DİREKT İHRACAT VE İHRAÇ KAYITLI TESLİMLERDE İADEDE ARANILACAK BELGELER VE İADE ŞEKİLLERİ
Cem Altınova
Yazımızın ilk bölümünde, direkt ihracat söz konusu olduğu durumda iade için aranılan belgeler üzerinde durulmuş, ikinci bölümde ihraç kaydıyla teslimlerdeki durum incelenmiştir.
Son bölümde ise ihracattaki iade şekilleri ve inceleme durumu üzerinde durulmuştur. 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği, KDV iadesi ile ilgili yazımızda önemli bir yeri teşkil etmektedir.
Daha net ve kolay anlaşılabilmesi açısından yazının indeksinin yer almasının uygun olacağını düşündük.
1. GİRİŞ
2. DİREKT İHRACAT
2.1. DİREKT İHRACAT ve ARANILAN BELGELER 2.1.1. Gümrük Beyannamesi
2.1.2. İhraç Edilen Malların Satış Faturaları 2.1.3. İndirilecek KDV Listesi
2.1.4. İade Edilecek KDV Listesi 3. İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLER
3.1. İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLERDE ARANILAN BELGELER 3.1.1. Gümrük Beyannamesi
3.1.2. İhraç Edilen Malların Satış Faturaları 3.1.3. İndirilecek KDV Listesi
4. İHRACATTA İADE ŞEKİLLERİ 4.1. Nakit İade
4.1.1. Teminatla İade
4.1.2. YMM Tasdik Raporu ile İade
4.1.3. Maliye Bakanlığı İnceleme Elemanı Raporuyla İade 4.2. Mahsuben İade
4.2.1. Vergi Borçlarına Mahsup 4.2.2. SSK Prim Borçlarına Mahsup
4.3. KDV İade Hakkının Devrolan KDV Yoluyla Kullanılması
5. ONİKİ (12) DÖNEM TEMİNATSIZ ve RAPORSUZ NAKDEN veya MAHSUBEN KDV İADESİ ALANLARIN İNCELENMESİ GEREĞİ
6. SONUÇ 1. GİRİŞ
Direkt İhracat (Mal ve hizmet) ile İhraç Kaydıyla Teslimlere ilişkin açıklamalara 3065 Sayılı KDV Kanunu’nun sırasıyla 11-1/a ve 11-1/c bentlerinde yer verilmiştir.
MADDE 11 : MAL VE HİZMET İHRACATI MADDE METNİ:
"Mal ve Hizmet İhracatı:
Madde 11 - 1.Aşağıdaki teslim ve hizmetler vergiden müstesnadır.
a) (4842 sayılı Kanunun’un 21 inci maddesi ile değişen bent. Yürürlük : 01.05.2003) İhracat teslimleri ve bu teslimlere ilişkin hizmetler ile yurt dışındaki müşteriler için yapılan hizmetler ve karşılıklı olmak şartıyla uluslararası roaming anlaşmaları çerçevesinde yurt dışındaki müşteriler için Türkiye’de verilen roaming hizmetleri
…
c) (3297 sayılı Kanunun 3 üncü maddesiyle eklenen bent) İhraç edilmek şartıyla imalatçılar tarafından kendilerine teslim edilen mallara ait katma değer vergisi, ihracatçılar tarafından ödenmez. Mükelleflerce tahsil edilmeyen ancak ilgili dönem beyannamesinde beyan edilecek olan bu vergi, vergi dairesince tarh ve tahakkuk ettirilerek tecil olunur.
Söz konusu malların, ihracatçıya teslim tarihini takip eden ay başından itibaren 3 ay içinde ihraç edilmesi halinde, tecil edilen vergi terkin olunur.
