Çocuklarda Hastaneden Edinilmifl Stenotrophomonas maltophilia Enfeksiyonlar›: Befl Y›ll›k Çal›flma Sonuçlar›

(1)

Çocuklarda Hastaneden Edinilmifl Stenotrophomonas maltophilia Enfeksiyonlar›: Befl Y›ll›k Çal›flma Sonuçlar›

11

Özet

Amaç: Bu çal›flma hastaneden edinilmifl enfeksiyon s›kl›¤›n› belirlemek, Stenotrophomonas maltophilia enfeksiyonu olan olgularda görülen mortalite ile iliflkili risk faktörlerini saptamak ve çocuklarda hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyon epizodunu de¤er- lendirmek amac›yla planlanm›flt›r.

Gereç ve Yöntem: Hastal›k Kontrol ve Önleme Mer- kezi kriterlerine göre hastaneden edinilmifl enfeksiyon tan›s› konan ve kültür pozitifli¤i olan tüm olgular›n ve- rileri incelendi ve bu çal›flmaya sadece hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyonu tan›s› konan hastalar al›nd›.

Bulgular: Kini¤imizde, 1 Ocak 2003 ile 31 Aral›k 2007 tarihleri aras›nda toplam 1439 hastaneden edinilmifl bakteriyel enfeksiyon epizodu gözlendi. Kültür ile ka- n›tlanm›fl hastaneden edinilmifl enfeksiyon oran› %14 olarak bulundu. Çal›flma süresince, 28 hastada 28 hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyon epizodu saptand›. Hastalar›n ortalama yafllar› 25.8+37.1 ay (12 gün-15 yafl) ve %54’ü erkek idi. Hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyonu olarak ventilatörle iliflkili pnömoni (V‹P) (%78.5), bakteriyemi (%14.3), bakteriyemi ve yumuflak doku enfeksiyonu (%3.6), menenjit (%3.6) saptand›. Hastaneden edinilmifl S. maltophilia bakteriyemili olgular›n %20’sinde yumuflak doku tutulumu vard›. Olgular›n ço¤unu yenido-

¤an bebekler oluflturuyordu (%60.7), ikinci s›kl›kta ço- cuk yo¤un bak›m ünitesinde yatan hastalarda (%28.6) enfeksiyon görüldü. Prematürite (%53.6) en s›k görü- len haz›rlay›c› etken idi. Hastaneden edinilmifl S. maltophilia bakteriyemili olgularda ise malignite (%40) en s›k karfl›lafl›lan hastal›kt›. Bu çal›flmada, altta yatan hastal›¤›n olmas›, hastanede yat›fl süresinin uzun olmas› (>14 gün), genifl spektrumlu antibiyotik al›m›, santral venöz kateter varl›¤›, mekanik ventilasyon ve yo¤un bak›m ünitesinde yat›fl, hastaneden edinilmifl S.

maltophilia enfeksiyonlar› için risk faktörleri olarak saptand›. Hastaneden edinilmiﬂ S. maltophilia enfeksiyonlar›nda mortalite ile iliﬂkili predispozan faktör ola-

Summary

Aim: The aim of this study was to determine the inci- dence of nosocomial infections, to analyze the risk factors associated with mortality of the patients with Stenotrophomonas maltophilia infections and to evaluate the episodes of S. maltophilia nosocomial infections in pediatric patients.

Material and Method: The data of children with pos- itive cultures, who were diagnosed to have nosocomial infection using the Centers for Disease Control and Prevention criteria, were reviewed and only the patients with nosocomial S. maltophilia infection were included in the study.

Results: Between January 1, 2003 and December 31, 2007, a total of 1,439 episodes of nosocomial bacterial infections were observed. Culture proven nosocomial infection rate was 14%. During the study period, a total of 28 nosocomial S. maltophilia infection episodes were identified in 28 patients. The mean age of the patients was 25.8+37.1 months (12 days-15 years) and 54% were male. The most fre- quently seen nosocomial S. maltophilia infections were ventilator-associated pneumonia (VAP) (78.5%), bacteremia (14.3%), bacteremia plus soft tissue infection (3.6%) and meningitis (3.6%). Twenty per- cent of the patients with S. maltophilia bacteremia had soft tissue involvement. Most of the patients (60.7%) were neonates, followed by the pediatric intensive care unit patients (28.6%). Prematurity (53.6%) was the most common underlying condition.

