ALÇI LEVHA UYGULAYICISI (SEVİYE 3)
YETERLİLİK KODU: 12UY0054-3
HAZIRLAYAN
SABAHATTİN ŞİMŞEK
2
2012 ANKARA
İÇİNDEKİLER SAYFA
1.GİRİŞ 4
2. KİŞİSEL GÜVENLİK VE KAZA RİSKLERİ 4
2.1. İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin Önlemler 4
2.2. Şantiyedeki Risk Unsurları ve Gerekli Önlemler 5 2.3. Şantiyede Uyulması ve yapılması Gerekli Kurallar 6
3. GENEL MESLEKİ BİLGİLER 7
4. ALÇI LEVHA UYGULAYICI MALZEMELERİ VE ARAÇLARI 8
4.1. Alçı Levhalar 8
4.1.1. Alçı Levha 8
4.1.2. Alçı Levha Çeşitleri 9
4.2. Alçı Levha Uygulamasında Kullanılan Araçlar 9
4.2.1. Nakliye ve Destek Araçları 9
4.2.2. Kesme ve İşleme Araçları 10
4.2.3. Vidalama Araçları 11
4.2.4. Derzleme ve Yapıştırma Araçları 11
5. ALÇI LEVHA İLE DUVAR GİYDİRME 12
5.1. Tanımı 12
5.2. Agraf Profil ile Aksesuarlar 12
5.3. Agraflı Duvar Giydirme 13
5.3.1. Agraf Profil ve Aksesuar Montajı 13
5.3.2. Profil Üzerine Alçı Levha Uygulaması 16
5.4. Yapıştırmalı Duvar Giydirme 17
6. ALÇI LEVHA İLE BÖLME DUVAR UYGULAMASI 20
3
6.1. Tanımı 20
6.2. Tek Kat ve Çift Kat Bölme Duvar Uygulaması 21
6.3. Otel Tipi Bölme Duvar Uygulaması 25
6.4. Yangına Dayanıklı Bölme Duvar Uygulaması 27
7. ALÇI LEVHA İLE ASMA TAVAN UYGULAMASI 29
7.1. Tanımı 29
7.2. Asma Tavan Aksesuarları 29
7.3. Asma Tavan Uygulaması 31
7.3.1. Tavan Profillerinin ve Askı Çubuklarının Montajı 31
7.3.2. Alçı Levhaların profile Montajı 34
7.3.2.1. Standart Alçı Levha Uygulaması 34
7.3.2.2. Akustik Alçı Levha Uygulaması 36
7.4. Kaset Tipi Asma Tavan Uygulaması 37
8. ÇELİK KOLON VE KİRİŞLERİ ALÇI LEVHA İLE KAPLAMA 40
8.1. Alçı Levha ile Çelik Kolon ve Kiriş Kaplama Kuralları 40
8.1.1. Konstrüksiyonlu Kaplama Sistemi 41
8.1.1.1. Konstrüksiyonlu Kaplama Sisteminde Uyulması Gerekli Kurallar 41
8.1.2. Konstrüksiyonsuz Kaplama Sistemi 43
8.1.2.1. Konstrüksiyonsuz Kaplama Sisteminde Uyulması Gerekli Kurallar 44
8.1.3. Kaplama Sistemi Aksesuarları 46
8.2. Alçı Levha İle Çelik Kolon ve Kiriş Kaplama İş Sırası 47 8.2.1. Çelik Kolonların Konstrüksiyonlu Kaplamasında İş Sırası 47 8.2.2. Çelik Kirişlerin Konstrüksiyonlu Kaplamasında İş Sırası 48 8.2.3. Çelik Kolonların Konstrüksiyonsuz Kaplamasında İş Sırası 49 8.2.4. Çelik Kirişlerin Konstrüksiyonsuz Kaplamasında İş Sırası 50 KAYNAKLAR
4 1. GİRİŞ
Mesleğin tanımı: İş sağlığı ve güvenliği ile çevresel önlemleri alarak, kalite sistemleri çerçevesinde, mesleği ile ilgili iş organizasyonu yapan, alçı levha uygulaması için hazırlık işlemlerini gerçekleştiren, yapının bütün elemanlarına ve yüzeylerine alçı levha uygulaması işlemleri gerçekleştiren, mesleki gelişime ilişkin faaliyetleri yürüten nitelikli kişiye alçı levha uygulayıcısı denir.
2. KİŞİSEL GÜVENLİK VE ÇEVRE KAZA RİSKLERİ 2.1 İş sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemler
Kişisel Koruyucu Donanım (KKD): Çalışanı, yürütülen işten kaynaklanan, sağlık ve güvenliği etkileyen bir veya birden fazla riske karşı koruyan, çalışan tarafından giyilen, takılan veya tutulan tüm alet, araç, gereç ve cihazlara KKD adı verilir.
İlk yardım çağırma 112: Bir yaralanma veya sağlık sorunu esnasında, sağlık ekibinden yardım istemek için bilinmesi gereken telefon numarasıdır. Telefon numarasını bilmek yardımın zamanında gelmesi için çalışma alanının tam adresini de bilmek gerekir.
İş eldiveni: Çalışanlar iş yaparken eldiven giymek zorundadır. Eldiven elin korunması için çalışanın ellerine ve yapacakları işe uygun seçilmiş olmalıdır.
Baret: Başa bir cismin düşmesi, çarpması veya başın bir yere vurulması yahut başın gerilimli bir iletkene değmesi olasılığına karşı kullanılır. Genellikle, inşaat iş kollarında kullanılmaktadır. Yönetim faaliyetleri dışındaki çalışan ve buraları ziyaret eden herkes, baret giymek zorundadır. Genellikle, barette renk standardı şöyledir;
Beyaz renkli: Üst düzey yönetici ve ziyaretçiler, Mavi renkli: Mühendisler ve teknik elemanlar, Turuncu renkli: Formenler ve ustabaşları, Sarı renkli: İşçiler, Kırmızı renkli:
iş güvenliği, sivil savunma ve yangınla mücadele elemanlar, Yeşil renkli: Sağlık personeli içindir.
