Prof. Dr. Semih Berksun Ankara Üniversitesi Dişhekimliği Fakültesi
Endodontik tedavi gereksinimi olan dişlerin çoğunluğu çürük, önceki restorasyonlar,
erozyon, atrizyon, abrazyon, travma gibi çeşitli faktörlere bağlı olarak yapısal
bütünlüklerini kaybetmiş dişlerdir.
Çok fazla madde kaybı olması ve
endodontik tedavi sonrası bu kaybın
artması söz konusu dişlerin onarımını da güçleştirmektedir.
Endodontik tedavinin uygulanabilmesi için, kanal aletlerinin kanala rahat girişine izin veren bir giriş kavitesinin açılması gerekir. Bu da fazla miktarda diş dokusunun kaybına yol açar.
Endodontik tedavi, dişin direncini %5 oranında azaltmakta, MOD kavite preparasyonu ise %63’
lük bir direnç azalmasına neden olmaktadır.
Kanal tedavisi sırasında pulpa odasının tavanının kaldırılması, dişin fonksiyon altında daha fazla esnemesine yol açmakta ve kırılmasına neden olmaktadır.
Bunun yanısıra genel kanı endodontik tedavi
geçiren dişlerin, su ve kollogen bağlarının kaybına bağlı olarak daha kırılgan hale geldiği yönündedir.
Genelde kanal tedavisi geçirmiş dişlerde bir nem kaybı vardır, bu da dişin zayıflamasında bir
etkendir. Ancak…
Bazı çalışmalar ise endodontik tedaviden çok, yapılan preparasyonun dişin gücünü azalttığını göstermektedir.
Özelikle açılan giriş kaviteleri tüberkül
yapısında bozulmaya ve fonksiyon sırasında kırılma ve mikro sızıntılara neden olmaktadır.
Endodontik tedavili dişlerin
kırılmasına neden olan etkenler:
Kalan diş dokusu miktarı
Periodontal durum
Oklüzyon
Nem kaybı
Post Kor (Core)
Çürük, önceki restorasyonlar, endodontik tedaviler, erozyon, abrazyon, atrizyon veya travmaya bağlı
olarak koronal veya radiküler doku kaybına uğramış ve fonksiyonel kuvvetlere karşı yeterli direnci
gösteremeyen dişleri, özellikle kök kanallarından destek alarak güçlendirmek için uygulanan
restorasyonlara post-kor adı verilir.
Özellikle ön grup dişlerde eğer çok fazla madde kaybı yoksa, post yerine giriş kavitesinden faydalanarak
kompozit rezinlerle bir restorasyon yapılmasının daha konservatif olduğu düşünülmektedir.
Endodontik tedavi sonrası yeterli diş dokusu yoksa kök kanalı içerisine yerleştirilmiş bir posttan destek alınır.
Endodontik tedavi görmüş bir dişte kullanılacak restorasyon şeklini, kronal yıkımın derecesi ve dişin tipi belirler. Geleneksel olarak, pulpasız bir dişi güçlendirmek için bir post kor restorasyonu ve üzerine kron yapılır.
Kavite duvar sayısı Yapılması gereken
En az 1 mm kalınlığında 4 duvar varlığı
Post gerekmez, direk restorasyon
En az 1 mm kalınlığında 3
duvar varlığı Adeziv uygulamalarla direk restorasyon
1 ya da hiç duvar
bulunmaması Post kor
Radiküler destek
Post korun en önemli görevi
preparasyon ve çürük nedeniyle kaldırılan koronal diş yapısının yerine konmasıdır.
Bu yapı, üzerine yapılacak olan
restorasyon için yeterli tutuculuğu ve dayanıklılığı sağlayacaktır.
Endodontik tedavi geçirmiş dişlerin köprü veya
hareketli protez desteği olarak kullanılması, daha fazla fonksiyonel kuvvet altında kalmasına neden olacaktır.
Bu nedenle aşırı madde kaybına uğramış endodontik tedavili dişlerin final restorasyonları yapılmadan kök kanalından destek alan post kor uygulamaları ile
desteklenmesi gerekmektedir.
Post kor restorasyonlarında iki ana bileşeni bulunur
Post: Restorasyonun desteklik ve tutuculuğu için kök kanalına uzanan kısmı.
Kor: Restorasyonun post ile birleşen ve prepare edilmiş diş formu şeklinde olan yapı.
KAYNAKLAR:
•Fundamentals of Fixed Prosthodontics by
Herbert T. Shillingburg, David A. Sather Jr. Quintessence Pub Co; 4 edition (March 30, 2012)
•Contemporary Fixed Prosthodontics, 5e Stephen F. Rosenstiel (2015-10-02) Martin F. Land;Junhei Fujimoto 5th Ed. Mosby
