tmmob
makina mühendisleri odası
I I I . ULAŞIM VE TRAFİK
KONGRESİ - SERGİSİ
BİLDİRİLER KİTABI
Kasım 2001 / Ankara
Yayın No E/2001/280
tmmob
makina mühendisleri odası
Sümer Sok. 36/1-A
06440 Demirtepe / ANKARA
Tel: (0312) 231 31 59 Faks: (0312) 231 31 65 e-posta: mmo@mmo.org.tr
http://www.mmo.org.tr
Yayın No: E/2001/280 ISBN: 975-395-493-X
Bu yapıtın yayın hakkı Makina Mühendisleri Odası'na aittir. Kitabın hiçbir bölümü değiştirilemez. MMO'nm izni olmadan kitabın hiçbir bölümü elektronik, mekanik vb. yollarla
kopya edilip kullanılamaz. Kaynak gösterilmek kaydı ile alıntı yapılabilir.
i
Kasım 2001 / Ankara
Baskı: Özkan Matbaacılık Ltd. Şti ı (0312) 229 59 74
SUNUŞ
Ülkemizde kentler arası ve kentiçi ulaşımda yaşanan sorunlar giderek büyümüş, plansız, hızlı ve çarpık kentleşme, alt yapı yetersizlikleri, yanlış ulaşım politika tercihleri, taşımacılığın yoğunluklu olarak karayollarına yönlendirilmesi nedenleriyle trafik kazaları, ekonomik kayıplar artmış, yaşamı ve ekonomik gelişmeyi tehdit eder hale gelmiştir.
Odamız, böylesine ciddi boyutlara ulaşan sorunların, rutin söylemlerin ötesinde yeni ve radikal çözümlere kavuşturulması amacıyla geleneksel hale dönüştürmeye çalıştığı kongre ve serginin üçüncüsünü gerçekleştirmiştir.
Kongrede, öncelikli olarak uygulanan ulaşım politikaları değerlendirilmiş, sorunların temel kaynağı olarak görülen eğitim eksikliği, plansızlık, araçların mevcut teknik donanımı ve geliştirilmesi ile raylı sistemler, denizyolu ve havayolu ulaşımı konularında bildiriler sunulmuştur. Ayrıca "Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu ve Kombine Taşımacılık" başlıklı bir panel gerçekleştirilmiş, hazırlanan sonuç bildirgesi ile de toplum ve ülkemiz çıkarları açısından doğru politika tercihlerinin neler olması gerektiği kamuoyunun bilgisine sunulmuştur.
Bütün bu çalışmaların, tüm ilgililerin yararlanabilecekleri kalıcı bir yapıta dönüştürülebilmesi amacıyla hazırlanmıç olan bu bildiriler kitabında, Kongremizde sunulan bildiriler ve Kongre kapsamında gerçekleştirilen panellerde yapılan konuşmalar yer almaktadır.
Odamız adına Ankara ve İstanbul Şubemiz sekreteryalığında gerçekleştirilen III. Ulaşım ve Trafik Kongresi- Sergisi'nin gerçekleşmesini sağlayan Düzenleme Kurulu'na, Yürütme Kurulu'na, Danışmanlar Kurulu'na, Kongreyi Destekleyen Kurum ve Kuruluşlara, sekreterya görevini yürüten Şubelerimizin Yönetim Kurulu üyelerine, Kongre Sekreterlerine ve Şube çalışanlarına, bildiri sunan ve panelist olarak katılan meslektaşlarımıza, uzmanlara, katılımcılara ve tüm emeği geçenlere teşekkür ederiz.
Kongrenin ve kitabın sanayileşen, bağımsız ve demokratik bir Türkiye için katkı sağlaması dileğiyle...
