ETİK KAVRAMININ TARİHSEL GELİŞİMİ

(1)

ETİK KAVRAMININ

TARİHSEL GELİŞİMİ

(2)

TARİHSEL GELİŞİMİ

 Felsefi etik anlayışına Antik Çağ Çin felsefesinde ve Antik Yunan felsefesinde rastlanır.

 Bu dönemlerde ortaya çıkan felsefi etik anlayışları, ortaya çıktıkları çağ ve bölgenin kültür ve toplumsal yapısıyla yakından ilişkilidir.

 Demokritos’un fikirlerinin bir kısmı etik

sorunlara dairdir ve etik görüşü doğa

felsefesine dayanır. Materyalist etik anlayışında

etik anlayışında ölçülü olmak huzur ve dinginliği

(3)

TARİHSEL GELİŞİMİ

 Sofistler ise daha farklı ve göreli bir etik anlayışını benimsemişlerdir; genel geçer anlamda kabul görülebilecek, doğru olabilecek hiçbir ölçü yoktur, her şeyin ölçüsü insana bağlı olduğu gibi etiğin ölçüsü de kişiye bağlıdır.

 Etikte görecelilik ve öznelliği savunan ilk düşünce Sofistlerindir. Bu yüzden etik düşüncesini önemli kılar.

3

(4)

TARİHSEL GELİŞİMİ

 Sofistlerin etik yaklaşımını önemli kılan diğer unsur da sofistlerin etik anlayışlarını özgür yurttaşlarla sınırlamayıp

genelleştirmeleri, kölelerinde erdem sahibi olabileceğini, erdemleri öne sürebileceğini öne sürmeleriydi.

 Demokritos ve daha sonraki Yunan

filozoflarının etik görüşlerin de kölelere,

(5)

TARİHSEL GELİŞİMİ

 Sofistlerin göreceliliğine karşı çıkan Sokrates erdemin ve bilginin kaynağının kişinin içinde bulunabileceğini öne

sürmüştür. Burada bilgi erdemdir ve etik açısından üstün olmak bilgiye

dayanmaktadır. Sokrates’in bu düşüncesi bilgiye dayalı etik düşüncelerinin ilk

örneklerindendir.

5

(6)

TARİHSEL GELİŞİMİ

 Ahlak felsefesinin mucidi olarak kabul gören Sokrates’in fikirlerini öğrencisi Platon’un yazdığı diyaloglardan öğrenmek mümkündür. Sokrates, erdemin iyiyi kötüden ayırma bilgisi olduğunu düşünmektedir ve erdem bilgi yoluyla öğrenilir.

Erdemi neden olduğunu bilmekten başkalarına

rahatsızlık vermeden toplum içinde yaşayarak

herkese karşı adaletli olmak gücünden ibaret

görür. Diğer bir ifadeyle, toplum içinde yaşayan

(7)

TARİHSEL GELİŞİMİ

 Platon etik sorunlarını devlet ve toplum kavramlarıyla birlikte ele almış ve bireysel etikten ziyade toplumsal etik üzerine yoğunlaşmıştır. Platon’un etik anlayışı da çoğu Yunan filozofu gibi soylulara, köle olmayan yurttaşlara yöneliktir. Ona göre toplumun çoğu ahlaklı olma, erdem edinme gibi yeteneklerden yoksundur. Bu nedenle toplumsal etikte sınıflar arasında bir ahlaksal bağ olduğu söylenemez.

7

(8)

TARİHSEL GELİŞİMİ

• Antik dönemlerde Aristoteles, Sokrates, Platon, Eflatun, Descartes vb.

disiplinlerin içinde yer alan etik veya ahlak kavramları sonraki süreçte dinler, ideolojiler, düşünürler ve diğer bilim adamlarının düşünceleriyle şekillenir.

• Musevilik, Hıristiyanlık ve İslam’ın ortaya

(9)

TARİHSEL GELİŞİMİ

 15. yy dan itibaren Tanrı ve din merkezli etik anlayışından kaymalar görülmeye başlar.

 Bir kısmı sosyoloji, davranış bilimleri ve felsefe alanlarında tanınmış Durkheim, Comte, Weber, Piaget, Kant gibi isimler davranış ve etik kavramlarına geniş perspektif kazandırmışlardır.

 Sanayi Devrimiyle birlikte yaşanan teknolojik ve ekonomik gelişmeler insanların etik ve ahlak kavramlarına verdiği önem azalmış, son dönemler de bu kavramların önemi artmıştır.

9