POMPA TEMEL AYAR ORGANLARI

(1)

TASARIM MERKEZİ

www.hidropar.com.tr

POMPA TEMEL AYAR ORGANLARI

EKİM 2020

Özgür ÇELİKDEMiR

(2)

Temel Formüller

Hidrolik sistemlerde güç, debi ve basınç ilişkisi

𝑃

_𝑎𝑛

⩭ 𝑝 ∗ 𝑄 540

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

(3)

AYAR ORGANLARI

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

• Basınç Kontrolü

• Debi Kontrolü

• Güç Kontrolü

Kontrol organları

• Pompa üzerindeki sabit yaylı ayar organı üzerinden

• Harici hidrolik pilot ile

• Elektronik sinyal ile ayarlanabilir.

Power controller

Hydr. VG

_min

stop Flow controller

Pressure controller

(4)

Basınç Kontrolü

• DR Basınç Kontrol (A11_1X)

Pompa sadece basınç regülasyon ayarındaki basıncı değerini yaratacak kadar debi üretir.

Pompa maksimum deplasmanda

çalışmaya başlar. Pompa basıncı, basınç ayar organı üzerindeki değeri aştığında;

pompa deplasmanı basınçtaki artış sapmasını düzeltene kadar otomatik olarak kadar geri yatar. Sadece basınç regülasyon ayarındaki basıncı değerini yaratacak kadar debi üretir.

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

(5)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

DR Basınç Kontrol (A11_1X)

(6)

I III

Pompa: 71cc DR: 250 Bar Elk Motoru: 55kW – 1450 RPM

II IV

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Basınç Kontrol

(7)

II

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

I

Pompa: 71cc DR: 250 Bar

Elektrik Motoru: 55kW – 1450 RPM

Emliyet Valfi:

230 Bar

DR Valfi:

250 Bar

Emliyet Valfi:

260 Bar

DR Valfi:

250 Bar

Emliyet Valfi Ayarı

𝑃

_𝑎𝑛

⩭ 𝑝 ∗ 𝑄 540

230 ∗95

540

⩭ 40𝑘𝑊(𝚤𝑠𝚤)

260 ∗0

540

⩭ 0𝑘𝑊(𝚤𝑠𝚤)

(8)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Pompa: 71cc DR: 250 Bar

Elektrik Motoru: 55kW – 1450 RPM

Emliyet Valfi:

265 Bar

DR Valfi:

250 Bar

Emliyet Valfi:

100 Bar

Uzaktan Kontrol (Basınç)

100∗2

540

⩭ 0,37𝑘𝑊(𝚤𝑠𝚤)

(9)

Debi Kontrolü

• Debi Kontrolü (Load Sensing)

Pompanın ürettiği debiyi yükten bağımsız olarak ayarlamaya yarar.

Genellikle ayrı bir kontrol bloğu veya valfi ile yapılır. (B)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Bu ayar organı sisteme eklenen kısıcının öncesindeki(pompa tarafı) ve sonrasındaki (kullanıcı tarafı) basıncı karşılaştırır ve bu basınç farkını kendi ayar değerinde (~ 14 Bar - ~25 Bar) tutmaya çalışır.

Eğer fark basıncı artar ise pompa deplasmanını küçültür, eğer fark basıncı azalır ise pompa deplasmanını artırır. Bu işlem debi ayar organının ayar basıncı, fark basıncına eşit oluncaya kadar gerçekleşir.

Debi kontrolü genel olarak basınç kontrol fonksiyonu ile birlikte gelir.

(10)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Debi Regülasyonu

YANLIŞ UYGULAMA

(11)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Debi Regülasyonu

DOĞRU UYGULAMA

(12)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Debi Regülasyonu

Regülasyon yok!!!

Delta P:14 bar’ı yakalamak için debiyi arttırdı.

Regülasyon yok!!!

Basınç

regülasyonuna girdi. (Kısma yapmadı!!!)

Kısma açık Daha kısık Daha da kısık

Kısma açık Kısma açık Kısma açık

I II III

(13)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Debi Regülasyonu

Regülasyon yok!!!

Kısma açık

Daha kısık

Debi regülasyonu aktif

Delta P:14 bar’ı yakalamak için debiyi azalttı.

Debi regülasyonu aktif

Delta P:14 bar’ı yakalamak için debiyi azalttı.

Daha da kısık

Kısma açık

I II III

(14)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Debi Regülasyonu

Debi regülasyonu aktif!!!

Daha kısık Direnç arttığı için ana basınç arttı.

Kısma açık

Aynı

Yükten bağımsız!

(15)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Debi Regülasyonu

(Load sense)

(16)

• LR Basınç Kontrol (A11_40)

Potansiyel kurulu gücü aşmamak için, güç regülatörü kullanılır.

Pompa basınca bağlı olarak deplasmanını ayarlar. Hiperbolik bir kontrol saplanır.

Yani, basınç X deplasman ; ayar değerinde sabit tutulur.

