Y az m z n birinci bölümünde aç kland üzere, gerek ihale konusu ifller,

(1)

A A SGAR‹ ‹fiÇ‹L‹K UYGULAMASI (II) SGAR‹ ‹fiÇ‹L‹K UYGULAMASI (II)

Mustafa KURUCA Sigorta Baflmüfettifli

‹stanbul Sigorta Müdürü

C-MESLEK MENSUPLARINCA RAPOR DÜZENLENMES‹

Y

az›m›z›n birinci bölümünde aç›kland›¤› üzere, gerek ihale konusu ifller, gerekse özel nitelikteki bina inflaat› iflyerleri hakk›nda Sigorta Müdür- lüklerince yap›lan “Araflt›rma” ifllemi sonucunda yeterli iflçilik bildiril- medi¤inin anlafl›lmas› üzerine fark iflçilik üzerinden hesaplanan prim ve gecikme zamm› borçlar›, iflverenlere bir ayl›k süre içinde ödenmek üzere tebli¤

edilmektedir.

Bu borçlar›n ödenmeyece¤inin iflverenlerce bildirilmesi veya tebligatta öngö- rülen bir ayl›k süre içinde ödenip ödenmeyece¤ine dair bildirimde bulunulma- mas› halinde, iflin yürütümü için gerekli olan asgari iflçilik miktar›n›n tespiti amac›yla durum, sigorta müfettifli incelemesi için Sigorta Teftifl Kuruluna intikal ettirilmektedir.

Sigorta müdürlüklerince yap›lan “Araflt›rma” iflleminde, ihale konusu ifllerde istihkak tutar›na, bina inflaatlar›nda da bina maliyet bedeline iflin asgari ifl- çilik oran› % 25 eksi¤i ile uygulanmaktad›r. Bunun nedeni ise, iflverenlerce, hariçte müstakilen iflyeri tescil edilmifl bulunan iflverenlere veya Ba¤-Kur’a tabi kimselere fatura karfl›l›¤›nda yapt›r›lan ifller dolay›s›yla mükerrer prim al›n- mas›n› önlemektir.

Birtak›m ifllerde iflverenlerin kulland›¤› malzemeli iflçilik veya salt iflçilik faturalar toplam›, istihkak tutar›n›n veya bina toplam maliyetinin, oransal aç›dan,

% 25 ten fazlas›na tekabül edebilir. ‹flte bu faturalar›n iflin niteli¤ine göre istihkak veya maliyet bedelinden ya da hesaplanan kazançlar toplam›ndan dü- flülmesi amac›yla iflyeri kay›tlar›n›n incelenerek sonucuna göre ifllem yap›lma- s› da tercih edilebilir.

‹flyeri kay›tlar›n›n iflçilikli faturalar yönünden incelenme yetkisi sigorta müfet-

mali ÇÖZÜM

131

‹SMMMO Yay›n Organ›

5

(2)

132

mali ÇÖZÜM

tifllerine ait iken, 506 say›l› Kanunun 130’uncu maddesinde 4958 say›l›

Kanunla yap›lan düzenleme ile 3568 say›l› Kanuna istinaden yetki alm›fl serbest muhasebeci mali müflavirler (SMMM) ile yeminli mali müflavirler (YMM) de söz konusu kay›tlar› asgari iflçilik araflt›rmas› yönünden incele- yebilecekler.

Serbest muhasebeci mali müflavirler ile yeminli mali müflavirlere yetki veren bu uygulama de¤iflikli¤i, 506 sa- y›l› Kanunun 4958 say›l› Kanunla de-

¤iflik 130’uncu maddesinin sekizinci f›kras›nda flu flekilde hüküm alt›na al›nm›flt›r;

“‹haleli ifller ile özel bina inflaat›

iflyerleri iflverenlerine, Kuruma prim borçlar›n›n bulunmad›¤›n›

gösteren ilifliksizlik belgesinin ve- rilmesinde, 01.06.1989 tarihli ve 3568 say›l› Kanuna göre yetki ve- rilmifl serbest muhasebeci mali müflavirler ile yeminli mali müfla- virler taraf›ndan iflyeri kay›tlar›n›n incelenmesi sonucunda Kuruma bildirildi¤i tespit edilen iflçilik tu- tarlar›n›n uygunlu¤u, Kurumun denetim yetkisi sakl› kalmak kay- d›yla, esas al›nabilir.

