Önsöz 7 Yazarın Önsözü 9 Kısaltmalar 17 Giriş 19
Birinci Bölüm
BİR İNSAN HAKKI OLARAK DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ
§1. İNSAN HAKLARI .25 I. Terim 25 II. Tanım 27
§2. LÂİKLİK 32 I. Terim 32 II. Tanım 33
§3. DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ 39 I. Kavram 39 A. Terim 39 B. Tanım 41 II. Tarihi Gelişim 43
§4. İNSAN HAKLARININ YUNAN ULUSAL HUKUKUNDA VE
ULUSLARARASI HUKUKTA KORUNMASI 51 I. İnsan Haklarının Yunan Anayasasında Korunması 52 II. İnsan Haklarının Uluslararası Hukukta Korunması 59 A. Birleşmiş Milletler Örgütünün Kabul Ettiği İnsan Haklarına İlişkin Belli Başlı Metinler 59
1. Birleşmiş Milletler Andlaşması 59 2. Birleşmiş Milletler insan Hakları Evrensel Bildirisi 59 3. Birleşmiş Milletler Her Çeşit Irk Ayırımcılığının Kaldırılmasına ilişkin Uluslararası Sözleşme 63 4. Birleşmiş Milletler Medeni (Kişisel) ve Siyasi Haklara İlişkin Uluslararası Sözleşme 64 5. 11 Aralık 1969 Tarihli Birleşmiş Milletler Toplumsal Gelişme ve Kalkınma Bildirisi 67 6. Din veya İnanca Dayalı Müsamahasızlığın ve Ayırımcılığın Bütün Şekilleriyle Ortadan
Kaldırılması Hakkında Bildiri 67 7. 5-13 Eylül 1994 Tarihli Birleşmiş Milletler Nüfus ve Kalkınma Konferansı Eylem Plânı 71
8. 20 Aralık 1993 Tarihli Birleşmiş Milletler Ulusal veya Etnik, Dinsel veya Dilsel Azınlıklara
Mensup Olan Kişilerin Haklarına Dair Bildiri 71 9. Birleşmiş Milletler Kopenhag Toplumsal Kalkınma Deklârasyonu 73 B. Avrupa Konseyi Belgeleri Çerçevesinde Din ve Vicdan Özgürlüğünün Düzenlenişi 73 1. Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi 74 2. Ulusal Azınlıkların Korunmasına ilişkin Çerçeve Sözleşme 80 3. Avrupa Sosyal Şartı 85 4. Avrupa Birliği Temel Haklar Bildirisi 85 C. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konferansı 87 1. Helsinki Nihai Senedi 89 2. 1983 Tarihli Madrit Kapanış Belgesi 92 3. 1989 Viyana Kapanış Belgesi 92 4. 1990 Kopenhag Belgesi 92 5. 1990 Tarihli Yeni Bir Avrupa İçin Paris Şartı 96 6. Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı Avrupa Güvenlik Şartı 97 D. Yunan Ulusal Hukuku ile Uluslararası Hukuk Arasındaki Hiyerarşik İlişki 98
İkinci Bölüm
ANDLAŞMALARDA VE YUNAN İ Ç HUKUKUNDA YUNANİSTAN'DAKİ MÜSLÜMAN TÜRK A Z I N L I Ğ I N I N D İ N
ÖZGÜRLÜĞÜ KONUSUNDA YAPILAN DÜZENLEMELER
§1. YUNANİSTAN'I YÜKÜMLÜLÜK ALTINA SOKAN İKİLİ VE ÇOK TARAFLI ANDLAŞMALAR 101 I. İstanbul Andlaşması 101 II. Atina Barış Andlaşması 104 III. Sevr Andlaşması 109 IV. Lozan Barış Andlaşması 115