İş ayakkabısı: Çalışanların ağır malzemenin kaldırılıp taşınması esnasında düşürme ve çivi batma riskine karşı emniyet ayakkabısı kullanılmalıdır.
Reflektik yelek: İnşaat işlerinde çalışanların fark edilmesine yarayan renkleri, gündüz görüşü kolaylaştırmak için, turuncu veya kırmızı fosfor file örgü kumaştan
5
yapılır. Önünde ve arkasında geceleri ışık yansıtan şeritler bulunur, kolsuz yapıldığı için iş elbisesi üzerine giyilir. Kafadan geçirilerek giyilen tipleri olabileceği gibi önden açılıp kapatılabilen yelek biçiminde giyilebilen tipleri bulunmaktadır.
Yağmurluk: Çalışanı yağmurdan ve ıslak ortamın zararlarından korumada kullanılır.
Yağmurluk, kaynak dikişli ve dayanıklı fermuarlıdır. Boyu diz kapağının hemen altındadır.
Emniyet kemeri: Çalışanların yüksek yerde çalışmalarında, düşmeye karşı emniyetli, çalışmaya uygun, bel desteksiz paraşüt tipi emniyet kemeri kullanmaları muhtemel düşmelerde hasar almadan kurtulmasını sağlar.
İş iskelesi: İşin durumuna göre düşmeye karşı tutmayı ve dayanmayı sağlayan en az 60 cm gezinme yeri ve basma yerinden en az 90 cm korkuluğa sahip iskeledir.
İlk yardım dolabının yerini bilmesi gerekir. Dolapta; Büyük sargı bezi (10 cm x 3-5 m), hidrofil gaz steril (10x10 cm üçgen sargı 50’lik kutu), antiseptik solüsyon (50 ml), flaster (2 cm x 5 m), çengelli iğne, küçük makas (paslanmaz çelik), esmark bandajı, turnike (En az 50 cm örgülü tekstil malzemeden), yara bandı, tıbbı eldiven ve el feneri bulunmalıdır.
2.2 Şantiyedeki risk unsurları ve gerekli ikazlar
a) Güvenlik ve sağlık işaretleri: Özel bir amaç, faaliyet veya durumu işaret eden levha, renk, sesli ve/veya ışıklı sinyal, sözlü iletişim ya da el–kol işareti yoluyla iş sağlığı ve güvenliği hakkında bilgi veren, tehlikelere karşı uyaran ya da talimat veren işaretleridir, b) Yasak işareti: Tehlikeye neden olacak veya tehlikeye maruz bırakacak bir davranışı yasaklayan işareti, daire biçiminde, beyaz zemin üzerine siyah piktogram, kırmızı çerçeve ve diyagonal çizgiden oluşur.
Sigara İçilmez Açık alev kullanmak Yaya giremez Yetkisiz kimse giremez yasaktır
6
c) Uyarı işareti: Bir tehlikeye neden olabilecek veya zarar verecek durum hakkında uyarıda bulunan işarettir. Üçgen şeklinde sarı zemin üzerine siyah piktogram, siyah çerçevelidir.
İş makinesi Elektrik tehlikesi Tehlike
d) Emredici işaret: Uyulması zorunlu bir davranışı belirleyen işarettir, daire biçiminde, mavi zemin üzerine beyaz piktogramlıdır.
Gözlük kullan Baret giy Eldiven giy İ ş ayakkabısı giy Emniyet kemeri kullan e) Acil çıkış ve ilkyardım işaretleri: Acil çıkış yolları, ilkyardım veya kurtarma ile ilgili bilgi veren işaretlerdir.
2.3 Şantiyede uyulması ve yapması gereken kurallar
a) Çalışacağı alanın gereken güvenlik donanım kontrolünü iş sağlığı ve güvenliği uzmanının direktiflerine uygun olarak yapar,
b) Çalışma alanında ilgisiz kişilerin bulunmasını engeller,
c) Çalıştığı veya kullandığı makinede gerekli güvenlik tedbirleri mevcut mu ve görevini yapabiliyor mu kontrol eder veya gerekli bilgiyi alır,
d) Kullandığı alet ve ekipmanların kaza riski olanlarda ikaz edici levhalara dikkat eder, e) Ayakla kontrol edilen elektrikli makinelerin şartelleri düşen cisimlere veya çalışandan kaynaklanan hatalı hareketlere karşı koruma önlemi alınmış olmalıdır,
f) Çalışma alanının temizlik ve düzenini sağlar, g) İşin gerektirdiği çalışma alanını belirler,
h) Yapılacak işle ilgili ekibini oluşturur ve iş dağılımını yapar,
7
i) Çalışma alanında bulunan atıkların uzaklaştırılmasını sağlar.
3. GENEL MESLEKİ BİLGİLER
İnsanların her türlü ihtiyaçlarını karşılamak maksadıyla yerüstü ve yeraltında inşa edilen tesislere yapı adı verilir. Yapılara örnek olarak binalar, köprüler, otoyollar, enerji santralleri, baraj, sulama kanalı gibi sulama tesisleri, stadyum, spor salonları vb. verilebilir.
İnsanların sahip olduğu eşya ve değerlerini soğuk, sıcak, fırtına gibi dış etkilerden korumak ve yaşama, eğitim, sağlık gibi değişik ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla inşa ettikleri yapılara ise bina denir.
