Maltepe Üniversitesi Kütüphane ve Bilgi Merkezi
Havacılıksektörünü son üçyıldır yaptığım akademik çalışmalar vesilesiyle yakından tanıma şansına eriştim. Havacılık örneklemi üzerinden yaptığım çalışmalar, içimde bu dinamik sektörün
T ürkiye’ nin global markası THY Genel Müdürü Sayın Bilal Ekşi ile Havacılık sektörü,
vizyonerlik, liderlik ve yaşam boyu eğitim üzerine keyifli bir sohbet gerçekleştirdik.
Meltem Çiçek
Öğretim Üyesi
kapılarını biraz daha aralamaisteği uyandırmıştı ki 2019 sonbaharında üniversitemizde HavacılıkYönetimi doktora dersini THY Genel Müdürü Bilal --- Ekşi Bey'in verdiği
haberi hepimiz için büyük birheyecan yarattı. RektörümüzProf.
Dr. Şahin Karasar, Maltepe Üniversitesi çatısı altında bizlere yinebulunmaz bir fırsatsunmuştu.Öğrenci olmadığım halde kendilerindendersine misafir olma müsaadesi alarakher dakikası dolu dolu geçen dersleritakip etmeyebaşladım. En yetkili ağızdan öğrendiğimiz bilgileri kalıcı kılmanın bir yolu da dergimizebir yazı hazırlamaktı. Ad Hoc için gerçekleştirmek istediğimiz söyleşi teklifimizigeri çevirmeyerek bizlerezamanayırdıkları için bu yazıyaöncelikle Bilal Ekşi Bey’eşükranlarımısunarakbaşlamak isterim.
Bilal Ekşi,Yıldız Teknik Üniversitesi Elektronik ve Haberleşme Mühendisliği bölümünden mezun olduktansonra işhayatına
36 MaltepeÜniversitesi Kütüphane ve BilgiMerkezi ADHOC
mühendis olarak başlamış ve akabinde İstanbul UlaşımA.Ş.'de Atölye Müdürlüğü görevini yürüterek birçok projenin gerçekleşmesinde etkin rolalmıştır. 2003 yılında THY'de Revizyon Atölyeleri Başkanlığı'na gelen Ekşi,yine THY'de Yerİşletmeden sorumlu GenelMüdür Yardımcılığı görevini yürütmüştür. Sivil Havacılık Genel Müdürlüğü görevinin ardından 2016 yılında THY GenelMüdürlüğüne atanan Ekşi’ye SHGM ve THY günlerinden başlayarak Türkiye'de havacılığın dünü ve bugününü,
akademivesektör işbirliklerini sorduk; hem havacılıksektörünehemde genç nesillere ışık tutacak cevaplar aldık.
SivilHavacılık Genel Müdürlüğü (SHGM) Çalışmaları
Bilal Ekşi'den dinliyoruz: "2011 yılındaSHGM Genel Müdürü olarak atandım.Bubenim için ilginç birdeneyim oldu. SHGM benim açımdan çok öğreticiydizira havacılık sektörünü tüm boyutlarıyla hissetmeaçısından bana katkısı oldu.
Benim dönemimde SHGM'debelli birdönüşümü gerçekleştirme imkânına sahip oldukve SHGM;
kurumsallaşma, mevzuatların oluşumu, sektöre yaklaşımı, EASAile olan ilişkiler açısından mesafe aldı. Bu çalışmalarımız, Türkiye’nin66 yılaradan sonraICAO’da tekrar üye olarakyer almasıyla da taçlanmış oldu.ICAO ilk kurulduğunda Türkiye’nin kurucu üye sıfatıylaüyeliği vardı amaondan sonra bir daha üye olamamıştık.2011'den sonra uluslararası alanda TürkSivil Havacılığının geldiği nokta, SHGM’nin aktif olarak konuyakatılması ve gösterdiği gelişme,diğer devletler tarafından bir nevi ödüllendirilmiş oldu çünküyönetim kuruluna seçilirken 'bu ülkeICAO'nunçalışmalarınanasıl katkıda bulunabilir'diye düşünüyorlar. Dolayısıyla SHGM Genel Müdürü olarakgörev yaptığım 5,5 yıl boyunca arkadaşlarımızlaberaber SHGM'yibir noktadan alıp, ileribirnoktayagetirdik. Herkesin ortak kanaati, odönemde Sivil Havacılığın kabuk değiştirdiğiyönündeydi. Tabii bu,arkadaşlarımla birliktegerçekleştirdiğimizekip çalışmasıyla olmuştu.”
