703
PULMONER HÝDATÝDOZ VE CERRAHÝ TEDAVÝSÝ
PULMONARY HYDATID DISEASE AND SURGICAL THERAPY
Dr. Maruf ÞANLI, Dr. Bülent TUNÇÖZGÜR, Dr. Levent ELBEYLÝ
Gaziantep Üniversitesi Týp Fakültesi Göðüs Kalp Damar Cerrahisi Kliniði, GAZÝANTEP
Adres: Dr. Maruf ÞANLI, Gaziantep Üniversitesi, Týp Fakültesi Göðüs Kalp Damar Cerrahisi Anabilim Dalý, 27070, Kolejtepe / GAZÝANTEP
Özet
Amaç:
Çoðunluðuna kistotomi + kapitonaj tekniði ile operasyon uyguladýðýmýz 60 hidatik kist olgusunu operasyon sonuçlarý ile birlikte gözden geçirdik.
Materyal ve Metod:
Ocak 1998 - Þubat 2000 arasýnda kliniðimizde 60 hidatik kist olgusuna operasyon uygulandý. Olgularda taný klinik deðer-lendirme, akciðer grafisi ve toraks BT ile konuldu. Operasyon sonrasý hastalara kontrendikasyon olmadýðý sürece 1,5 ay süreyle 10 mg/kg/gün albendazol tedavisi uygulandý.
Bulgular:
5 olguda hidatik kist bilateral, 11 olguda multipl, 3 olguda karaciðer kubbesi lokalizasyonundaydý. 29 olguda kist perfore iken 31 olguda intakttý. 55 hastaya kistotomi + kapitonaj uygulanýrken, 2 olguya lobektomi uygulandý. Karaciðer kubbe hidatik kisti olan 3 olguya transdiafragmatik yolla kistotomi uygulandý. Seride erken ve geç ölüm oluþmadý. Postoperatif 3 olguda (%5) komplikasyon geliþti. Olgularýn hiçbirinde 2 yýllýk izlemde nüks oluþmadý.
Sonuç:
Akciðer hidatik kist olgularýnda kistotomi + kapitonaj prosedürü ile rezeksiyon olmaksýzýn yeterli tedavi elde edilebileceði düþüncesindeyiz.
Anahtar kelimeler: Pulmoner, hidatidoz, cerrahi tedavi
Summary
Background:
We reviewed 60 hydatid cyst cases with results of operation whom most of them were operated by cystotomy and capitonnage technique.
Methods:
Sixty patients with hydatid cyst were operated in our clinic between January 1998 and February 2000. Diagnosis was made by clinical manifestations, chest x-ray and thorax CT. After the operation we treated the patient by 10 mg/kg/day albendazole for out 6 weeks if there were no contraindications. Results:
In five patients the hydatid cysts were bilateral, in eleven patients the cysts were multiple and in three patients the cysts were at hepatic dome localization. Fifty-five patients underwent cystotomy and capitonnage, two patients underwent lobectomy. Three patients which the cysts were at hepatic dome localization underwent cystotomy via
transdiafragmatically. There were no early or late mortalities. Three patients had postoperative complication. There were no recurrences in these cases for two years.
Conclusion:
We concluded that the procedure of cystotomy and capitonnage without resection is an efficient therapy in the pul-monary hydatid cyst cases.
Keywords: Pulmonary, hydatid disease, surgical therapy
Giriþ
Echinococcus cestodu nedenli hidatik hastalýk, hidatidoz veya ekinokokkozis olarakta bilinir [1]. Echinococcus granulosus, daha yaygýn form olan kistik hidatik hastalýðý yaparken, echinococcus multilocularis daha nadir görülen alveoler hidatik hastalýðý oluþturur [1-6]. Dünyada koyun ve sýðýr yetiþtirilen Akdeniz ülkeleri, Güney Amerika, Avustralya, Yeni Zelenda, Kanada, Ortadoðu ve Kuzey Afrika’da endemik olarak görülür [1,4,5,7,8].
Echinococcus granulosus; kedi, köpek gibi hayvanlarýn intestinal sisteminde yaþar. Parazitin son halkasý yumurta içerir. Feçesle atýlan yumurtalar sahayý kontamine eder ve kon-tamine olmuþ ot, su, yiyeceklerle veya köpeklerle direk temasla arakonakçý canlýlara alýnarak larval faz olan kist hidatik oluþur. Enfekte organýn primer konakçýlar tarafýndan yenilmesi ile siklus tamamlanýr [1,3,8].
Kliniðimizde operasyon uyguladýðýmýz 60 hidatik kist olgusunu operasyon sonuçlarý ile birlikte gözden geçirdik.
Materyal ve Metod
Ocak 1998 ile Þubat 2000 arasýnda kliniðimizde 60 hidatik kist olgusuna operasyon uygulandý. Olgularda taný klinik deðer-lendirme, akciðer grafisi ve toraks BT ile konuldu.Ek inceleme olarak abdominal ultrasonografi tüm olgulara yapýlýrken, ekokardiyografi toraks BT ile þüpheli bulunan olgulara yapýldý. Ýki olguya median sternotomi uygulanýrken diðer olgulara posterolateral torakotomi ile yaklaþýmda bulunuldu. Operasyon sonrasý hastalara kontrendikasyon olmadýðý sürece 1.5 ay süreyle 10 mg/kg/gün albendazol tedavisi uygulandý.
