Biloba extract (EGb 761) on H202 - induced lipoperoxidation in erythrocyte suspensi- ons of Beh~et's patients was examined in in vitro conditions. Erythrocyte suspensions of 10 male Behr;et's patients and 10 male healthy controls at similar ages were prepared and antioxidative effects of 25 and 250 Jlglml EGb 761 were determined by malondialdehyde (MDA) formation after H202 -induction. When compared to controls, there was a statistically significant increase in MDA formation in patients group in mediums containing no EGb 761. However, significant decreases were present in H202 - induced /ipoperoxidation in erythrocyte suspensions when EGb 761 were added to incuba- tion medium of both groups. The decrease in MDA formation was related to the concentration of EGb 761 in both Behr;et's patients and controls; that is, the more increase in EGb 761 concentration led to the more decrease in MDA formation. These data indicate that EGb 761 may be an effective antioxi- dant in the treatments of Beh~et's disease.

Key Words: Beh~et's disease, Lipid peroxidation, Ginkgo Biloba extract (EGb 761 ), Erythrocyte

yan klinik tablolara yo! a\(abileceginden (36); hastalann takibi ve tedavisi, gtin gectikye onem ka- zanmaktadrr.

Behcet hastahgmda kesin etyoloji bilinmedigin- den, belirli bir tedavi §ekli de bulunmamaktadlr.

Bununla beraber, mukoza, sinovya ve vaskulit pa- tolojisinde rol oynayan, -ba§ta lenfosit ve plazma hticreleri olmak tizere-, inflamatuvar hticre biriki- mini onlemek amactyla, bu hticrelerin aktiviteleri- ni ya da sayllarmt azaltmaya yonelik tedavi §ekil- leri tizerinde durulmaktadrr (23). Giiniimtize kadar, konvansiyonel tedavi olarak en slk kortikosteroid-

339

(2)

Behfetil hastalarda, eritrositlerde H fh ile indiiklenen lipoperoksidasyona EGb 76'in in vitro antioksidan etkisi

ler olmak iizere, kol~isin, interferon, immunosup- resif ila~lar, azotiyopiirin gibi sitotoksik ajanlar, siklosporin A gibi antibiyotikler kullamlmt~; ve her bir tedavi ~ekli i~in, etkili veya etkisiz oldugunu ileri siiren, bir~ok ~ah§ma yaymlanmt~tlr

(14,19,20,23,29,35).

Diger taraftan, Beh~et hastahgmda gozlenen, (vas- kiiler ve endoteliyal hiicre hasanm da kapsayan), doku harabiyeti, stimiile notrofiller tarafmdan a~m

miktarda serbest oksijen radikallerinin iiretilmesine (21,29); ve aym zamanda notrofillerde (29) ve plazmada (28) serbest radikal tutucu aktivitenin

azalmt~ olmasma baglanmaktadrr. Hatta, hastalt- gm §iddeti ile serbest radikal tutucu aktivite arasmda ters bir ili§ki oldugu da gosterilmi~tir (28).

Bu nedenle, serbest radikal toplaytct aktiviteye sahip farmakolojik ajanlann, Beh~etli hastalann te- davisine katktda bulunabilecekleri dii~iiniilebilir.

Nitekim, lipozomal siiperoksit dismutaz (SOD)'m Behcetli hastalarda tedavi etkisinin yiiksek oldugunu bildiren cah~malar mevcuttur (22).

Ginkgo biloba ekstresi (EGb 761) serbest radikal toplaytct olarak onerilen farmakolojik ajanlardan biridir. !n vitro ve in vivo calt~malar, EGb 761'in antioksidan etkiye sahip oldugunu ve serbest radikal tutucu aktivitesinin bulundugunu gostermektedir (8). Oniversitemizde yapllan in vitro bir ~alt~

mada da, EGb 761'in antioksidan etkisi, eritrositler iizerinde gosterilmi~tir (18).

Behcetli hastalarda, EGb 761'in tedavi amactyla kullanllabilecegi ya da en azmdan denenebilecegi

gorii~iinii benimsedigimizden in vitro olarak plan- lanan bu calt§mada, Behcetli hastalardan elde edilen eritrosit siispansiyonlannda

HzOz

indiiksiyonu ile olu§turulan lipid peroksidasyonu iizerine, EGb 761'in antioksidan etkisi ara~tmldt.