Malignancy (40%) was the major underlying disease in the patients with S. maltophilia bacteremia. In this study, risk factors for nosocomial S. maltophilia infections included the underlying disease, prolonged hospitalization, previous therapy with broad-spec- trum antibiotics, presence of a central venous catheter, mechanical ventilation and a stay in the intensive care unit. Predisposing factors associated with mortality of the patients with nosocomial S. maltophilia infections were prolonged antibiotic therapy

Geliﬂ Tarihi: 14.08.2008 Kabul Tarihi: 08.09.2008

Yaz›ﬂma Adresi Correspondence Address Dr. Solmaz Çelebi Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Çocuk Enfeksiyon Hastal›klar› Bilim Dal›

16059 Görükle, Bursa Tel.: +90 224 442 87 29 Fax: +90 224 442 87 49 E-posta

solmaz@uludag.edu.tr.

Nosocomial Stenotrophomonas maltophilia Infections in Children:

Results of a 5- Year Study

Solmaz Çelebi*, Sumru Kavurt**, Mustafa Hac›mustafao¤lu*

*Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Çocuk Enfeksiyon Hastal›klar› Bilim Dal›, Bursa

*Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Anabilim Dal›, Bursa, Türkiye

(2)

Giriﬂ

Stenotrophomonas maltophilia ciddi hastaneden edinilmifl enfeksiyonlara neden olabilen aerob, nonfermanta- tif gram negatif bir basildir (1). S›kl›kla solunum sistemini etkileyen patojen, hastanede yatan hastalarda bakteriyemi, endokardit, santral sinir sistemi enfeksiyonu, üriner sistem enfeksiyonu ve yumuflak doku enfeksiyonuna neden olabilmektedir (1-5). S. maltophilia genellikle hastanede uzun süre yat›r›larak genifl spektrumlu antibiyotik tedavisi verilen ve baflta maligniteler olmak üzere di¤er hastal›k süreçlerine efllik eden önemli bir patojendir. San- tral venöz kateter varl›¤›, uzun süreli antibiyotik kullan›m›, uzam›fl yat›fl süresi, nötropeni ve altta yatan hastal›klar S. maltophilia için risk faktörleridir (6,7). Karbapenemler dahil bir çok genifl spektrumlu antibiyotiklere dirençli olmas› bu mikroorganizman›n neden oldu¤u enfeksiyonlar›n tedavisini güçlefltirmektedir. S. maltophilia ile ilgili yap›lan çal›flmalar›n büyük bir k›sm› eriflkin popülasyonda yo¤un- laflm›flt›r. Çocuklarda yap›lm›fl s›n›rl› say›da çal›flma vard›r.

Bu çal›flma, Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Klini¤inde 1 Ocak 2003-31 Aral›k 2007 döneminde hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyonu saptanan olgular›n de¤erlendirilmesi ve risk faktörlerinin belirlenmesi amac›yla planlanm›flt›r.

Gereç ve Yöntem

Uluda¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›klar› Klini¤ine 1 Ocak 2003-31 Aral›k 2007 tarihleri aras›nda yatan hastalar hastaneden edinilmifl enfeksiyon aç›s›ndan takip edildiler ve veriler hastal›k kontrol ve ön- leme merkezi (CDC) kriterlerine uygun olarak prospektif olarak topland›. Hastaneden edinilmifl enfeksiyon tan›m- lar› CDC kriterlerine göre yap›ld› (8). Enfeksiyonlar hasta- neye yat›fltan 72 saat ve daha sonras›nda ve taburculuk sonras› 10 gün içinde saptanm›flsa hastaneden edinilmifl olarak kabul edildi. Enfeksiyon flüphesi olan hastalardan endikasyona uygun olarak kan, idrar, beyin-omurilik s›v›- s› (BOS), trakeal aspirasyon s›v›s› (TAS), periton s›v›s›,

