KDV BEYAN DÖNEM‹ VE KDV

(1)

Ocak-fiubat-Mart Y›l: 2006 Say›: 74

mali ÇÖZÜM

91

‹SMMMO Yay›n Organ›

H H ‹ZMET ‹HRACATI ‹ST‹SNASININ ‹ZMET ‹HRACATI ‹ST‹SNASININ KDV BEYAN DÖNEM‹ VE KDV

KDV BEYAN DÖNEM‹ VE KDV

‹ADES‹N‹N fiARTLARI TARTIfiMALIDIR

Talha APAK Yeminli Mali Müflavir

I. G‹R‹fi I. G‹R‹fi

K

atma De¤er Vergisi Kanununun 11. maddesinin birinci f›kras›n›n (a) bendinde, yurt d›fl›ndaki müflteriler için yap›lan hizmetlerin vergiden müstesna oldu¤u hükme ba¤lanm›flt›r. Ayr›ca, 26 Seri No.lu KDV Genel Tebli¤inde yurtd›fl›na verilen hizmetlere iliflkin fatura tutarlar›n›n döviz olarak Türkiye’ye getirilmesi hizmet ihracat› istisnas›n›n flartlar›ndan birisi olarak be- lirlenmifltir.

Hizmet bedelinin döviz olarak getirilmesi; istisna kapsam›nda ifllem yap›lma- s›n›n bir flart› olarak öngörülmüfl olmas› nedeniyle, hizmetin ifa edildi¤i dö- nem ile hizmet bedelinin tahsil edildi¤i dönemlerin farkl› olmas› durumlar›n- da, bu ifllemin hangi dönemde ve nas›l beyan edilece¤i konusunda farkl› gö- rüfl ve uygulamalar mevcuttur.

II. KONUYA ‹L‹fiK‹N YASAL DÜZENLEMELER VE H‹ZMET II. KONUYA ‹L‹fiK‹N YASAL DÜZENLEMELER VE H‹ZMET

‹HRACATI fiARTLARI

KDV Kanunu’nun 11/1. maddesiyle, yurt d›fl›ndaki müflteriler için yap›lan hizmetler KDV’den müstesna tutulmufltur. “Yurtd›fl› müflteri” ve “yurtd›fl›ndaki müflteriler için yap›lan hizmetler” ifadelerinden ne anlafl›lmas› gerekti¤i ise Kanunun 12. maddesinin ikinci f›kras›nda afla¤›daki flekilde hükme ba¤lan- m›flt›r.

‹stisna uygulamas›nda “yurt d›fl›ndaki müflteri” kavram› önem tafl›maktad›r.

Kanun’un 12. maddesinde yurt d›fl›ndaki müflteri tabirinin; ikametgah›, iflye- ri, kanuni ve ifl merkezi yurt d›fl›nda olan al›c›lar ile yurt içinde bulunan bir fir-

5

(2)

man›n yurt d›fl›nda kendi ad›na müs- takilen faaliyet gösteren flubelerini ifade etti¤i hükme ba¤lanm›flt›r. Ayn›

maddede, bir hizmetin yurtd›fl›ndaki müflteriler için yap›lan bir hizmet say›- labilmesi için, afla¤›daki flartlar›n yerine getirilmesi gerekti¤i belirtilmektedir.

a) Hizmet yurt d›fl›ndaki bir müflteri için yap›lm›fl olmal›d›r.

b) Hizmetten yurt d›fl›nda faydalan›l- mal›d›r.

Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan yay›mlanan (18) numaral› KDV Genel Tebli¤i ile istisna kapsam›ndaki hizmet bedellerine iliflkin döviz al›m belgeleri- nin beyannameye eklenmesi zorunlulu¤u getirilmifl, (19) numaral› Tebli¤

ile de söz konusu belgenin beyanna- me verme süresi içinde temininde yaflanan güçlük ve gecikme göz önüne al›narak bu zorunluluk kald›r›lm›flt›r.

Maliye Bakanl›¤› taraf›ndan daha sonra yay›mlanan (26) Numaral› KDV Genel Tebli¤i ile afla¤›daki dört flart›n gerçekleflmifl olmas› zorunlulu¤u ge- tirilmifltir.