Binalar, kullanım maksadına göre aşağıdaki gibi sınıflara ayrılabilir:
1. Konut binaları (ev, villa, apartman gibi)
2. Eğitim binaları (anaokulu, İlköğretim, üniversite gibi)
3. Sağlık binaları (hastane, sağlık ocağı, poliklinik, dispanser gibi) 4. Ticaret binaları (Büro, dükkân, mağaza, iş hanı gibi)
5. Sanayi binaları (atölye, fabrika gibi ) 6. Konaklama binaları (Otel, motel gibi)
7. Barınma binaları (Öğrenci yurtları, yaşlılar evi, yetiştirme yurdu gibi) 8. Sosyal binalar (Sinema, tiyatro gibi)
9. Kültür binaları (Müze, kütüphane, tarihi yapılar gibi) 10. Kamu binaları (Bakanlıklar, Belediyeler gibi)
11. Spor binaları (Kapalı spor salonu, spor binaları gibi)
12. Ulaştırma binaları (Terminaller (gar, otogar), İşletme binaları gibi) 13. Dini binalar (Cami, mescit, kilise, havra gibi)
14. Emniyet binaları (Polis, TSK ait binalar, itfaiye gibi) 15. Barınak binaları (Çiftlik, ahır, ağıl, kümes gibi) Binalar mülkiyetlerine göre;
1. Resmi binalar (bakanlıklar, adliye, belediye, hükümet konağı gibi)
8
2. Özel binalar (ev, işyeri, atölye, otel, mağaza, AVM gibi)
3. Vakıf binalar (hanlar, hastaneler, camiler, darülaceze, darüşşafaka gibi)
Binalar yapıldıkları malzemeye göre ;
1. Kargir binalar 2. Ahşap binalar 3. Çelik binalar 4. Betonarme binalar 5. Kompozit binalar
Binalar üretildikleri yere göre ;
1. Yerinde yapım binalar
2. Prefabrik veya ön yapım binalar olarak incelenebilir.
Genellikle binalar inşa edildiği ülkenin geleneksel mimarisinin özelliklerini taşımaktadır. Bu nedenle insanlar herhangi bir binaya baktıklarında o binanın hangi bölgeye ait olduğu konusunda bir tahminde bulunabilmektedir. Öte yandan binaların uzun yıllar hizmet verebilmesi veya binanın servis ömrü, bina yapımında kullanılan malzemeler, kaplamalar, yapım tekniği, işçilik vb. gibi birçok faktöre bağlıdır. Bu nedenle binaların iç ve özellikle dış yüzeylerinin kaliteli ve güzel bir şekilde kaplanması önemlidir.
4. ALÇI LEVHA UYGULAMA MALZEMELERİ VE ARAÇLARI 4.1. Alçı Levhalar
4.1.1. Alçı Levha
Duvar veya asma tavan yapımında kullanılmak üzere alçıdan imal edilmiş iki tarafı kâğıt kaplı olan levhalara denir.
9
Hafif, yangına dayanıklı, ses yalıtkanlığı iyi bir malzeme olan alçı levha, istenilen biçimi alabilirliği, kolay ve çabuk uygulanabilirliği gibi nedenler ile inşaat ve dekorasyon işlerinde yaygın olarak kullanılmaktadır.
4.1.2. Alçı levha Çeşitleri
a)Standart alçı levha: Nefes alan bir malzeme olduğundan nemi dengeleyerek sağlıklı bir ortam oluşturur. Yalıtım malzemesiyle kullanıldığında ses ve ısı yalıtımında etkili bir artış sağlar.
b) Suya dayanıklı alçı levha: Standart alçı levhanın özelliklerini taşır. DIN 18180 ‘e göre ağırlığının % 10’u kadar su emme özelliğine sahiptir.
c) Yangına dayanıklı alçı levha: Standart alçı levhanın özelliklerini taşır. Yangına karşı dayanımım fazladır. TS 1263 de belirlenen standartlara göre B1 sınıf zor alevlenici bir yapı malzemesidir. Direk aleve maruz kaldığında DIN 18180’e göre 20 dakikadan fazla dayanma süresi vardır.
d) Yangına ve suya dayanıklı alçı levha: Suya ve yangına dayanıklı alçı levha özelliklerini bir arada içerir.
4.2. Alçı Levha Uygulamasında Kullanılan Araçları 4.2.1. Nakliye ve destek araçları
Resim 4.1. Nakliye ve destek araçları
10 4.2.2. Kesme ve işleme araçları
Resim 4.2. Alçı levha kesme ve işleme araçları
Resim 4.3. Metal kesme ve işleme araçları
11 4.2.3. Vidalama araçları
Resim 4.4. Alçı levha vidalama araçları
4.2.4. Derzleme ve yapıştırma araçları
Resim 4.5. Derzleme ve yapıştırma araçları
12 5. ALÇI LEVHA İLE DUVAR GİYDİRME 5.1. Tanımı
Duvar C, Duvar U ve Agraf malzemelerinin kullanılması ile oluşturulan karkas ve üzerine monte edilen alçı levha ile oluşturan duvar Agraflı Duvar Giydirme olarak ifade edilir. Dayanıklı kullanılan profillerin sac ve alçı levha olması nedeniyle hafif olan bu duvar giydirme sayesinde, sıva ile gerçekleştirilen duvarlara kıyasla hızlı ve daha düz duvarlar yapılmış olur. Her türlü konut, ofis, otel, hastane inşaat, onarım ve yenilemesinde bu sistem ile duvar tamamlama mümkündür.
5.2. Agraf, Profiller ve Aksesuarlar
Şekil 5.1 Agraf Şekil 5.2. Ekleme Parçası Şekil 5.3. DuvarCProfili 50mm Uzunluk: 7,5cm-12 cm
-14 cm-20 cm-30 cm-40 cm
Şekil 5.4. Duvar C Profili 75mm Şekil 5.5. Duvar C Profili 100mm Şekil 5.6. Duvar U Profili 50 mm
13
Şekil 5.7. Duvar U Profili 75-100mm Şekil 5.8. Delikli Köşe Profili Şekil 5.10. Köşe profili
5.3. Agraflı Duvar Giydirme
5.3.1. Agraf, profil ve aksesuar montajı
Agraflı duvar giydirme, duvarda agrafların monte edileceği yerlerin belirlenmesi ile başlar.
Duvar U profillerinin monte edileceği yer, çırpı ipi ile işaretlenir.
Resim 5.1-5.2. Agraflı duvar giydirme ölçü alma
14
Çırpı ipinin üzerinde agrafların sabitleneceği yerler 60 cm aralıklarla işaretlenir. Bu işaretli yerlerden duvar C profilinin yerleştirileceği yerler tekrar çırpı ipi ile belirlenir.
