AMİLOİDOZ Prof. Dr. Gamze Mocan

(1)

AMİLOİDOZ

Prof. Dr. Gamze Mocan

(2)

 Amiloid, çeşitli dokularda ve organlarda

ekstrasellüler alnda biriken patoloji proteinöz materyaldir.

 Işık mikroskobunda hematoksilen eozin

boyasında amiloid; amorf, eozinofilik hiyalin

ekstrasellüler materyaldir.

(3)

 Amiloidin diğer hiyalin birikimlerden (kollajen, fibrin) ayrımında çeşitli

histokimyasal teknikler kullanılır:

 Kongo red boyası:

 Embe veya kırmızı renk

 Polarize mikroskobunda yeşil röfle verir.

(4)

(5)

(6)

 Bütün birikimler benzer görünüme sahiptir ve karakteristik boyanma şekilleri vardır.

 Amiloidin 3 major ve çok sayıda minör formu vardır.

 Farklı birçok patolojik mekanizma ile

gelişebilirve amiloido tek bir hastalığa bağlı

değildir.

(7)

AMİLOİDİN FİZİKSEL YAPISI:

 Elektron mikroskobunda amiloid; büyük dallanmayan fibrillerden oluşur.

 Tüm amiloid tiplerinde elektron mikroskobik

yapısı aynıdır.

(8)

(9)

AMİLOİDİN KİMYASAL YAPISI:

• Amiloin %95’lik kısmı fibril proteininden kalan

%5’lik kışı iseP komponentinden ve diğer glikoproteinlerden oluşur.

• 20den fazla biyokimyasal formu

tanımlanmıştır ancak en sık 3 formu bilinir:

1. AL (Amiloid Light Chain)

2. AA (Amiloid Associated)

3. Aβ amiloid

(10)

 AL (Amiloid Light Chain): plazma

hücrelerinden üretilen Ig hafif zincirden gelişir.

 AL tip amiloidin fibril proteini plazma

hücreerinin monoklonal popülasyonunun serbest Ig hafif zincirinden üretilir.

 Bu birikim plazma hücreli tümörleri ile

ilişkilidir.

(11)

 AA (Amiloid Associated): Karaciğerden sentezlenen Ig dışı proteinlerden gelişir.

 SAA (serum amiloid associated) protein

dolaşımdaki yüksek dansiteli lipoproteinlerle ilişkilidir.

 SAA protein üretimi inflamatuar durumlarda artar. Bu tip amiloidoz kronik inflamasyon ile ilişkilidir ve sekonder amiloidoz olarak

adlandırılır.

(12)

 Aβ amiloid: β amiloid prekürsör proteininden üretilir. Alzheimer hastalığında serebral

lezyonlarda bulunur.

(13)

 Amiloid birikimlerde çeşitli farklı biyokimyasal proteinler bulunur. Bunlardan en sık

bulunanları:

 Transtretin

 Β2-mikroglobulin

 Prion proteini

(14)

 Transtretin (TTR) normal serum proteinidir;

tiroksin ve retinole bağlanır ve onun taşınmasını sağlar.

 TTR mutant formu familyal amiloid polinöropatiler olarak bilinen genetik hastalıklarda birikir.

 Β2-mikroglobulin MHC Class I molekülünün komponentidir ve normal serum proteinidir.

 Amiloidozda amiloid fibril subunit (A β2m)

olarak tanımlandı ve uzun dönem hemodializ

hastalarında görülen bir komplikasyondur.

(15)

AMİLOİDOZUN SINIFLANDIRILMASI:

 Sistemik amiloidoz

 Herediter amiloidoz

 Lokalize amiloidoz

(16)

SİSTEMİK AMİLOİDOZ:

•

Primer Amiloidoz:



Multipl myelom ve diğer monoklonal plazma hücre proliferasyonu



AL

•

Sekonder Amiloidoz:



Kronik inflamasyon veya doku hasarı yapan olaylar



AA

•

Hemodiyaliz ilişkili Amiloidoz:



Kronik renal hasar



A β2m

(17)

HEREDİTER AMİLOİDOZ:

 Ailesel Akdeniz Ateşi (AAA-FMF)

 Ailesel Amiloidotik Nöropati (ATTR)

 Sistemik Senil Amiloidoz (ATTR)

(18)

LOKALİZE AMİLOİDOZ:

 Senil serebral

 Ekdokrin

 Medüller Tiroid Karsinomu

 Langerhans Islets

 İzole Atrial Amiloidoz

(19)

MORFOLOJİ:

 Böbrek, karaciğer, lenf nodu, adrenal ve tiroid gibi birçok organı etkiler.

 Makroskopik olarak etkilen organlar büyür ve sertleşir. Mumsu bir görünümü olur.

 Depozitler büyük ise iodin uygulanmış kesit

yüzünde sarı renk mavi mora dönüşür.

(20)

(21)

(22)

(23)

 Amiloidin histolojik tanısı boyanma özellikleri ile konur.

 Kongo red (Kongo kırmızısı) en sık kullanılan yöntemdir.

 Işık mikroskobunda amiloid birikimler pembe kırmızı renkte görülür.

 Polarize mikroskopta Kongo red ile boyanmış

amiloid birikimi yeşil röfle verir.

(24)

(25)

(26)

(27)

KLİNİK GÖRÜNÜM:

 Amiloidoz umulmadık anatomik değişiklikler yapabilir yada herhangi bir klinik bulgu

vermez veya ölüme neden olabilir.

 Oluşacak semptom, tutulan organ veya depozitin büyüklüğüne bağlıdır.

 İlk klinik bulgular nonspesifiktir: kilo kaybı, senkop, başağrısı

 Spesifik bulgular daha ileriki dönemlerde görülür; sıklıkla renal, kardiak ve

gastrointestinal tutulum olur.

(28)

 Amiloidozun tanısı: Dokuda amiloid birikimin histolojik olarak gösterilmesine dayanır.

 Biyopsinin en sık alındığı organ böbrektir.

 Rektal veya dişeti örnekleri sistemik

amiloidoz için kuşkulu hastalarda tercih edilir.

(29)

(30)

(31)

(32)

(33)

(34)