merak.ettikleriniz@tubitak.gov.tr
Merak Ettikleriniz
Neden
Ders Dinlerken
Bazen
Uykumuz Gelir?
Mesut ErolG
eçtiğimiz yıl sonuçları yayımlanan bir araştırma-da, beynimizin ödül sisteminin bir parçası olan nükleus akumbens (NAcc) adlı bölgenin aynı zaman-da uykuyu tetiklediği keşfedildi. Bu yeni bilgi ders din-lemek, yolculuk yapmak gibi uyaran miktarının düşük olduğu yani sıkıcı olabilen durumlarda neden uyku-muzun geldiğini açıklamamıza olanak sağlıyor.Normal şartlarda, uyanık olduğumuz saatler bo-yunca beynimizdeki adenozin molekülü miktarı artar ve uyku yolaklarını harekete geçirir. Adenozin almaçla-rından A2A’nın NAcc bölgesinde yoğun olarak bulun-ması, bilim insanlarına bu bölgenin adenozin yığılma-sına gerek kalmadan beyni yavaş dalga uykusuna sü-rüklediğini düşündürdü. Kahve ve çay aracılığıyla alı-nan kafein molekülleri, A2A reseptörlerini engelleye-rek uyanık kalmaya yardımcı uyaran görevi görebilir.
Işıklandırmanın iyi olmadığı dersliklerde uykumu-zun gelmesinin tetikleyicisi ise güneş ışığı bileşenlerin-den mavi ışığın eksik olmasıdır. Beynimizde uyku-uyanık-lık döngüsünü yöneten üst kiyazmatik çekirdek (SCN), gözdeki retinadan aldığı mavi ışık sinyalleriyle vücudu-muzu uyanık tutar. Ortamdaki mavi ışık miktarı azaldık-ça SCN, vücudu uyku periyoduna yönlendirmeye başlar.
Kaynaklar
https://www.sciencedaily.com/releases/2017/09/170929093400.htm https://www.livescience.com/5269-study-sleepy.html
https://www.thenakedscientists.com/articles/questions/why-do-i-fall-asleep-lectures
Bilim ve Teknik Ekim 2018
