İskeletin % 80’ini kemik doku oluşturur.
Kemik doku; kompakt ya da kortikal kemik, birbirine sıkıca bağlı Havers kanalları ve
aralarında mikrosirkülasyonu sağlayan lameller sistemden oluşan osteonlardan meydana gelir.
Humerus, ulna, femur gibi uzun kemiklerin diafizinde ve dış yüzeylerinde ve yassı
kemiklerin dış yüzeylerinde bulunur.
Kompakt kemiğin Yapım-yıkım hızı yavaştır, torsiyon ve bükülmelere karşı direnci
yüksektir.
Kırık oluştuğunda sadece kemik değil,
periost, damarlar ve çevre yumuşak dokular da (kas, tendon, ligaman, eklem kapsülü)
yaralanabilir.
Kan ve lenf damarlarının yaralanması ödem ve hemorajiye neden olur.
Kırık ne kadar büyükse yumuşak doku
yaralanması da o denli ağır olabilir.
Üç evrede incelenir:
1. İnflamatuar evre: İyileşme fazının % 10’unu oluşturur. Yumuşak doku, periostal ve intramedüller kan damarlarının yırtılması sonucu hemoraji ve bunu takiben pıhtı
formasyonu gelişir. Kırık uçları, oluşan
hematom ile sarılır.
Kanlanmasını yitiren osteositler ve yumuşak dokuda nekroz gelişir.
Nekrotik materyal akut inflamatuar
reaksiyona (akut vazodilatasyon, plazma eksudasyonu ve inflamatuar hücre
infiltrasyonu) neden olur.
2. Reperatif evre:
İyileşme fazının % 40’ını oluşturur.
Hematomun organizasyonu ve
fibrovasküler doku ile invazyonu başlar.
İnvaze olan kapillerlerle hematom içine mezanşimal hücreler taşınır.
Hematomun yerini giderek kollajen lifleri ve matriks alır.
Kollajen doku daha sonra mineralize olarak
primer kallusu (immatür kemik) oluşturur.
Kallus kemik uçlarını hızla sararak kırık stabilitesini arttırır.
Kallusun bazı bölümlerinde endokondral ossifikasyon başlar.
Fraktür stabilitesi giderek artar.
3. Remodelling evresi:
İyileşmenin en uzun fazıdır.
En az bir yıl sürer.
Stabilite arttıkça remodelling olayı da başlar.
Organizasyonu bozuk olan trabeküller osteoklastlar tarafından rezorbe edilir.
Kemiği etkileyen kuvvetler doğrultusunda osteoblastlar ve osteoklastlar
organizasyonu sağlarlar.
İyileşmeyi bir çok lokal faktör etkileyebilir.
Travmanın ve kemik kaybının büyüklüğü,
yetersiz ve uygun olmayan immobilizasyon, enfeksiyon, altta yatan neoplazm veya
metabolik bozukluk gibi patolojik olaylar
iyileşmeyi geciktirir.
İyileşmede kemik tipi de önemlidir.
Kansellöz (spongioz veya trabeküler) kemik, kortikal kemiğe oranla daha hızlı iyileşir.
Uzun kemiklerdeki iyileşme hızı büyüklükleriyle ters orantılıdır.
Üst ekstremite kırıkları, alt ekstremiteye göre daha hızlı iyileşir.
Ortalama iyileşme süresi üst ekstremite için
12-18 haftadır. Kalça içinse 4-5 aydır.
Kanlanması iyi olan bölgelerde kırık iyileşmesi daha hızlıdır.
Uygun fiksasyon yapılan bir kırıkta, kırık
fragmanları yerinden oynayarak kan akımını bozmaz, deformite ve fonksiyon kaybı
oluşmaz.
İntraartiküler kırıklarda sinoviyal sıvıdaki fibinolizinler pıhtıyı yıkarak iyileşmeyi
geciktirir.
Yaş (immatür kemiğin iyileşmesi hızlıdır) ve serum hormon düzeyleri de
(kortikosteroidler iyileşmeyi inhibe eder) önemlidir.
Çocuklarda kırık kaynaması hızlıdır.
Gecikmiş kaynama (nonunion): Kırık uçları arasında çok mesafe olması, uygun olmayan fiksasyon, enfeksiyon, yumuşak doku bütünlüğünün bozulması, yetersiz kan akımı, şiddetli travma ile meydana gelen kırıklar nedeniyle olabilir.
Kötü kaynama (malunion): Kemik
fragmanlarının kötü pozisyonda kaynaması
ile oluşan malunion, deformitelere sebep
olabilir.
Avasküler nekroz: Kemiğin belirli bir bölgesindeki kırık nedeniyle dolaşım
yetersizliği olması, o bölgede nekroza yol açar.
İnfeksiyon: Açık kırıklarda özellikle olabilir.
Osteomiyelit gelişebilir.
Yumuşak doku yaralanması: Damar, sinir
ve kaslar yaralanabilir.
Sudeck atrofisi: (Refleks sempatik distrofi), (kompleks bölgesel ağrı sendromu) da
denen bu komplikasyon, en sık radius alt uç ve ayak kırıklarında olur.
El ve ayakta şişlik, ödem, ve kızarıklık mevcuttur. Hareketle artan yanıcı ağrı vardır.
El ve ayak sırtındaki cilt nemli ve parlaktır.
Genel kırık komplikasyonları:
