6741 VE 6745 SAYILI KANUNLARLA VERGİ MEVZUATINDA YAPILAN DÜZENLEMELER
Özellikle son dönemlerde, TBMM’nden geçerek yasalaşan ve yürürlüğe giren pek çok yasanın içinde vergi mevzuatına yönelik düzenlemelerin de bulunduğu hususu hepinizce malumdur.
Bu kapsamda yakın zamanda yasalaşan 6741 sayılı “Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”1 ile 6745 sayılı
“Yatırımların Proje Bazında Desteklenmesi İle Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun”2 larda da yine vergi mevzuatına yönelik düzenlemeler yer almakta olup, söz konusu Kanunlarla vergi mevzuatında yapılan değişiklik ve düzenlemeler aşağıda açıklanmıştır.
1. 6741 SAYILI KANUNLA YAPILAN DÜZENLEMELER:
6741 sayılı “Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin Kurulması İle Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile sermaye piyasalarında araç çeşitliliği ve derinliğine katkı sağlamak, yurtiçinde kamuya ait olan varlıkları ekonomiye kazandırmak, dış kaynak temin etmek, stratejik, büyük ölçekli yatırımlara iştirak etmek için Türkiye Varlık Fonu ve bu fona bağlı alt fonları kurmak ve yönetmek üzere Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketinin kurulması, yönetimi ve faaliyetlerine ilişkin esaslar düzenlenmiştir.
Anılan Kanunda, Kanuna göre kurulan şirket ve Türkiye Varlık Fonunun faaliyet, işlem ve gelirlerine bazı muafiyet ve istisnalar getirilmiş olup, bunlar aşağıda belirtilmiştir.
1.1. Türkiye Varlık Fonu ve Türkiye Varlık Fonu Yönetimi A.Ş.’ne sağlanan muafiyet ve istisnalar:
6741 sayılı Kanunun 8 inci maddesi ile Kanuna göre kurulan Türkiye Varlık Fonu’nun ve Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi’nin (Şirket) aşağıda sayılan gelir, işlem ve faaliyetleri yine aşağıda belirtilen mali yükümlülüklerden muaf ve istisna edilmiştir.
a) Şirket ve Türkiye Varlık Fonu ile Şirket tarafından kurulacak şirketler ve alt fonlar gelir ve kurumlar vergisinden muaftır. Bu muafiyet, bunların kazanç ve iratları üzerinden Gelir Vergisi Kanunu ile Kurumlar Vergisi Kanunu uyarınca yapılacak vergi kesintilerini de kapsar.
b) Şirket ve Türkiye Varlık Fonu ile Şirket tarafından kurulacak şirketler ve alt fonlar,
Elektrik ve havagazı tüketim vergisi ve yangın sigortası vergisi hariç olmak üzere 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu gereğince alınan vergi, harç, katılma payı ile tasdik ücretlerinden,
1 26 Ağustos 2016 tarih ve 29813 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
2 07 Eylül 2016 tarih ve 29824 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Sahip olduğu taşınmazlar dolayısıyla emlak vergisinden,
Satın alınan ve satılan taşınmazlar ile ilgili olarak tapu ve kadastro döner sermaye bedellerinden ve
Her türlü dava ve icra işlemlerinde teminat yatırma mükellefiyetlerinden muaftır.
c) Şirket ve Türkiye Varlık Fonu ile Şirket tarafından kurulacak şirketler ve alt fonların kuruluş ve tescil işlemleri ile esas sözleşmesinin tescil ve ilan işlemleri de dâhil olmak üzere faaliyetleri kapsamında gerçekleştirdikleri işlemlerle ilgili düzenlenen;
Tüm kâğıtlar damga vergisinden,
Tüm iş ve işlemleri her türlü harçtan,
Her ne nam adı altında olursa olsun nakden veya hesaben banka ve sigorta muameleleri vergisi mükelleflerine ödedikleri tutarlar ile her ne nam adı altında olursa olsun nakden veya hesaben lehe aldıkları paralar banka ve sigorta muameleleri vergisinden,
Her türlü kredi kullanım işlemleri kaynak kullanımını destekleme fonundan istisnadır.
d) Şirket ve Türkiye Varlık Fonu ile Şirket tarafından kurulacak şirketler ve alt fonlar, kamu iktisadi teşebbüsleri de dâhil, sermayesinin yarısından fazlası kamuya ait olan veya özel kanunla kurulan kamu kurum, kuruluş ve ortaklıklarına uygulanan mevzuat, uygulama ve kısıtlamalara tabi değildir.
e) Şirket tarafından kurulacak varlık kiralama şirketleri 28/3/2002 tarihli ve 4749 sayılı Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanunun 7/A maddesi çerçevesinde kurulan varlık kiralama şirketlerine tanınan tüm hak, istisna, indirim ve muafiyetlerden yararlanır. Bu madde uyarınca kurulan varlık kiralama şirketleri, ihraç etmiş oldukları menkul kıymetlere ilişkin, ihraççıların tabi olduğu Borsa İstanbul Anonim Şirketine ödenmesi gereken kayıt ücreti ve kotasyon ücretinden muaftır.