İhracatın yukarıdaki şartlara uygun olarak gerçekleştirilmemesi halinde, tecil olunan vergi tahakkuk ettirildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51 inci maddesine göre belirlenen (4842 sayılı Kanunun 21 inci maddesi ile değişen ibare. Yürürlük : 01.05.2003) gecikme zammıyla birlikte tahsil olunur. Ancak, ihraç edilmek şartıyla teslim edilen malların Vergi Usul Kanununda belirtilen mücbir sebepler nedeniyle ihraç edilmemesi halinde, tecil edilen vergi tecil edildiği tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 48 inci maddesine göre ilgili dönemler için geçerli tecil faizi ile birlikte tahsil edilir.
2. DİREKT İHRACAT
KDV açısından istisnadan yararlanacak ihracatın, yukarıdaki esaslara göre resmen yapılması, gerçek olması ve malın Türkiye Cumhuriyeti Gümrük bölgesinden çıkması şarttır.
Mal ihracı, 11. maddenin 1/a bendi hükmü uyarınca KDV’den istisna edilmiştir. Yani ihraç olunan malın teslimi dolayısıyle KDV hesaplanmaz, ihraç faturasında KDV gösterilmez.
Keza KDV Kanunu'nun 32. maddesine göre, ihraç olunan mal ile ilgili olarak yüklenilen KDV, genel hükümler çerçevesinde, vergiye tabi diğer teslim ve hizmetler dolayısıyle tahsil
edilen KDV'den indirilir. KDV yükünden arındırma işlemi, malın gümrük bölgesinden çıktığı ay KDV beyannamesinde, kısmen veya tamamen söz konusu indirimle sağlanamamışsa ve mükellef isterse arta kalan tutar mükellefe iade olunur. Mükellef iade istemezse arındırma işlemi devrolan KDV yoluyla gerçekleşir.
2.1. DİREKT İHRACATTA ARANILAN BELGELER 2.1.1. Gümrük Beyannamesi
Gümrük beyannamesi, ihracat istisnası beyan edilmesinin ön şartıdır. Beyanname olmadan mükellefin ihraç ettiği mal bedellerini KDV matrahından indirmesi mümkün değildir. Bu nedenle ihracat istisnası uygulamasında KDV iadesi talep edilse de edilmese de gümrük beyannamesinin ibrazı zorunludur.
KDV Kanunu’nun 12-1/b maddesinde, bir teslimin ihracat teslimi sayılabilmesi için teslim konusu malın T.C. gümrük hattını geçerek bir dış ülkeye vasıl olması gerektiği belirtilmiştir. 4 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde, “bir dış ülkeye vasıl olma” ifadesinin, malın gümrük hattımızı geçmesi olarak algılanması gerektiği, gümrük hattını geçen malın, bir dış ülkeye ulaşmış sayılacağı belirtilmiştir.
Malların yurt dışına çıktığı, gümrük beyannamesinin çıkış gümrük memurunca onaylanan bölümünde belirtilen tarihe göre tespit edilecektir. Vergi mevzuatı açısından satışın gerçekleşmesi intaç ile mümkün olur. Dolayısıyla intaç tarihi teslim tarihidir. İntaç tarihi, bir malın ülkemizden çıkıp yurtdışına gönderilmesi tarihidir. Yani gümrük hattını geçiş tarihidir.
Gerek KDV beyannamelerinde, gerekse gelir ve kurumlar vergisi açısından intaç tarihi hangi döneme denk düşüyor ise hasılat o dönemin hasılatı sayılır.
Bunun yanı sıra, 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği ile gümrük beyannamelerinin aslı ve onaylı örnekleri yerine bunların listesinin verilmesi yeterli görülmüştür. Bu durumda, gümrük beyannamelerinin tarihi, sayısı, ihraç edilen malların cinsi, miktarı, tutarı, çıkış yapılan gümrük kapısı, varış ülkesi, varsa imalatçının adı, soyadı, unvanı, beyannamenin intaç tarihini belirten bir liste verilmek suretiyle gümrük beyannamesi ibraz edilmeyebilir.