plevral s›v›, ventrikülo-peritoneal flant (VPfi) kateter ucu ve santral venöz kateter (SVK) kültürleri al›nd›. Kan, BOS, plevral ve peritoneal s›v› örnekleri için BACTEC peds plus/F (BD, Sparks, MD) kültür flifleleri kullan›ld›. TAS ör- nekleri %5 koyun kanl› agar ve eosin-methylene blue (EMB) agar plaklar›na ekildi. TAS kültüründe 10⁵ koloni saptanmas› (cfu)/ml pozitif üreme olarak kabul edildi. Bu çal›flmada sadece hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyonu saptanan olgular de¤erlendirildi.

Mikroorganizman›n tan›mlanmas› ve antibiyotik duyar- l›l›¤›n›n belirlenmesinde otomatize Phoenix kültür sistemi kullan›ld› ve NCCLS önerileri do¤rultusunda yap›ld›.

Hastalar›n demografik özellikleri, enfeksiyon yeri, mik- robiyolojik bulgu ve kültürler, altta yatan hastal›k ve labo- ratuvar bulgular›n› içeren veriler daha önce belirlenmifl bir formatta kaydedildi. Üçüncü kuflak sefalosporin, merope- nem, aminoglikozid ve glikopeptid al›m› genifl spektrumlu antibiyotik kullan›m› olarak kabul edildi. Nötropeni mutlak nötrofil say›s›n›n <1000/mm³olmas› olarak tan›mland›.

‹statistiksel de¤erlendirme SPSS (versiyon 13.0) kulla- n›larak yap›ld›. Verilerin karﬂ›laﬂt›r›lmas›nda Yates düzelt- meli Ki-kare testi ve Fisher’in kesin Ki-kare testi kullan›l- d›. P de¤erleri 0.05’in alt› istatistiksel olarak anlaml› kabul edildi.

Bulgular

Çal›flma dönemi sürecinde (befl y›ll›k dönemde), Ulu- da¤ Üniversitesi T›p Fakültesi Çocuk Sa¤l›¤› ve Hastal›k- lar› Klini¤ine 10.258 hasta yat›fl› yap›ld›. Toplam 1439 kül- tür ile kan›tlanm›fl hastaneden edinilmifl enfeksiyon epizodu saptand›. Hastaneden edinilmifl enfeksiyon oran›

%14 olarak bulundu. Yat›ﬂ› yap›lan 35 olgunun steril böl- ge kültüründe toplam 52 S. maltophilia üremesi saptand›.

Üremelerin 7’si (%13.4) kolonizasyon olarak kabul edildi ve bu hastalar çal›flma d›fl› b›rak›ld›. Çal›flmaya al›nan 28 olguda 45 S. maltophilia izolasyonu anlaml› olarak kabul edildi. Bu dönemde hastaneden edinilmifl enfeksiyon saptanan olgular›n %1.9’unu S. maltophilia enfeksiyonu oluflturmaktayd›. Hasta bafl›na üreme oran› 1.6 olup, her hastada bir kez hastaneden edinilmifl S. maltophilia en- rak uzun süre antibiyotik al›m› (>14 gün) ve üriner ka-

teter varl›¤› anlaml› bulundu (p<0.05). S. maltophilia suﬂlar›n›n tamam› trimetoprim-sülfometaksazole duyarl› idi. Hastaneden edinilmiﬂ S. maltophilia enfeksiyonu saptanan çocuklar›n %28.6’s›nda mortalite göz- lendi.

Sonuç: Hastalar›m›zda, V‹P en s›k görülen hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyonu olup hastaneden edinilmifl S. maltophilia bakteriyemili olgularda malignite en s›k saptanan altta yatan hastal›k idi. Hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyonlar›nda uzun süre antibiyotik al›m› ve üriner kateter varl›¤› mortalite ile iliflkili predispozan faktörler olarak saptand›.