METODLAR

<;ah§mada kullanllmak iizere, serbest piyasadan (Abdi !brahim !lac Sanayi ve Ticaret A.S.). 100 ml'sinde 4.0 g Ginkgo biloba yapraklan kuru eks- tresini iceren ve 9.6 mg Ginkgo flavoglikozid/ml olacak ~ekilde standardize edilmi§ bir preparat (EGb 761, Tebokan® fort) se~ildi.

340

Erciyes Universitesi Ara~ttrma ve Uygulama Has- tanesi Dermatoloji Klinigine ba§vuran ve ISG (Uluslararast <;alt~ma Grubu) kriterlerine (15) gore, "Komplet Tip" Beh~et hastahgt tantst konulan, 20-40 ya§lar arasmda (ortalama±SD: 27.0±7.37

ya~) 10 erkek hasta ~ah~ma kapsamma ahndl.

Benzer ya§ grubunda (ortalama±SD: 26.4±6.72

y~) herhangi bir rahatstzhgt bulunmayan 10 erkek Ttp Fakiiltesi ogrencisi ve personeli de cah~

mamtzm saghklt grubunu olu§turdu.

Hastaltk siiresi 1-18 yll arasmda degi~en hastalann kan ornekleri toplantrken, hastahgm aktif fa- zmda olmasma ve hastalara, en azmdan son bir hafta icerisinde, hie bir tedavi uygulanmamasma ozen gosterildi.

Behcetli hasta ve saghkh ki~ilerden alman hepa- rinli kan omeklerinden eritrosit siispansiyonlan elde edildi (32). 10·³M Sodyum azid iceren 0.015 M fosfat tamponlu salin (PBS-azid, pH 7.4) ile 1:1 oranmda diliie edilen siispansiyonlarda, siyanomet- hemoglobin metodu ile hemoglobin (Hb) Oiciimii yaptldt. Daha sonra, eritrosit siispansiyonlan, final inkubasyon kan~tmmda 3.75 mg Hb/ml olacak

~ekilde, PBS-azid ile tekrar diliie edildi.

5.0 ml eritrosit siispansiyonu i~eren deney tiipleri- ne srrastyla, deney ortammda ml'sinde 25 ve 250 11g konsantrasyonda olacak ~ekilde hazulanan Ginkgo biloba ekstresinden 1'er ml ilave edildi.

Kontrol olarak 5.0 ml eritrosit siispansiyonu ve 1.0 ml PBS-azid kart~tmt kullanlldt. EGb 761 ve PBS-azid iceren kan~tmlar, 37 °C'de 1 saat inkiibe edildi. Daha sonra, lipid peroksidasyonunu indiik- lemek amactyla ortama 5 ml 20 mM

HzOz

ilave edilerek, 1 saat daha 37 °C'de inkiibasyona devam edildi. lnkiibasyon sonucunda, kart~tmlarda 'Olu-

~an lipid peroksidasyonu, tiyobarbitiirik asit (TBA) ile pembe renkli bir kompleks yapan malondialdehit (MDA, peroksidasyon ytktm iiriinii) iize- rinden tayin edildi (32) ve sonu~lar nmol MDA/g Hb olarak verildi.

Sagltklt kontrol ve Beh~etli hasta gruplanndan elde edilen veriler "Student's t" testi ile kar§tla§tmldt. Aynca, her iki grup, kendi iclerinde varyans analizi (ANOV A) ile kar§lla§tmldtgmda, F degeri onemli bulundugundan, ortalamalar arasmdaki

Erciyes Tip Dergisi 15 (4) 339444,1993

(3)

farldthklar, daha sonra POST -ANOV A (Scheffe's procedure) testi ile de~erlendirildi (6).

BULGULAR

PBS-azid (k:ontrol), dil§iik (25 Jlg/ml) ve yiiksek (250 Jlg/ml) konsantrasyonlarda EGb 761 i~eren, Beh~etli hasta ve sa~hkh ki§ilerin eritrosit siispansiyonlannda, H202 ile bir saatlik inkiibasyon sonucunda olu§an MDA iiretimi, Tabloda gosterilmi§- tir.

Hem Beh~etli, hem de sa~hklt gruplarda EGb 761'siz ortamda ~all§llan kontrollerle (MDA iiretimi % 100) kar§da§tlnldt~mda; 25 Jlg/ml ve 250 Jlg/ml EGb 761 'in MDA olu§umunu, Beh~etli has-

Kose, DogQI'I, ^A§~wglu,ve ark.

talarda srrastyla % 23 ve % 55 oranmda (p<0.001);

sa~hkh ki§ilerde strastyla % 20 ve % 58 (p<0.001) oranmda inhibe etti~i gozlenmi§tir. Ay- nca, istatistiki kar§da§bnnalar sonucunda, perok- sidasyona kar§t, EGb 761 'in eritrositler Uzerindeki koruyucu etkisinin, her iki grupta da konsantrasyona ba~h olarak artt1~1 goriilmektedir (p<0.001). .