2.1.2. İhraç Edilen Malların Satış Faturaları
İhracatçının ihraç ettiği mallara ilişkin yurt dışındaki müşteri adına düzenlediği faturaların, aslının aynı olduğuna dair bir şerh verilmek ve kaşe basılıp imzalanmak suretiyle mükellefçe onaylanmış fotokopileri veya adına fatura düzenlenen yurt dışındaki kişilerin adı, soyadı, unvanı, malların cinsi, miktarı, tutarı, faturaların tarih ve numaralarını gösteren ve yine mükellefçe doğruluğu onaylanan bir listenin verilmesi gerekir.
2.1.3. İndirilecek KDV Listesi
İhracatın gerçekleştiği dönemde satın alınan mal ve hizmetlere ait alış faturalarının, satıcıların adı, soyadı veya unvanına göre alfabetik sırada düzenlenmiş, faturaların tarihini, numarasını, satıcıların adı, soyadı, unvanı, bağlı bulundukları vergi dairesi ve vergi kimlik numarasını, mal ve hizmetlerin cinsi, miktarı ve bedelini, hesaplanan KDV’yi ihtiva eden bir listenin vergi dairesine verilmesi gerekmektedir. Bu listenin 2 örnek olarak düzenlenmesi, her bir örneğin
alt kısmına “Listelerde yer alan bilgilerin doğruluğunu taahhüt eder, herhangi bir yanlışlık olduğunun tespiti halinde uygulanacak yaptırımları kabul ederim” şerhi konulacaktır. Bu şerhin altına firma yetkilileri tarafından isim ve unvan kaşeleri basılacak ve tarih atılarak imzalanacaktır.
2.1.4. İade Edilecek KDV Listesi
84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde yapılan açıklamalar çerçevesinde iade talep eden mükellef, ihracatın gerçekleştiği döneme ilişkin olarak yüklenilen KDV listesi ile ihraç edilen malın bünyesine giren vergi miktarına ilişkin hesaplamaları gösterir tabloyu da vergi dairesine bildirmelidir.
3. İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLER
3.1. İHRAÇ KAYDIYLA YAPILAN TESLİMLERDE ARANILAN BELGELER 3.1.1. Gümrük Beyannamesi
İhraç kaydıyla teslimlerden doğan KDV iadelerinin yapılmasında, bu kapsamda teslim edilen malların ihracının gerçekleştiğini ibraz etmek üzere, ihracatçının gümrük beyannamesinin aslı, noter ya da yeminli mali müşavirce tasdikli örneği aranılmaktadır. Bu beyannamedeki malların ihraç edildiğini belirten tarihin, ihraç kaydıyla tesliminin yapıldığı tarihi takip eden ay başından sonraki 3 ay içinde bir güne ait olması gerekir. Aksi halde ihracat, Kanunun 11- 1/c maddesinde belirtilen sürede gerçekleşmemiş demektir ki bu durumda tecil edilen vergi için tecil tarihinden itibaren hesaplanacak gecikme zammı ile birlikte tahsil edileceğini, ancak ihracatın bu süre içinde gerçekleşmeyişinin VUK’ta yer alan mücbir sebeplerle açıklanması halinde, sadece tecil faizi uygulanacağını belirtmekte yarar vardır.
3.1.2. İhraç Edilen Malların Satış Faturaları
KDV Kanunu’nun 11-1/c maddesinde düzenlenen tecil-terkin uygulaması çerçevesinde ihraç kaydıyla imal tesliminde bulunan imalatçıların veya özel finans kurumlarının, sadece bu kapsamdaki satış faturalarını veya bunların tarihini, sayısını, alıcının adı, soyadı veya unvanını, bağlı bulunduğu vergi dairesini, sicil numarasını, malın cinsi, miktarı ve bedeli ile hesaplanan KDV tutarlarını gösteren bir listeyi KDV beyannamelerine eklemeleri gerekmektedir. Üç nüsha olarak düzenlenecek olan bu listelerin alt kısmına “Listelerde yer alan bilgilerin doğruluğunu taahhüt eder, herhangi bir yanlışlık olduğunun tespiti halinde uygulanacak yaptırımları kabul ederim.” şeklinde şerh konulması ve işletme yetkilileri tarafından isim ve unvan kaşeleri, tarih atılıp imzalanması gerekmektedir.