1.2. KDV İstisnası:
6741 sayılı Kanunun 9 uncu maddesi ile Katma Değer Vergisi Kanununun 17 nci maddesinin 4 numaralı fıkrasına (ı) bendinden sonra gelmek üzere aşağıdaki (i) bendi eklenmiştir.
“i) Varlık ve hakların, Türkiye Varlık Fonu ve alt fonlara devri ile bu varlık ve hakların Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi tarafından yönetilmesi suretiyle yapılan teslim ve hizmetler,
Bu bent kapsamında istisna edilen işlemler bakımından, 30 uncu maddenin birinci fıkrasının (a) bendi hükmü uygulanmaz.”
Yapılan düzenleme ile varlık ve hakların, Türkiye Varlık Fonu ve alt fonlara devri ile bu
varlık ve hakların Türkiye Varlık Fonu Yönetimi Anonim Şirketi tarafından yönetilmesi suretiyle yapılan teslim ve hizmetler KDV’den istisna edilmiştir. Ayrıca istisna edilen işlemler bakımından, Kanunun 30 uncu maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi hükmünün uygulanmayacağı belirtilmek suretiyle vergiden istisna edilen bu işlemler nedeniyle ödenen vergilerin indirim konusu yapılabilmesine imkan sağlanmıştır.
Öte yandan Kanunda özel bir düzenleme yapılmadığı için, indirim konusu yapılabilecek söz konusu vergilerin indirilememesi halinde iade edilmesi mümkün olmayacaktır.
2. 6745 SAYILI KANUNLA YAPILAN DÜZENLEMELER:
6745 sayılı Kanunda esas itibariyle yatırımların desteklenmesine yönelik düzenlemeler bulunmakla birlikte bunun dışında bazı vergi kanunları olmak üzere pek çok kanunda da değişiklik ve yeni düzenlemeler yapılmış olup, bu düzenleme ve değişikliklerde aşağıda açıklanmıştır.
1. Vergi Usul Kanununda Yapılan Düzenleme ile Bazı İşlemlerde Vergi Tevkifatı Yapılabilmesi Konusunda Bakanlar Kuruluna Yetki Verilmiştir:
6745 sayılı Kanunla Vergi Usul Kanununun 11 inci maddesine eklenen fıkra ile bazı işlemlerde vergi tevkifatı yapılmasının sağlanması konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir. Buna göre Bakanlar Kurulu;
Ödeme yapılan kişilerin mükellef olup olmamasına,
Ödeme yapan veya ödemeye aracılık edenlerin vergi kanunlarına göre vergi kesintisi yapmak zorunluluğu bulunup bulunmamasına,
Ödemenin konusunun mal veya hizmet alım satımı olup olmamasına,
Elektronik ortamda gerçekleştirilip gerçekleştirilmemesine,
Ödeme yapılanın bu tutarı vergi matrahının tespitinde indirim konusu yapıp yapmamasına bakılmaksızın,
Vergiye tabi işlemlere taraf veya aracı olanlara vergi kesintisi yaptırmaya, iş grupları, iş nevileri, sektörler ve emtia grupları itibarıyla, vergiye tabi işlemle ilgili, vergi kanunlarında belirtilen alt ve üst limitler arasında olmak şartıyla, farklı kesinti oranları tespit etmeye yetkilidir.
Bu düzenlemeye paralel olarak, GVK’nun 94 üncü maddesi ile KVK’nun 15 ve 30 uncu maddelerinde de anılan işlemlerin tevkifata tabi olduğu konusunda düzenleme yapılmıştır.