Beh~etli hastalar ve sa~hkh ki§ilerde, H2~ ile in- diildenen lipid peroksidasyonunun derecesi (k:ontrol deneyleri) birbiriyle kar§da§tlnldt~mda; Beh-

~etli hastalarda, saghkh ki§ilere gore, MDA olu-

§umu daha Ust seviyede bulunmu§tur (p<O.OOl).

Aynca, dU§iik ve yiiksek konsantrasyonlarda kul- lamlan EGb 761'in, sa~bkh grup iizerinde, istatistiki baklmdan, daha yUksek antioksidan aktiviteye sahip oldu~u goriilmektedir (p<O.Ol, p<O.OOl).

Tablo 1. Beh~tli basta ve saghlch ki§ilerden elde edilen eritrosit siispansiyonlannda, H202-indiiksiyonu ile olu§tU- rulan MDA tiretimi iizerine, EGb 761'in in vitro antioksidan etkisi

SAGLIKLI GRUP (n=10) BEH<;ETL1 GRUP (n=10)

EGb 761 MDA Dretimi MDA Dretimi

Konsantrasyonu nmolMDNgHb % lnhibisyon % nmolMDNgHb % lnhibisyon %

Kontrol (PBS azid) 785.39±29.55 100 0 907.4Qt75.381i 25 ~g/ml 632.06±37 .63 * 80 20 698.13±58.46. ,*

250~g/ml 327 .05±45 .3 8 *,a 42 58 400.45±33.38•,*,a

MDA degerleri aritmetik ortalama ve standort sapma (X:i:SD) §eklinde gosterildi Onemlilik Testleri,

1. Student t testi kul/QI'IQTak, sagl1kl1 ve ^Beh~etlihasta gruplan arasmda -Kontrollerin birbiriyle ( A:p<0.001)

- EGb 761 konsantrasyonlarmm birbiriyle (•:p<0.01; •:p<0.001)

100 77 45

2. AN OVA ve post-ANOVA testlerini kullanarak, sagllkl1 ve Beh~etli hasta gruplarmm kendi i~lerinde

-Kontrole gore (*:p<0.001)

-EGb 761 konsQI'Itrasyonuna (25-250 JJglml) gore (a:p<0.001) kar§lla§tmlmasl §eklinde yap1ld1.

n: Denek say1s1

Erciyes T1p Dergisi 15 (4) 339-444, 1993 - - - - 0 23 55

341

(4)

Behfetil hastalarda, eritrositlerde H ;!h ile induklenenlipoperoksidasyona EGb 76'in in vitro antioksidan etkisi

TARTI~MA

Degi§ik organ tutulmalanyla multisistemik bir hastalik goriintimiinde olan Behcet hastaltgmm etyolojisi kesin olarak bilinmemekle beraber, PMN aktivitesi ile hastahk ataklan arasmdaki ili§ki, anormal kemotaksi, fagositoz, notrofil omriintin la- salmast ve bazt notrofil lizozomal enzim aktivite- lerindeki degi§iklikler, a§tn serbest radikal tiretimi, son ylllarda dikkati ceken ara§tlrma konulart- drr (16,21,34); ve PMN antioksidan savunma sis- temlerinin hastabgm etyopatogenezi ile ilgili olabi- Iecegi samlmaktadrr (29).

Universitemizde Behcetli hastalar tizerinde yapllan bir ara§trrmada da, PMN IOkositlerin fonksiyonla- nnm bozuldugu ve antioksidan sistemde yer alan enzim aktivitelerinin azaldlgt gozlenerek; serbest radikal tiretiminin cok arttlgt ve doku harabiyetine yol acttgt kamsma vanlmt§trr (10). Aynca, notrofillerde (29) ve hatta plazmada (28) serbest radikal tutucu aktivitenin azalmast, hastahgm §iddetiyle ters ili§kili olarak bulunmu§tur. Bu nedenle, Beh-

~etli hastalann tedavisinde, serbest radikal toplaya- ct ajanlartn onemi giderek artmaktadrr.