(Çocuk Enf Derg 2008; 3: 100-4)

Anahtar kelimeler: Stenotrophomonas maltophilia, enfeksiyon, hastaneden edinilmiﬂ, çocukluk dönemi

and the presence of urinary catheter (p<0.05). All the S. maltophilia isolates were susceptible to trimetoprim-sulfamethoxazole. In this study, the mortality rate of all children with nosocomial S. maltophilia infections was found to be 28.6%

Conclusion: In our patients, VAP was the most com- mon nosocomial S. maltophilia infection and malignancy was the most frequent underlying disease in the patients with nosocomial S. maltophilia bacteremia. Predisposing factors associated with the mortality of patients with nosocomial S. maltophilia infections were prolonged antibiotic therapy and the presence of urinary catheter.

(J Pediatr Inf 2008; 3: 100-4)

Key words: Stenotrophomonas maltophilia, infection, nosocomial, children

(3)

feksiyonu saptanm›ﬂt›r. S. maltophilia suﬂlar›n›n tamam›

trimetoprim-sülfometaksazole duyarl› idi. S. maltophilia suﬂlar›n›n izole edildikleri klinik örneklere göre da¤›l›m›

Tablo 1’de görülmektedir. Tablo 2 ve Tablo 3’de hastaneden edinilmiﬂ S. maltophilia enfeksiyonu saptanan olgular›n demografik özellikleri ve risk faktörleri verilmiﬂtir.

Mortalite ile iliﬂkili risk faktörleri Tablo 5’de özetlenmiﬂtir.

Hastaneden edinilmiﬂ S. maltophilia enfeksiyonlar›nda mortalite ile iliﬂkili predispozan faktör olarak uzun süre antibiyotik al›m› (>14 gün) ve üriner kateter varl›¤› anlam- l› bulundu (p<0.05).

Tart›ﬂma

Son günlerde S. maltophilia s›kl›kla hastaneden edinilmifl patojen olarak izole edilmektedir. Özellikle yo¤un ba- k›m ünitelerinde karbapenem gibi genifl spektrumlu anti- biyotiklerin s›kl›kla kullan›m› S. maltophilia izolasyonunda art›fla neden olmaktad›r (1,2,5,9). S. maltophilia s›kl›kla immunsupresyon, organ transplantasyon ve kistik fibrozisli hastalarda enfeksiyona neden olmaktad›r (10). S.

maltophilia’n›n neden oldu¤u enfeksiyonlar›n genellikle hastane kaynakl› oldu¤u (%68-98), hastane d›ﬂ›nda nadiren enfeksiyon etkeni olarak saptand›¤› bilinmektedir (11).

Çal›flmam›zda izole edilen S. maltophilia sufllar›n›n tama- m› hastane kaynakl› idi. Daha önce yap›lan çal›flmalarda malignite varl›¤›, hastanede yat›fl süresinin uzun olmas›, daha önce genifl spektrumlu antibiyotik kullan›m›, santral venöz kateter varl›¤›, mekanik ventilasyon, prematürite ve nötropeni S. maltophilia enfeksiyonu ile iliflkili faktörler olarak bildirilmektedir (2,3,6,7). Çal›flmam›zda risk faktörü olarak %92.8’inde uzam›fl yat›fl, genifl spektrumlu antibiyotik al›m› ve total parenteral beslenme, %85.7’sinde mekanik ventilasyon uygulamas› ve %78.5’inde santral venöz kateter kullan›m› saptand›. Olgular›n %53.6’s› prematüre idi, akut lökozlu iki olgunun ve aplastik anemili bir olgunun uzun süren nötropenisi vard›.

Eriflkinlerde yap›lan çal›flmalarda S. maltophilia’n›n etken patojen olarak izole edildi¤i ventilatörle iliflkili pnömo- ni (V‹P) olgular›nda kronik obstrüktif akci¤er hastal›¤› ve uzun süre antibiyotik kullan›m› risk faktörü oldu¤u bildirilmektedir (12). Çal›flmam›zda V‹P en s›k (%78.5) saptanan S. maltophilia enfeksiyonu idi. V‹P’li olgular›n 2’si kistik fibrozisli idi. Marchac ve ark. (13) kistik fibrozisli olgular›n solunum yolunda S. maltophilia prevalans›n›n %3.3’den