Duvara sabitlenecek agrafın vidası hazırlanır ve 60 cm. aralıklarla açılan deliklere atılan dübeller ve pullu vidalar ile sabitlenir. Sabitlenen agrafın delikli kenarları profilin yerleşeceği şekilde kıvrılır.
Resim 5.3-5.4. Agraf montajı ve agrafın kıvrılması
15
Resim 5.5-5.6. Agrafın Duvar C profiline sabitlenmesi
Düşeyde sabitlenecek Duvar C profili çırpı ipi ile belirlenmiş yere agrafın üstüne yerleştirilir ve vidalarla sabitlenir.
Resim 5.7-5.8. Duvar C profillerinden oluşmuş karkasa strafor yerleştirme
Agraf, profili tuttuğu yerden duvara paralel olacak şekilde kıvrılır. Yalıtım malzemesi strafor, profiller arasına yerleştirilirken, agrafın denk geldiği yerlere uygun şekilde kesilir.
16 5.3.2. Profil üzerine alçı levha uygulaması
Alçı levha ile mevcut yapı duvarı arasına isteğe bağlı olarak yerleştirilecek taş yünü, cam yünü, XPS ya da EPS gibi straforlar yardımıyla ses ve ısı izolasyonları sağlanabilir.
Yalıtım malzemesinin profillerine arasına yerleştirilmesinden sonra alçı levha beyaz profillerin üzerine vidalanır.
Resim 5.7-5.8. Karkasa Alçı levha sabitleme
Bu işlemin ardından alçı levha oluşturulan karkas yüzeye yaklaşık 30 cm de bir şaşırtma yöntemi ile atılan vidalar ile vidalanarak işlemin bu aşaması tamamlanır.
Resim 5.9-5.10. Alçı levha montajının tamamlanması ve derz bandı çekilmesi
17
Alçı levha montajını takiben ek yerlerini tam kapatacak şekilde, yapıştırıcılı derz bandı çekilir. Derz bandı ve vidaların üzerine uygulanmak üzere derz alçısı hazırlanır. Toz alçı temiz suya serpelenir, alçının suyu çekmesi için bir iki dakika beklenir ve homojen bir karışım elde etmek için mikser yardımı ile karıştırılır.
Resim 5.11. Derz bandı ve vida yerlerine derz dolgu alçısı çekilmesi Resim 5.12. Alçı levha ve duvarın birleşme yerine mastik çekilmesi
Elde edilen derz dolu alçısı derz bandının ve vidaların üzerine uygulanır duvar kenarı ile alçı levhaların birleştiği yerlere mastik çekilir ve uygulama boyaya hazır hale getirilmiş olur.
5.4. Yapıştırmalı duvar giydirme
Alçı plaka yapıştırıcısı, temiz su konmuş kaba 50 gr.suya 100 gr. alçı oranında serpilerek ve mikser yardımıyla karıştırılarak homojen bir kıvama kavuşması ile işleme başlanır.
18
Resim 5.13. Plaka yapıştırma alçısının hazırlanması
Resim 5.14-5.15: YapıĢtırma yapılacak alanın ölçüsünü alma ve ölçüye göre alçı levha kesimi
Alçı levhanın uygulama yapılacağı alanın ölçüsü alınır. Alçı levha gerekli
boyutlarda kesilir. Hazırlanan alçı levha yapıştırma harcı, levhanın yapıştırılacağı yüzeye 30cm aralıklarla şekilsiz parçalar halinde yerleştirilir. Hazırlanan alçı levha, istenilen yüzeye yapıştırılır ve mastar ve terazi yardımıyla şakül ve terazi kontrolleri yapılır.
19
Resim 5.16-5.17. Hazırlanan alçı levhalara plaka yapıştırma alçısının uygulaması
Resim 5.18-5.19. Alçı levha yapıştırma, mastar kontrolleri
20
Çıkıntı oluşturan bölgeler mastar yardımı ile istenen seviyeye getirilir ve son kontrollerin ardından takip eden levha için de bu işlemler tekrarlanır.
Resim 5.20-5.21. Alçı levhaya köşe profili uygulaması
Yapıştırma yöntemi ile giydirilmesi yapılan kolon köşeleri için delikli köşe profili kullanılır.
Köşelere sürülen derz alçısı üzerine delikli köşe profili yerleştirilir ve tekrar derz alçısı ile üzeri kapatılarak boyama işlerime hazır hale getirilir.
6. ALÇI LEVHA İLE BÖLME DUVAR UYGULAMASI 6.1. Tanım
Alçı levha Duvar U ve Duvar C profilleri, agraf, vida, pul aksesuarları ile bir alanda oluşturulan duvara bölme duvar denir. Alışık olduğumuz, tuğla, beton duvarlardan daha hızlı, ekonomik ve güvenli olan alçı levha bölme duvar; deprem, yangın gibi durumlarda malzemenin özelliği nedeniyle güvenlik sağlar.
21 6.2. Tek kat ve çift kat bölme duvar uygulaması
Yapılacak olan bölme duvar ve kapı detayı için mekân içindeki yerinin ve ölçülerinin belirlenmesinden sonra çırpı ipi ile taşıyıcı olan Duvar U profillerinin oturacağı yer işaretlenir.
Resim 6.1. Bölme duvar için profil yeri belirleme Resim 6.2. Profile ses izolasyon bandının yapıştırılması Montajlanacak Duvar U profillerinin boyları ayarlanarak bağlantı zemini ile temas bölgesine ses izolasyon bandı yapıştırılır.
Resim 6.3-6.4. Tabanda ve duvarda Duvar U profil montajı
22
Bölme duvarın, duvara sabitlenecek profili için çırpı ipi ile işaretleme yapılır. Duvar U profilinin duvara sabitlenirken düz olması için terazi ile kontrolü yapılır. Duvara gelecek profilin de altına yalıtım bandı yapıştırılır aynı işlemler tavan için de gerçekleştirilir. Daha sonra zemine, pul ve vida yardımıyla 60 cm. aralıklar ile Duvar U profillerinin sabitlenmesi sağlanır. Bu sabitlenme işlemi sırasında şakül ve ip kontrolleri yapılarak işlemin hassas olması sağlanır.
