M M A A K K E E D D O O N N Y Y A A
Ü Ü L L K K E E R R A A P P O O R R U U
Eylül 2013
Y. Y .U U. .
AB VE ULUSLARARASI İŞBİRLİĞİ ŞUBESİ
GENEL BİLGİLER
Resmi Adı : Makedonya Cumhuriyeti Yönetim Şekli : Parlamenter Demokrasi
Coğrafi Konumu : Ülkenin güneyinde Yunanistan, doğusunda Bulgaristan, kuzeyinde Sırbistan ve batısında Arnavutluk yer almaktadır.
Zaman Ayarı - GMT : GMT’den 1 saat ileridir.
Zaman Ayarı - Türkiye : Türkiye’den 1 saat geridir.
Yüzölçümü : 25.713 km2
Başkent : Üsküp
Önemli Şehirleri : Tetova (Kalkandelen), Bitola (Manastır), Veles (Köprülü), Ştip (İştip), Ohrid (Ohri), Gostıvar, Kumanova
İklimi : Tipik Orta Avrupa kara iklimi görülmekte, kışlar soğuk ve karlı, yazlar serin ve yağışlı geçmektedir.
Resmi Dil : Makedonca
Ticari Dil : İngilizce
Din : Ortodoks (% 64,7), Müslüman (%33,3)
Üyelikler : Dünya Ticaret Örgütü (World Trade Center - WTO) Birleşmiş Milletler (United Nations - UN)
Avrupa Konseyi (Council of Europe)
Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü (North Atlantic Treaty Organization - NATO)
Uluslararası Para Fonu (International Monetary Fund - IMF)
I. DEMOGRAFİK GÖSTERGELER
Nüfus 2,1 milyon (2012)
Nüfus Yoğunluğu 83,4 kişi/km2 15-64 Yaşın Nüfusa
Oranı
%71 Internet Kullanıcıları
(%)
63
OECD Gelir Grubu Üst ve Orta Gelir Beklenen Yaşam
Süresi
75 Yıl (OECD Ort: 80)
CO2 Emisyonu (kişibaşı metrik ton)
5,4 (OECD Ort: 11,2)
İşgücü 973 bin
İşsizliğin toplam işgücüne oranı
% 31,4
Dünya Bankası (09.09.2013)
II. EKONOMİK GÖSTERGELER
YILLAR 2010 2011 2012
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (Milyar ABD $) (GDP)
9,3 10,4 9,7
Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Dünya Sıralaması
126 126 126
Kişi Başı Yurtiçi GSYH (ABD Doları)
4.442 4.962 4.589
Reel GSYİH Büyüme Hızı (%)
2,9 2,8 -0,3
Enflasyon (Tüketici Fiyatlarıyla)
% 1,6 % 3,9 % 3,3
Para Birimi = Euro (EUR) 1 MKD = 0,04 TL Dünya Bankası (09.09.2013)
III. BİR BAKIŞTA MAKEDONYA
- Sektörlerin Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya Katma Değer Oranı (%) (2012 verileri) Tarım: 11
Sanayi: 28 Hizmetler: 60
Kaynak: Dünya Bankası (09.09.2013)
IV. DIŞ TİCARETİ
MAKEDONYA’NIN DIŞ TİCARETİ (Mallar ve Hizmetler) (Milyar ABD Doları)
Yıllar İhracatı İthalatı Ticaret
Hacmi Ticaret Dengesi
2003 1,8 2,6 4,4 -0,8
2004 2,2 3,3 5,5 -1,1
2005 2,6 3,7 6,3 -1,1
2006 3,1 4,2 7,3 -1,1
2007 4,3 5,8 10,1 -1,5
2008 5,0 7,5 12,5 -2,5
2009 3,6 5,7 9,3 -2,1
2010 4,3 6,1 10,4 -1,8
2011 5,7 7,7 13,4 -2,0
2012 5,6 7,6 13,2 -2,0
Dünya Bankası (09.09.2013)
Başlıca İhracat Yaptığı Ülkeler (2012)
Almanya, Sırbistan, Bulgaristan, İtalya, Yunanistan, Hırvatistan, Çin, Ukrayna, Bosna ve Hersek, Slovenya, Hollanda, Arnavutluk, Türkiye
Başlıca İthalat Yaptığı Ülkeler (2012)
Almanya, Rusya, İngiltere, Yunanistan, Sırbistan, Bulgaristan, İtalya, Çin, Türkiye, Slovenya, İsviçre, Ukrayna, Avusturya, Hırvatistan
Başlıca İhraç Ürünleri (2012)
- Gıda - İçecek - Tütün - Tekstil - Demir-Çelik
- Otomotiv Parçaları - Diğer Ürünler Başlıca İthal Ürünleri (2012) - Makine ve Ekipman
- Otomobil - Kimyasallar - Yakıt
- Gıda Ürünleri Kaynak: CIA Factbook
V. TÜRKİYE İLE TİCARİ İLİŞKİLERİ
TÜRKİYE – MAKEDONYA TİCARİ İLİŞKİLERİ (Milyon ABD Doları)
Yıllar Türkiye’nin İhracatı
Türkiye’nin İthalatı
Ticaret Hacmi
Ticaret Dengesi 2005 162.5 52.1 214.6 110.4
2006 172.8 55.9 228.7 116.9
2007 271.7 55.8 327.5 215.9
2008 295 29.7 324.7 265.3
2009 283.7 39.8 323.5 243.9
2010 262.7 52.4 315.1 210.3
2011 299 92 391 207
2012 274,7 103,3 378 171,4
2012 (Ocak- Temmuz)
151,4 65,9 217,3 85,5
2013 (Ocak- Temmuz)
162,8 47,9 210,7 114,9
Ticaret dengesi Türkiye açısından değerlendirilmektedir.