3.1.3. İndirilecek KDV Listesi
Yukarıdaki mal ihracında bahsettiğimiz indirilecek KDV listesi, ihraç kayıtlı teslimlerde bulunan ve iade talep eden mükellefler tarafından da düzenlenerek vergi dairesine verilecektir. 86 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’ne göre bu liste, ihraç kaydıyla mal teslim eden mükellefin (ihracatçıya teslim ettiği malların ihracının gerçekleştiği dönemde değil) bu teslimi yaptığı dönemdeki alımlarına ilişkin fatura bilgilerine göre düzenleyecektir. İade talebinin olmadığı dönemlerde bu listenin vergi dairesine verilmesine gerek yoktur.
4. İHRACATTA İADE ŞEKİLLERİ
Tüm iade hakkı doğuran işlemlerde olduğu gibi, ihracat istisnasında iade olarak beyan edilen vergi için, mükellefin yazılı talebi olması gerekmektedir. Bu talepte, iadenin nakden mi, mahsuben mi, teminat ile mi, yeminli mali müşavir raporu ile mi yoksa vergi idaresinin incelemesi ile mi alınmak istediğinin de açıkça belirtilmesi gerekmektedir.
4.1. Nakit İade
Bir vergilendirme döneminde 4.000 YTL’ye kadar olan iadeler, inceleme raporu ve teminat aranmaksızın yerine getirilir. İade talebi, yazılı bir dilekçe ekinde iade işlemlerinde aranılan belgelerin ibraz edilmesinde ve gümrük beyannamesinin veya onaylı fatura ya da özel faturaların teyidi ile yerine getirilir.
4.1.1. Teminatla İade
Nakit iade taleplerinde 4.000 YTL’yi aşan kısım için mükellefçe teminat gösterilmesi halinde, iade tutarının tamamı gerçekleştirilebilecektir. Teminatla yapılacak iadelerde aranılan belgelerin bir dilekçe ekinde vergi dairesine ibrazı gerekir. Teminat olarak, 6183 sayılı Kanun’un 10. maddesinde belirtilen değerler kabul edilebilecektir.1 Vergi dairesine verilen teminatlar, inceleme raporu veya YMM tasdik raporunun vergi dairesine intikali üzerine çözülecektir.
Teminat olarak banka teminat mektubu verilmesi halinde bunların, 4389 Sayılı Bankalar Kanunu’na göre faaliyette bulunan bankalar ve özel finans kuruluşlarınca düzenlenmiş olması ve paraya çevrilme konusunda hiçbir sınırlayıcı şart taşımaması gerekir. Paraya çevrilmeleri konusunda sınırlayıcı şartlar taşıyan teminat mektuplarının vergi dairesine verilmesi halinde, iade işleminde ortaya çıkabilecek vergi, ceza ve gecikme zamlarından, mükelleflerle birlikte
1
Teminat olarak şunlar kabul edilir:
1. Para,
2. (5234 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (a) bendi ile değişen bent)(1.1.2005 tarihinden geçerli olmak üzere) Bankalar ve özel finans kurumlar tarafından verilen süresiz teminat mektupları,
3. (5234 sayılı Kanunun 7 nci maddesinin (a) bendi ile değişen bent)(1.1.2005 tarihinden geçerli olmak üzere) Hazine Müsteşarlığınca ihraç edilen Devlet iç borçlanma senetleri veya bu senetler yerine düzenlenen belgeler (Nominal bedele faiz dahil edilerek ihraç edilmiş ise bu işlemlerde anaparaya tekabül eden satış değerleri esas alınır.),
4. Hükümetçe belli edilecek Milli esham ve tahvilat “Bu esham ve tahvilat, teminatın kabul edilmesine en yakın borsa cetvelleri üzerinden % 15 noksanıyla değerlendirilir.”