fiu kadar ki, usul ve esaslar› Ku- rumca belirlenmifl hesaplama yöntemine uygun olarak serbest muhasebeci mali müflavir ve ye- minli mali müflavirce düzenlenen

rapor ile Kuruma yeterli iflçilik bil- dirilmedi¤i anlafl›lan iflyeri ve iflve- renlerinin tespit edilen fark iflçilik tutar› üzerinden hesaplanacak prim ve gecikme zamm› tutar›n›n bu Kanunun 140’›nc› maddesinin birinci f›kras›n›n (c) ve (d) bentle- ri uyar›nca verilecek idari para ce- zalar› ile birlikte ödemeleri kay- d›yla ilifliksizlik belgesi verilebilir.

Kurumca belirlenen usul ve esas- lara ayk›r› hareket ederek, Kurum zarar›na sebebiyet verdi¤i anlafl›- lan meslek mensuplar›nca düzen- lenen raporlar dikkate al›nmaz ve bunlar›n daha sonra düzenleye- cekleri raporlar hiçbir zaman Ku- rumca iflleme konulmaz. Gerçe¤e ayk›r› rapor düzenleyen meslek mensuplar› hakk›nda Kurumun genel hükümlere göre takip hakk›

sakl›d›r. Bu f›kran›n uygulanma- s›yla ilgili esas ve usuller Kurumca ç›kar›lacak bir yönetmelikle belir- lenir.”

Bu de¤iflikli¤e istinaden haz›rlanan

“Sosyal Sigortalar Kurumu Ser- best Muhasebeci Mali Müflavirler ile Yeminli Mali Müflavirlerce ‹flye- ri Kay›tlar›n›n ‹ncelenmesinin Usul ve Esaslar› Hakk›nda Yönet- melik” 14. 07. 2004 tarihli, 25522 say›l› Resmi Gazetede yay›mlanarak 01.05.2004 tarihinden geçerli olmak üzere yay›m› tarihinde yürürlü¤e gir- mifltir.

(3)

mali ÇÖZÜM

133

Öte yandan an›lan yönetmeli¤in yü- rürlü¤e girmesini müteakip, “Sosyal Sigortalar Kurumu Serbest Muha- sebeci Mali Müflavirler ile Yeminli Mali Müflavirlerce ‹flyeri Kay›tlar›- n›n ‹ncelenmesinin Usul ve Esas- lar› Hakk›nda Yönetmeli¤in Uygu- lanmas›na Dair Tebli¤” de 08.12.2004 tarihli, 25664 say›l› Resmi Gazete’ de yay›mlanm›flt›r.

a.‹ncelemede Dikkat Edilecek a.‹ncelemede Dikkat Edilecek Hususlar

Hususlar

1. Serbest muhasebeci mali müflavirler ile yeminli mali müflavirlerce inceleme yap›labilmesi için, ihale konusu iflin ge- çici kabulünün noksans›z veya kesin kabulünün yap›lm›fl olmas› gerekmektedir. Bu durumu kan›tlay›c› nitelikteki ihale makam›nca düzenlenmifl belge- lerin rapora eklenmifl olmas› gerekir.

2. ‹flverene ödenmesi gereken Kat- ma De¤er Vergisi (KDV) ile varsa malzeme fiyat fark› ve akreditif bedelinin miktarlar›n› gösterir idarenin (ihale makam›n›n) yaz›s› ile idarece onayl› son (kesin) istihkak (hak edifl) raporu da inceleme raporuna eklen- melidir.

3. ‹darece (ihale makam›nca) iflvere- ne, ödemelerin (istihkaklar›n) döviz fleklinde yap›lmas› halinde, döviz tutar›n›n, ödemenin yap›ld›¤› tarihteki T.C.Merkez Bankas›nca belirlenen döviz sat›fl kuru üzerinden Yeni Türk Liras›na çevrilerek bulunan tutar be-

lirtilir. Ayr›ca, istihkaklar›n ödendi¤i tarihler ile bu tarihlerdeki T.C. Mer- kez Bankas›nca belirlenmifl olan dö- viz sat›fl kurlar›n›n da raporlarda belirtilmifl olmal›d›r.

4. ‹hale konusu ifller ile bina inflaat›

ifller için uygulanacak olan asgari iflçi- lik oranlar›, 29.09.2005 tarihli, 25951 say›l› Resmi Gazete’ de Tebli¤

ekinde yay›nlanm›fl oldu¤undan, meslek mensuplar›nca yap›lacak incelemede bu oranlar dikkate al›nacakt›r. Öte yandan söz konusu oranlar Sosyal Sigortalar Kurumu taraf›n- dan 16-353 Ek say›l› Genelgede de yay›nlanm›flt›r.