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
TÜRKİYE-MAKEDONYA
DIŞ TİCARETİNİN SEYRİ (Milyon ABD $)
272 295 284 262,7 275
163 173
299
52 56 56 40 52
92 103 30
0 50 100 150 200 250 300 350
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
İhracat İthalat
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
2012 Yılında Makedonya’nın Türkiye’den İthalatındaki Başlıca Ürünler (ilk 10)
· Nikel cevherleri ve konsantreleri
· Bakır teller
· Buzdolapları, dondurucular ve diğer soğutucu ve dondurucu cihazlar ve ısı pompaları
· Turunçgiller (taze/kurutulmuş)
· Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamuller, hosti, boş ilaç kapsülü mühür güllacı, pirinç
· Diğer mobilyalar ve bunların aksam ve parçaları
· Pamuklu mensucat (ağırlık itibariyle % 85 veya daha fazla pamuk içerenler)
· Ağaçtan veya diğer odunsu maddelerden lif levhalar
· Pamuk ipliği (dikiş ipliği hariç) (ağırlık itibariyle pamuk oranı >=%85 ve perakende olarak satılacak
· Elektrikli su ısıtıcıları, elektro termik cihazlar, ortam ısıtıcıları, saç ve el kurutucuları, ütüler
2012 Yılında Makedonya’nın Türkiye’ye İhracatındaki Başlıca Ürünler (ilk 10)
· 10 veya daha fazla kişi taşımaya mahsus (sürücü dahil) motorlu taşıtlar
· Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde ürünleri (genişlik >= 600 mm) (sıcak haddelenmiş)
· Pamuklu mensucat (pamuk oranı < % 85 olan sentetik veya suni liflerle karıştırılmış)
· Ateşe dayanıklı tuğlalar, döşeme tuğlaları, karolar ve inşaatta kullanılan ateşe dayanıklı benzeri materyaller
· Rafine edilmiş bakır ve bakır alaşımları (ham)
· Koyun ve kuzuların ham derileri
· Ferro alyajlar
· Sentetik devamsız liflerden diğer dokunmuş mensucat
· Dökme demirin, demirin veya çeliğin döküntü ve hurdaları veya bunların eritilmesi ile elde dilmiş küller
· Demir veya alaşımsız çelikten yassı hadde mamulleri, genişliği 600 mm veya daha fazla olanlar
Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu
VI. YATIRIM İLİŞKİLERİ
Kağıt üzerinde çok olumlu bir yatırım ortamı sunan Makedonya, çok yavaş işleyen ve zaman zaman yatırımlar önünde ciddi bir engel oluşturan bürokrasi, özellikle çalışma ve oturma izinleri konusunda yaşanan sıkıntılar, güven duyulmayan yargı sistemi ve sık değişen mevzuat gibi nedenlerle arzu edilen düzeyde yabancı yatırımcı çekememektedir. Yukarıda belirtilen sorunlar ve daha önceki bazı Türk yatırım girişimlerinin sıkıntılarla karşılaşması doğal olarak, Türk işadamlarını da duraksamaya sevk etmektedir.
İkili ekonomik ve ticarî işbirliğinde açılım ve atılımda bulunulmasına yönelik yoğun çabalar sonucunda, büyük Türk şirketlerinin Makedonya’ya olan ilgileri son zamanlarda artmaya başlamıştır.
Ülkeyi ekonomik ve sosyal açıdan tehdit eden işsizlikle mücadelede dış yatırımlara büyük umut bağlayan Makedonya hükümetlerinin de son dönemde şirketlerimizi büyük ölçüde özendirici bir tutum takındığı gözlemlenmektedir.
Makedonya’da doğrudan yabancı sermaye yatırımı gerçekleştiren Türk şirketlerinin sayısı 100 civarında olup bunların önemli bölümü KOBİ niteliğinde firmalarımızdır.