2. Gelir Vergisi Kanununda Yapılan Düzenlemeler:
2.1. Eğitim ve öğretim işletmelerinde kazanç istisnasında yapılan düzenleme:
6745 sayılı Kanunun 5 inci maddesi ile GVK’nun “Eğitim ve öğretim işletmelerinde kazanç istisnası” başlıklı 20 nci maddesinin başlığı “Kreş ve gündüz bakımevleri ile eğitim ve öğretim işletmelerinde kazanç istisnası:” şeklinde ve aynı maddenin birinci fıkrasının birinci cümlesinde geçen “Okul öncesi eğitim” ibaresi “Özel kreş ve gündüz bakımevleri ile okul öncesi eğitim” şeklinde değiştirilmiş ve aynı fıkranın ikinci cümlesine “İstisna,” ibaresinden sonra gelmek üzere “kreş ve gündüz bakımevleri ile” ibaresi eklenmiştir.
Yapılan düzenleme ile daha önce beş yıl süreyle eğitim ve öğretim işletmelerinin işletilmesinden elde edilen kazançlara tanınan istisnanın kapsamına kreş ve gündüz bakımevlerinden elde edilen kazançlar da dahil edilmiştir.
Kanunun 81 inci maddesinde yapılan düzenleme uyarınca özel kreş ve gündüz bakımevlerine tanınan istisna, 1/1/2017 tarihinden itibaren faaliyete başlayan özel kreş ve gündüz bakımevlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlara uygulanacaktır.
2.2. Gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar doğrudan gider yazılabilecektir:
6745 sayılı Kanunun 6 ncı maddesi ile Gelir Vergisi Kanununun, safi gayrimenkul sermaye iradının tespitinde indirilecek giderlerin sayıldığı 74 üncü maddesinin birinci fıkrasının (6) numaralı bendinde yapılan düzenleme ile “kiraya veren tarafından yapılan ve gayrimenkulün iktisadi değerini artırıcı niteliği olan ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu sağlamaya yönelik harcamalar”ın, (bu harcamalar amortisman yoluyla itfa edilmesi gereken harcamalardan olsa bile) doğrudan gider yazılabilmesine imkan sağlanmıştır. Sadece kazancın tespitinde gerçek gider yöntemini seçen mükelleflerin doğrudan gider yazabileceği bu harcamaların, dileyen mükellefler tarafından bir takvim yılı içinde Vergi Usul Kanununun 313 üncü maddesinde belirlenen tutarı aşması halinde maliyet olarak dikkate alınarak amortisman yoluyla itfa edilmesi de mümkündür.
2.3. Bakanlar Kuruluna, Bazı İşlemlerden Vergi Kesintisi Yaptırma Konusunda Yetki Verilmiştir:
6745 sayılı Kanunun 7 nci maddesi ile GVK’nun vergi tevkifatına ilişkin düzenlemelerin yer aldığı 94 üncü maddesinin birinci fıkrasına eklenen (18) numaralı bent ile yine aynı Kanunla VUK’nun 11 inci maddesinde yapılan düzenlemeye istinaden söz konusu maddede yer alan işlemler de vergi tevkifatı yapılacak işlemler arasında sayılmıştır.
Buna göre, 6745 sayılı Kanunla VUK’nun 11 inci maddesinde yapılan düzenle ve verilen yetkiye istinaden Bakanlar Kurulu tarafından tevkifat yapılması gereken işlemler arasında dahil edilebilecek işlemler üzerinden % 25 oranında ya da Bakanlar Kurulu tarafından ayrı bir oran belirlenmesi halinde belirlenecek oran üzerinden vergi tevkifatı yapılabilecektir.
2.4. Bazı Yabancı Kurumların Kazançları, GVK’nun Geçici 67 inci Maddesi Uyarınca Yapılacak Tevkifatın Kapsamı Dışına Çıkarılmıştır:
Bilindiği üzere, GVK’nun Geçici 67 inci maddesinde, bazı gelir unsurlarının ağırlıklı olarak
tevkifat suretiyle vergilendirilmesi ve bu şekilde tevkifat suretiyle vergilendirilen gelirler için ayrıca beyanname verilmesine gerek olmadığı yönünde düzenlemeler yapılmış olup, söz konusu maddenin beşinci fıkrasında ise gelir sahibinin gerçek veya tüzel kişi ya da dar veya tam mükellef olması, vergi mükellefiyeti bulunup bulunmaması, vergiden muaf olup olmaması ve elde edilen kazancın vergiden istisna olup olmamasının yapılacak tevkifatı etkilemeyeceği belirtildikten sonra, Sermaye Piyasası Kanununa göre kurulan borsa yatırım fonları ve emeklilik yatırım fonlarının elde ettikleri kazançlar üzerinden tevkifat yapılmayacağı hükme bağlanmıştır.
