Şike ve Teşvik Pirimi

Şike ve Teşvik Pirimi

 Şike ve teşvik primi, sporda karşılaşılan spor etiğine aykırı davranışların başında gelmektedir. Bir çıkar sağlamak için oyunun sonucu ile ilgili olarak önceden bir anlaşmaya varmak olarak tanımlanan şike, spordaki dürüst oyun anlayışına ters düşmektedir.

 Teşvik primi ise bir takımın oyuncularına, bir

başka takımın yöneticileri tarafından para

verilerek, parayı veren takımın çıkarları için

çaba göstererek oynayacakları maçı

kazanmaları için teşvik etmeleridir.

 Şike ve teşvik primine ilişkin haberler basında

sık sık yer almaktadır. “Türk futbolunun en

önemli sorunlarından biri şike ve teşvik primi

konusudur”. Spor karşılaşmaları sonuçlarını

tahmine etmeye dayalı olarak para kazanılan

Spor-Toto ve İddia gibi şans oyunları, bu

karşılaşmaları şike yapılması için çekici hale

getirmektedir.

 Teşvik priminin suç olup olmadığı ya da şikeden farklı değerlendirilmesi gerektiği konusunda değişik görüşler gündeme gelmiştir.

 Ancak yapılan yasal düzenlemeler ile teşvik primi de şike gibi suç olarak değerlendirilmiştir. Türkiye Futbol Federasyonu Futbol Disiplin Talimatı’nda, 2009 yılında yapılan değişiklikle, Müsabaka Sonucunu Etkileme başlığı altında yer alan 56.

Maddeye göre, “Müsabakanın sonucunu hukuka veya spor

ahlakına aykırı şekilde etkilemek yasaktır. Teşvik primi

verilmesi de bu kapsamdadır”. Söz konusu maddede, bir

futbolcuya veya kulübe teşvik primi veren kişilere, sürekli

hak mahrumiyeti cezası, bu eylemlerin kulüp yöneticileri

tarafından gerçekleştirilmiş olması durumunda ilgili

kulüplere bir alt lige düşürme cezası verileceği belirtilmiştir.

 2011 yılında çıkarılan, 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair

Kanun ile şike yapmak ve teşvik primi vermek suç kapsamına alınmıştır. İlgili kanunla şike ve teşvik primi suçuna hapis ve adli para

cezası yaptırım getirilmiştir.

 Şike ve teşvik primi MADDE 11 – (1) Belirli bir spor müsabakasının sonucunu etkilemek amacıyla bir başkasına kazanç veya sair menfaat temin eden kişi, bir yıldan üç yıla kadar hapis ve yirmibin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Kendisine menfaat temin edilen kişi de bu suçtan dolayı müşterek fail olarak cezalandırılır. Kazanç veya sair menfaat temini hususunda anlaşmaya varılmış olması halinde dahi, suç tamamlanmış gibi cezaya hükmolunur.

 (2) Şike anlaşmasının varlığını bilerek spor

müsabakasının anlaşma doğrultusunda sonuçlanmasına

katkıda bulunan kişiler de birinci fıkra hükmüne göre

cezalandırılır.

 (3) Kazanç veya sair menfaat vaat veya teklifinde bulunulması halinde, anlaşmaya varılamadığı takdirde, suçun teşebbüs aşamasında kalmış olması dolayısıyla cezaya hükmolunur.

 (4) Suçun; a) Kamu görevinin sağladığı güven veya nüfuzun kötüye kullanılması suretiyle,

 b) Federasyon veya spor kulüpleri ile spor alanında faaliyet gösteren tüzel kişilerin, genel kurul ve yönetim kurulu başkan veya üyeleri, teknik veya idari yöneticiler ile kulüplerin ve sporcuların menajerleri veya temsilciliğini yapan kişiler tarafından,

 c) Suç işlemek amacıyla kurulmuş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde,

 ç) Bahis oyunlarının sonuçlarını etkilemek amacıyla, işlenmesi

halinde verilecek ceza yarı oranında artırılır.

 (5) Suçun bir müsabakada bir takımın başarılı olmasını sağlamak amacıyla teşvik primi verilmesi veya vaat edilmesi suretiyle işlenmesi halinde bu madde hükümlerine göre verilecek ceza yarı oranında indirilir.

 (6) Bu madde hükümleri;

 a) Milli takımlara veya milli sporculara başarılı olmalarını sağlamak amacıyla,

 b) Spor kulüpleri tarafından kendi takım oyuncularına veya teknik heyetine müsabakada başarılı olabilmelerini sağlamak amacıyla, prim verilmesi veya vaadinde bulunulması halinde uygulanmaz.

 (7) Suçun spor kulüplerinin veya sair bir tüzel kişinin yararına işlenmesi halinde, ayrıca bunlara, şike veya teşvik primi miktarı kadar idari para cezası verilir. Ancak, verilecek idari para cezasının miktarı yüzbin Türk Lirasından az olamaz.

 (8) Müsabaka yapılmadan önce suçun ortaya çıkmasını sağlayan

kişiye ceza verilmez.

 Sporda, şike ve teşvik primine ilişkin ortaya atılan iddiaların hepsinin kanıtlanması her zaman mümkün olmamaktadır. Bunlardan bazıları kanıtlanabilmiş, suçlu bulunan kişiler cezalandırılmıştır.

 Örneğin, 1963-1964 sezonunda ligi sonuncu olarak

bitiren Kasımpaşalı futbolcular, İzmir’de oynadıkları

Karşıyaka-Kasımpaşa maçında, Karşıyakalılardan

para aldıklarını ve maçı 4-0 kaybederek İzmir

takımını küme düşmekten kurtardıklarını

açıklamışlardır. Bunun üzerine, Futbol Federasyonu

Karşıyaka’nın küme düşürülmesine karar vermiştir.

 2005 yılında oynanan, A. Sebatspor-Kayserispor maçındaki şike ve bahis skandalına adı karışan bir futbolcuya 10 ay futboldan men cezası verilmiştir.

 Şike olayının en önemli aktörleri antrenörler, kulüp yöneticileri ve hakemlerdir. Ancak antrenör ve kulüp yöneticileri

anlaşmaya varsa bile, sporcuların anlaşmaya uyması her zaman mümkün olmayabilir.

 Anlaşmayı sahaya yansıtacak kişi sporcudur. Sporcunun kişiliği, ekonomik koşulları, spor etiği anlayışı davranışını belirler.

 Antrenörün tutumu da futbolcunun davranışını etkiler. Spor etiğine uygun davranan sporcu şikeye alet olmaz, antrenör ise sporcularını şikeye karşı korur, kendisi de şikeye alet

olmamalıdır