Turkish J Thorac and Cardiovasc Surg 2000;8:703-5
Bulgular
Olgularýn 31’i erkek, 29’u kadýndý. Ortalama yaþ 27.56 (2-62) idi. Olgularda en belirgin (% 46.6), semptom öksürük iken daha sonra sýrasýyla göðüs aðrýsý, hemoptizi, nefes darlýðý gelmekteydi (Tablo 1).
Olgularýn 5’inde kist bilateral, 11 olguda multipl, 3 olguda
karaciðer kubbesi lokalizasyonundaydý. En sýk yerleþim yeri 24 (%42.1) olgu ile sað akciðer alt lob idi (Tablo 2).
Olgularýn 29’unda kist perfore iken, 31 olguda intakttý. Kistotomi ve kapitonaj 55 olguya uygulanýrken, 2 olguya
lobektomi uygulandý (Tablo 3).
Ýki olguya median sternotomi, diðer olgulara posterolateral torakotomi kesisi ile yaklaþýldý. Operasyon sýrasýnda kist etrafý parankim, hipertonik serum saline emdirilmiþ spançlarla
korunarak, kistin projekte olduðu tepeden kalýn kalibrasyonlu iðne sokulup, kist sývýsý aspire edildi. Daha sonra kist açýlarak germinatif membran dýþarý alýndý. Kist kavitesindeki bronþ aðý-zlarý vikril sütürlerle kapatýlarak, kavite ayný sütür materyali ile kapitone edildi. Rezeksiyon uygulanan iki olgudan birisinde kistin bulunduðu loba, lipoid pnömoni eþlik ederken diðerinde harab olmuþ akciðer mevcuttu. Karaciðer kubbe hidatik kisti olan 3 olguya transdiafragmatik yolla kistotomi uygulandý. Bu olgulara karýn ön duvarýndan çýkarýlan dren yardýmýyla drenaj uygulandý. Ek organ tutulumu 10 olguda karaciðer, 1 olguda beyin olarak belirlendi. Seride erken ve geç ölüm oluþmadý. Postoperatif dönemde komplikasyon geliþen 3 olgudan (%5) ikisinde uzamýþ hava kaçaðý, diðerinde kapitonaj sütürlerinin açýlmasý mevcuttu. Her ne kadar olgulardaki en uzun takip süresi iki yýl ise de, olgularýn hiçbirinde nüks saptanmadý.
Tartýþma
Thebesius [3] tarafýndan 17. yy’da tanýmlanan hidatik kiste ülkemizde sýkça rastlanmaktadýr. Karaciðerden sonra en yaygýn yerleþim yeri olan akciðer hidatik kistleri [1,7] uzun zaman asemptomatik kalabilirler [1,2]. Kistin boyutuna,
yer-l e þ i m
yerine, komplike olup, olmamasýna baðlý olarak hastalarda öksürük, hemoptizi, membran ekspektorasyonu, göðüs aðrýsý, dispne, ateþ, allerjik reaksiyonlar görülebilir [1,4,7]. Olgu-larýmýzda %46.6 oraný ile öksürük en belirgin semptomdu. Röntgenografik bulgular genellikle diagnostiktir [9]. Casoni deri testi, Weinberg reaksiyonu ve eosinofili spesifik olmayýp, taný için güvenilir deðildir [4,7]. Ýntakt kist göðüs röntgenogramýnda radyodens bir gölge olarak görülür. Pnömoperikistik imaj ve nilüfer arazý komplike kistlerde karakteristik özelliklerdir [9,10]. Hepatik kist kalsifiye olabilen yuvarlak bir gölge þeklindedir [2]. Olgularýmýzda taný klinik deðerlendirme, akciðer grafisi, toraks BT ile konuldu. Pulmoner hidatik kistlerin sað alt lob lokalizasyonunda daha sýk görüldüðü ve %20 civarýnda bilateral olduðu
bildirilmekte-d i r
[1,7]. Olgularýmýzda %42.1 ile en sýk yerleþim yeri sað alt lob olup, %8.7’si bilateral idi.