%15’e art›fl gösterdi¤ini bildirmifllerdir. Antibiyotik ve ste- roid kullan›m› S. maltophilia enfeksiyonu ile iliflkili bulun- Tablo 1.S. maltophilia Sufllar›n›n ‹zole Edildikleri Klinik Örneklere

Göre Da¤›l›m›

Ö

Örrnneekk SSaayy›› OOrraann ((%%))

Trakeal aspirat s›v›s› 30 66.6

Kan 7 15.5

Yara 7 15.5

Beyin-omurilik s›v›s› 1 2.4

Toplam 45 100

Tablo 2. Hastaneden Edinilmiﬂ S. maltophilia Enfeksiyonu Sapta- nan Olgular›n Demografik Özellikleri

T Tooppllaamm

((nn:: 2288))

Erkek, n (%) 15 (54)

Yaﬂ (ortalama±SD) ay, 25.8±37.1

Servis, n (%)

Yenido¤an Yo¤un Bak›m Ünitesi 17 (60.7) Çocuk Yo¤un Bak›m Ünitesi 8 (28.6) Hematoloji-Onkoloji Ünitesi 3 (10.7 Enfeksiyon Bölgesi, n (%)

Ventilatörle iliﬂkili pnömoni 22 (785)

Bakteriyemi 4 (14.3)

Bakteriyemi + yumuﬂak doku enfeksiyonu 1 (3.6)

ﬁant menenjiti 1 (3.6)

Altta Yatan Hastal›k*, n (%)

Prematürite (<37 hafta) 15 (53.6) Konjenital kalp hastal›¤› 5 (17.8)

Nörolojik hastal›k 5 (17.8)

Kistik fibrozis 2 (7.2)

Akut lökoz 2 (7.2)

Aplastik anemi 1(3.6)

Üreme günü (ortalama±SD) 41.8±31.6

Toplam yat›ﬂ günü, (ortalama±SD) 75.2±40.3

Septik ﬂok varl›¤›, n (%) 3 (10.7)

Mortalite, n (%) 8 (28.6)

*:Baz› hastalarda birden fazla altta yatan hastal›k vard›

Tablo 3. Hastaneden Edinilmiﬂ S. maltophilia Enfeksiyonu Sapta- nan Olgular›n Risk Faktörleri

T

Tooppllaamm ((nn:: 2288)) n n ((%%)) Genifl spektrumlu antibiyotik al›m› 26 (92.8) Uzam›fl antibiyotik al›m› (>14 gün) 15 (53.6) Uzam›fl yat›fl (>14 gün) 26 (92.8) Önceden hastanede yat›fl, n (%) 4 (14.3)

Total parenteral beslenme 26 (92.8)

Mekanik ventilasyon 24 (85.7)

Santral venöz kateter 22 (78.5)

EVDS* 1 (3.6)

Nötropeni 3 (10.7)

‹mmunsupresif tedavi 4 (14.3)

Üriner kateter 6 (17.1)

*EVDS: ekstraventriküler drenaj seti

(4)

mufltur (13). Çal›flmam›zda mekanik ventilasyona ba¤l› iz- lenen olgular›n tamam›nda genifl spektrumlu antibiyotik al›m› vard›. Di¤er nonfermentatif türler gibi S. maltophilia da birçok antibiyoti¤e do¤al olarak dirençlidir. Antibiyotik- leri hidrolize eden farkl› kromozomal enzimler olufltururlar (14). Antibiyotik kullan›m›n›n s›n›rland›r›lmas› ve süresinin k›salt›lmas› hastanede edinilen S. maltophilia enfeksiyonlar›n› önlemede önemlidir (15,16). Daha önce yap›lan iki randomize çal›flmada, yo¤un bak›mda V‹P’li hastalarda antibiyotik tedavi süresinin k›salt›lmas›n›n, enfeksiyonu önlemede etkili ve güvenli oldu¤u gösterilmifltir (16,17).