Halihazırdaki Türk yatırım tutarı 180 milyon Dolar civarındadır. 2008 yılında Makedonya’daki havaalanlarının genişletilmesi ve yeni terminal binaları yapılması ihalesini kazanan TAV, 2011 yılında Makedonya’da cam ambalaj üretimine başlamayı öngören Şişecam ve Üsküp Serbest Bölgesinde alüminyum profil üretimi gerçekleştirmek üzere Makedonya Hükümeti ile sözleşme imzalayan Borteknik adlı firmalarımızın planladıkları yatırımları gerçekleştirmeleri sonrasında toplam Türk yatırım tutarının orta vadede 500 milyon Dolara ulaşması beklenmektedir.
Şişecam’ın Üsküp Bunarcık Serbest Bölgesinde 2010 yılında yaklaşık 45 milyon Avroluk bir yatırım yapmasına ilişkin niyet muhtırası 13 Mart 2009 tarihinde imzalanmıştır. Söz konusu yatırım sonucunda ilk aşamada 250 kişiye istihdam sağlanması öngörülmektedir.
Ayrıca, Ziraat Banka AD Skopje’yi de satın alan Halk Banka Ad Skopje ve Hollanda merkezli Demir-Halk Bank tarafından çoğunluk hissesi satın alınan İK Banka diğer önemli Türk yatırımlarıdır. Hizmet sektöründe Makedonya’da bulunan diğer bir Türk
Şti.’nin İştip’teki kumaş üretim tesisi, Ulak Ambalaj Sanayinin Üsküp ve Berova’daki ofisleri Makedonya’da bulunan diğer Türk işletmeleridir.
Bunlara ek olarak, başta Dubrova’daki tarım kompleksi olmak üzere gıda, tekstil, mobilya, plastik geri dönüşüm, ağaç işleme gibi alanlarda da, çok büyük olmamakla birlikte, Türk firmalarının yatırımları bulunmaktadır. Parekende sektöründe, 2005 yılı itibariyle pazara giren Türk süpermarket zinciri “Ramstore”un Üsküp’te ve Kalkandelen’de (Tetova) 3’er mağazası bulunmaktadır. Parekende pazarında önemli bir yer edinen Firma, başta Ustruga ve Üsküp'ün Aerodrom semtinde yeni mağazalar açarak, mağaza sayısını 2013 yılının ilk yarısında 10'a çıkarmayı hedeflemektedir.
Kaynak: T.C. Ekonomi Bakanlığı
VII. TÜRKİYE-MAKEDONYA ARASINDA SON GELİŞMELER
Son yıllar içerisinde Makedonya ile ülkemiz arasında üst düzey ziyaretler gerçekleştirilmiştir. Makedonya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanı Nikolas Popovski Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu’nu 15 Mayıs 2012 tarihinde Ankara’da ziyaret etmiştir. Görüşmede, iki ülke ilişkileri hakkında görüş alışverişinde bulunulmuş, TİKA’nın yardımları değerlendirilmiş ve Makedonya’daki Türk kökenli vatandaşların durumu hakkında bilgi alınmıştır.
Bunun yanı sıra, 12 Nisan 2013 tarihinde Makedonya Bilim ve Sanat Akademisi (MANU) ile Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araştırma Kurumu (TÜBİTAK) arasında, bilim alanında ortak çalışmalar yürütülmesi amacıyla işbirliği protokolü imzalanmıştır. Bu anlaşma ile enerji, genetik ve bioinformatik alanlarında Türk bilim adamlarıyla Makedonyalı bilim adamları arasında ortak çalışmalar yürütülecek olup Türkiye ve Makedonya’daki üniversiteler arasında da işbirliği ve ortak projeler hazırlama imkanı doğacaktır.
İki Ülke Arasındaki Önemli Anlaşmalar:
· Ticaret ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması (İmza Tarihi: 17.03.1994)
· Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması (İmza Tarihi: 16 Haziran 1995)
· Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşma (İmza Tarihi: 14 Temmuz 1995)
· Serbest Ticaret Anlaşması (İmza Tarihi: 7 Eylül 1999)
· Uluslararası Karayolu Taşımacılığı Anlaşması (İmza Tarihi: 27 Nisan 1995)
· Sosyal Güvenlik Sözleşmesi (İmza Tarihi: 6 Temmuz 1998)
· Türkiye ve Makedonya Gümrük İdareleri Arasında Karşılıklı Yardımlaşma Anlaşması (İmza Tarihi: 9 Mayıs 1997)
VIII. TEMSİLCİLİK ADRESLERİ
ÜSKÜP BÜYÜKELÇİLİĞİ
Adres: UL.SLAVEJ PLANINA-BB 1000 SKOPJE REPUBLIC OF MACEDONIA Telefon: 00 389-2 310 47 10
Faks: 00 389-2 311 70 24 embassy.skopje@mfa.gov.tr http://uskup.be.mfa.gov.tr Görev Bölgesi: Makedonya
IX. FAYDALI BAĞLANTILAR
T.C. Üsküp Büyükelçiliği Ticaret Müşavirliği (http://www.musavirlikler.gov.tr/)