Serbest muhasebeci mali müflavirler ile yeminli mali müflavirlerce haz›rlanacak olan raporlarda 16-353 say›l›

Genelgede yap›lan aç›klamalar göz önünde bulundurulacakt›r.

5. Ayr›ca, Serbest muhasebeci mali müflavirler ile yeminli mali müflavirler- ce rapor düzenlenmek üzere iflyeri defter ve belgeleri incelenen ifllere ait oranlar›n Tebli¤ eki listede bulunmamas› halinde, oran›n Asgari ‹flçilik Tespit Komisyonunca belirlenmesi amac›yla tespite konu ifle ait olup, idarece her sayfas› onaylanm›fl son hak edifl raporu ve oran›n tespiti için gerekli olan di¤er belgeler (sözlefl- me, ifl bitirme belgesi vb.) meslek mensubunca ilgili Sigorta Müdürlü-

¤üne dilekçe ekinde verilecektir. Si- gorta Müdürlü¤ü söz konusu ifl ile il-

(4)

134

mali ÇÖZÜM

gili asgari iflçilik oran›n›n tespiti ama- c›yla konuyu “asgari iflçilik tespit ko- misyonuna” gönderecektir. Asgari ‹fl- çilik Tespit Komisyonunca belirlene- cek oran› sigorta müdürlü¤ü, ilgili meslek mensubuna ve iflverene iade- li taahhütlü bir yaz› ile bildirilecektir.

6. ‹flveren ile iflyeri kay›tlar›n› incele- yecek olan meslek mensubu aras›nda asgari iflçilik raporu düzenlenmesine iliflkin kay›t ve belge incelemeye yö- nelik sözleflme yap›lmas› ve bu söz- leflmenin asl› veya noterden onayl›

bir suretinin Kuruma ibraz edilmesi gerekir.

7. Meslek mensuplar›nca inceleme raporu düzenlenirken dikkat edilecek hususlardan birisi de, Tebli¤ eki listede benzer bir ifl için belirlenmifl olan iflçilik oran›n›n inceleme konusu ifl için dikkate al›nmamas›d›r.

8. E¤er, ihaleli iflin konusu hizmet al›- m› veya benzeri nitelikte ise, yani ihale konusu iflin sözleflmesinde çal›flt›r›l- mas› öngörülen iflçi say›s›na yer verilmifl ise, yeterli iflçili¤in bildirilmifl olup olmad›¤›n›n anlafl›labilmesi için; toplam istihkak tutar›na, iflin asgari iflçilik oran›n›n uygulanmas› yöntemine bafl- vurulmamas› gerekmektedir.

Bunun yerine, Yönetmelikte ve Teb- li¤de belirtildi¤i gibi, öncelikle sözlefl- mede çal›flt›r›lmas› öngörülen iflçilerin sigortal›l›k niteli¤inin, baflka bir anla- t›mla, 506 say›l› Kanuna göre sigorta-

l› olmalar›n›n gerekip gerekmedi¤i, sigortal› olmalar› gerekiyorsa, bunlar›n ücretlerinin muhasebe usul ve kaide- lerine uygun olarak iflyeri kay›tlar›na intikal ettirilip ettirilmedi¤inin, ayr›ca prim ödeme gün say›lar› ile prime esas kazançlar›n›n eksiksiz bildirilmifl olup olmad›¤›n›n araflt›r›lmas› gerekti¤i araflt›r›lacak ve raporda bu husus- lara yer verilecektir.

9. Serbest muhasebeci mali müflavir- ler ile yeminli mali müflavirlerce inceleme yap›l›rken toplam istihkak tuta- r›ndan veya bina maliyetinden önce- likle fatura karfl›l›¤›nda malzemeli ifl- çilik ihtiva eden ödemeler ile nakliye ve varsa hafriyat ödemelerinin toplam düflülmesi gerekir.

Örne¤in, toplam maliyet bedeli 1000.000 YTL olarak hesap edilen özel bina inflaat›n›n yap›m› s›ras›nda iflverenin 600.000 YTL malzemeli iflçi- lik ald›¤› tespit edilirse, söz konusu malzemeli iflçilik faturalar› toplam maliyet bedelinden düflülecek ve 1000.000 – 600.000 = 400.000 YTL kalacakt›r. Asgari iflçilik oran› 400.000 YTL’ye uygulanarak bildirilmesi gereken matraha ulafl›lacakt›r.