TMMOB Makina Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu
Kasım 2001
KONGRE DÜZENLEME KURULU Ali Ekber ÇAKAR
Alparslan PARLAK Özcan BAYRAKÇI Recep AKKOYUNLU Refik AKIN
Kamuran BASKIN Halil DALAK Metin ÖZGÜÇ
Sadulah SARIDOĞAN Harun DEMİRTAŞ Faik YÜZÜGÜLLÜ Mustafa VURAL Cengiz GÜLEBAY
Refik AKIN Kamuran BASKIN Metin ÖZGÜÇ
Sadullah SARIDOĞAN
Ali ERDOĞAN
MMO Genel Merkez MMO Genel Merkez MMO Genel Merkez MMO Ankara Şube MMO Ankara Şube MMO Ankara Şube MMO Ankara Şube MMO Ankara Şube MMO Ankara Şube MMO Ankara Şube MMO Ankara Şube MMO Ankara Şube MMO Antalya Şube
Ömer ATALAY Faruk İNCEOĞLU Zeki ADER Fatih ÖZTOSUN Fikret PALABIYIK Münir AYDIN Atilay YEŞİL Niyazi OĞUZ Fettah KARAAĞAÇ Ali AKIN
Ali AYDEMİR Necdet KURNAZ
Seyhan DAL KONGRE YÜRÜTME KURULU
KONGRE
Halil DALAK Harun DEMİRTAŞ Faik YÜZÜGÜLLÜ Mustafa VURAL Fikret PALABIYIK SEKRETERİ
Erkan CİVELEK
MMO Bursa Şube MMO Denizli Şube MMO Eskişehir Şube MMO Gaziantep Şube MMO İstanbul Şube MMO İstanbul Şube MMO İzmir Şube MMO İzmir Şube MMO Kayseri Şube MMO Kocaeli Şube MMO Konya Şube MMO Samsun Şube MMO Zonguldak Şube
KONGRE DANIŞMANLAR KURULU Bekir AKKAŞ
Engin ALGÜL Unsal ALTUNBAŞ Mehmet AVCIOĞLU İbrahim BELENLİOĞLU Demir BÜKEY
Ekrem BULGUN M. Zeki ÇELEBİ Gülümser ÇETİNER
Prof. Dr. Mustafa DEMİRSOY Ahmet ER
Dr. Murat ERGÜN Süleyman EVCİLMEN Haluk GERÇEK İlhan GÜLGEÇ Dr. Ali HELVACI S.ErsuHIZIR Dr. A. Faik İYİNAM
Yrd. Doç. Dr. Şükriye İYİ! AM Doç. Dr. Hülagü KAPLAN Murat KARAYALÇIN Prof. Dr. Sefa KURALAY Dr. Nihat KURTİÇ Ali Oğuz MEYDAN Mete ÖRER
Süreyya Yücel ÖZDEN Ethem ÖZBAKIR Ayşe Fazile ÖZKURT Ahmet TAN
Prof.Dr. Ercan TEZER Tınaz TİTİZ
Resmiye Barlas TÖRÜN Prof. Dr. Mehmet ULUÇAYLI Prof. Dr. İbrahim UZMAY Selçuk YILDIRIM
Prof. Dr. Mehmet YÜKSEL
PROGRAM
18 MAYIS 2001 09:30-10:30 Kayıt
10:30-11:15 Açılış Konuşmaları I.OTURUM
Oturum Başkanı: Ali Ekber Çakar (MMO Genel Sekreteri)
11:15-11:25 Türkiye'deki Trafik Kazalarının Son 10 Yıllık Değerlendirmesi ve İyileştirme Önerileri Dr. Süleyman Işıldar, Emniyet Genel Müdürlüğü Trafik Araştırma Merkezi Müdürü 11:25-l 1:35 1 .Antalya Kent İçi Ulaşım ve Trafik Sempozyumu
Mustafa Karaman, MMO Antalya Şube Başkanı 11:35-l 1:45 Ankara Kent İçi Ulaşımında Alt/Üst Geçitler Paneli
Faik Yüzügüllü, Kongre Düzenleme Kurulu Üyesi
11:45-12:15 Ulaştırma - Toplumsal Kalkınma İlişkisi ve Türkiye'nin Ulaştırma Politikaları Doç. Dr. Fazıl Çelik
12:15-13:30 Öğle Yemeği II.OTURUM
Oturum Başkam: Refik Akın (MMO Ankara Şube Sekreteri)