S. maltophilia bakteriyemili olgular›n %80.6’s›nda santral venöz kateter kullan›m› bildirilmektedir (18). Çal›ﬂ- mam›zda bakteriyemili olgular›n tamam›nda santral venöz kateter kullan›m› vard›. S. maltophilia bakteriyemisi s›kl›k-

la maligniteli olgularda görülmektedir (10,18). Çal›flma- m›zda S. maltophilia bakteriyemili 5 olgunun 2’sinde (%40) akut lökoz, 1’inde (%20) aplastik anemi vard›, 3 (%60) olgu da nötropenikti. S. maltophilia bakteriyemisi s›ras›nda yumuflak doku tutulumu ciddi bir problemdir ve bu hastalarda di¤er bakteriyemi geliflenlere göre mortalite oran› daha yüksektir. Bir çok çal›flmada Pseudomonas aeruginosa ile benzer özellikte olan S. maltophilia’ n›n yumuflak doku enfeksiyonu aç›s›ndan predispozan oldu¤u gösterilmifltir (19-22). Baz› yazarlar kanser hastalar›nda mukokutanöz ve yumuflak doku enfeksiyonlar›nda S.

maltophilia’n›n ay›r›c› tan›da düflünülmesi gerekti¤ini bildirmifllerdir. Ancak bu mikroorganizman›n yumuflak doku yay›l›m›n›n mekanizmas› tam aç›k de¤ildir (23). Aplastik anemili olgumuzda bakteriyemi ve beraberinde yumuflak Tablo 4. Hastaneden Edinilmifl S. maltophilia Enfeksiyonlu Çocuklarda Mortalite ile ‹liflkili Risk Faktörleri

M

Moorrttaalliittee vvaarr MMoorrttaalliittee yyookk

((nn:: 88)) ((nn:: 2200)) PP

Erkek, n (%) 4 (50) 11 (55) 1

Yaﬂ (ortalama±SD), ay 26.9±35.1 25.6±38.2 1

Servis, n (%)

Yenido¤an Yo¤un Bak›m Ünitesi 4 (50) 13 (65) 0.6

Çocuk Yo¤un Bak›m Ünitesi 2 (25) 6 (30) 1

Hematoloji-Onkoloji Ünitesi 2 (50) 1 (5) 0.1

Enfeksiyon Bölgesi, n (%)

Ventilasyonla iliﬂkili pnömoni 4 (50) 18 (90) 0.03

Bakteriyemi 2 (25) 2 (10) 0.5

Bakteriyemi + yumuﬂak doku enfeksiyonu 1 (12.5) 0 0.2

ﬁant menenjiti 1 (12.5) 0 0.2

Altta Yatan Hastal›k*, n (%)

Prematürite (<37 hafta) 4 (50) 11 (55) 1

Kistik fibrozis 1 (12.5) 1 (5) 0.4

Akut lökoz 1 (12.5) 1 (5) 0.4

Aplastik anemi 1 (12.5) 0 0.2

Nörolojik hastal›k 1 (2.5) 4 (20) 1

Risk Faktörleri, n (%)

Geniﬂ spektrumlu antibiyotik al›m› 7 (87.5) 19 (95) 0.4

Uzam›ﬂ antibiyotik al›m› (>14 gün) 7 (87.5) 8 (40) 0.03

Uzam›ﬂ yat›ﬂ (>14 gün) 7 (87.5) 19 (95) 0.4

Önceden hastanede yat›ﬂ, n (%) 1 (12.5) 3 (15) 1

Total parenteral beslenme 7 (87.5) 19 (95) 0.4

Mekanik ventilasyon 6 (75) 19 (95) 0.1

Santral venöz kateter 8 (100) 14 (70) 0.1

Nötropeni 2 (25) 1 (5) 0.1

‹mmunsupresif tedavi 2 (25) 2 (10) 0.5

Üriner kateter 4 (50) 2 (10) 0.03

*: Baz› hastalarda birden fazla altta yatan hastal›k vard›.

(5)

doku enfeksiyonu vard›, öncelikle alt ekstremitede erite- matöz lezyon fleklinde bafllayan enfeksiyon, ard›ndan nekrotik ve gangrenöz lezyona ilerledi, uzun süre hastanede yatan ve nötropenik seyreden olgu mortalite ile so- nuçland›. S. maltophilia enfeksiyonlar›n›n seyrinde bakteriyemi geliflti¤i durumlarda mortalite oran›n›n %50’den yüksek oldu¤u bilinmektedir (24). Bakteriyemili olgular›- m›z›n %60’› kaybedildi. S. maltophilia nadiren menenjite yol açar (2). Çal›flmam›zda hidrosefali nedeniyle eksternal ventriküler direnaj seti uygulanan bir olgunun BOS kültü- ründe izole edildi ve klinik bulgular menenjit ile uyumlu idi.

