KAMU MALİYESİ
4. HAFTA
Kamu harcamaları (sınırları,etkileri,gelişimi)
Dar Anlamda Kamu Harcamaları
• Dar anlamda kamu harcamaları, kamu hizmetlerinin bedeli olarak devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinin (belediye, il
özel idaresi ve köyler) yaptıkları ödemeleri içermektedir.
• Bu tanıma göre dar anlamda kamu harcaması, klasik maliye anlayışını yansıtan görüşün bir uzantısı olarak
değerlendirilmekte ve harcamayı yapan kurumun hukuki kişiliği ön planda tutulduğu için hukuki tanım olarak da ifade edilmektedir(SUSAM).
Geniş Anlamda Kamu Harcamaları
• Geniş anlamda kamu harcaması, devletin ekonomik ve sosyal anlamda üstlendiği tüm fonksiyonları yerine getirebilmek için yaptığı bütün işlerin maliyetine giren harcamaların toplamını ifade etmektedir.
• Bu tanıma göre kamu harcamaları sadece devletin değil, tüm
• kamu kesimi birimlerinin yaptığı harcamaları da içine almaktadır.
Geniş Anlamda Kamu Harcamaları
• Geniş anlamda kamu
• harcamaları kapsamına; merkezi devlet örgütü ve yerel yönetimlerin harcamaları, iktisadi
• devlet teşekküllerinin harcamaları, sosyal güvenlik kurumlarının harcamaları, vergi
• indirimleri ve muaflıkları (vergi harcaması), kamu kurumlarının yaptığı bağış ve yardımlar,
• devlet aktifinde meydana gelen azalmalar, girmektedir(SUSAM).
Kamu Harcamalarının Görünüşteki Artış Nedenleri
• Ulusal Paranın Değerinin Düşmesi
• Bütçe Yöntem ve Tekniklerinin Değişmesi
• Ayni Ekonomiden Paralı Ekonomiye Geçilmesi
• Ülke Sınırlarının ve Nüfusun Değişmesi
• Devletleştirme
Kamu Harcamalarının Gerçek Artış Nedenleri
• Savaşlar (Askeri Nedenler)
• Nüfus Artışı
• Teknolojik Gelişmeler
• Devlet Anlayışında Meydana Gelen Değişmeler
• Ekonomik Nedenler
• Siyasi Nedenler
• Sosyal Nedenler
Kamu Harcamalarının Sınırı
• Sosyalist bir düzene geçilmedikçe, toplumda yaratılan hasılanın tamamının kamu kesimine aktarılması ya da kamu kesimince üretilmesi mümkün değildir.
• Yani kapitalist sistem içinde, kamu harcamalarının bir sınırının olması gerektiğini kabul etmek gerekir.
• Kamu harcamalarının ekonomi içindeki nispi büyüklüğünü ifade eden
• kamuharcamaları / GSYİH oranı,
• kamu harcamaları sınırı için bir gösterge olarak kullanılabilir.
• Bu durumda tüm ülkeler için piyasa ekonomisinin işleyişini bozmayacak, ortak bir sınır belirlemek mümkün müdür?
• Maliye literatüründe Colin Clark’ın “kamu harcamalarının milli hasılanın yüzde 25’i geçmemesi” gerektiği hususunda bir önerisi bulunmaktadır.
• Ancak tüm ülke ekonomilerini kapsayacak böyle bir hipotez yapmak bazı durumlarda çelişki yaratabilir.
• Örneğin sosyal hizmetlere ağırlık veren pek çok gelişmiş kapitalist ülkede kamu harcamalarının GSYH’ye oranı Clark’ın önerisinin çok üzerindedir. Bu nedenle her ülkenin
• içinde bulunduğu ekonomik ve sosyal koşullara göre bu sınırın değişebileceğini söylemek
• daha doğru olur(SUSAM).