A. Lozan Barış Andlaşmasmın İçeriği 116 B. Lozan Barış Andlaşmasmın 45. Maddesi ile Yunanistan'a Tahmil Edilen Yükümlülük 126 C. Lozan Barış Andlaşmasmın XVI. no.lu Protokolü 128 D. Lozan Barış Konferansı Tutanaklarında Patrik, Başmüftülük ve Müftülükler Sorunu 128
§2. YUNAN İÇ HUKUKUNDAKİ YASAL DÜZENLEMELER 135 1.1882 Tarihli Yasa 135 II. 1920 Tarihli Yasa 137 III. 1991 Tarihli Yasa 149
A. Müftü Tayin Edilebilmenin Özellikleri ve Usulü 149 B. Müftünün Görevine Son Verilebilinir mi? 151 C. Müftü Naibinin Tayini, Azli ve Yerinin Bir Başkası Tarafından Doldurulması 152 D. Müftü ve Müftü Naibinin Kıdem ve Maaş Durumu 152
E. Müftünün Görev ve Yetkileri 152 F. Batı Trakya Müslüman Türklerine Din Görevlileri Yetiştirilmesi 153 G. 1920 Sayı ve 1991 Tarihli Kanunun Yürürlüğe Girmesi 153
Üçüncü Bölüm
BATI TRAKYA'DA DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ KURUMLARI İLE MÜFTÜLÜKLERİN TARİHİ GELİŞİMİ VE AZINLIĞIN
MÜFTÜLÜKLER SORUNU
§1. AZINLIKLAR, DİN VE VİCDAN ÖZGÜRLÜĞÜ 155 I. Azınlık Kavramı 155 II. Yunanistan'da Din ve Devlet İlişkisi 171
A. Yunanistan'da Devlet ve Kilise İlişkisi 172 1.1975'ten Önceki Anayasalarda Devlet - Kilise İlişkisi 178 2.1975 Tarihli Yunan Anayasası 180 3. Yunan Devleti İle Diğer Yunan Ortodoks Kilise İlişkileri 183 4. Yunanistan'da Ortodoks Kilisesi ve Din Özgürlüğü 185 B. Yunanistan'da Devlet ve Cami İlişkisi 187
§2. BATI TRAKYA'DA MÜFTÜLÜKLER DIŞINDAKİ DİN VE VİCDAN
ÖZGÜRLÜĞÜNÜN YAPISAL KURUMLARI 195 I. Vakıflar 195 II. Camiler 207
A. Dimetoka Müftülüğü Yetki Alanı Çevresindeki Camiler 208 B. Gümülcine Müftülüğü Yetki Alanı Çevresindeki Camiler 209 C. İskeçe Müftülüğü Yetki Alanı Çevresindeki Camiler 209 III. Tekkeler 210 A. Dimetoka Müftülüğü Yetki Alanındaki Tekkeler 211 B. Gümülcine Müftülüğü Yetki Alanındaki Tekkeler 211 C. İskeçe Müftülüğü Yetki Alanındaki Tekkeler 212 IV. Medreseler 213 A. Dimetoka Müftülüğü Yetki Alanı Çevresindeki Medreseler 215 B. Gümülcine Müftülüğü Yetki Alanı Çevresindeki Medreseler 215 C. İskeçe Müftülüğü Yetki Alanı Çevresindeki Medreseler 215 V. Okullar 216 A. Türk Okullarından Velilerin Topladıkları Kitaplar ve Kitap Toplatma Davaları 222 B. 2341 Sayı ve 1995 Tarihli Azınlık Okulları Yasası 224 VI. Kuran Kursları 227 VII. Mezarlıklar 228
§3. MÜFTÜLÜKLERİN TARİHİ. SİYASİ, SOSYAL VE HUKUKİ FONKSİYONLARI İLE BATI TRAKYA'DA GERİCİLER VE
ATATÜRKÇÜLER TARTIŞMASI 231 I. Batı Trakya'da "15O"likler Vakıası 231 II. Batı Trakya'dan Atatürk Karşıtı Gericilerin Sınırdışı Edilmesi 233