9. ‹ncelemede iflveren kay›tlar›ndan salt iflçilik içeren fatural› iflçilik öde- meleri tespit edilirse, iflin asgari iflçilik oran› uygulanmak suretiyle hesaplanan asgari iflçilik tutar›ndan söz konusu salt iflçilik faturalar› düflülerek hesaplama yap›lmal›d›r.

(5)

mali ÇÖZÜM

135

Yukar›da ki örne¤imize devam eder- sek; 400.000 x %9 =36.000 YTL matrah bildirilmesi gerekir. ‹flverenin toplam 10.000 YTL matrah bildirimi ve 10.000 YTL salt iflçilik içeren faturas› varsa, 36.000- (10.000 + 10.000) = 16.000 YTL eksik bildirim söz konusudur.

10. Yine Serbest muhasebeci mali müflavirler ile yeminli mali müflavirler- ce iflyeri kay›tlar›ndan baz› sigortal›lara 506 say›l› Kanunun 78’inci maddesi uyar›nca belirlenen sigorta primine esas kazanç üst s›n›r›n›n üzerinde üc- ret ödemesi yap›ld›¤› tespit edilmifl ise, ücret tediye bordrolar›nda kay›tl›

brüt ücretler ile üst s›n›r aras›ndaki fark ücretler, iflin asgari iflçilik oran›

uygulanmak suretiyle hesaplanan asgari iflçilik tutar›ndan düflülerek hesaplama yap›lmas› gerekir.

Örne¤imizden konuya devam eder- sek; yap›lan inceleme s›ras›nda 20.000 YTL prime esas kazanc›n üs- tünde ücret ödemesi tespit edilmifl- tir. Bu kez eksik bildirim 16.000 YTL oldu¤u prime esas kazanc›n üzerin- de ödeme tutar› 20.000 YTL oldu-

¤undan eksik bildirim ve dolay›s›yla fark iflçilik söz konusu olmayacakt›r.

11. ‹nceleme s›ras›nda iflverenlerce ve varsa arac›lar taraf›ndan baflka firma veya flah›slara fatura karfl›l›¤›nda yap›lm›fl olan ödemeler tespit edilirse, söz konusu faturalar›nda toplam istihkak tutar›ndan veya bina maliye-

tinden düflülmesi gerekir. Ancak çok dikkat edilmesi gereken konu, düflü- len bu ödemeler tutar›n›n, istihkak (hakedifl) raporunda o ifl için ödenmifl bulunan miktar› aflmamas› gerekir.

Örne¤in, iflverenin defter ve belge- lerinde nakliye ödemelerinin toplam miktar› 200.000.- YTL, buna karfl›l›k son istihkak raporunda nakliye be- dellerinin miktar› 150.000.- YTL ise, toplam istihkak tutar›ndan 200.000.- YTL de¤il, 150.000.- YTL” nin düflül- mesi gerekmektedir.

b.Arac› ‹ncelemesinde Dikkat b.Arac› ‹ncelemesinde Dikkat Edilecek Hususlar

Edilecek Hususlar

Meslek mensubunca, yap›lan inceleme s›ras›nda, ihale konusu ifllerde istihkak tutar›na, iflin asgari iflçilik ora- n›n›n %25 eksiltilmeden uygulanma- s› sonucunda Kuruma yeterli iflçilik bildirilmemifl oldu¤unun anlafl›lmas›

halinde, iflverence baflka firma veya flah›slara ifl yapt›r›lm›fl olup olmad›¤›- n›n iflverene ve varsa arac›lara ait iflyeri kay›tlar›ndan tespit edilmesi gerekmektedir.

‹flverenlerce veya arac›lar taraf›ndan bu firma veya flah›slara ifl yapt›r›ld›¤›- n›n anlafl›lmas› halinde, firma sahibi- nin ad›-soyad› veya ünvan›, adresi, telefon numaras›, faturan›n tarihi, say›s›, tutar›, iflyerinin ifllem gördü¤ü Kurum Ünitesinin ad›, iflyeri sicil numaras›, vergi numaras› ve Ba¤-Kur numaras› gibi bilgilere raporda yer verilmesi gerekmektedir.