6745 sayılı Kanunun 8 inci maddesi ile GVK’nun geçici 67 nci maddesinin beşinci fıkrasına yapılan ekleme ile “5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (l) bendi kapsamına giren kurumlar”ın gelirlerinden de tevkifat yapılmaması gerektiği belirtilmiştir.
Bilindiği üzere, Kurumlar Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (l) bendinde; “Yabancı ülkeler veya uluslararası finans kuruluşları ile yapılan malî ve teknik işbirliği anlaşmaları çerçevesinde yalnızca kredi teminatı sağlamak üzere kurulmuş olup bu faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları teminat sorumluluk fonlarına ekleyen ve sahip oldukları fonları ortaklarına dağıtmaksızın, kredi sağlayan banka ve kuruluşlara yatıran kurumlar” yer almaktadır. Dolayısıyla, söz konusu kurumların GVK’nun geçici 67 inci maddesi kapsamında elde ettikleri gelirler üzerinden de anılan madde uyarınca tevkifat yapılmayacaktır.
3. Kurumlar Vergisi Kanununda Yapılan Düzenlemeler:
3.1. Eğitim ve öğretim işletmelerinde kazanç istisnasında yapılan düzenleme
6745 sayılı Kanunla Kurumlar Vergisi Kanununun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendine yer alan okul işletmeciliğinden sağlanan kazançlara yönelik istisna hükmünde yapılan düzenleme ile aynen GVK’nda yer alan istisnada olduğu gibi istisnanın kapsamına kreş ve gündüz bakımevlerinden elde edilen kazançlar da dahil edilmiştir.
Kanunun 81 inci maddesinde yapılan düzenleme uyarınca özel kreş ve gündüz bakımevlerine tanınan istisna, 1/1/2017 tarihinden itibaren faaliyete başlayan özel kreş ve gündüz bakımevlerinin işletilmesinden elde edilen kazançlara uygulanacaktır.
3.2. Bazı İşlemlerden Vergi Kesintisi Kapsamına Alınmıştır:
6745 sayılı Kanunla KVK’nun 15 ve 30 uncu maddelerinde yapılan düzenleme ile VUK’nun 11 inci maddesinde yapılan düzenlemeye paralel olarak VUK’nun 11 inci maddesinde tevkifata tabi tutulabilmesi konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilen işlemler, KVK’nda da tevkifata tabi tutulacak işlemler arasında sayılmıştır.
3.3. İndirimli kurumlar vergisi uygulamasında devreden yatırıma katkı tutarının değerlemeye tabi tutularak kullanılmasına imkan sağlanmış ve Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin kapsamı genişletilmiştir:
6745 sayılı Kanunla KVK’nun indirimli kurumlar vergisi uygulamasına ilişkin 32/A maddesinde bazı değişiklikler ve düzenlemeler yapılmıştır.
a) Faydalanılamayan yatırıma katkı tutarı sonraki yıllarda endekslenerek kullanılabilecektir.
Yapılan düzenleme ile yatırıma katkı tutarının açıklandığı maddenin ikinci fıkrasına yapılan ilave ile Yatırımın tamamlanması şartıyla, indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan kısmı hariç olmak üzere kalan yatırıma katkı tutarının, yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre bu yıllar için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılarak dikkate alınmasına imkan sağlanmıştır.
Buna göre endeksleme yapılabilmesi için;
Yatırımın tamamlanmış olması gerekir. Bir başka ifade ile yatırım döneminde hak kazanılan ancak yararlanılamayan katkı payı tutarı için endeksleme yapılamayacaktır.
Daha önce indirimli kurumlar vergisi uygulanmak suretiyle yararlanılan kısım için de endeksleme yapılmayacaktır.
Endeksleme, yatırımın tamamlandığı hesap dönemini izleyen yıllarda uygulanacaktır.
Dolayısıyla yatırım yıl içinde tamamlanmış olsa bile kalan dönem için geçici vergi ve kurumlar vergisi beyannamelerinde faydalanılacak tutar için endeksleme yapılmayacaktır.
Endekslemeye ilişkin değişiklik Kanunun yayım tarihinde yani 7 Eylül 2016 tarihinde yürürlüğe girdiği için, bu tarihten sonra verilecek geçici vergi beyannameleri dahil verilecek beyannamelerde şartları haiz tutarlar için endeksleme yapılabilmelidir.