§4. BATI TRAKYA'DA MÜFTÜLÜKLER KAVRAMI VE TARİHİ GELİŞİMİ 237 I. Kavram 237 A. Terim 237 B. Tanım 237 II. Tarihi Gelişimi 240 A. Osmanlı Döneminde Batı Trakya'nın İdari Yapılanması ve Müftülükler 241 B. 1923 Lozan Barış Andlaşmasından Sonra Batı Trakya Türk Azınlığının Teşkilatlanması 243 C. Batı Trakya'da Müftülük Yapan Kişilerin İsim Listesi 247
1. Dimetoka Müftülüğü 247 2. Gümülcine Müftülüğü 249 3. iskeçe Müftülüğü 251
§5. BATI TRAKYA MÜSLÜMAN TÜRK AZINLIĞININ MÜFTÜLÜKLER
SORUNU 255 I. Müftülükler Sorununun Tarihi Gelişimi 255 A. Müftülükler Sorununun Ortaya Çıkışı ve Gelişimi 255 B. Azınlığın Kendi Dini Liderini Seçmek için Harekete Geçmesi 262 C. Müftülük Makamının Gasp Edildiği İddiası ile Açılan Davalar 268 D. Din Görevlilerine Dernek Kurma İzni Verilmemesi 270 II. Müftülük Konusunda Yasa Tasarısı Hazırlıkları 272 III. Adli Taciz Yoluyla Baskı ve Yıldırma Siyasetine Bazı Örnekler 275
§6. MÜFTÜLÜKLER SORUNUYLA İLGİLİ GÖRÜŞLERİN İRDELENMESİ 278 Sonuç 299 Summary 311 Ekler 315 Ek I: Yunanistan Aleyhine, İskeçe Seçilmiş Müftüsü M. Emin AGA Davası 315 Ek II: Yunanistan Aleyhine, Gümülcine Seçilmiş Müftüsü İbrahim Şerif Davası 326 Ek III: Yunanistan Aleyhine, Yağcılar (Yagtzılar) Davası 340 Ek IV: Yunanistan Aleyhine, Sidiropulos ve Diğerleri Davası 349 Ek V: Yunanistan Aleyhine, Cahit Çingur Davası 369 Ek VI: Yunanistan Aleyhine, Kokinakis Davası 374 Ek VII: Yunanistan Aleyhine, Raifoğlu Davası 376
Ek VIII: M. Emin AGA Hakkında Selanik Üç Üyeli Ceza Mahkemesi Kararı 381 Ek IX: Yunan Yargıtay'ının, M. Emin AGA Aleyhine Verdiği Kararlardan İki Örnek... 389 Ek X: M. Emin AGA'nın Mahkûm Olmasına Neden Olan Mesajlardan Bir Örnek 397 Ek XI: Miras Konusunda Emirli Köy İmamı Huzurunda Yapılan Gayr-ı Menkul
Taksim Akdi 399 Ek XII: İskeçe Müftülüğünde Gerçekleştirilen Evlenme Akdine İlişkin Bir Örnek 400 Ek XIII: Batı Trakya İlâhiyatçılar Derneği Üyelerinin, Müftü Tayinlerini Protesto
Etmek İçin, Yunanistan Başbakanı Ve Diğerlerine Gönderdikleri Metin 402 Ek XIV: İkâmet Tezkereleri ile İlgili İki Örnek 405 Ek XV: Yunanistan'daki Türk İlkokullarında 196O'lı Yıllara Kadar Verilen Karne ve
Tasdiknamelerden Bir Örnek 407 Ek XVI: 24 Aralık 1990 Tarihinde Yunanistan Tarafından Yayınlanan Kanun
Hükmünde Kararname 408 Ek XVII: İskeçe'nin Şahin Kasabasındaki Karaca Ahmet Camisi ve Ayyıldız 410 Ek XVIII: Cami ve Minare İnşaatına İzin Vermeyen Avrupa Birliği Üyesi
Yunanistan'daki "Minarelerden" Bir Örnek 411 Ek XIX: Batı Trakya Müslüman Cemaati'nin Yönetimine Dair 1930 Tarihli Kanun
Taslağı 412 Ek XX: 1881 Tarihli İstanbul Andlaşması (Convention of İstanbul) 420 Ek XXI: Yunanistan'daki Azınlıkların Korunmasına Dair 10 Ağustos 1920 Tarihli
Sevr Andlaşması 430 Kaynakça 443