1) Hizmet Türkiye’de yurt d›fl›ndaki bir müflteri için yap›lm›fl olmal›d›r.

2) Fatura veya benzeri nitelikteki belge yurt d›fl›ndaki müflteri ad›na dü- zenlenmelidir.

3) Hizmet bedeli, döviz olarak Türki- ye’ye getirilmelidir.

4) Hizmetten yurt d›fl›nda yararlan›l- mal›d›r.

Yap›lan bu son düzenleme ile önceki düzenlemelerden farkl› olarak, ifllem bedeli dövizlerin yurda getirilmifl olmas› istisna uygulamas›n›n flartlar›n- dan birisi oldu¤u ortaya konulmufl- tur.

III - KONUNUN DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹

VE B‹R SORUN VE B‹R SORUN

Hizmet ihracat› karfl›l›¤› gelen dövi- zin, tevsik edici belge olarak KDV be- yannamelerine eklenip eklenmeyece-

¤i, hizmet bedeli dövizlerin çeflitli ne- denlerle getirilememesi veya geç getirilmesi durumlar›nda istisna kapsa- m›nda ifllem yap›l›p yap›lamayaca¤›

hususlar› da tart›fl›lan konular aras›n- dad›r.

26 Seri No.lu KDV Genel Tebli¤i’nin (K) bölümünde, yurt d›fl›ndaki müflte- rilere yap›lan hizmetlerde KDV istisnas› uygulanabilmesi için, di¤er flartlar›n yan› s›ra döviz al›m belgesinin ilgili dönem beyannamesiyle ibraz edilmesi gerekti¤i belirtilmektedir. Hiz- met ihrac› istisnas›nda döviz al›m belgesi; istisnadan do¤an KDV iadesinin yerine getirilmesi için de¤il, istisna uygulanabilmesi için aran›lmaktad›r. Ya- ni döviz al›m belgesi temin edilemez- se istisna uygulanamayacakt›r. Öte yandan döviz al›m belgesinin, ilgili döneme ait beyannamenin verilece¤i tarihe kadar de¤il, hizmetin yap›ld›¤›

92

mali ÇÖZÜM

(3)

dönem içinde temin edilmesi gerek- mektedir.

Bu durumda; hizmet ihracat› istisna- s›, yabanc› müflteri ad›na faturan›n düzenlendi¤i ve bedelin Türkiye’ye getirildi¤i vergilendirme döneminde uygulanacakt›r. Fatura, ihracat bedeli dövizin yurda getirildi¤i dönemden önceki tarihlerde düzenlense dahi, hizmet ihracat› istisnas›, dövizin yurda getirildi¤i dönem beyannamesinde beyan edilecektir. Vergi idaresinin bu uygulamas›ndan; hizmet ihraca- t›nda döviz al›m belgesinin, haks›z KDV iadesi al›nmas›n› önlemek ama- c›yla aran›ld›¤› anlafl›lmaktad›r.

Hizmet bedelinin döviz olarak getirilmesi; istisna kapsam›nda ifllem yap›l- mas›n›n bir flart› olarak öngörülmüfl olmas› nedeniyle, hizmetin ifa edildi-

¤i dönem ile hizmet bedelinin tahsil edildi¤i dönemlerin farkl› olmas› durumlar›nda, bu ifllemin hangi dönem- de ve nas›l beyan edilece¤i konusunda farkl› görüfl ve uygulamalar mevcuttur.

Bir Örnek ve Bir Sorun:

(X) A.fi. Hollanda’da mukim (Y) fir- mas›n›n Türkiye’den ithal edece¤i mallar için hizmeti vermifltir. (X) A.fi.

50.000 Euro tutar›ndaki hizmet fatu- ras›n› 2005/Aral›k döneminde düzen- lenmifl ve muhatab›na gönderilmifltir.

Hizmet ihracat› için gerekli di¤er flartlar›n mevcut oldu¤u varsay›m› ile hizmet bedeli döviz 2005/fiubat döne- minde gelmifl, ilgili bankaya da 2005/Mart döneminde sat›larak DAB al›nm›flt›r. Bu durumda, hizmet fatu- ras› hangi dönemde beyan edilecektir? sorusunun cevab› uygulamada pek de net ve anlafl›l›r de¤ildir.