Endekslemeye tabi tutulacak tutar, sadece düzenlemenin yürürlük tarihinden sonra yapılacak harcamalar için değil, geçmiş dönemlerde yapılmış olan harcamalar için de geçerli olmalıdır. Yani önceki dönemlerde yapılan harcamalar nedeniyle hak kazanılan ancak faydalanılamayan katkı paylarının da yatırımın tamamlanmış olması şartıyla endekslemeye konu edilebilmesi gerekir.
b) Diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlara uygulanacak yatırıma katkı tutarının tespiti konusunda Bakanlar Kuruluna verilen yetkinin kapsamı genişletilmiştir:
KVK’nun 32/A maddesinin ikinci fıkrasının (c) bendinde yapılan düzenleme ile yatırım döneminde kurumun diğer faaliyetlerinden elde edilen kazançlarına indirimli kurumlar vergisi uygulanabilmesi konusunda Bakanlar Kuruluna verilen yetki; bölgesel, büyük ölçekli, stratejik ve öncelikli yatırımlar ile konusu, sektörü ve niteliği itibarıyla proje bazında desteklenmesine karar verilen yatırımları da kapsayacak şekilde genişletilmiş ve katkı payının oranının %80'e kadar yükseltilmesine ilişkin yetki %100’e kadar artırma şeklinde değiştirilmiştir.
4. Büyük ve Stratejik Yatırımlarda KDV İstisnasının Kapsamı Değiştirilmiştir:
6745 sayılı Kanunla Katma Değer Vergisi Kanununun “büyük ve stratejik yatırımlarda iade”
başlıklı geçici 30 uncu maddesinin başlığında yer alan “ve stratejik” ibaresi ile birinci fıkrasının birinci cümlesinde yer alan “stratejik” ibaresi madde metninden çıkarılarak söz konusu istisnadan yararlanacak yatırımların stratejik yatırımlar kapsamında olması şartından vaz geçilmiştir.
Ayrıca maddeye eklenen fıkra ile madde kapsamında yer alan asgari sabit yatırım tutarını sektörler itibarıyla veya topluca 50 milyon Türk lirasına kadar indirme veya iki katma kadar artırma konusunda Bakanlar Kuruluna yetki verilmiştir.
5. Özel Tüketim Vergisi Kanununda Yapılan Düzenlemeler:
5.1. Şehit eş ve çocuklarından birisine ÖTV’siz araç alma imkanı getirilmiştir:
6745 sayılı Kanunla Özel Tüketim Vergisi Kanununun “diğer istisnalar” başlıklı 7 nci maddesinin birinci fıkrasına eklenen bent ile şehit eş ve çocuklarından birisine ÖTV ödemeden araç alma imkanı getirilmiştir buna göre;
3713 sayılı Terörle Mücadele Kanununun ek 1 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) ve (b) bentlerinde sayılan kişilerden (şehit olan veya çalışamayacak derecede malul olan kamu görevlileri ile er ve erbaşlar veya malul olup da çalışabilir durumda olanlar) hayatını kaybetmiş olanların eş veya çocuklarından birisi, eş ve çocuğu yoksa ana veya babasından birisi, ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı Listede yer alan kayıt ve tescile tabi mallardan;
- 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm3’ü aşanlar hariç), - 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm3,ü aşanlar hariç) ve - 87.11 G.T.İ.P.
Numaralarında yer alan araçlardan birini bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabında ÖTV ödemeyerek satın alabilecektir.
Öte yandan aynı Kanunun 15 inci maddesinin ikinci fıkrasının (a) bendinde yapılan düzenleme ile yukarıda belirtilen şekilde şehit eş veya çocukları tarafından satın alınan araçların da (5 yıldan fazla kullanarak elden çıkarmaları durumunda) istisna uygulanan malların istisnadan yararlananlar dışındakilerce iktisabında, ilk iktisabındaki matrah esas alınarak adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, kayıt ve tescili tarihinde geçerli olan oran üzerinden, bu tarihte özel tüketim vergisi alınacağına ilişkin düzenlemenin kapsamında olmadığı belirtilmiştir. Bir başka ifade ile şehit eş ve çocukları tarafından ÖTV ödenmeden satın alınan araçların 5 yıldan fazla kullanarak elden çıkarmaları durumunda, başlangıçta ödenmeyen ÖTV için herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
5.2. Cep telefonlarında asgari maktu vergi miktarı arttırılmıştır:
6745 sayılı Kanunla ÖTV Kanununun geçici 6 ncı maddesinde yapılan değişiklikle, aynı maddede yer alan cep telefonları için alınacak asgari vergi miktarı 40 TL’den 160 TL’ye
yükseltilmiştir.