Bitkisel kokenli bir bile§ik olan BG-104'tin, re- kombinant SOD aktivitesi ile kar§tla§tmlabilen, serbest radikal tutucu aktiviteye sahip oldugunu belirleyen Pronai ve Arimori (27); daha sonra, bu bile§igi tedavi amaC1yla Behcetli hastalar tizerinde denemi§ler ve etkisini, gene bu hastalara uygula- nan vitamin E ile kar§da§hrmt§lardrr: Tedavi on- cesi cok dti§tik olarak bulduklan plazma serbest radikal tutucu aktivitenin; BG-104 ya da vitamin E uygulanmasmdan sonra, htzla ytikseldigini gozle- mi§lerdir (28).

Gtintimtizde, serbest radikal toplaytct olarak onerilen farmakolojik ajanlardan biri de Ginkgo biloba ekstresidir. Yakla§Ik 5000 yd once, <;inlilerin ilk farmakopesinde yer alan Ginkgo biloba'mn yaprak- Ianndan elde edilen ekstreler (8), ytizydlardrr tera- potik amacla kullandmakta (11) ve 1965'den bu yana da standardize edilmi§ ticari preparatlart ha- zrrlanmaktadtr (31).

Standardize Ginkgo biloba ekstresi, EGb 761, % 24 oramnda ginkgoflavoglikozidleri (kaemferol,

342

quercetin, izorhamnetin) ve % 6 oranmda terpeno- idleri (ginkgolid A, B, C ve bilobalid) iceren kompleks bir tiriindtir (17); ve bu aktif bile§enlerin hepsi, ce§itli derecelerde EGb 761 'in farmakolojik etkilerine katllmaktadrr. tn vitro ve in vivo cah§- malar, EGb 761'in antioksidan etkiye sahip oldugunu ve serbest radikal tutucu aktivitesinin bulundugunu gostermektedir: EGb 761'in ratlann beyninde (4) ve karaciger mikrozomlartnda (26) lipid perok- sid olu§umunu inhibe ettigi, gene ratlarda retinayt lipid peroksidasyonuna kar§t korudugu (12), reper- ftizyon hasartm onledigi (33) bildirilmi§tir. tnsan- larda, karaciger mikrozomlartnda siklosporin A ile in vitro olarak indiiklenen lipid peroksidasyonunun (1) ve solubl bir agonistle uyanlan notrofillerden serbest oksijen radikal sahmmmm (25), Ginkgo biloba ekstresi tarafmdan konsantrasyona bagh olarak onlendigi gosterilmi§tir.

Bu calt§mada da, Behcetli hastalardan ve saglikh ki§ilerden elde edilen eritrosit siispansiyonlannda, Hz0₂ile indtiklenen lipid peroksidasyonunun, EGb 761 konsantrasyonuna bagh olarak inhibe edildigi gozlenmi§tir. HzOz ile indtiksiyon sonucunda, Behcetli hastalara ait eritrosit siispansiyonlannda, MDA olu§umunun, saghklt ki§ilerdekine gore daha fazla olmast; buna kar§thk, her iki grupta da EGb 761 tarafmdan hemen hemen e§it oranlarda inhibe edilmesi, dikkat ceken bulgulardu. Yapllan literattir taramasl sonucunda, bizim cah§mamtza benzer bir calt§maya rasthyamadagtmtz icin, bul- gulartmtzl kar§lla§ttrma imkammtz olmamt§tlr.

Ancak, EGb 761'in antioksidan ozelliklerini ve ce-

§itli deney sistemlerinde lipid peroksidasyonunu onledigini gosteren calt§malar, bizim bulgulanmt- Zl destekler niteliktedir. Diger taraftan serbest oksijen radikallerinin, eritrositlerde peroksidasyonun yantstra, membran btittinltigiinti bozdugu eritrosit- enzimlerini inaktive ettigi ve hemoglobini denature ettigi de bilinmektedir (5). Behcetli hastalarda, in- dtikleme sonucu, MDA olu§umunun daha fazla olmast, bu hastalardan serbest radikal Uretiminin iyi- ce artttgmt ve eritrositlerin de bu radikaller tarafmdan hasar gormti§ olabilecegini yansttabilir. EGb 761'in rat eritrositlerinde osmotik frajiliteyi azalta- rak, membram stabilize ettigi ve eritrosit agregasyonunu onleyerek kan akt§kanhgmt artudtgl (13);

aynca, hem lipofilik, hem de hidrofilik ozellikleri nedeniyle (8), eritrosit membranlanndaki fosfoli-

Erciyes Tip Dergisi 15 (4) 339444, 1993

(5)

pid bOlgelerine kolayhkla penetre oldugu gosteril-

mi~tir (13). Bu bulgular, hem Beh~etli hastalarda, hem de saghkh ki~ilerde, EGb 761'in, MDA olu-

~umunu etkilemesini a~lklayabilir.