(6)

136

mali ÇÖZÜM

‹flverenler veya arac›lar›n baflka firma veya flah›slardan yapt›rd›klar› ifl karfl›- l›¤›nda ald›klar› faturalar›n meslek mensuplar›nca iflleme al›nmas› s›ras›nda;

1. Hariçte müstakil iflveren durumun- da olanlar veya Ba¤-Kur”a tabi flah›s- lar taraf›ndan düzenlenen fatural›

ödemelerin “KDV” siz tutarlar› esas al›nacakt›r.

2. Faturay› düzenleyen firmalarca, devaml› iflyerinde imal edilerek ihale konusu veya bina inflaat› iflyerine monte edilen ifllerden dolay› malzeme bedeli ile iflçilik tutar› ayr› ayr›

gösterilmifl ise, her iki tutar›n topla- m›, istihkak veya maliyet bedelinden düflülecektir. Örne¤in, fatura üzerin- de boya bedeli 30.000 YTL ve iflçilik bedeli 8.500 YTL olarak ayr› ayr› ya- z›lm›fl ise, inceleme s›ras›nda fatura toplam› olarak 38.500 YTL al›nacak ve toplam hak edifl veya maliyetten bu miktar malzemeli iflçilikli fatura olarak düflülecektir.

Nakliye ödemelerinde ise durum fark- l›d›r. Nitekim, rapor düzenlenirken,

“Nakliye” ödemelerinde nakliye ile malzeme bedelinin ay›rt edil- mesi gerekmektedir.

Örne¤in, bir faturada, 10 kamyon kum bedeli 500 YTL, 10 kamyon ku- mun nakliyesi 250 YTL kay›tl› ise, istihkak veya maliyet tutar›ndan sadece 250 YTL düflülecektir.

Ayn› faturada, 10 kamyon kum ve

nakliyesi olarak toplam 750 YTL öde- me yap›ld›¤› belirtilmifl ise ve kum bedeli ile nakliye tutar› ayr›t edilmeden yaz›lm›flsa, bu defa nakliye sözleflme- sinin malzemeyi de içermesi nedeniyle bu fatura de¤erlendirmede dikkate al›nmayacakt›r. E¤er iflveren kay›t- lar›ndan veya faturay› düzenleyen firma kay›tlar›ndan nakliye için ödenen miktar tespit edilebiliyorsa, bu kez nakliye bedeli de¤erlendirmeye tabi tutularak toplam maliyetten düflülebilir.

3. Yukar›da aç›kland›¤› üzere malze- me bedeli olmaks›z›n salt iflçilik içe- ren fatural› ödemeler, toplam istihkak tutar›ndan veya bina maliyet bedelinden de¤il, asgari iflçilik oran› uy- guland›ktan sonra bildirilmesi gereken asgari iflçilik miktar›ndan (hesaplanan kazançlar toplam›ndan) düflü- lecek ve Kuruma bildirilen iflçilikler bu tutar ile karfl›laflt›r›lacakt›r.

4. Bilindi¤i gibi, ihale konusu iflin bö- lüm veya eklentilerinden ifl alan ve kendi ad›na sigortal› çal›flt›ran kimseler, 506 say›l› Kanunun 87’inci mad- desine göre “arac›” olduklar›ndan, bu durumdaki kimselerin prim belgelerini iflveren ad›na aç›lan iflyeri dosyas› üzerinden Kuruma vermeleri gerekmektedir. Dolay›s›yla, arac›lar›n bildirmifl olduklar› iflçilik tutar›n›n, iflveren taraf›ndan bildirilmifl iflçilik olarak de¤erlendirilmesi gerekmektedir.

506 say›l› Kanunun 87’inci maddesi-

(7)

mali ÇÖZÜM

137

ne göre “arac›” durumunda olan kimselerin iflverenlere kestikleri faturalarda kay›tl› tutarlar, bu kimselerin bildirdikleri iflçilikler, iflverene ait iflyeri ile ilgili olarak yap›lan incelemede dikkate al›nm›fl oldu¤undan, ayr›ca istihkaktan veya bina maliyet bedelinden düflülmeyecektir.