Resim 6.5. Duvar C Profiller arası 60 cm olduğuna dair kontrol yapılır.
Resim 6.6. Duvar C ve Duvar U perçin makası ile sabitlenir.
Resim 6.7-6.8. Kapı eşiği için profil hazırlanması ve montajı
23
Duvar C profillerinin boy ölçümleri yapıldıktan sonra Duvar U profillerinin içerisine geçirilen Duvar C profilleri 60 cm. aks aralıkları ile perçin makası yardımıyla birbirlerine monte edilir.
Aralıkların 60 cm aks aralığına sahip olmasına vidalamada sıkıntı yaşanmaması için dikkat edilir.
Kapı eşiği için duvar U Profili üzerinde gerekli ölçüler alınır, kesilip katlanır ve kapı için bırakılan alanda istenilen yüksekliğe vida ve pul yardımıyla sabitlenir.
Bu montaj işlemini takiben bölme duvarın bir tarafına uygulanacak olan alçı levhanın yüzeye tam teması sağlandıktan sonra 30’ar cm aralıklarla borazan vidalarla profillere montajı yapılır. Kesilen alçı levhanın yüzeyi mutlaka rendeyle düzeltildikten sonra alçı levhalar şaşırtmalı olarak yerleştirilir ve vidalama işlemi sırasında da şaşırtmalı vidalama tekniği uygulanır.
Resim 6.9-6.10. Profil üzerine Alçı levha montajı
Duvar C profillerinin içerisinde bulunan tesisat geçişlerini sağlamak amacıyla bırakılmış rezervasyonlardaki klipsler kıvrılarak elektrik veya su tesisatını sağlamaya yönelik işlemler
24
gerçekleştirilir. İçerisine ısı ve ses yalıtımı amacıyla uygulanması talep edilmiş olan taşyünü, camyünü, XPS yada EPS uygulaması yapıldıktan sonra bölme duvarın diğer tarafından da yine plaka uygulaması 30 cm aralıklarla vidalanarak tamamlanır.
Resim 6.11-6.12 Profil üzerine taş yünü uygulaması ve rezerve alanlardan tesisat yerleştirme
Resim 6.13-6.14. Strafor üzerine Alçı levha montajı
25
Resim 6.15. Derz bandı uygulaması Resim 6.16. Derz dolgu harcı uygulaması
Bu işlemlerin ardından yüzeydeki ek yerlerine yapışkanlı derz bandı yapıştırılır. Derz bandı ve vidaların üzerine uygulanmak üzere derz alçısı hazırlanır. Toz alçı temiz suya serpelenir, alçının suyu çekmesi için bir iki dakika beklenir ve homojen bir karışım elde etmek için mikser yardımı ile karıştırılır. Elde edilen derz dolu alçısı derz bandının ve vidaların üzerine uygulanır. denk gelecek şekilde yine derz bandı uygulanır. Derz bandı ve vida başlarının üzerine derz alçısı çekilerek işlem saten alçı ve boyaya hazır hale getirilerek tamamlanır.
6.3. Otel tipi bölme duvar uygulaması
Otel tipi bölme duvarda, bölme duvar inşasında izlenen işlemler strafor, XPS ya da taş yünü döşemeye kadar aynıdır. Otel tipi duvar bölme duvarın özelliği, 10 cm ara ile iki bölme duvarın inşa edilmesidir. 10 cm aralık, ses ve ısı yalıtımı sağladığı gibi, yangın sırasında ara bölme soğutma işlevi de görür.
26
Resim 6.17-6.18. Otel tipi bölme duvarda ikinci bölme duvarın belirlenmesi, profilin yalıtım bandının çekilmesi ve montajı
Otel duvarlarında ses yalıtımı ve yangın tehlikesini minimuma indirmek amacıyla, ilk duvara 10 cm mesafe ile ikinci duvarın montajı yapılır. Birinci duvarın iç yüzüne alçı levha uygulaması yapılmadan aynı duvarın eşi yapılır. İkinci duvarın da yalıtım malzemeleri döşenir ve Alçı levha alçı levhalar 30 cm aralıklarla vidalanır. Otel duvarında ses ve ısı yalıtımı için çift kat alçı levha uygulaması yapılır.
Resim 6.19. İkinci bölme duvarın profil uygulaması tamamlanmış hali Resim 6.20. İkinci duvarın yarısına kadar taş yünü yerleştirilmiş hali
27
Resim 6.21-6.22. İkinci katın alçı levha uygulaması ve detay
Bu işlemlerin ardından tek kat ve çift kat bölme duvarda olduğu gibi, yüzeydeki ek yerlerine yapışkanlı derz bandı yapıştırılır. Derz bandı ve vidaların üzerine uygulanmak üzere derz alçısı hazırlanır. Toz alçı temiz suya serpelenir, alçının suyu çekmesi için bir iki dakika beklenir ve homojen bir karışım elde etmek için mikser yardımı ile karıştırılır. Elde edilen derz dolu alçısı derz bandının ve vidaların üzerine uygulanır. denk gelecek Ģekilde yine derz bandı uygulanır. Derz bandı ve vida başlarının üzerine derz alçısı çekilerek işlem saten alçı ve boyaya hazır hale getirilerek tamamlanır.
6.4. Yangına dayanıklı bölme duvar uygulaması
Yangına dayanımı arttırılmış duvar uygulamasında, standart beyaz alçı levha yerine, kırmızı renkte kor ve kağıt alanında kimyasal takviyesi yangına dayanım standartlarına uygun alçı levha kullanılır.