Robak ve Gryglewski (30)'ye gore, EGb 761'in i~erdigi flavonoid antioksidanlar

o•

²tiretimini azaltJrken, ekstrenin ginkgolid bile~enleri,

oH•

ra- dikalinin neden oldugu daha ileri serbest radikal zincir reaksiyonlannda MDA olu~umunu onlemektedir. Boylece EGb 761, flavonoid bile~enle

riyle

o•

2 anyonlarm1 toplayarak, EDRF mekaniz-

KAYNAKLAR

1. Barth SA, Inselmann G, Engemann R, Heidemann HT. Influence of Ginkgo biloba on cyclosporin A induced lipid peroxidation in human liver microsomes in comparison to vitamin E, glutathione and N-acetyl-cysteine.

Biochem Pharmaco/41 :1521-1526,1991.

2. Behr;et H. Uber Residivierende aphthose, durch ein virus verursachte Geschwure am Mund, am Auge und an den Genitalien.

Dermatol Wochenschr 105:1152-1157,1937.

3. Braquet P, Hosford D. Ethnopharmacology and the development of natural PAF antagonists as therapeutic agents. J Ethnopharmaco/32:135-139,1991.

4. Chatterjee SS, Gabard B. Protection of doxorubicin toxicity by an extract of Ginkgo biloba. Naunyn-Schmiedeberg's Arch Pharmacal 319 (Suppl), abstr 57,1982 5. Clemens MR. Waller HD. Lipid peroxidation

in erythrocytes. Chern Phys Lipid 45:251- 268,1987.

6. Dawson-Saunders B, Trapp RG. Basic and Clinical Bioistatistics. Appleton and Lange, Connecticut 1990,pp 101-103,124-141.

7. Defeudis FV. EDRF-update. Drugs Today 25:115-117,1989.

8. Defeudis FV. Ginkgo biloba extract (EGb 761 ): Pharmacological Activities and Clinical Applications. Editions Scientifiques Elsevier, Paris, 1991, pp 1-8. 25-94.

9. Diwok M, Kuklinski B, Ernst B. Superoxide dismutase activity of Ginkgo biloba extract. Z Gesamte Inn Med 47:308-311,1992.

Kose, Dogan, A§~wglu, ve ark.

masm1 korumakta (7); ginkgolide bile~enleriyle de PAF'la indtiklenen platelet agregasyonunu ve

o•

2 tiretimini onlemektedir (3). Aynca, son zamanlarda EGb 761'in SOD aktivitesine sahip oldugu da gos-

terilmi~ ve SOD'nin ekstrenin antioksidan, serbest radikal tutucu ve lipid peroksidasyonunu onleyici etkilerinde rol oynayabilecegi one stirtilmti~ttir

(10).

Sonu~ olarak, EGb 761'in Beh~etli hastalarda, tedavi amac1yla uygulanmasmm faydah olabilecegi kanaatine vanlmi~tJr.

10. Dogan P, Soyuer

0,

Tannkulu G. Uta~ S.

Serum and polymorphonuclear leukocyte antioxidant systems in Behr;et's disease. Invest Dermato/93:297,1989.

11. Dricu K. Preparation and de/initiation of Ginkgo biloba extract. Presse Med 15:1455- 1457,1986.

12. Droy-Lefaix MT, Bonhomme B. Doly M.

Protective effect of Ginkgo biloba extract (EGb 761) on free radical-induced changes in the electroretinogram of isolated rat retina.

Drug Exp ClinRes 23:225-234,1991.

13. Etienne A, Hecquet F, Clostre F, De Feudis FV. Comparison des effects d'un extrait de Ginkgo biloba et de Ia chlor-promazine sur Ia fragilite osmotique, in vitro, derythrocytes de

rat. J Pharmacal (Paris) 13:291-298,1982.

14. Fierlbeck G. Morbus Behr;et: Therapie mit rekombinantem inteiferon-gamma. Dtsch Med Wochenschr 114:1769,1989.

15. International Study Group for Behr;et's Disease: Criteria for diagnosis of Behr;et's disease. Lancet 335:1078-1080,1990.