5. (251 sayılı Kanunun 1’inci maddesiyle değişen bent) İlgililer veya ilgililer lehine üçüncü şahıslar tarafından gösterilen ve alacaklı amme idarelerince haciz varakalarına müsteniden haczedilen menkul ve gayrimenkul mallar,
Teminat sonradan tamamen veya kısmen değerini kaybeder veya borç miktarı artarsa, teminatın tamamlanması veya yerine başka teminat gösterilmesi istenir.
Borçlu verdiği teminatı kısmen veya tamamen aynı değerde başkalarıyla değiştirebilir.
bu teminat mektubunu veren bankalar da VUK’un 11. maddesi kapsamında sorumlu tutulacaktır.
Teminatların çözülmesinde bankalar, teminat mektubunda vergi dairesinin şerhini arayacaktır.
Bu uygulamada banka teminat mektubunun arkasına ilgili vergi dairesince: “KDV iadesi dolayısıyla alınan bu teminat mektubunun vergi dairemizde olan işlemi sona ermiştir.”
şeklinde bir şerh düşülerek, tarih, kaşe ve imza tatbiki suretiyle onaylanacaktır. Bu şerhi gören bankaların, vergi dairesinden başkaca bir teyit almaksızın gerekli işlemi yapmaları mümkün bulunmaktadır.
Hizmet ihracı istinasından doğan KDV iadeleri hariç olmak üzere indirimli teminat uygulamasından yararlanabilecek olan mükellefler aşağıdaki gibi olup sadece şirketlerimizin konu olabileceği mükellef grubuna ilişkin çalışmaya yer verilmiş, diğer gruplardan kısaca bahsedilmiştir.
- Teminat Tutarı %4 Olarak Belirlenen I. Grup Mükellefler: Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ile Sektörel Dış Ticaret Şirketleri
- Teminat Tutarı %8 Olarak Belirlenen II. Grup Mükellefler
Aşağıdaki şartları taşıyan mükellefler, nakit olarak talep ettikleri iade miktarının 4.000 YTL’yi aşan kısmının %8’i kadar teminat vermelidirler.
o İmalatçılar ve imalatçı-ihracatçılar
Haklarında SMİYB (Sahte veya muhteviatı itibariyle yanıltıcı belge) düzenlediği veya kullandığı konusunda rapor bulunmayan,
Son 5 yıl içinde adlarına tahakkuk eden gelir, kurumlar ve katma değer vergilerini ödeyen,
İade hakkı doğuran işlemlerin bulunduğu birbirini izleyen son 5 vergilendirme döneminde hakkında olumlu rapor yazılmış bulunan, ve bunlarla birlikte,
Sanayi siciline kayıtlı olan,
Ödenmiş sermayelerinin veya son bilançolarında kayıtlı ATİKler’in (gayrimenkuller hariç) amortisman düşülmeden önceki toplam tutarı 80.000 YTL’yi aşan (özel bir amortisman defteri veya envanter defterinde bunları açıkça gösterilmesi zorunludur),
İşletmenin sahip olduğu ATİKler ve bu kıymetlerin kayıtlı olduğu defterlerin noter onayları ve numaraları ile kaç yıldır amortismana tabi tutuldukları kapasite raporların açıkça belirtilen,
İmalat işinde 20 veya daha fazla işçi çalıştıran
imalatçı-ihracatçılar ile ihracatçılara ihraç kaydıyla teslimde bulunan imalatçılar nakit olarak talep ettikleri iade miktarının 4.000 YTL’yi aşan kısmının %8’i kadar teminat vermelidirler.
o Diğer ihracatçılar
Yukarıdaki ilk 3 şartı taşıyan mükelleflerden;
Son üç takvim yılı itibariyle ihracatları her bir yıl için beş milyon ABD Dolarını, veya
Son beş takvim yılı itibariyle ihracatları her bir yıl için bir milyon ABD Dolarını,
geçen ihracatçılar, burada öngörülen ihracat tutarını gerçekleştirdikleri son yılı izleyen takvim yılı başından itibaren nakit olarak talep ettikleri iade miktarının 4.000 YTL’yi aşan kısmının %8’i kadar teminat vermelidirler.
