NÜKLEER ENERJİ ALANINDA ÜNİVERSİTE SANAYİ İŞBİRLİĞİ
Prof.Dr. A. Beril Tuğrul
İstanbul Teknik Üniversitesi – Enerji Enstitüsü Nükleer Araştırmalar Anabilim Dalı Başkanı Ayazağa Kampüsü – 34469, Maslak -İSTANBUL
NÜKLEER ENERJİ ENDÜSTRİSİNİN YERLİLEŞTİRİLMESİ
Toplantısı
22 Nisan 2014 KSO - İzmit
Fosil Yakıtlı Santral
Nükleer Santral
Bir Nükleer Santrala İlişkin Başlıca Elemanların Yerlerinin Şematik
Gösterimi
1
2
4 3
Önemli Husus,
Burada önemli bir husus; nükleer
teknolojinin bir ileri teknoloji olması ve yüksek kalite standartlarına sahip
olunmasını gerektirmesi ve bu bağlamda teknoloji transferinin söz konusu olmasıdır.
Ayrıca, denetleme ve kontrol faaliyetleri de
etkin olunacak konular arasındadır.
Türk Şirketleri,
Nükleer güç santralı, yaklaşık 500 binin üzerinde farklı parçadan oluşan bir proje niteliğindedir.
Dolayısıyla da, farklı sanayi ve hizmet sektörlerini ilgilendirmektedir.
Bu bağlamda, NGS inşasında, işletiminde, bakım ve onarımında kendi alanlarında deneyimli Türk
şirketlerinin de görev alabileceği öngörülebilir.
Ancak, Türk şirketlerinin, kendilerini nükleer teknoloji
bağlamında donanımlı kılmaları gerekmektedir.
ÜNİVERSİTE – SANAYİ İŞBİRLİĞİ
Ülkemizde yıllardır sözü edilen ve fakat bir
türlü istenen boyutlarda gerçeklenemeyen bir konudur “Üniversite-Sanayi” işbirliği…
Oysa, nükleer teknolojiye girerken var gücümüzle bu işbirliğini sağlamamız gerekmektedir.
Zira, nükleer teknoloji, bu teknolojiye sahip olan ülkelerin transfer etmeye gönüllü
olmadıkları ileri bir teknolojidir.
Üniversite-Sanayi İşbirliği Modelleri
DEVLETÇİ ANLAYIŞ LİBERAL ANLAYIŞ
Sanayi Üniversite Devlet
Devlet
Üniversite Sanayi
Kaynak: B.Keskinler, Örneklerle Üniversite-Sanayi İşbirliği, GYTE, 2012
Önerilebilecek Bir Model:
Süperpoze Model
Nükleer teknoloji
transferinin tek başına sektörel bazda
yapılabilmesi pek de mümkün
görünmemektedir.
Bu bağlamda, klasik modeller olan devletçi
anlayış ve liberal anlayışın süperpoze edildiği bir
modeli kullanmak belki en uygun yöntem olacaktır.
Süperpoze Model
Devlet
Üniversite Sanayi
Devlet
Sanayi Üniversite
ÜNİVERSİTE
Açısından Durum Değerlendirmesi
Öğrencilerine ve fakültelerine endüstriyel tecrübe alanları açmak,
Mezunlarına iş alanları yaratmak
Sanayi ile işbirliğini ön koşul olarak gören kamu fonlarından yararlanmak,
Kamu fonlarına nazaran daha az kural ve sınır içeren özel fon akışını çoğaltmak,
Kamu yararına hizmet sunma misyonunu yerine getirmek,
Anlamlı problemler belirlemek,
Bölgesel ekonomik gelişmeye katkıda bulunmak,
Güçlü bir üniversite olmak
Kaynak: M. Kiper, Dünyada ve Türkiye’de üniversite sanayi işbirliği, Mayıs 2010, TTGV
SANAYİ
Açısından Durum Değerlendirmesi
Üniversitelerin araş. altyapısına ve insan kaynaklarına erişmek,
Bünyesinde olmayan laboratuar uzmanlıklarına erişmek,
Üniversitelerce sağlanan sürekli eğitim faaliyetlerinden yararlanmak,
Şirket prestiji ve imajını yükseltmek,
Teknolojilerinin genişlemesine ve yenilenmesine olanak sağlamak,
Gelecekteki elemanlarını seçebilmek,
Rekabet öncesi araştırma olanakları sağlamak,
Kendi araştırma kapasitesini artırmak,
Bölge ve ülkeye karşı sosyal sorumluluk görevini yerine getirmek
Rekabetçi ortamda avantaj sağlamak ve kar etmek
Güçlü bir sanayi kuruluşu olmak
Kaynak: M. Kiper, Dünyada ve Türkiye’de üniversite sanayi işbirliği, Mayıs 2010, TTGV
DEVLET
Açısından Durum Değerlendirmesi
Ekonomik gelişme ve fark yaratmayı ileri götürmek,
Kamu yararını hakim kılmak ve beklentilerin karşılanmasını sağlamak,
İleri görüşlü olmayı benimsemek,
En son teknolojileri sürekli takip ederek yaşam boyu öğrenme ve araştırma yaklaşımını cesaretlendirmek,
Uzun dönemli stratejilerle temel araştırmaları desteklemek,
Yeni teknoloji ve stratejik konularda derinlemesine çözümlemeler yapabilme yetenek ve sistemlerinin geliştirilmesini özendirmek,
Güçlü bir devlet olmak
Kaynak: M. Kiper, Dünyada ve Türkiye’de üniversite sanayi işbirliği, Mayıs 2010, TTGV
Güçlü Olmak
Argümanına Ulaşmak
Üniversite-Sanayi-Üçlemesi ile tüm
kurumlar sonuç olarak Güçlü Olmak argümanında birleşmektedirler.