Yapılan düzenleme ile daha önce Bakanlar Kuruluna verilen yetki uyarınca Bakanlar Kurulu tarafından 160 TL olarak belirlenen ancak verilen yetki sınırlarının aşıldığı konusunda eleştiriler bulunan söz konusu tutar yasal dayanağa kavuşmuştur. Aynı maddedeki yetki uyarınca Bakanlar Kurulu bu tutarı sıfıra kadar indirebilecek veya üç katına kadar artırabilecektir.
5.3. Model yılı eskimiş ticari araçların ÖTV ödenmeden yenilenmesi imkanı getirilmiştir:
6745 sayılı Kanunla ÖTV Kanununa eklene Geçici 7 nci madde ile ticari amaçla kullanılan bazı araçların ÖTV’den istisna olarak yenilenmesine imkan sağlanmıştır. Buna göre;
Kanuna ekli (II) sayılı Listenin 87.02 ve 87.03 tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtlarla yapılan şehiriçi taksi, dolmuş, servis, minibüs, midibüs ve otobüs taşımacılığı faaliyeti (araç kiralama, özel yolcu transferi ve benzeri hizmet ifası faaliyetleri hariç) ile
8701.20 ve 87.04 tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtlarla yapılan ticari yük taşımacılığı faaliyeti dolayısıyla,
Maddenin yürürlüğe girdiği tarih (07/09/2016) itibarıyla gelir veya kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunan ve
Bu faaliyetini ilgili mevzuatta öngörülen yükümlülükleri yerine getirmek ve yetkilendirilmek suretiyle maliki olduğu taşıtlar vasıtasıyla icra eden gerçek ve tüzel kişiler tarafından,
Söz konusu faaliyetler kapsamında kullanılan taşıtların yenilenmesi amacıyla, aynı tarife pozisyon sıraları kapsamındaki taşıtların (87.03 tarife pozisyon sırası kapsamındaki;
yarış arabaları, arazi taşıtları, ATV olarak adlandırılan üç veya dört tekerlekli taşıtlar, motorlu karavanlar ile motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen binek otomobilleri hariç)
Maddenin yürürlüğe girdiği tarihten 30/6/2019 tarihine kadar (bu tarih dâhil)
İlk iktisabı vergiden müstesnadır.
Bu düzenlemeden, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla maliki olunan, trafik tescil kuruluşlarınca ticari yolcu veya yük taşımacılığında kullanılmak üzere kayıt ve tescil edilmiş her bir taşıt bakımından, aynı cins bir taşıtın ilk iktisabında yararlanılır.
Yenilemeye konu edilen taşıtın, istisnadan yararlanılan tarihten itibaren iki tam yıl içerisinde satılması, devredilmesi veya sair suretle işletme kayıtlarından çıkarılması şarttır. Şu kadar ki, bu şartın ihlali hâlinde, yeni alınan taşıta ilişkin zamanında tahakkuk ettirilmeyen vergiler, alıcıdan vergi ziyaı cezası uygulanarak gecikme faizi ile birlikte tahsil edilir.
Bu madde hükmüne göre iktisap edilen taşıtın, ilk iktisap tarihinden itibaren üç tam yıl geçmeden, veraset yoluyla intikaller hariç, devri hâlinde adına kayıt ve tescil işlemi yapılandan, ticari yolcu veya yük taşımacılığı faaliyetinden çekilmesi (hurdaya çıkarılması hariç) hâlinde ise bu madde hükmünden yararlanandan, taşıtın ilk iktisabındaki matrah esas alınarak, devir veya ticari taşımacılık faaliyetinden çekilme tarihindeki oran üzerinden hesaplanan özel tüketim vergisi alınır.
5.4. Elektrikli araçlar için farklı ÖTV oranı belirlenebilmesi için düzenleme yapılmıştır:
6745 sayılı Kanunla ÖTV Kanununa ekli (II) sayılı Listenin 87.03 sırasında yer alan
“Diğerleri” satırındaki “Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 2000 cm3,ü geçmeyenler”
ve “Motor silindir hacmi 2000 cm3’ü geçenler” alt satırları oranlarıyla birlikte değiştirilerek, elektrikli araçlar için ayrı satırlar açılmış ve dolayısıyla da bunlar için farklı ÖTV oranları belirlenebilmesine imkan sağlanmıştır.
Yapılan düzenleme sonrasında söz konusu araçlarla ilgili tarifenin eski ve yeni hali aşağıdaki gibidir.
G.T.İ.