4.1.2. YMM Tasdik Raporu ile İade
3568 Sayılı Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavirlik ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu’nun 12. maddesine istinaden yayınlanan tebliğlerle, YMM tasdik raporu ile KDV iadesinin usul ve esasları belirlenmektedir.
KDV iadesinin vergi veya SSK primi borçlarına mahsubunun talep edilmesi halinde YMM raporu düzenlenmesine gerek yoktur. YMM raporu sadece nakit iade yapılmasında kullanılan yöntemlerden biridir. İade talebi ile ilgili olarak denetim elemanlarınca henüz incelemeye başlanılmamış ise iadenin YMM raporu ile yapılması talebinde bulunulabilmektedir. İnceleme başlamış ise, denetim elemanının genel esaslara göre iade yapılmasına engel bir görüşü olmadığı sürece yine YMM raporu ile iade talebinde bulunulabilecektir.
Yeminli mali müşavirlerler ile yıllık gelir ve kurumlar vergisi beyannamesini tasdik ettirmek üzere tam tasdik sözleşmesi yapan mükelleflerin KDV iadeleri, herhangi bir üst sınır olmaksızın yerine getirilecektir. Tam tasdik sözleşmesi olmayanların iadelerinde ise 210.000 YTL üst sınıra kadar YMM raporu ile iade yapılabilecektir.
Yeminli mali müşavirlerin düzenledikleri raporlarda gümrük beyannamelerinin veya gümrükçe onaylı fatura ya da özel faturaların teyidinin alınmamış olması halinde teyit işlemleri vergi dairesince yapılacaktır.
Dış ticaret sermaye şirketleri dışında indirimli teminat uygulmasından yararlanan mükelleflerden iadenin yapıldığı tarihten itibaren 6 ay içinde bu iade ile ilgili YMM tasdik raporu ibraz etmeyenlerden, teminatlarını %100’e tamamlamaları istenir. 15 gün içinde teminatını tamamlamayanlar, bu dönemlere ilişkin YMM tasdik raporu ibraz edilinceye kadar, müteakip dönemlerdeki iade taleplerinde indirimli teminat uygulamasından yararlandırılmazlar.
4.1.3. Maliye Bakanlığı İnceleme Elemanı Raporuyla İade
İhracat istisnası uygulamasından doğan ve yukarıda bahsedilan yollarla gerçekleştirilemeyen KDV iadeleri, Maliye Bakanlığı’nın merkezi denetim elemanları ile Vergi Denetmenleri veya vergi dairesi müdürleri tarafından düzenlenecek inceleme sonucuna göre yerine getirilecektir.
Gerçek dışı belge düzenleme veya kullanma fiili ile ilgili bulunan mükelleflerin iade talepleri normal uygulamaya dönülünceye kadar Maliye Bakanlığı incelem elemanlarının düzenlediği raporlara göre yerine getirilecektir.
4.2. Mahsuben İade
4.2.1. Vergi Borçlarına Mahsup
Mükelleflerin vergi idaresinden alacaklarının, idareye olan borçlarına mahsubu mümkündür.