28
Resim 6.23-6.24. Alçı levha kırmızıların montajı ve derz bandının yapıştırılması
Resim 6.25-6.26. Alçı levha kırmızıların birleşme yerlerine ve vida yerlerine derz dolgu alçısının uygulaması
29
Ayrıca çift kat alçı levha kullanılması önerilir. Alçı levhaların montajından sonra alçı levhaların birleşme yerlerine derz bandı çekilmelidir. Derz bandı ve vida yerlerine derz dolgu alçısı uygulamasından sonra yangına dayanımı arttırılmış duvar boyamaya hazır hale getirilmiş olur.
7. ALÇI LEVHA İLE ASMA TAVAN UYGULAMASI
7.1 Tanım
Asma Tavan dekoratif bir görünüm, ses ve ısı yalıtımı sağlamak amacı ile yapılan, taşıyıcı sistem ve taş yünü, metal gibi kaplamalardan oluşan bir yapı elemanıdır. Yapılarda tavandaki kötü veya hoş durmayan görüntüyü önlemek amacıyla asma tavan uygulamasına ihtiyaç duyulmaktadır.
7.2. Asma Tavan Aksesuarları
Şekil 7.1. Askı Maşası Şekil 7.2. Klips
30
Şekil 7.3. Askı Çubuğu Şekil 7.4. Çiftli Yay
Uzunluk: 40 cm, 60 cm,80 cm, 100 cm,120 cm,150 cm,200 cm
Şekil 7.5: Tavan U Profili Şekil 7.6. Tavan C Profili
31 7.3. Asma tavan uygulaması
7.3.1. Tavan profillerinin ve askı çubuklarının montajı
Resim 7.1-72: Asma tavan uygulamasında profil için ölçü alma ve çırpı ipiyle profilin montaj edileceği yeri belirleme
Yüzeye işaretlenmiş kot ölçüsü baz alınarak, lazer nivo veya hortum terazi ile asma tavanın geleceği yükseklik belirlenir ve çırpı ipiyle işaretlenir. Alınan ölçü sonucunda Tavan U profili istenen boyda kesilerek 60 cm aralıklarla duvara dübel, pul ve vida yardımıyla montajlanır.
Resim 73-74: Çırpı ipiyle profil yeri belirleme ve köşelerde profillerin birleştirilmesi
32
Eğer yüzey alçı levhaya denk geliyorsa borazan vidayla vidalama işlemi yapılır. Tavan U profillerinin montajının ardından karkas sistemini taşıyacak olan askı çubukları, Tavan C profillerini taşıyacağı için ve Tavan C profilleri 90 cm aralıklar ile yerleştirileceğinden tavanda geleceği yerler bu ölçüler dikkate alınarak işaretlenir ve delinir, yerine göre çelik dübel veya plastik dübel kullanılarak askı çubuklarının montajı yapılır.
Resim 7.5-76. Askı çubuklarının 90 cm aralıklarla yerleştirilmesi için ölçüsünün alınması ve montajı.
Ardından Tavan C profilleri olması gereken boyut ölçülerinde kesilir ve hazırlanır. Askı çubuklarına klipsli askı maşası yerleştirilerek çubuğun fazlalık kısmı kıvrıldıktan sonra, klips Tavan C profilin içerisine oturacak şekilde yerleştirilir. Gerekli yükseklik ayarı yapıldıktan sonra ana taşıyıcı Tavan C profillerine tali taşıyıcı Tavan C profillerinin montajı için yine klipsler kullanılır ve klipslerin uçları kıvrılarak profillerin sabitlenmesi sağlanır. Bu arada tali Tavan C profillerinin uçları daha önce duvara montajlanmış Tavan U Profillerinin içine yerleştirilmelidir. Ardından hassas biçimde karkasın yüzey kontrolü yapılır.
33
Resim 7.7-7.8. Taşıyıcı profilin ucunda askı maşası bulunan askı çubuklarına monte edilişi
Resim 7.9. Askı maşasının taşıma profiline yerleştirilmesi.
Resim 7.10. Klips ile kesişen taşıma profillerinin bağlanması
34
Resim 7.11-7.12. Aks ölçü kontrolü ve alçı levha uygulaması öncesinde görünüşü Metre yardımıyla aksları ölçülen profilin düzeltilmesi sağlanır ve profillerin birleşme noktaları klipslerle sabitlenir.
7.3.2. Alçı Levhaların profile montajı 7.3.2.1. Standart alçı levha uygulaması
Yüzeye montajlanacak olan plakanın 30 cm aralıklarla borazan vida kullanılarak vidalanması sonucunda işlemin montaj aşaması tamamlanır.
Resim 7.13-7.14. Alçı levha beyaz alçı levhaların asma tavan karkasına montajı ve şaşırtma yönteminin uygulaması
35
Resim 7.15-7.16. Taş yünü yerleştir ve derz bandı yapıştırma
Dikkat edilmesi gereken nokta yan yana gelen levhalarda şaşırtmalı montaj sistemi uygulanmasıdır. Alçı Levhalar monte edildikten sonra yalıtım amaçlı taş yünü yerleştirilir.
Daha sonra yapışkanlı derz bandı yardımıyla ek yerleri bantlanır. Derz bandı ve vidaların üzerine uygulanmak üzere derz alçısı hazırlanır. Toz alçı temiz suya serpelenir, alçının suyu çekmesi için bir iki dakika beklenir ve homojen bir karışım elde etmek için mikser yardımı ile karıştırılır. Elde edilen derz dolu alçısı derz bandının ve vidaların üzerine uygulanır.
Resim 7.17. Alçı levha üzerinde derz bandı ve vidaların üzerine derz dolgu alçı uygulaması
36 7.3.2.2. Akustik alçı levha uygulaması
Resim 7.18-7.19: Akustik alçı levha montajı ve şaşırtma yöntemi uygulaması
Yüzeye montajlanacak olan akustik alçı levha 30 cm aralıklarla borazan vida kullanılarak vidalanması sonucunda işlemin montaj aşaması tamamlanır. Dikkat edilmesi gereken nokta yan yana gelen levhalarda şaşırtmalı montaj sistemi uygulanmasıdır. Akustik Alçı Levhalar monte edildikten sonra yalıtım amaçlı taşyünü yerleştirilir.