Bu bağlamda, bu model; Edward
Deming’in “Win-Win” (Kazan-Kazan) Modeline dönüşebilme potansiyeline
sahiptir.
Bu, gerçekte “Win-Win-Win” (Kazan-
Kazan-Kazan) modeli olmaktadır.
Uygulama Yöntemleri
ÜNİVERSİTE SANAYİ
TEKNOPARK
TEKNOLOJİ TRANSFER OFİSİ
AR-GE DESTEKLERİ
Üniversite-Sanayi İşbirliği Uygulamaları
Genel Araştırma Destekleri
Informal Araştırma İşbirlikleri
Sözleşmeye Bağlı Araştırma Çalışmaları
Bilgi Transferi ve Eğitim Projeleri
Devlet Destekli İşbirlikli Araştırma Projeleri
Araştırma Konsorsiyumları
Üniversite-Sanayi İşbirliği Merkezleri
Teknokent Uygulamaları
Sözleşmeye Bağlı Araştırma Çalışmaları
Danışmanlıklar
Endüstri Destekli Araştırma Görevlisi (EDAG)
Endüstri Destekli Araştırma Projeleri (EDAP)
AR-GE Destekleri
Devlet tarafından sağlanan destekler, AR-GE destekleri için en önemli argümanı oluşturmaktadır.
TÜBİTAK Yenilik ve Destek Programları (TEYDEB)
TTGV Proje Destekleri
SANTEZ (Sanayi Tezleri Projesi) Programı vb. gibi destekler
Nükleer teknoloji konularına öncelik verilmelidir
Teknolojik Öğrenme
Teknolojik
Teknolojik Transfer, öğrenme süreçlerini gerektirirTransfer, öğrenme süreçlerini gerektirir.. Zira,
Zira,“örtük” niteliktedir. “örtük” niteliktedir.
Bu süreçler yeni beceri, bilgi ve nihayet Bu süreçler yeni beceri, bilgi ve nihayet
teknolojik yetenek teknolojik yetenek kazanmayı içerikazanmayı içerimektedir.mektedir.
1. 1. Y Y aparak öğrenme aparak öğrenme
2. 2. K K ullanarak öğrenme ullanarak öğrenme
3. 3. U U yum göstererek öğrenme yum göstererek öğrenme
4. 4. E E tkileşerek öğrenme tkileşerek öğrenme
TEKNOLOJİ TABANINDA GEÇİŞ DÖNEMİ
•
Fiziksel güçten beyin gücüne
•
Bireysel rekabetten toplumsal rekabete
•
Sanayi toplumundan bilgi toplumuna
Teknolojik Yetkinlik
Kaynak: F.Vardar, Gelişen Ülkelerde Üniversite & Sanayi İşbirliğinin İnovasyon Sürecine Katkıları, EBİLTEM
ARGE
0 100 200 300
1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008
AR-GE desteği (milyon TL, 2008 fiyatları)
0 500 1000 1500 2000 2500 3000 3500
Özel AR-GE harcamaları (milyon TL, 2008 fiyatları)
Yerel Teknolojik Faaliyetler
AR-GE/GSYİH oranı
0.0 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0
1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008
(percentage point)
Old series New series
Yenilik Politikaları
0 500 1000 1500 2000 2500
1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008
Yerli patent sayısı
0 5000 10000 15000 20000 25000
Bilimsel makale sayısı
Patent sayısı Bilimsel makale sayısı
AR-GE HARCAMALARININ AR-GE HARCAMALARININ
GSYH’ya ORANI GSYH’ya ORANI
Kaynak: F.Vardar, Gelişen Ülkelerde Üniversite & Sanayi İşbirliğinin İnovasyon Sürecine Katkıları, EBİLTEM
İNOVASYON İNDEKSİ İNOVASYON İNDEKSİ
Kaynak: F.Vardar, Gelişen Ülkelerde Üniversite & Sanayi İşbirliğinin İnovasyon Sürecine Katkıları, EBİLTEM
Kaynak: H.Serbest, Üniversite-sanayi işbirliği ortak dil/ortak amaç, Adana-USAM
Yapılması Gereken
Prof.Dr. A. Beril Tuğrul İTÜ – Enerji Enstitüsü Nük.Araş. ABD Başkanı
