Çocukluk Dönemi Gelişim Özellikleri
Fulya AKGÜL GÖK
OKUL ÖNCESİ (İLK ÇOCUKLUKTA) GELİŞİM
Bu dönemde çocuklar toplumsal ilişkilerde olduğu kadar bilişte dilde ve kişilik gelişiminde önemli değişimlerin olduğu bir zamandır.
Bu dönem çocuğu dil ve biliş gelişiminde büyük gelişme gösterir. Düşünmeleri simgesel olur ve nesneleri sınıflamayı öğrenirler.
Ebeveynlere daha az bağlanım göstermeye başlarlar. Daha karmaşıklaşmış oyun
etkinlikleri merak ve çevreyi keşfetme yönünde fırsat sağlar. Toplumsal ilişkiler gelişir ve genişler bu durum çocuğun saldırgan davranış sergilemesine neden olabilir.
İLK ÇOCUKLUKTA GELİŞİM GÖREVLERİ:
Bu dönem çocuğunun birçok bilişsel görevi başarması beklenir. Toplumsal ve fiziksel gerçekliğe ilişkin basit kavramlar oluşturmayı öğrenme; doğru ile yanlışı ayırmayı öğrenme ve bir vicdan geliştirme.
Çocuklar iyi-kötü kavramlarını öğrenir ve bunları içselleştirmeye başlar. Vicdanın temelleri atılır ve bir ahlak değerleri sistemi sistemi biçimlenmeye başlar.
İlk çocuklukta çocuklar çevreye ve kendilerine dair daha fazla bilgi edinmeye başlarlar.
Okul öncesinde zihinsel işlev daha karmaşık hale gelir.
Piaget çocukların bir dönemden diğerine özümleme ve uyma süreçleriyle geçtiğini
savunur. Mesela 4 yaşında bir çocuk kiviye tüylü patates diyebilir. Sonrasında bu çocuk patesle kiviyi karşılaştırdığında aslında gördüğü şeyin kivi olduğunu bir patates olmadığını öğrendiğinde bu şeye ilişkin anlayışı değişir ve uyum sağlamış olur.
Çocuklar çevreye uyma yoluyla bilişsel yapılarını değiştirerek başa çıkmaya çalışırlar.
Bu dönemdeki çocuk İŞLEM ÖNCESİ DÖNEMDEDİR. İşlem öncesi çocuğun bir nesneyi kavrayışı daha kavramsaldır. Bu dönemdeki çocuk örneğin bir şişenin işlevini onu nereden alabileceğini ve camdan yapıldığını bilir.
Dil gelişimi ve sözcük dağarcığı bu dönem çocuğunda daha gelişmiştir.
Okul öncesi dönemde çocuk somut ya da soyut pek çok ilişkiyi de anlamaya başlar. Somut ilişkiler duyular yoluyla anlaşılır ancak soyut olanların düşüncede tasarımlanmaları
gerekir.
Neden-sonuç ilişkileri zayıftır. Örneğin eğer küçük çocuklarda ışık söndü çünkü…..
cümlesini tamamlaması istendiğinde çünkü biri düğmeyi çevirdi demek yerine çünkü karanlık oldu diye yanıt verir
Kaynakça
Gander, M. J. ve Gardiner, H. W. (1993). Cocuk ve Ergen Gelisimi. (Çev.) Çelen, N., Dönmez, A. ve Onur, B. Ankara: İmge kitabevi.
Zastrow, C., & Kirst-Ashman, K. K. (2014). İnsan davranışı ve sosyal çevre I (1. Baskı). Ankara: Nika.