13:30-14:00 2000'li Yılların Başında Türk Deniz Taşımacılığının Yeri ve Önemi Dr. Serap İncaz Güner, Günay Bilican, Ş. Ayfer İncaz
14:00-14:30 Türkiye'de Konteyner Taşımacılığı Dr. Süheyla Üçışık, Dr. Muhsin Kadıoğlu
14:30-15:00 Havayolu Ulaşımında Dikey Ayırma Kriterleri ve Yeni Uygulamalar Yrd. Doç. Dr. Öznur Usanmaz, Raif Aktaş
15:00-15:30 Uçakların Havaalanlarına Yaklaşmada Kullandıkları Standart Uçuş Prosedürleri ve Yaklaşma Yörüngeleri Tasarım Kriterleri
Yrd. Doç. Dr. Öznur Usanmaz 15:30-15:45 Ara
III.OTURUM
Oturum Başkanı: Üzeyir Uludağ (MMO İstanbul Şube Başkam)
15:45-16:15 21. Yüzyılda Yük Taşımacılığında Tüm Ulaşım Sistemleri İçin En Uygun Çözüm:
Kombine Taşımacılık
Yrd. Doç. Dr. Nesrin (Cilasın) Baykan, Ömer Çelik, Taner Bulut
16:15-16:45 İstanbul - Ankara Arası Demiryolu Araçları Seyir Simülasyonu: Yatar Gövdeli ve Konvansiyonel Hızlı Trenlerin Performans Değerlendirmesi
Prof. Dr. İsmail Çallı, Yrd. Doç. Dr. Baha Güney, Yrd. Doç. Dr. Kemal. Çakır, Dr.
Mehmet Çoban, Arş.Gör.Uğur Tanyeli
16:45-17:15 Raylı Toplu Taşım Sistemleri ve Raylı Toplu Taşıma Sistemlerinde Güvenliği Tehdit Eden Tehlikeler
Doç. Dr. Nizami Aktürk, Remzi Toprak
19 MAYIS 2001 IV.OTURUM
Oturum Başkanı: Mustafa Karaman (MMO Antalya Şube Başkanı) 09:30-10:00 Kent İçi Ulaşımda Yaya Yolları
Yrd. Doç. Dr. Şükriye İyinam, Dr. A. Faik İyinam, Dr. Murat Ergün
i 10:00-10:30 Kent İçi Yaya Ulaşımında 'Erişebilirlik ve Engellilik'
Arş. Gör. Erkan Polat 10:30-10:45 Ara
V.OTURUM
Oturum Başkanı: Recep Akkoyunlu (MMO Ankara Şube Başkanı) 10:45-11:15 Ulaşım Kaynaklı İklim Değişimi ve Maliyeti
Doç. Dr. Zübeyde Öztürk
11:15-11:45 Kent İçi Trafik Yoğun Bölgelerde Çevreyi ve Sağlığı Etkileyen Taşıt Emisyonu ve
Çözümü , Yrd. Doç. Dr. Kemal Erşan f 11:45-12:15 Kent İçi Ulaşımda Uygulamalar ve Değerlendirmeler ',
Yrd. Doç. Dr. Şule Kuşdoğan 12:15-13:30 Öğle Yemeği
VI.OTURUM
Oturum Başkanı: Metin Özgüç (MMOAnkara Şube Ulaşım Trafik Komisyonu Başkanı) 13:30-14:00 Sinyal Devre Tasarımının Kavşak Kapasitesine Etkisi
Arş. Gör. Y. Şazi Murat
14:00-14:30 Taşıtların Serbest Ulaşım Hızını Azaltıcı Faktörlerin Kent İçi Ulaşım Performansı Üzerine Etkileri
Y. Müh. Ahmet Akbaş i 14:30-15:00 Şehirlerarası Yollarda Yapılan Sollama Manevrasının Teorik İncelemesi ve Hatalı •"
Sollama Sonucu Oluşmuş Trafik Kazalarının Analizi Prof. Dr. N. Sefa Kuralay, Dr. Atilay Yeşil
15:00-15:15 Ara 15:15-17:15 PANEL
Oturum Başkanı: Zeki Ader (MMO Eskişehir Şube Başkan Vekili) Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu ve Kombine Taşımacılık