Resim 7.20-7.21: Akustik alçıların birleşme noktalarına derz bandı yapıştırılması ve derz dolgu alçısı çekilmesi
37
Daha sonra yapışkanlı derz bandı yardımıyla ek yerleri bantlanır. Derz bandı ve vidaların üzerine uygulanmak üzere derz alçısı hazırlanır. Toz alçı temiz suya serpelenir, alçının suyu çekmesi için bir iki dakika beklenir ve homojen bir karışım elde etmek için mikser yardımı ile karıştırılır. Elde edilen derz dolu alçısı derz bandının ve vidaların üzerine uygulanır.
7.4. Kaset tipi asma tavan uygulaması
Yüzeye işaretlenmiş kot ölçüsü baz alınarak, lazer nivo veya hortum terazi ile asma tavanın geleceği yükseklik belirlenir ve çırpı ipiyle işaretlenir.
Resim 7.22-7.23: T24 profillerinin duvara montajı ve askı çubukları için yer belirleme
Alınan ölçü sonucunda T24 çevre profili istenen boyda kesilerek 60 cm aralıklarla duvara dübel, pul ve vida yardımıyla montajlanır. Eğer yüzey alçı levhaya denk geliyorsa borazan vidayla vidalama işlemi yapılır. T24 profillerinin montajının ardından karkas sistemini taşıyacak olan askı çubukları, T24 profillerini ana taşıyıcılar 120 cm aralıklar ile yerleştirileceğinden tavanda geleceği yerler bu ölçüler dikkate alınarak işaretlenir ve delinir, yerine göre çelik dübel veya plastik dübel kullanılarak askı çubuklarının montajı yapılır.
38
Resim 7.24-7.25. Çiftli yay ile askı çubuğu uzatma
Ardından T24 profilleri olması gereken boyut ölçülerinde kesilir ve hazırlanır. Askı maşası ile istenilen uzunluğa getirilen askı çubuklarının ucuzuna T24 profilleri, üzerindeki deliklere geçirilir.
Resim 7.26-7.27. T24 Profillerle karkas oluşturma
39
Resim 7.28-7.29. Karkas ölçü kontrolü ve 60X60 akustik alçı levhaların yerleştirilmesi
Birbirine geçme sistemine uygun imal edilmiş profiller 60 cm.lik aralıklarla sabitlenir. Bu noktada ölçüm yapılması önemlidir. Yerleştirilecek 60X60 plakalara uygun olduğundan emin olunmalıdır. Karkas oluşturulduktan sonra 60x 60 akustik alçı levhalar yerleştirilir.
Resim 7.30. 60X60 akustik alçı levha ile asma tavan uygulaması
40
Vida montajı, derz bandı ve derz alçısı gerektirmeyen uygulama, müdahale edilmesi gerektiğinde plakaların kolayca çıkartılıp yeniden yerleştirilmesine imkan sağlamaktadır.
8.ÇELİK KOLON VE KİRİŞLERE ALÇI LEVHA İLE KAPLAMA
8.1. Alçı Levha ile Çelik Kolon ve Kiriş Kaplaması Yapma Kuralları
Çelik, yüksek sıcaklık karşısında deformasyona uğrar ve mukavemetini kaybeder.
Çelik bu özelliğinden dolayı yangın ve ısıya karşı iyi derecede korunmalıdır. Bunun için çelik kolon ve kirişler yangın ve ısıya karşı dayanıklı özel üretilmiş alçı levhalarla kaplanmalıdır.
Bu alçı plakalar; cam lifli astar ile kaplanmış, alçı çekirdeğinde cam lifleri ve hafif katkı maddeleri ile modifiye edilmiş, özel olarak yangın emniyeti için geliştirilmiş (A1 ve A2 sınıfı ) alçı plaklardır.
Resim 8.1: Yangın çıkması hâlinde çeliğin durumu
Çelik yapıları kaplama sistemleri; konstrüksiyonlu ve konstrüksiyonsuz kaplama sistemi olarak iki şekilde yapılmaktadır.
41
Resim 8.2: Özel alçı levhalar ile kaplanan çelik kolon ve kirişler
8.1.1. Konstrüksiyonlu Kaplama Sistemi
Bu sistem çelik kolon ve kirişlerin yangın vb. dış etkilerden korunması için tercih edilir. Bu sistemle yangına ve neme karşı dayanıklı alçı levhaların çelik kolon ve kirişlere kaplanmasında özel TC ve TU profillerinin kullanımı yapılır.
Alçı levhaların çelik kolon ve kiriĢlere konstrüksiyonlu kaplama sistemi ile uygulanmasının avantajları:
ştırır ve çabuklaştırır.
, yangına dayanım özellikleriyle aynı oranda neme dayanım özelliği sunarak bu alandaki taleplere uygun çözümler sunar.
8.1.1.1. Konstrüksiyonlu Kaplama Sisteminde Uyulması Gereken Kurallar
Alçı levhaların çelik kolon ve kiriĢlere konstrüksiyonlu kaplama sistemi ile yapımında uyulması gereken kurallar şunlardır:
42
şan hafif çelik konstrüksiyona sabitlenmesi ile olur.
a ince et kalınlığına sahip yardımcı profiller kullanılır.
şlemleri yapılarak düzgün yüzeyler elde edilir.
oranı veya sürekli suya maruz kalması gibi durumlar alçıpanın performansında düşüşe yol açar.
Şekil 8.1: Üç yüze alçıpan kaplama (sisteme genel bakış)
43
Şekil 8.2: Dört yüze alçıpan kaplama (sisteme genel bakış)
8.1.2. Konstrüksiyonsuz Kaplama Sistemi
Konstrüksiyonsuz çelik kaplama sistemleri, çelik kolon ve kirişlerin yangın vb. dış etkilerden korunması için tercih edilir.
Konstrüksiyonsuz kaplama sisteminin uygulanmasının avantajları:
şur.