KDV iadelerinin de mükellefin talebi üzerine KDV, gelir, kurumlar, stopaj, … gibi ödeme zamanı gelen ya da gelecek dönemlerde muaccel hale gelecek vergi borçlarına mahsubu yapılabilir, ki gelecek dönemlerde muaccel hale gelecek vergi borçlarına mahsup için ayrı ayrı dilekçe verilmesi gerekir. İhracattan doğan KDV iadesinin vergi borcuna mahsubu işleminde herhangi bir alt sınır ya da üst sınır yoktur. İhracattan veya ihraç kayıtlı teslimlerden doğan KDV iadelerinin, ihracatçı veya imalatçının kendisinin, ortaklarının veya mal ya da hizmet satın aldığı firmaların vergi borçlarına mahsubunun da yapılması mümkündür.
Mahsup talebinin, ihracatçının ihraç ettiği malların alımında ödenen KDV ile ilgili olması şart değildir. Yani ihracatçı talep ettiği iadeden, henüz ihraç etmediği mal ve hizmetleri satın aldığı satıcıların vergi borçlarına mahsup talebinde bulunabilecektir. İhracatçıların ihraç etmeyeceği, yurt içinde satacağı, işletme envanterine dahil etmediği malları satın aldığı satıcıların vergi veya prim borçlarına da mahsup talep edilebileceği tabiidir.
Aralarında mal ve hizmet alış verişi olmasa dahi, sermayesinin %51 ve daha fazlası devlete ait kuruluşlara bağlı müessese, iştirak veya ortaklıkların vergi borçlarına mahsup talep edilebilecektir. Sermaye şirketleri, kooperatifler, kollektif şirketler ve adi ortaklıklarda da ortakların vergi borçlarına mahsup yapılabilir.
Ortakların veya mal ya da hizmet satın aldığı mükelleflerin vergi borçlarına mahsup talebinde bulunan ihracatçı ve imalatçı, bununla ilgili olarak vergi dairesine vereceği dilekçede, lehine mahsup talebinde bulunduğu kişi veya kuruluşların adı, soyadı, unvanı, adresi, vergi dairesi, sicil numarası, mahsubu istenen borcun cinsi, tutarı, vade tarihini bildirecektir.
Bununla birlikte, mükelleflerin ithalatlarında gümrük idarelerine olan vergi, resim, harç, pay, fon gibi borçlarına mahsup da mümkündür. Aynı şekilde mükellefin ortaklarının veya mal ya da hizmet satın alıdığı mükelleflerin gümrük vergilerine mahsup talebi de yapılabilir.
Sermaye şirketleri, ortağın veya ortakların vergi borcunun mahsubunu talep ettikleri dilekçelerine, diğer ortakların bu mahsubun yapılmasına izin verdiğine dair noter onaylı belgeyi de ekleyecektir. Sermaye şirketlerinde mahsup talep dilekçesi, tüzelkişiliği temsile yetkili kişilerce kaşe tatbik edilmek suretiyle imzalanacaktır.
Mal ve hizmet satın alınan mükelleflerin vergi borçlarının mahsubu talep edilen dilekçeye, bu mükelleflerden satın alınan mal ve hizmetlere ilişkin faturaların tarihi, sayısı, tutarı, hesaplanan KDV miktarını içeren bir liste eklenecektir.
İhracatçının veya ihraç kaydıyla mal tesliminde bulunan imalatçıların bu kapsamdaki KDV iadelerinin kendilerinin, ortaklarının veya mal ya da hizmet satın aldığı mükelleflerin vergi borçlarına mahsubu işleminde, herhangi bir sınıra bağlı olmaksızın inceleme veya teminat aranılmayacak, ilgili belgelerin ibrazı suretiyle mahsup işlemi yapılabilecektir.
4.2.2. SSK Prim Borçlarına Mahsup
İhracat istisnasından veya tecil-terkin uygulamasından doğan KDV iadesinin, mükellefin kendisinin, ortaklarının veya mal ya da hizmet satın aldığı mükelleflerin SSK’ya olan prim borçlarına mahsup edilmesi mümkündür.