16. James DW, Walker JR. Smith JD. Abnormal polymorphonuclear leucocyte chemotaxis in Behr;et's syndrome. Ann Rheum Dis 38:219- 221.1979.

17. Kleijnen J, Knipschild P. Ginkgo biloba.

Lancet 340:1136-1139,1992.

18. KoseK, Dogan P. The effect of Ginkgo biloba extract (EGb 761) on H202-induced lipoperoxidation in human erythrocyte membranes in comparison with alpha-

Erciyes T1p Dergisi 15 (4) 339-444,1993 - - - - ³⁴³

(6)

Behc;etil hastalarda, eritrositlerde HzOz ile indiiklenen lipoperoksidasyona EGb 76'in in vitro antioksidan etkisi

tocopherol and uric acid. Tr J of Medical Sciences 20: (in press),1994.

19. Masuda K, Nakajima A, Urayama A, et al.

Double-masked trial of cyclosporin versus . colchicine and long-term open study of

cyclosporin in Beh~et's disease. Lancet i:1093-1096,1989.

20. Muftuoglu AU, Pazarlt H, Yurdakul S, et al.

Short term cyclosporin A treatment of

Beh~et's disease. Br J Ophthalmol 96:275- 282,1987.

21. Niwa Y, Miyake S, Sakane T. Auto-oxidative damage in Beh~et's disease-endothelial cell damage following the elevated oxygen radi- cals generated by stimulated neutrophils. Clin Exp Immunol49: 247-255,1982.

22. Niwa Y, Semiya K, Michelson AM, Puget K.

Effect of liposomal-encapsulated superoxide dismutase on active oxygen related human disorders. A preliminary study. Free Rad Res Commun 1:137-153,1985.

23. O'duffy JD. Beh~et's syndrome. Current Therapy in Dermatology Provost TT, Farmer ER (Eds). Philadelphia, BC Decker Co,1985,97-101.

24. O'duffy JD. Beh(;et's Syndrome. N Eng J Med 322:326-327,1990.

25. Pincemail J, Thirion A, Dupuis M, et a/.

Ginkgo biloba extract inhibits oxygen species production generated by phorbol myristate acetate stimulated human leukocytes.

Experientia 43:181-184,1987.

26. Pincemail J, Deby C. Antiradical properties of Ginkgo biloba extract (EGb 761 ). IN:

344

Funfgeld FW (ed). Rokan (Ginkgo biloba).

Recent Results in Pharmacology and Clinic.

Springer-Verlag; Berlin, Heidelberg, New York,1988,pp 71-82.

27. Pronai L, Arimori S, Nakazawa H. Superoxide scavenging activity of BG-104 before and after sonication-determined by ESR spin trapping method. Biotherapy 2:63-68,1990.

28. Pronai L, Arimori S. BG-104 enhances the decreased plasma superoxide scavenging activity in patients with Beh(;et's disease, Sjogren's syndrome or hematological malignancy. Biotherapy 3:365-371, 1991.

29. Pronai L, Ichikawa Y, Nakazawa H, Arimori S. Enhanced superoxide generation and the decreased superoxide scavenging activity of peripheral blood leukocytes in Beh~et's

disease-effects of colchicine. Clin Exp Rheumatol9:227-233,1991.

30. Robak J, Gryglewski RJ. Flavonoids are scavengers of superoxide anions. Biochem Pharmaco/37: 837-841,1988.

31. Sticher 0. Quality of ginkgo preparations.

Planta Med 59:2-10,1993.

32. Stocks J, Dormandy TL. The autoxidation of human red cell lipids induced by hydrogen peroxide. Brit J Haemato/20:95-111,1971.

33. Szabo ME, Droy-Lefaix MT, Doly M, Braquet P. Free radical mediated effects in reperfusion injury: a histologic study with superoxide dismutase and EGb 761 in rat retina. Ophtalmic Res 23:225-234, 1991.

34. Yamada M, Namba K. Lysosomal enzymes from patients with Beh~et's disease. In: Inaba G, ed. Beh~et's disease. lap Med Res Found Pub No 18,1981,pp 259-267.

35. Yaz1c1 H, Pazarll H, Barnes CG, et a/. A controlled trial of azathioprine in Beh~et's

syndrome. N Eng J Med 322:281-285,1990.

36. Zouboulis Ch C. Morbus Adamantiandes- Beh(;et: nekrotisierende system vaskulitis mit /etalemAusgang. Hautarzt42:451-454,1991.

Erciyes T1p Dergisi 15 (4) 339444,1993