S. maltophilia’n›n bir çok antibiyoti¤e yüksek dirençli oldu¤u bilinmesine ra¤men trimetoprim sulfometaksozol tercih edilen ilaç olup bakteri bu ilaca %90 oran›nda has- sast›r (10, 23). Yap›lan bir çal›flmada S. maltophilia suflla- r› %97.7 oran›nda trimetoprim-sulfametaksazole, %95.4 oran›nda tikarsillin-klavulanata duyarl› bulunmufltur (25).

Çal›ﬂmam›zda izole edilen S. maltophilia suﬂlar›n›n tama- m› trimetoprim-sulfametaksazole duyarl› idi.

S. maltophilia enfeksiyonlar›nda mortalite oran› %0-38 aras›nda de¤iﬂmektedir (2). Çal›ﬂmam›zda mortalite oran›

%28.6 olarak bulundu, önceki çal›flmalara göre kabul edilebilir düzeyde idi. Hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyonlar›nda mortalite ile iliflkili predispozan fak- tör olarak uzun süre antibiyotik al›m› (>14 gün) ve üriner kateter varl›¤› anlaml› bulundu (p<0.05).

Sonuç olarak S. maltophilia yüksek antibiyotik direnci ile önemli bir hastaneden edinilmifl patojendir. Klini¤imizde 5 y›ll›k S. maltophilia enfeksiyonlar›n›n de¤erlendirme- sinin yap›ld›¤› bu çal›flmada, ventilatörle iliflkili pnömoni s›kl›kla yenido¤an bebeklerde, bakteriyemi ise maligniteli hastalarda saptand›. S. maltophilia enfeksiyonlar›n›n pre- matürite, uzun süreli hastanede yat›fl, genifl spektrumlu uzun süreli antibiyotik kullan›m›, mekanik ventilasyon, santral venöz katater varl›¤› gibi önemli risk faktörleri ile iliflkili oldu¤u görülmüfltür. Uzun süre genifl spektrumlu antibiyotik al›m› (>14 gün) ve üriner kateter varl›¤› hastaneden edinilmifl S. maltophilia enfeksiyonlar›nda mortalite ile iliflkili haz›rlay›c› etken olarak saptanm›flt›r.

Kaynaklar

1. Denton M, Kerr KG. Microbiological and clinical aspects of infection associated with Stenotrophomonas maltophilia. Clin Microbiol Rev 1998; 11: 57-80.

2. Sattler CA, Mason EO, Kaplan S. Nonrespiratory Stenotropho- monas maltophiliainfection at a children’s hospital. Clin Infect Dis 2003; 31: 1321-30.

3. Viedma DG, Marin M, Cercenado E, Alonso R, Creixems MR, Bouza E. Evidence of nosocomial Stenotrophomonas maltophiliacross infection in a neonatology unit analyzed by three mo- leculer typing methods. Infect Control Hosp Epidemiol 1999;

20: 816-20.

4. Ozkan H, Pasaoglu G, Olgac N, Günel R, Yuce A, Gulay Z. Ste- notrophomonas maltophiliapneumonia in a premature infant.

Turk J Pediatr 1999; 41: 283-6.

5. Gales AC, Jones RN, Forward KR, Linares J, Sader HS, Verhoel J. Emerging importance of multidrug-resistant Acinetobacter species and Stenotrophomonas maltophiliaas pathogens in se-

riously ill patients: geographic patterns, epidemiological featu- res, and trends in the SENTRY anti-microbial surveillance prog- ram (1997-1999). Clin Infect Dis 2001; 32 (Suppl 2): 104-13.

6. VanCouwenberghe CJ, Farver BT, Cohen SH. Risk factors associated with isolation of Stenotrophomonas (Xanthomonas) maltophilia in clinical specimens. Infect Control Hosp Epidemi- ol 1997; 18: 316-21.