Örne¤in, (A) iflverenin alt tafleronu olan (B) firmas›, yap›lan iflte çal›flt›rd›¤›

iflçilerin Sosyal Sigortalar Kurumuna bildirimini (A) iflverenin açt›rm›fl oldu¤u dosya üzerinden yapm›flt›r. Yapt›¤› ifllerin karfl›l›¤› olarak ald›¤› hak edifle karfl›l›k gelir faturas› kesmifltir. Meslek mensuplar›nca yap›lan inceleme neticesin- de haz›rlanacak olan raporda (B) firmas›n›n sadece alt tafleron olarak (A) firmas›nda çal›flt›rd›¤› iflçilerin bildirimi de¤erlendirmeye al›nacakt›r. Mükerrer hesaplamay› önlemek için yapt›¤› iflten dolay› ald›¤› hakedifle karfl›l›k kesilen fatura de¤erlendirmeye al›nmayacakt›r.

5. Daha önce Kurumda kendi adlar›na tescil edilmifl olan daimi mahiyetteki iflyerlerinin iflverenleri ise müstakil iflveren durumunda bulunduklar›ndan, bu kimselerin daimi iflyerinde imal ederek ihale konusu iflyerine veya özel bina inflaatlar›na monte ettikleri ifllerde çal›flt›rd›klar› sigortal›lar›, söz konusu iflyerle- rinde Kuruma bildirmelerine olanak bulunmamaktad›r. Zira, bu kimseler “ara- c›” durumunda de¤ildir. Yapt›klar› ifl karfl›l›¤›nda iflverene verdikleri fatura karfl›l›¤› ödemeler, yukar›da etrafl›ca aç›kland›¤› gibi, iflverene ait iflyeri hakk›nda yap›lacak ifllemde, niteli¤ine göre, yani malzemeli iflçilik ise istihkak tutar›n- dan, salt iflçilik ise bu defa hesaplanan kazançlar toplam›ndan düflülecektir.

6. Meslek mensuplar›n›n, faturay› düzenleyen firma veya flah›slar›n (arac›la- r›n) defter ve belgelerini inceleme yetkileri yoktur. Yap›lan incelemede flüphe- ye düfltükleri fatural› ödemeleri varsa, nedeni de belirtilmek suretiyle incelemede dikkate almayacaklar. Ancak, düzenleyecekleri raporlarda, söz konusu faturalar›n dikkate al›n›p al›nmayaca¤› hususunun sigorta müfettiflince yap›- lacak inceleme sonucunda karar verilmesi gerekti¤i yönünde öneride buluna- caklard›r.

Buraya kadar yapt›¤›m›z aç›klamalar› bir örnek ile açal›m:

‹hale konusu ifl dolay›s›yla ödenen KDV hariç toplam istihkak: 10.000.000.- YTL, Malzemeli iflçilik ihtiva eden fatural› ödemeler : 4.000.000.- YTL, Salt iflçilik içeren fatural› ödemeler : 150.000.- YTL, Prime esas kazanc›n üst s›n›r›n› aflan ücretler : 50.000.- YTL ,

(8)

138

mali ÇÖZÜM

‹hale konusu iflin asgari iflçilik oran› da Tebli¤ eki listeye göre % 9 ise; iflverenin Kuruma bildirmifl olmas› gereken asgari iflçilik miktar› afla¤›daki gibi he- saplanacakt›r:

10.000.000 YTL - 4.000.000 YTL = 6.000.000.YTL (Bakiye istihkak tutar›) 6.000.000 YTL x % 9 (asgari iflçilik oran›) = 540.000.- YTL faaliyet süresi için- de Kuruma bildirilmifl olmas› gereken asgari iflçilik tutar› olarak bulunacakt›r.

Kuruma bildirilmifl olan tutar, bu flekilde yap›lan hesaplama sonucunda bulunan tutar ile ayn› veya fazla ise yeterli iflçilik bildirilmifl olaca¤›ndan, iflyeri ka- y›tlar›n›n geçerli olmas› ve iflverenin Kuruma borcunun bulunmamas› kayd›y- la, raporda bu hususlar da belirtilerek, ilifliksizlik belgesi verilebilece¤ine iliflkin öneride bulunulmas› gerekmektedir.

Kuruma bildirilen tutar, yukar›da belirtilen hesaplama sonucunda bulunan tu- tardan az ise, bu kez;

540.000 YTL – 200.000 YTL ( 150.000 YTL + 50.000 YTL ) = 340.000. YTL, Kuruma bildirilmifl olan tutar ile k›yaslanacakt›r.

Bu k›yaslama sonucunda Kuruma bildirilmifl olan tutar, 3400.000.-YTL veya daha fazla ise yine ilifliksizlik belgesi verilebilece¤ine iliflkin rapor düzenlene- bilecektir.

