Dini hitabetin türleri
Dini Hitabetin Çeşitleri
• Dini Hitabetin bütün çeşitlerinin temel niteliği, «dînî» olmaktır.
• Hz. Peygamber hem mabed içinde hem dışında konuşmuştur. Bu demektir ki her yerde dînî konuşma yapılabilir.
• Dînî hitabet, dînî bir mekanda din görevlisi tarafından dînî gerçekleri duyurmak, açıklamak ve anlatmak için yapılan konuşma olarak
açıklanabilir.
1. Mâbed İçi Dînî Hitabet
• 1. Hutbe: HTB kökünden mastar olan hutbe, konuşmak, sözü başkasına yöneltmek, söz söylemek gibi anlamlara gelmektedir.
• Hutbe, terim olarak «hatib tarafından irâd edilen mev’iza veya hitabedir.
• Belli zaman ve yerlerde, yetkililer tarafından cemaate karşı irâd edilen mukaddime ve mev’iza bölümlerinden oluşan dînî bir nutuktur.
• Hem zikir ve ibadet hem de vaaz ve ibrettir.
• Cuma namazında hutbe, namazdan önce, bayram namazları ile yağmur ve güneş tutulması dualarında namazdan sonra irâdedilir.
• Hutbe farzdır.
1. Mâbed İçi Dînî Hitabet
• 2. VAAZ
• Vaaz, mâbed içi dînî hitabetin ikinci çeşididir.
• Camilerde veya toplu ibadet edilen yerlerde yetkili din adamları
tarafından ibadet öncesi veya sonrasında yapılan dini konuşmalardır.
• Dini telkinin vasıtasıdır.
• Kalpleri yumuşatacak şekilde tatlı sözlerle, hitabet tekniği içinde cemaate öğüt vermektir.
• Vaazın amacı halkı din konusunda aydınlatmaktır.
2. Mabed Dışı Dînî Hitabet
• 1. Dînî Konferans: Dînî konuların akademik muhteva ve uslûb içinde, dînî zeminler dışında sunulmasıdır. Vaazdan, içerik, uslûb ve mekan açısından farklıdır.
• 2. Sohbet: Vaaz ve hutbeden karşılıklı konuşma olmasıyla ayrılmaktadır. Konusunu günlük olaylardan alır.
• 3. Sesli ve Görsel Medyada Dînî Konuşmalar: Resmi ve özel tv, radyo, sosyal medyada yapılan konuşmalar.
• 4. Açılış, Karşılama- Uğurlama, Anma ve Veda Konuşmaları:
Kaynak
• İsmail Lütfi Çakan, Dini Hitabet Çeşitleri- İlkeleri- Örnekleri, İFAV Yay., İst. 2011.