Bize göre; ihracat istisnas› 2005/Ara- l›k dönemi KDV beyannamesinde beyan ederek iade hakk› do¤urmal›, Dö- viz Al›m Belgesinin ibraz edildi¤i 2005/Mart döneminde de iadesi al›- nabilmelidir.

IV – SONUÇ IV – SONUÇ

Baz› uygulamalarda; dövizin getiril- mesinin istisna uygulamas›n›n bir flar- t› olmas› nedeniyle istisna iflleminin dövizin getirildi¤i dönem beyannamesi ile beyan edilmesi gerekti¤i sa- vunulmakta ve uygulaman›n da bu yönde yap›lmas›n› talep etmektedir- ler.

Bize göre yukar›daki uygulama hak- s›z ve yersizdir. Mevcut 26 Seri No.lu KDV Genel Tebli¤ine göre yap›lan (tart›flmal›) uygulaman›n mükellefleri zor durumda b›rakmamas› için; hiz- met ihracat›nda istisna, hizmet fa- turas›n›n düzenlendi¤i tarihte uy- gulanmal› ve bu tarihin ait oldu¤u ay KDV beyannamesi ile beyan edilmeli, dövizin getirilmesi istis- na uygulamas›n›n bir flart› olarak

mali ÇÖZÜM

93

(4)

de¤il ancak, iade s›ras›nda dövi- zin getirildi¤ine iliflkin belgelerin ibraz› istenerek ifllem yap›lmal›d›r.

Öte yandan; kambiyo mevzuat›, yurt d›fl›nda yap›lan hizmetlere ait bedel- lerin Türkiye’ye getirilmesini flart kofl- mad›¤› halde, Maliye Bakanl›¤›, yurt d›fl›ndaki müflterilere yap›lan hizmet bedellerine ait dövizlerin yurda getiri- lip bozdurulmamas› halinde KDV istisnas› uygulamamaktad›r. Kambiyo mevzuat›n›n aramad›¤›, KDV Kanu- nu’nda da öngörülmedi¤i halde, Ma- liye Bakanl›¤›’nca bu flart›n getirilme- sinin amac› anlafl›lamamaktad›r. Kal- d› ki; kambiyo mevzuat›na iliflkin dü- zenlemelerin ana kayna¤› 1567 say›l›

Türk Paras›n›n K›ymetini Koruma Hakk›nda Kanun ve bu Kanun’un ver- di¤i yetki uyar›nca yay›mlanan 32 sa- y›l› Karar ile buna dayan›larak ç›kar›- lan tebli¤ler olup, hizmetlerin karfl›l›¤›

olan dövizleri ile d›flar›da yerleflik kifli- lerin nam ve hesab›na yapt›klar› gider karfl›l›¤› dövizlerin serbestçe tasarruf edebilece¤i hüküm alt›na al›nm›flt›r.

Maliye Bakanl›¤›’n›n yetkisini kullana- rak konu ile ilgili yeni bir düzenleme (tebli¤) yapmal›, farkl› ve haks›z uygulamalar› önlemek için imkan yarat- mal›d›r.

Ayr›ca, ihracat ifllemlerinde ihracat bedellerinin yurda getirilmesi ile boz- durulmas› (DAB’a ba¤lanmas›) ayr›

bir tart›flma konusudur. ‹hracat bedellerinin belli esaslar dahilinde yurda getirilmesi do¤ru ve yerinde bir karar- d›r. Ancak, gelen ihracat bedellerinin bozdurulma (bir bankaya sat›larak DAB ’a ba¤lanmas›) flart› günün piya- sa koflullar›na da uymamakta ve yeni- den bir düzenleme yap›lmas›na gerek duyulmaktad›r.

Globalleflen ekonomi, uluslararas› re- kabet, iç ve d›fl pazarlarda yaflanan ekonomik s›k›nt›lar v.b. geliflmeler karfl›s›nda,d›fl ticaret mevzuat› ve ver- gi düzenlemeleri iliflkisinin çok iyi kurularak, düzenlemelerin de buna göre yap›lmas›nda fayda bulunmak- tad›r.

94