İhracat istisnası veya ihraç kaydıyla teslimlerden doğan KDV iadesini SSK prim borcuna mahsubunu talep edenler, vergi dairesine vereceği bir dilekçe ile iadenin doğduğu dönemi, mahsubu istenilen iade tutarını, kendisinden başkasının prim borcunun mahsubunun talep edilmesi halinde onun adı, soyadı, unvanı, vergi dairesi, sicil numarası, SSK şubesi ve prim borcu tutarını bildirecektir. Dilekçeye, mahsubu istenilen prim borcu ile varsa gecikme zammı tutarını ve SSK şubesinin banka numarasını belirten SSK’dan alınacak form yazı eklenecektir.
4.3. KDV İade Hakkının Devrolan KDV Yoluyla Kullanılması
Bilindiği üzere, mal teslimi ya da hizmet ifaları nedeniyle hesaplanan kesintiye uğramamış KDV tutarları ile indirim iptali nedeniyle ortaya çıkan KDV tutarı toplanmakta olup bu toplam 31. satırda gösterilmektedir.
Beyannamedeki indirim kalemlerinin toplandığı 37. satırda yer alan rakam, 31. satırdaki rakamdan küçükse ve o ayda ihraç kayıtlı teslim yoksa KDV iade hakkı yok demektir. Şayet, 37. satırdaki rakam 31. satırda bulunan rakamdan büyükse indirimde giderilmeyen KDV vardır. O ayda iade hakkı veren bir işlem yoksa indirimle giderilmeyen KDV sonraki döneme indirim hakkı olarak devreder.
O ayda iade hakkı veren bir işlem varsa, bu işlemden doğan KDV iadesi istenebilir KDV, indirimle giderilemeyen KDV tutarını aşmamak şartıyla nakden veya mahsuben iadeye konu edilebilir. Ancak, bu hak kullanılmayıp hakka konu meblağın devrolan KDV içinde kalması tercihinde bulunulabilir. Bu takdirde mahsuben veya nakden iade için istenen belgelerin ibraz edilmesi gerekmez. Sadece beyannamenin altındaki ihracatla veya dış taşıma ile ilgili belgelerin ibrazı yeterlidir.
Bununla birlikte, sonradan tercih değiştirilerek nakden veya mahsuben KDV iadesi istenebilir (96 Seri No.lu KDV Genel Tebliği). Bu durumda, o dönem ve sonraki dönemlere ilişkin KDV beyannamelerinin düzeltilmesi gerekmektedir.
5. ONİKİ (12) DÖNEM TEMİNATSIZ ve RAPORSUZ NAKDEN veya MAHSUBEN KDV İADESİ ALANLARIN İNCELENMESİ GEREĞİ
Her ne kadar 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği’nde mahsuben iadenin ve belli bir limite kadar nakden iadenin teminatsız ve inceleme raporsuz olarak yapılacağı belirtilmiş ise de, bu şekilde 12 dönem KDV iadesinden kesintili veya kesintisiz yaralanan mükellefler, 1999/2 Sıra No.lu Vergi Denetimi ve Koordinasyon İç Genelgesi’ne dayanılarak bu dönemlerden biri için incelemeye sevk edilebilmektedir. Ancak, YMM tasdik raporu inceleme gereğini ortadan
kaldırmaktadır. Yine de incelemenin her zaman olabilieceği göz önünde muhakkak bulundurulmalıdır düşüncesindeyiz.
6. SONUÇ
Yazımızda kısaca direkt ihracat ve ihraç kayıtlı teslimlerde iadenin hangi belgeler ile yapılacağı ve iade şekilleri üzerinde durulmuştur. Aslında, sayfalarca yazılacak bilgi olmasına rağmen kısaca değindiğimiz bu konu, iade isteminin henüz başlangıcında olan firmalara yarar sağlayacağını düşünmekteyiz.
YARARLANILAN KAYNAKLAR
1. Kemal Oktar; “KDV İstisnalar ve İadeler”, Maliye ve Hukuk Yayınları, Ankara, Ağustos 2005
2. Mehmet Maç; “KDV Uygulaması”, Denet, İstanbul, 03.11.1998