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

P * Q ~ sbt

Güç Regülasyonu

(17)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Güç Regülasyonu

Pompa: 71cc

DR (Basınç): 250 Bar FR(Debi): 14 Bar LR(Güç): 22 kW

Elektrik Motoru: 22kW – 1450 RPM

𝑃

_𝑎𝑛

⩭ 𝑝 ∗ 𝑄 540

Güç regülasyon ayarı(yayı) 22kW ya ayarlı ise, maksimum debi ile kaç bar basınca çıkabilir?

Maks Debi: 71cc x 1.45RPM = 102,9 Lt/Dk

〖22𝑘𝑊〗 ⩭ 𝑝 ∗ 102,9𝑙𝑡/𝑑𝑘 540

𝑃 = 115 𝑏𝑎𝑟

Pompanın 115 bar civarında güç regülasyonuna

girmesi beklenmektedir. Yani, sistem basıncı 115

bar’a geldiğinde pompa deplasmanını kısarak

debiyi azaltacaktır.

(18)

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Güç Regülasyonu

Kısma açık, Direç ~ 50 Bar Full deplasman

Kısma açık Daha kısık Daha da kısık

Direnç arttı, Basınç yükseldi.

Direnç ~ 106 Bar Hala full deplasman

Direnç arttı, Basınç yükseldi.

Direnç ~ 173 Bar Güç regülasyonu aktif Deplasman azaldı!

LR(Güç): 22 kW İhtiyaç (Full Debi) (Güç): ~ 9,5 kW

LR(Güç): 22 kW İhtiyaç (Full Debi) (Güç): ~20 kW

LR(Güç): 22 kW İhtiyaç (Full Debi) (Güç): 32 kW

(19)

1. Pompa deplasmanını, elektrik motorunun devir sayısı ile çarp ve 1000 e böl.

• örn: 100cc pompa, 1450RPM motor  145 lt/dk 2. Elektrik motorunun kW sını ve çekeceği maksimum akımı

kontrol et

• örn: 22kW , Imax: 40Amper 3. (I) nolu formüle göre basıncı hesapla

• (22kW x 540) / 145 =142 Bar

4. Pompa çalışıyorken ve önü kapalı iken(kullanıcılara yağ gitmiyorken) ana emniyet valfinin değerini hesapladığın değerin ~%5 altına getir. Pompa ana emniyet valfi üzerinden tank edecektir.

• Ana emniyet değeri 142*0,95~135Bar

5. Bu anda elektrik motorunun çektiği akımı kontrol et. Ölçülen akım etiket değerinden büyük ise güç ayar organını gevşet.

Değil ise sık. Ölçülen değer ile motor etiket değeri aynı olmalı.

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Güç Regülasyonu

𝑃

_𝑎𝑛

⩭

^{𝑝 ∗𝑄}₅₄₀

(I)

Pratik olarak güç regülasyon ayarı nasıl yapılır:

6. Ana emniyet valfini hafifçe sık. Ölçülen akımın, etiket değerindekini geçmediğine emin ol.

7. Ana emniyet valfini tekrar ilk ayarına kadar sık.

(Emniyet valfi ayar değeri, pompa üzerindeki basınç ayar

değerinden %10-15 fazla olmalıdır!!!)

(20)

Kontrol Ayar Organları

• DR Basınç Kontrol (A11_1X)

Pompa sadece basınç regülasyon ayarındaki basıncı değerini yaratacak kadar debi üretir.

Pompa maksimum deplasmanda çalışmaya başlar. Pompa basıncı, basınç ayar organı üzerindeki değeri aştığında; pompa deplasmanı basınçtaki artış sapmasını düzeltene kadar otomatik olarak kadar geri yatar. Sadece basınç regülasyon ayarındaki basıncı değerini yaratacak kadar debi üretir.

HİDROLİK POMPALARDA AYAR ORGANLARI

Potansiyel kurulu gücü aşmamak için, güç regülatörü kullanılır.

Pompa basınca bağlı olarak deplasmanını ayarlar. Hiperbolik bir kontrol saplanır.

Yani, basınç X deplasman ; ayar değerinde sabit tutulur.

• LR Basınç Kontrol (A11_40)

• Debi Kontrolü (Load Sensing)

Pompanın ürettiği debiyi yükten bağımsız olarak ayarlamaya yarar. Genellikle ayrı bir kontrol bloğu veya valfi ile yapılır. (B)

Bu ayar organı sisteme eklenen kısıcının öncesindeki(pompa tarafı) ve sonrasındaki (kullanıcı tarafı) basıncı karşılaştırır ve bu basınç farkını kendi ayar değerinde (~ 14 Bar - ~25 Bar) tutmaya çalışır.

Eğer fark basıncı artar ise pompa deplasmanını küçültür, eğer fark basıncı azalır ise pompa deplasmanını artırır. Bu işlem debi ayar organının ayar basıncı, fark basıncına eşit oluncaya kadar gerçekleşir.