44
Resim 8.3: Yanmaz alçıpanlarla kaplanmış çelik kolon ve kiriş
8.1.2.1. Konstrüksiyonsuz Kaplama Sisteminde Uyulması Gereken Kurallar
şe sabitlemeleri için geliştirilmiştir.
birbirlerine sabitlenir.
şe profiline, diğer yüzde birbirine vidalanır.
ş yüzeye sahiptir. Yangın emniyeti tekniği açısından plaka derzlerinin doldurulması ve vida başlarının yangına dayanıklı macunla kapatılması gerekir.
derz bandı yerleştirilmelidir.
alçıpanın performansında düşüşe yol açar.
gerekir.
45
Şekil 8.3: Üç yüze yanmaz alçıpan kaplama (sisteme genel bakış)
Şekil 8.4: Dört yüze yanmaz alçıpan kaplama (sisteme genel bakış)
46 8.1.3. Kaplama Sistemi Aksesuarları
Çelik kolon ve kirişlerin konstrüksiyonlu kaplama sistemin ile alçı levhalarla kaplanmasında kullanılan yardımcı araç ve malzemelerdir.
TC profili: Ana konstrüksiyonu oluşturur
TU profili: Tavan ve taban raylarını ve çerçeve açıklıklarını oluşturmak için kullanılır.
Sabitleme klipsi: TC profillerini yapısal çeliğe bağlamak için kullanılır
Köşe profili: İsteğe göre alçıpan köşe birleşim yerlerine monte edilerek düzgün köşeler elde edilir.
DU profili: Üç taraflı kaplamalarda alçı levhaları sabitlemek için alternatif olarak kullanılır
47
Uniflott: Alçıpanların birleşim yerlerindeki derzlerin derz bandı uygulamadan doldurulmasında kullanılır. Alçıpan yüzeylerde eksiksiz bir görünüm sağlar. Uygulamadan sonra derz yüzeyine kâğıt bant spatula ile bastırılarak yapıştırılmalıdır.
Derz dolgu alçısı: Alçıpanların birleşim yerlerindeki derzlerin doldurulmasında kullanılır.
Alçıpan yüzeylerde eksiksiz bir görünüm sağlar.
Saten alçısı: Yüzeyi cam gibi parlak bir hâle getirerek plastik yağlı boya ve duvar kâğıdı için uygun bir zemin oluşturur.
Derz bandı: Yangına dayanıklı alçı levhaların derz yerlerine macun çekilmeden önce yapıştırılır.
Yangına dayanıklı macun: Yangına dayanıklı alçı levhaların birleşim yerlerindeki derzlerin doldurulmasında kullanılır. Yüzeylerde eksiksiz bir görünüm sağlar. Tüm yüzeye de ince bir tabaka hâlinde sürülerek son kat uygulamalara hazır bir yüzey oluşturur.
8.2. Alçı Levha ile Çelik Kolon ve Kiriş Kaplaması Yapmada İş Sırası
8.2.1.Çelik Kolonların Konstrüksiyonlu Kaplanmasında İş Sırası
şhisini yapmak ve yüzeyi hazır hâle getirmek
48
Sabitleme klipsleri veya uygun bağlantı elemanlarını takmak
Taşıyıcı konstrüksiyonun (TC profiller) montajını yapmak
Alçıpanları ölçüsüne uygun hazırlamak
TC profiller üzerine alçıpanı sabitlemek
Çelik kolonun dört tarafına da alçıpanları sabitlemek
Derzlere file ve macun çekmek
Yüzeye saten alçısı uygulaması yapmak
8.2.2.Çelik Kirişlerin Konstrüksiyonlu Kaplanmasında İş Sırası
şhisini yapmak ve yüzeyi hazır hâle getirmek
49
ve bağlantı elemanlarını hazırlamak şte taşıyıcı döşemeye TU profillerini sabitlemek
Alçıpanları TC ve TU profillerine sabitlemek
8.2.3.Çelik Kolonların Konstrüksiyonsuz Kaplanmasında İş Sırası
şhisini yapmak ve yüzeyi hazır hâle getirmek
Resim 8.5: Ölçü almak Resim 8.6: Dört tarflı ölçü almak
50
şe profillerin eklenmesi
t alçıpan kaplama yapmak
Resim 8.7: Alçıpanların sabitlenmesi Resim 8.8: Alçıpanların sabitlenmesi
8.2.4.Çelik Kirişlerin Konstrüksiyonsuz Kaplanmasında İş Sırası
şhisini yapmak ve yüzeyi hazır hâle getirmek
şe profillerini hazırlamak
şte (3 taraflı kaplama) köşe profillerini sabitlemek
51 zırlamak
şe profillerine sabitlemek
şliğinde keserek birleşim yerlerine destekleyici olarak sabitlemek
şik alçıpanı keserek diğer alçıpana sabitlemek
52 KAYNAKLAR
1) TS EN 520 Alçı levhalar-tarifeler gerekler ve deney metotları
2) TS EN 14195 Alçı levha sistemlerinde kullanılan metal çerçeve bileşenleri
3) TS EN 13963 Derz malzemeleri - alçı levhalar için- tarifeler gerekler ve deney metotları
4) TS EN 13501–1 Yangın dayanım değerleri
5) TS EN 14496 Alçı esaslı bağlayıcılar - ısı/ses yalıtımı için kompozit levhalar ve alçı levhalar için- tarifeler gerekler ve deney metotları
6) TS EN 13964-A1 Asma tavanlar-tarifeler gerekler ve deney metotları 7) TS 825 Isı yalıtımı değerleri
8) ACIER CONSTRUCTION, Les Cahiers D’acier Construction 9) Alçı ve alçıpan üretici firma katalogları
10) OYMAEL Sabit, Yapı Bilgisi Cilt: II Temel Ders Kitabı, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul, 2003.
11) M.E.B. İnşaat Teknolojisi Alanı Modüller
12) Naim YAMAN, Yapıcılık Bölümü (Kâgir) İş ve İşlem Yaprakları, Millî Eğitim Basımevi, İstanbul, 2001.