7. Zuravieff JJ, Yu VL. Infections caused by Pseudomonas maltophilia with emphasis on bacteremia: case reports and review of the literature. Rev Infect Dis 1982; 4: 1236-46.

8. Garner JS, Jarvis WR, Emori TG, Horan TC, Hughes JM. CDC definitions for nosocomial infections. Am J Infect Control 1988;

16: 128-40.

9. Gülcan H, Kuzucu Ç, Durmaz R. NosocomialStenotrophomo- nas maltophiliacross-infection: Three cases in newborns. Am J Infect Control 2004; 32: 365-8.

10. Senol E. Stenotrophomonas maltophilia: the significance and role as a nosocomial pathogen. J Hosp Infect 2004; 57: 1-7.

11. Sattler CA. Stenotrophomonas maltophiliainfection in children.

Pediatr Infect Dis J 2000; 19: 877-8.

12. Nseir S, Pompeo CD, Brisson H, et al Intensive care unit-acqui- red Stenotrophomonas maltophilia: incidence, risk factors, and outcome. Crit Care Med 2006,10:R143 (doi: 10.1186/cc5063).

13. Marchac V, Equi A, Bihan-Benjamin C, Hodson M, Bush A. Ca- se-control study of Stenotrophomonas maltophiliaacquisition in cystic fibrosis patients. Eur Respir J 2004; 23: 98-102.

14. Livermore DM, Brown DFJ. Detection of beta-lactamase–media- ted resistance. J Antimicrob Chemother 2001; 48 (suppl 1): 9-64.

15. Nseir S, Pompeo DC, Soubrier S, et al. First-generation fluoro- quinolone use and subsequent emergence of multiple drug-resistant bacteria in the intensive care unit. Crit Care Med 2005;

33: 283-9.

16. Chastre J, Wolff M, Fagon JY, et al. Comparision of 8 vs 15 days of antibiotic therapy for ventilator-associated pneumonia in adults: a randomized trial. JAMA 2003; 290: 2588-98.

17. Micek ST, Ward S, Fraser VJ, Kollef MH. A randomized control- led trial of an antibiotic discontinuation policy for clinically sus- pected ventilator-associated pneumonia.. Chest 2004; 125:

1791-9.

18. Wu PS, Lu CY, Chang LY, et al. Stenotrophomonas maltophilia bacteremia in pediatric patients- a 10 year analysis. J Microbi- ol Immunol Infect 2006; 39: 144-9.

19. Sakhnini E, Weissmann A, Oren I. Fulminant Stenotrophomonas maltophiliasoft tissue infection in immunocompromised patients: an outbreak transmitted via tap water. Am J Med Sci 2002; 323: 269-72.

20. Downhour NP, Petersen EA, Krueger TS, Tangella KV, Nix DE.

Severe cellulitis/ myositis caused by Stenotrophomonas maltophilia. Ann Pharmacother 2002; 36: 63-6.

21. Tsai SH, Chao TY, Chou TD, Dai MS. Stenotrophomonas mal- tophiliasepticemia with pyomyositis in a chemotherapy-treated patient. Ann Hematol 2003; 82: 452-4.

22. Burns RL, Lowe L. Xanthomonas maltophilia infection presen- ting as erythematous nodules. J Am Acad Dermatol 1997; 37:

836-8.

23. Vartivarian SE, Papadakis KA, Palacios JA, Manning JT, Anais- sie EJ. Mucocutaneous and soft tissue infections caused by Xanthomonas maltophilia. Ann Intern Med 1994; 121: 969-73.

24. Bergogne-Berezin E, Decre D, Joly-Guillou ML. Opportunistic nosocomial multiply resistant bacterial infections-their treat- ment and preventation. J Antimicrob Chemother 1993; 32 (Suppl A): 39-47.

25. Caylan R, Kaklikkaya N, Ayd›n K, et al. An epidemiological analysis of Stenotrophomonas maltophilia strains in a Univer- sity Hospital. Jpn J Infect Dis 2004; 57: 37-40.