S. Yücel Özden Ulaştırma Bakanlığı Eski Müsteşarı j Mete Örer İnşaat Yüksek Müh. / Aydın Elkama Denizcilik Müsteşarlığı Emekli Daire Başkanı ' Ali Ekber Çakar MMO Genel Sekreteri
17:15-17:30 Kapanış
İÇİNDEKİLER
AÇILIŞ KONUŞMALARI 1 I.OTURUM (18 MAYIS 2001)
Türkiye'deki Trafik Kazalarının Son On Yıllık Değerlendirmesi ve İyileştirme Önerileri
Dr. Süleyman IŞILDAR 11 1 .Antalya Kent İçi Ulaşım ve Trafik Sempozyumu
Mustafa KARAMAN 30 Ankara Kent İçi Ulaşımında Alt/Üst Geçitler Paneli
Faik YÜZÜGÜLLÜ 35 Ulaştırma-Toplumsal Kalkınma İlişkisi ve Türkiye'nin Ulaştırma Politikaları
Doç. Dr. Fazıl ÇELİK 37 Sorular ve Tartışmalar 44 II.OTURUM (18 MAYIS 2001)
2000'li Yılların Başında Türk Deniz Taşımacılığının Yeri ve Önemi
Dr. Serap İNCAZ, Günay BİLİC AN, Ş.Ayfer İNCAZ 49 Türkiye'de Konteyner Taşımacılğı
Dr. Süheyla ÜÇIŞIK, Dr. Muhsin KADIOĞLU 57 Havayolu Ulaşımında Dikey Ayırma Kriterleri ve Yeni Uygulamalar
Yrd. Doç. Dr. Öznur USANMAZ, RaifAKTAŞ 63 Uçakların Havaalanlarına Yaklaşmada Kullandıkları Standart Uçuş
Prosedürleri ve Yaklaşma Yörüngeleri Tasarım Kriterleri
Yrd. Doç. Dr. Öznur USANMAZ 69
Sorular ve Tartışmalar 76 III.OTURUM (18 MAYIS 2001)
21.Yüzyılda Yük Taşımacılığında Tüm Ulaşım Sistemleri İçin En Uygun Çözüm: Kombine Taşımacılık
Yrd. Doç. Dr. Nesrin (Cilasın) BAYKAN, Ömer ÇELİK, Taner BULUT 81 İstanbul-Ankara Arası Demiryolu Araçları Seyir Simülasyonu: Yatar Gövdeli
Konvansiyonel Hızlı Trenlerin Performans Değerlendirmesi
Prof. Dr. İsmail ÇALLI, Yrd. Doç. Dr. Baha GÜNEY, Yrd. Doç. Dr. Kemal ÇAKIR,
Dr. Mehmet ÇOBAN, Arş. Gör. Uğur TANYELİ 91
Raylı Toplu Taşım Sistemleri ve Raylı Toplu Taşıma Sistemlerinde j?
Güvenliği Tehdit Eden Tehlikeler
Doç. Dr. Nizami AKTÜRK, Remzi TOPRAK 99 Sorular ve Tartışmalar 109 IV. OTURUM (19 MAYIS 2001)
Kent İçi Ulaşımında Yaya Yolları
Yrd. Doç. Dr. Şükriye İYİNAM, Dr. A. Faik İYİNAM, Dr. Murat ERGÜN 115 j Kent İçi Yaya Ulaşımında 'Erişebilirlik ve Engellilik' /.
Arş. Gör. Erkan POLAT 123
V. OTURUM (19 MAYIS 2001)
Ulaşım Kaynaklı İklim Değişimi ve Maliyeti
Doç. Dr. Zübeyde ÖZTÜRK 131 Kent İçi Trafik Yoğun Bölgelerde Çevreyi ve Sağlığı Etkileyen Taşıt
Emisyonu ve Çözümü
Yrd. Doç. Dr. Kemal ERŞAN 138 / Kent İçi Ulaşımda Uygulamalar ve Değerlendirmeler ', Yrd. Doç. Dr. Şule KUŞDOĞAN 146
Sorular ve Tartışmalar 149
VI. OTURUM (19 MAYIS 2001)
Sinyal Devre Tasarımının Kavşak Kapasitesine Etkisi
Arş. Gör. Y. Şazi MURAT 153 . Taşıtların Serbest Ulaşım Hızını Azaltıcı Faktörlerin Kent İçi Ulaşım /.