P. NO
ESKİ HALİ Vergi
Oranı (%)
YENİHALİ Vergi
Oranı (%)
-Diğerleri -Diğerleri
87.03 Motor silindir hacmi 1600
cm3'ü geçmeyenler 45 Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçmeyenler 45
Motor silindir hacmi 1600 cm3'ü geçen fakat 2000 cm3'ü geçmeyenler
90
Motor silindir hacmi 1600 cm3’ü geçen fakat 2000 cm3,ü geçmeyenler
Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 50 KW’ı geçip motor silindir hacmi 1800 cm3,ü geçmeyenler
90
Diğerleri 90
Motor silindir hacmi 2000
cm3'ü geçenler 145
Motor silindir hacmi 2000 cm3,ü geçenler Elektrik motoru da olanlardan elektrik motor gücü 100 KW’ı geçip motor silindir hacmi 2500 cm3,ü geçmeyenler
145
Diğerleri 145
6. Değerli Kağıtlar Kanununda Yapılan Düzenleme ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan noter belgeleri değerli kağıt kapsamına alınmıştır:
6745 sayılı Kanunla Değerli Kâğıtlar Kanununun 1 inci maddesinin birinci fıkrasında yer alan “belgeler” ibaresinden sonra gelmek üzere “ile elektronik imza kullanılmak suretiyle manyetik ortamda ve elektronik veri şeklinde oluşturulan noter belgeleri” ibaresi eklenmek suretiyle, söz konusu belgeler de değerli kağıtlar kapsamına alınmıştır.
7. Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu Uyarınca Uygulanan İstisnaya İlişkin
Düzenleme:
6745 sayılı Kanunla, Türk Uluslararası Gemi Siciline kayıtlı gemilere ilişkin düzenleme yapan ve bunlara sağlanan bazı mali avantajları düzenleyen 4490 sayılı Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda da bazı değişiklikler yapılmıştır.
Anılan Kanunun 2 nci maddesinde yapılan düzenleme ile “gemi” kavramının; “Kabotaj ve/veya kabotaj harici sularda ticari amaçla kullanılan her türlü yük, yolcu ve açık deniz balıkçı gemileri ile özel maksatlı ve özel yapılı gemileri,” ifade ettiği belirtilmiştir. Ayrıca aynı maddeye eklenen fıkra ile “Özel maksatlı ve özel yapılı gemi”: Tipleri ve evsafları Bakanlık tarafından belirlenen, özel bir amaçla işletilen ve bu amaçla donatılan, yüzme özelliği bulunan deniz araçları olarak tanımlanmıştır.
Öte yandan, söz konusu Kanunun “Mali Hükümler” başlıklı 12 nci maddesinde yapılan düzenleme ile de Türk Uluslararası Gemi Siciline kaydedilecek gemilere ve yatlara ilişkin alım, satım, ipotek, tescil, kredi ve navlun mukavelelerinin; damga vergisine, harçlara, banka ve sigorta muameleleri vergisine ve fonlara tâbi tutulmayacaklarına ilişkin hükmün, gemi ve yatların, devir nedeniyle Türk Uluslararası Gemi Sicilinden terkin edilerek bir başka sicile geçişi aşamasında da uygulanacağı ifade edilmiştir.
Diğer taraftan, 4490 sayılı Kanuna eklenen geçici 2 nci madde ile maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla, Kanun kapsamında tescil edilmesi gereken deniz araçları arasında bulunmamasına rağmen Türk Uluslararası Gemi Siciline tescil edilmiş olan (sicilden terkin edilmiş olanlar dâhil) gemi, yat, özel maksatlı ve özel yapılı gemi ile bunlar dışında bulunan her türlü deniz araçlarının malikleri adına, bu deniz araçları dolayısıyla Kanunun 12 nci maddesi kapsamında yararlandıkları vergi, harç veya fon istisnası ile indirim, muafiyet ve diğer mali hükümlerle ilgili olarak tarhiyat yapılmayacağı, daha önce yapılmış olan tarhiyatlardan varsa açılmış davalardan feragat edilmesi kaydıyla vazgeçileceği, tahakkuk eden tutarların terkin edileceği, tahsil edilen tutarların ise red ve iade edilmeyeceği hüküm altına alınmıştır.