Ýntakt kistlerde rüptür, enfeksiyon riskleri nedeniyle zaman geçirilmeden operasyon uygulanmalýdýr [4,6,11]. Bazý küçük kistlerde germinatif membranýn ve kistik sývýnýn ekspektorasyonu nadiren spontan iyileþmeyi saðlayabilir [7]. Ancak parazit ölmüþ olsa bile akciðerde kalan membran, rekürren enfeksiyonlar için kaynaktýr [2]. Cerrahide amaç, parazitin eradikasyonu, intraoperatif rüptürün önlenmesi, rezidüel kavitenin kapatýlmasýdýr [2,3,8]. Enükleasyon, segmentektomi, lobektomi, wedge rezeksiyon, kistotomi, kistektomi uygulanan cerrahi yöntemlerdir [1-3]. Özellikle çocuklarda parankimin büyük bir ekspansiyon kapasitesine sahip olmasý nedeniyle akciðer parankimini koruyan konservatif cerrahi yöntemler önerilmektedir. Rezeksiyon için çok az endikasyon bulunduðu, genellikle bitiþik dokuda ciddi hasara neden olan enfeksiyon durumunda düþünülmesi gerektiði bildirilmektedir [1-3,7]. Olgularýmýzýn %91.6’sýna uyguladýðýmýz kistotomi ve kapitonaj prosedürü ile yeterli iyileþme elde ettik. Yalnýzca iki olguya rezeksiyon gerekti. Bunlardan birinde kistin bulunduðu lobda lipoid pnömoninin saptanmasý, diðerinde enfekte kistin lobu harab etmesi nedeniyle rezeksiyon uygulandý. Karaciðer kubbesine yer-leþmiþ olan hidatik kistlerde transdiafragmatik yaklaþým pek çok yayýnda önerilmektedir [2,8,11]. Hepatik hidatidoz için kist kavitesine drenaj, kapatma veya obliterasyon uygulanabilir [5]. Transdiafragmatik yaklaþým uyguladýðýmýz 3 olguda kavite içine yerleþtirilen ve karýn ön duvarýndan çýkarýlan dren ile drenaj yaptýk.
Burgos ve arkadaþlarý; [3] preoperatif olarak 7-10 gün, postoperatif olarak intakt kistlerde bir ay, rüptüre kistlerde ise 3-6 ay albendazol kullanýmýný önermektedirler. Olgularýmýzda postoperatif 1.5 ay süreyle albendazol kullanýlýrken, intakt kistlerde kist duvarýný incelterek rüptüre neden olabileceði düþüncesiyle kullanýlmadý.
Akciðer hidatik kist olgularýnda kistotomi ve kapitonaj prosedürü ile yeterli iyileþme elde edilebileceði, karaciðer kubbe lokalizasyonundaki kistlerde transdiafragmatik yak-laþýmýn uygun olduðu, postoperatif albendazol tedavisinin olgularda nüks oranýný azalttýðý düþüncesindeyiz.
Dr. Þanlý ve Arkadaþlarý Pulmoner Hidatidoz
Türk Göðüs Kalp Damar Cer Derg 2000;8:703-5 704 Semptomlar Sayý % Öksürük 28 46,6 Göðüs aðrýsý 23 38,3 Hemoptizi 18 30 Nefes darlýðý 5 8,3
Tablo 1: Olgulardaki semptomlar
Kistin Lokalizasyonu Sayý %
Sað alt lob 24 42,1
Sol alt lob 9 15,7
Sol üst lob 9 15,7
Sað üst lob 7 12,1
Sað orta lob 5 8,7
Lingula 3 5,2
Tablo 2: Akciðer hidatik kistlerinin lokalizasyonlarý
Operasyon Sayý %
Kistotomi + kapitonaj 55 91,6
Lobektomi 2 3,3
Transdiafragmatik kistotomi 3 5
705
Kaynaklar
1. Symbas PN, Aletras H. Hydatid disease of the lung. In: Shields TW, ed. General Thoracic Surgery. Philadelphia: Williams&Wilkins, 1994.
2. Dhaliwal RS, Kalkat MS. One-stage surgical procedure for bilateral lung and liver hydatid cysts. Ann Thorac Surg 1997;64:338-41.
3. Burgos R, Varela E, Castedo J, et al. Pulmanary hydati-dozis surgical treatment and follow-up of 240 cases. Eur J
Cardio thoracic Surg,1999;16:628-35.
4. Yalav E, Ökten Ý. Akciðer kist hidatiklerinin cerrahi yöntemleri. Ankara: Ankara Üniversitesi Týp Fakültesi Yayýnlarý, 1977:64-5.
5. Langer JC, Rose DB, Keystone JS, et al. Diagnosis and management of hydatid disease of the liver. Ann Surg 1984;30:412-7.
6. Smego DR, Smego RA. Hydatid cyst: Preoperative sterilization with mebendazole. Southern Medical Journal 1986;79:900-1.
7. Aytaç A, Yurdakul Y, Ýkizler C, et al. Pulmonary hydatid disease: Report of 100 patients. Ann Thorac Surg 1977;23: 145-51.
8. Kahraman C, Akçalý Y, Köseahmetoðlu M, ve ark. 152 olguluk bir seride intratorasik kist hidatiklerin cerrahi tedavisi. Erciyes Týp Dergisi 1989;11:190-9.
9. Kervancýoðlu R, Bayram M, Elbeyli L. CT findings in pulmonary hydatid disease. Acta Radiologica 1999;40:510-4. 10. Akçalý Y, Elbeyli L, Tolu Ý. The roentgenodiagnosis of pulmonary hydatid disease: A review of 200 radiograms of hydatid cysts. Erciyes Týp Dergisi 1992;14:495-49. 11. Ming-Gian X. Hydatid disease of the lung. Am J Surg
1985;150:568-73.
Turkish J Thorac and Cardiovasc Surg 2000;8:703-5