‹flveren, bu ifl dolay›s›yla Kuruma 300.000 YTL iflçilik bildirmifl ise, örne¤e gö- re Kuruma bildirmemifl oldu¤u 40.000.-YTL tutar›ndaki fark iflçilik, iflin faaliyet süresinin son ay›na ait prime esas kazanç olarak kabul edilecektir.

Bu tutar üzerinden tahakkuk edecek sigorta primi ve hesaplanacak gecikme zamm›n›n, ilgili Sigorta Müdürlü¤ünce yap›lacak tebligat üzerine, tebligat›n al›nd›¤› tarihten itibaren bir ayl›k süre içerisinde ödenece¤inin dilekçe ile bildirilmesi halinde, ihbar, flikayet veya flüpheli bir durum da yoksa, iflin yürütü- mü için gerekli olan asgari iflçilik miktar›n›n tespiti için sigorta müfettifli incelemesi istenilmeyecektir.

Öte yandan, yukar›da belirtilen örne¤e göre, incelemeyi yapan meslek mensubunca düzenlenecek raporda; Kuruma yeterli iflçilik bildirilmemifl oldu¤undan, 506 say›l› Kanunun 140’›nc› maddesinin birinci f›kras›n›n (c) bendinin üçüncü alt bendinin son paragraf›na göre eksik iflçilik miktar›n›n (40.000.

YTL’nin) maledildi¤i son aya ait belgenin verilmemesinden/eksik verilmesin- den dolay› ayl›k asgari ücretin üç kat› tutar›nda ve ayn› maddenin (d) f›k- ras›na istinaden de, eksik iflçilik miktar›n›n maledildi¤i son aya iliflkin iflyeri ka-

(9)

mali ÇÖZÜM

139

y›tlar›n›n geçersizli¤i (506 say›l› Ka- nunun 130 uncu maddesinin sekizinci f›kras› ve Sosyal Sigorta ‹fllemleri Yönetmeli¤inin 25 inci maddesinin c f›kras›nda belirtildi¤i üzere) nedeniyle ayl›k asgari ücretin yar›s› tutar›n- da idari para cezas› verilmesi gerekti-

¤i önerilmelidir.

c.‹ncelemede Dikkate Al›nacak c.‹ncelemede Dikkate Al›nacak Asgari ‹flçilik Oran›

Asgari ‹flçilik Oran›

Kuruma yeterli oranda iflçilik bildirilmifl olup olmad›¤›n›n tespitinde dikkate al›nan asgari iflçilik oran›n›n do¤- ru ve yap›lan ifle ait oldu¤unun anlafl›labilmesi için, meslek mensubunca düzenlenen raporda, yap›lan iflin ta- n›m›, aç›k ve ayr›nt›l› olarak belirtil- melidir.

Yap›lan iflin birden fazla konuyu kap- s›yor olmas› ve her bir iflin asgari iflçi- lik oran›n›n önceden bilinmesi halinde, iflverence, bu ifllere ait en yüksek asgari iflçilik oran›n›n uygulanmas›n›n kabul edildi¤ine dair Kuruma dilekçe verilmifl olmak kayd›yla, toplam istihkak tutar›na en yüksek oran (eksiltme yap›lmadan) uygulanabilecektir.

Ancak, meslek mensubu inceleme ya- parken her bir ifle ait asgari iflçilik oran›- n›n aritmetik ortalamas› almayacakt›r.

Yukar›da da belirtildi¤i gibi, meslek mensuplar›nca yap›lacak inceleme- de, istihkak tutar›na uygulanacak as- gari iflçilik oran›ndan herhangi bir

eksiltme yap›lmamas›, baflka bir anlat›mla asgari iflçilik oran›ndan % 25 düflülmemesi gerekir.

Bu kural, meslek mensuplar›nca rapor düzenlenecek olan özel bina inflaatlar›na uygulanacak asgari iflçilik oranlar› için de geçerlidir.

d.‹flin Bitifl Tarihinden Sonra d.‹flin Bitifl Tarihinden Sonra Bildirilen ‹flçilikler