8. Yatırımların Teşvik Edilmesi Amacıyla Bakanlar Kuruluna Verilen Yetkiler:
6745 sayılı Kanunla, kalkınma planları ve yıllık programlarda öngörülen hedefler doğrultusunda ülkemizin mevcut veya gelecekte ortaya çıkabilecek ihtiyaçlarını karşılama, arz güvenliğini sağlama, dışa bağımlılığını azaltma, teknolojik dönüşümü sağlama, yenilikçi, Ar- Ge yoğun ve katma değeri yüksek olma niteliklerine ayrı ayrı ya da birlikte sahip olan ve proje bazında Ekonomi Bakanlığı tarafından desteklenmesine karar verilen yatırımlar için uygulanacak ya da uygulanmakta olan teşvik tedbirleri konusunda düzenleme yapma ve oran belirleme konusunda yetki verilmiştir. Buna göre Bakanlar Kurulu, yukarıda belirtilen amaçlar doğrultusunda;
a) Kurumlar Vergisi Kanununun 32/A maddesine göre kurumlar vergisi oranını %100’e kadar indirimli uygulatmaya ve yatırıma katkı oranını %200’ü geçmemek üzere belirlemeye veya yatırımın işletmeye geçmesinden itibaren 10 hesap dönemine kadar, yatırımdan elde
edilen kazançla sınırlı olmak üzere kurumlar vergisi istisnası tanımaya,
b) Gelir Vergisi Kanununun geçici 80 inci maddesinde yer alan gelir vergisi stopajı teşvikinden yararlandırmaya,
c) Gümrük vergisi muafiyeti tanımaya,
ç) Yatırımın Hazine taşınmazı üzerinde yapılması hâlinde, belirlenecek yatırımcı lehine doğrudan, hasılat payı alınmaksızın, 49 yıl süreyle bedelsiz irtifak hakkı tesisi veya kullanma izni verilmesine ve yatırımın tamamlanması ve öngörülen istihdamın 5 yıl sağlanması şartıyla Hazine taşınmazının talep edilmesi hâlinde bedelsiz devredilmesine,
d) 5510 sayılı Kanunun ek 2 nci maddesinde yer alan prime esas kazanç alt sınırına bağlı kalınmaksızın 10 yıla kadar sigorta primi işveren hissesinin karşılanmasına,
e) İşletme döneminde yatırıma ilişkin enerji tüketim harcamalarının %50’sine kadarının en fazla 10 yıla kadar karşılanmasına,
f) Sabit yatırım tutarının finansmanında kullanılan yatırım kredisi için 10 yıla kadar faiz veya kâr payı desteği ya da hibe desteği sağlanmasına,
g) Yatırım için özel önem taşıyan belirlenen sayıda her bir nitelikli personel için 5 yılı geçmemek üzere, asgari ücretin aylık brüt tutarının 20 katına kadar ücret desteği verilmesine,
ğ) Yatırım tutarının %49’unu geçmemek üzere ve edinilen payların 10 yıl içerisinde halka arz veya yatırımcıya satış şartıyla yatırıma ortak olunmasına,
karar vermeye ve yukarıdaki desteklerden bir veya birden fazlasını uygulatmaya yetkilidir.
Bakanlar Kurulu tarafından yapılacak düzenlemelerle ilgili diğer unsurlar ise şu şekildedir.
Yukarıda belirtilen destekler Ekonomi Bakanlığı bütçesinden karşılanır.
Proje bazlı yatırım konusu ürüne, süresi ve miktarı Bakanlar Kurulunca belirlenecek alım garantisi verilebilir.
Proje bazlı yatırımlara diğer kanunlarla getirilen izin, tahsis, ruhsat, lisans ve tesciller ile diğer kısıtlayıcı hükümler için Bakanlar Kurulu kararı ile istisna getirilebilir veya yatırımları hızlandırmak ve kolaylaştırmak amacıyla yasal ve idari süreçlerde düzenleme yapılabilir.
Projenin gerekli kıldığı hâllerde Bakanlar Kurulu kararı ile her türlü altyapı yatırımının yapılması kararlaştırılabilir.
Uygulamaya ilişkin usul ve esasları belirlemeye Bakanlar Kurulu yetkilidir.
Yatırımların belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde gerçekleştirilmemesi hâlinde, indirimli kurumlar vergisi veya istisna uygulaması ile gelir vergisi stopajı teşviki nedeniyle zamanında tahakkuk ettirilmemiş vergiler vergi ziyaı cezası uygulanmaksızın gecikme faiziyle birlikte,
diğer destekler ise 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde geri alınır.
Yatırımın devri hâlinde, devralan kurum, aynı koşulları yerine getirmek kaydıyla belirtilen istisna, muafiyet ve desteklerden yararlanır