Performansı Üzerine Etkileri ' Y. Müh. Ahmet AKBAŞ 161
Şehirlerarası Yollarda Yapılan Sollama Manevrasının Teorik İncelemesi ve Hatalı Sollama Sonucu Oluşmuş Trafik Kazalarının Analizi
Prof. Dr. N. Sefa KURALAY, Dr. Atilay YEŞİL 166 Sorular ve Tartışmalar 178
SUNUMU YAPILMAYAN BİLDİRİLER \ Trafik Güvenliğinde Veri Tabanı Yönetimi
Dr. Süleyman IŞILDAR, Korkut ÖZKAN 183 Motorlu Taşıtların Sürüş Güvenliği İçin Bir Elektronik Yaklaşım
Prof. Dr. Veli ÇELİK, Yrd. Doç. Dr. Şerafettin EREL,
Yrd. Doç. Dr. Ali Payidar AKGÜNGÖR 189
Taşıtlarda Aşırı Yükleme ve Hız Bağlamında Uygulamaya Yönelik Sorunlar ve Çözüm Önerileri
Murat KARACASU, Şafak BİLGİÇ 193 Osmanlı İmparatorluğu' ndan Günümüze Raylı Taşıtlardaki Gelişmeler
ve Ülkemiz Demiryolları ile Avrupa Demiryollarının Karşılaştırılması
Murat ÖZSOY , Sedat İRİÇ 197 Türkiye ve Farklı Dünya Ülkelerindeki Trafik Kazalarının
Değerlendirilmesi ve Türkiye'ye Özgü Kaza Nedenleri
Yrd. Doç. Dr. Şükriye İYİNAM, Dr: A. Faik İYİNAM, Dr. Murat ERGUN 202 Ankara Metrosunda Kazalara Karşı Emniyet Politikası Ve Emniyet
Sorumluluklarının İncelenmesi
Doç. Dr. Nizami AKTÜRK, Nuri BİNGÖL, Yük. Müh. Remzi TOPRAK 207 Karayolunda Trafik Tıkanıklığı ve Çözüm Önerileri
Doç. Dr. Zübeyde ÖZTÜRK 213 Hız Durumu ile Trafik Kazaları Arasındaki İlişkinin Türkiye'de Bir Grup
Sürücü Üzerinde Değerlendirilmesi
Y. Doç. Dr. Ş. Figen KALYONCUOĞLU , Y. Doç. Dr. Mesut TIĞDEMİR 221 Ulaşım Sistemlerinde Güvenlik ve Milimetrik Dalgalarla Doppler
Ekisinin Değerlendirilmesi
Yrd. Doç. Dr. Şule KUŞDOĞAN, Canan PERDAHÇI 226 Ulaştırma Sistemleri İçinde Demiryollarının Yeri, Mevcut
Durumu ve Geleceği
Hasan BAŞKÖY 229 Yüksek Hız Demiryolu Teknolojisinde Farklı Bir Strateji Yatar
Gövdeli Trenler
Mustafa ESER 234 Karayolu Üstyapı Tabaka Kalınlıklarını Artırmak Ağır Taşıt Yüklerinin
Bozucu Etkisini Azaltır mı?
Dr. Mehmet SALTAN..: 237 Ulaşım Konusundaki Politika ve Stratejilerin Güncel Projelere Yansıması
Doç.Dr. İlyas YILMAZER, Özgür YILMAZER 242 Trafik Eğitiminde Özel Motorlu Taşıt Sürücüleri Kurslarının Yeri
Mustafa ÇANDIR 251 Niğde-Bor Kentsel Ulaşım Planlama ve Modelleme Yaklaşımı
Fatih TURAN 257 PANEL : Karayolu, Demiryolu, Denizyolu, Havayolu ve Kombine Taşımacılık
(19 Mayıs 2001) 271 PANEL : Ankara Kent İçi Ulaşımında Alt/Üst Geçitler Paneli (20 Mart 2001) 289
Sonuç Bildirgesi 307