Bildirilen ‹flçilikler

‹hale konusu iflin bitifl tarihinden sonra da Kuruma iflçilik bildirilmifl ise, bu iflçiliklerin, makul bir süreyi kaps›yor olmas› halinde, ayn› iflyeri dosyas›n- dan Kuruma bildirilmifl olmas›nda herhangi bir sak›nca bulunmamakta- d›r. Ancak, bu iflçiliklerin, meslek mensuplar›nca yap›lacak incele- mede, Kuruma bildirilmifl olan ifl- çiliklere dahil edilmemesi gerek- mektedir. Zira, bu iflçiliklerin bedeli, istihkak içersinde yer almamakta, baflka bir deyiflle idarece bu iflçilikler- den dolay› iflverene herhangi bir öde- me yap›lmamaktad›r. (Örne¤in flanti- yenin toplanmas›, tafl›nmas›, nakliyesi gibi ifller dolay›s›yla ödenen iflçilikler) e.Meslek Mensuplar›n›n

e.Meslek Mensuplar›n›n Sorumlulu¤u

Sorumlulu¤u

506 say›l› Kanunun 4958 say›l› Ka- nunla de¤iflik 130’uncu maddesinde, Kurumca belirlenen usul ve esaslara ayk›r› hareket ederek Kurum zarar›na sebebiyet verdi¤i anlafl›lan meslek mensuplar›nca düzenlenen raporlar›n

(10)

140

mali ÇÖZÜM

iflleme al›nmayaca¤› ve bunlar›n daha sonra düzenleyecekleri raporlar›n hiç- bir zaman Kurumca iflleme konulma- yaca¤›, gerçe¤e ayk›r› rapor düzenle- yen meslek mensuplar› hakk›nda Ku- rumun genel hükümlere göre takip hakk›n›n sakl› oldu¤u hükme ba¤lanm›flt›r.

Konu ile ilgili Yönetmeli¤in “Sorumlu- luk” bafll›kl› 12’inci maddesinde de, meslek mensuplar›n›n gerçe¤e ayk›r›

rapor düzenleyerek Kurum zarar›na sebebiyet verdikleri takdirde, oluflan Kurum zarar›ndan iflveren ile birlikte ve müteselsilen sorumlu olduklar› be- lirtilmifltir.

Buna göre, yap›lacak incelemeler sonucunda, Kurumca belirlenen usul ve esaslara ayk›r› hareket ederek veya gerçe¤e ayk›r› rapor düzenleyerek Kurum zarar›na sebebiyet verdi¤i tespit edilecek meslek mensuplar› hak- k›nda genel hükümlere göre ifllem yap›lacakt›r. Ayr›ca, bu raporlar› dü- zenleyen meslek mensuplar›n›n daha sonra düzenleyecekleri raporlar da Kurumca iflleme konulmayacakt›r.

f. Meslek Mensuplar›nca f. Meslek Mensuplar›nca Raporlara Eklenecek Zorunlu Raporlara Eklenecek Zorunlu Belgeler

Belgeler

Meslek Mensuplar› “Asgari ‹flçilik Ra- poru” tanzim ederlerken mutlaka, rapor tarihinden önceki 3 ay içinde meslek mensubunun ba¤l› oldu¤u Meslek Odas›ndan al›nm›fl olan “fa-

aliyet belgesini” rapora eklemeleri gerekir.

‹ncelemeyi yapan meslek mensubu ile iflveren aras›nda düzenlenmifl olan

“sözleflmenin” asl› veya noterden onayl› bir örne¤inin de rapora eklen- mesi zorunludur.

‹nceleme raporuna eklenecek bir önemli belge ise, asgari iflçilik hesap- lamas›nda kullan›lan ve örne¤i Yö- netmeli¤in 4 ve 5’inci sayfalar›nda yay›mlanan “Hesaplama Cetveli”nin de rapor ekine konmas› bir zorunlu- luktur.

SONUÇ SONUÇ

Meslek mensuplar›n›n gerçe¤e ayk›r›

rapor düzenleyerek Kurum zarar›na sebebiyet verdikleri takdirde, oluflan Kurum zarar›ndan iflveren ile birlikte ve müteselsilen sorumlu olduklar› be- lirtilmifltir. Yap›lacak incelemeler sonucunda, Kurumca belirlenen usul ve esaslara ayk›r› hareket ederek veya gerçe¤e ayk›r› rapor düzenleyerek Kurum zarar›na sebebiyet verdi¤i tespit edilecek meslek mensuplar› hak- k›nda genel hükümlere göre ifllem yap›lacakt›r. Ayr›ca, bu raporlar› dü- zenleyen meslek mensuplar›n›n daha sonra düzenleyecekleri raporlar da Kurumca iflleme konulmayacakt›r. Bu nedenle meslek mensuplar›n›n ince- lemelerde daha dikkatli ve özenli olmas› gerekmektedir.