SHGM Komisyonları
“SHGM bünyesinde birçokkomisyon
kurduk. Komisyonlar, sektörle ortak çalışmanın göstergelerinden biriydi.Bu noktada müşterinin sesini dinleme diye tabir edeceğimizşey şuydu;
‘Üniversitede çalışıp daha sonra sektöre geçen veya sektörde çalışıp sonra akademiye geçenler bir
şeyleri daha fazla hissedebiliyorlar.
O yüzden Şahin Hoca’nm açtığı bölümler ve onlara verdiği önem
son derece önemli.’
biz regülasyonyapıyorduk ve regülasyonu etkileyenler de aslındasektördekişirketler,
çalışanlardır. Dolayısıyla hemenhemen her alanda komisyonlar kurarak belli aralıklarla toplanmalarını istedik. Komisyonlarınçıktılarınıweb sayfamızda yayınladık. Bunlar arasında en iyi çalışan
komisyon, YÖK ile beraberkurduğumuzEğitim Komisyonuydu. Prof.Dr. Şahin Karasar, başından beri bu komisyona başkanlık etti.Şahin Hoca THY'de Eğitim Başkanı olarak çalışmıştı ve sektör tarafını iyi biliyordu. Bununyanısıraüniversitede üst düzey yöneticiolarak görev yapıyordu ve akademi tarafını da çokiyi biliyor, büyük saygı görüyordu. İletişimi kuvvetliydi, olaylara çok boyutlu bakabiliyordu. Hatta Şahin Hoca Rektör olduktan sonra yeni görevinin yoğunluğu sebebiyle komisyon başkanlığındanayrılmak istediğinde oy birliğiyle Şahin Hocanın Başkanlığınındevamına karar verilmişti. Bazı insanlar vardır, makamlarını sırtlarınagiyerlerve toplumdan ayrılırlar amaŞahin Hoca böyle değildi.Kendisini ne zaman arasam en doğru bilgiyialırdım. Regülasyonları oluştururken böyle insanlara sondereceihtiyaç var."
Yüzyılın gerekliliklerininbaşında akademinin ve sektörün çalışmalarını iş birliği içinde sürdürmesi geliyor. Sayın Genel Müdürümüz de bukonunun altını çiziyor: "Üniversite ve sektörarasında keşke gidip gelmelerolabilse. Üniversitede çalışıp daha sonra sektöre geçen veyasektördeçalışıp sonra akademiye geçenler bir şeyleridaha fazla hissedebiliyorlar. O yüzden Şahin Hoca'nınaçtığı bölümler ve onlaraverdiği önemson derece önemli.
SHGM EğitimKomisyonu çok güzel çalışmalar yaptı, devletle sektör arasındaiyi bir işbirliği örneği oldu.Bu çalışmaların sonunda, regülasyonları oluştururken sektörü de işin içine katarak sektörle çalışıldığındagüzel neticeler alındığınıgördük. Her paydaşın elbette kendi menfaatleri vardır ancak menfaatlerin optimize edildiği,uçuş emniyetinin
Maltepe Üniversitesi Kütüphane ve Bilgi Merkezi THY filosu 2003’te 60
adet uçaktan bugün 340’uı üzerinde uçağa ulaştı.
ve gelişmenin sağlandığı, ilave maliyetinoluşmadığı bir ortak kesişim kümesi bulunabilir. Dolayısıylabu komisyonların esas görevi aslında buortak kesişim kümesinin bulunmasıydı.Halen komisyonların birçoğu çalışmalarına devam ediyor."
Zarar eden günlerdenrekorkârlılığa
"2016 yılının sonunda Türk Hava Yolları Genel Müdürlüğü görevine geldim. 0dönemde THY, tarihinde ilk defa zarar ediyordu, çalışanların moralleri bozuktu ve sadece THY çalışanları değil, herkes birkaygı içindeydi. Ekip halindeçalışırsak buişin altından kalkacağımız düşüncesindeydik.
Yönetim Kurulumuzla beraber hızlı bir şekilde durumun kontrol altına alınması içinçalışmalar yaptık.Elbetteçözüm noktasındayapılacaklar
‘Elbette çözüm noktasında yapılaeaklar bilinmedik şeyler değil; maliyetleri
düşüreceksiniz, gelir üretim birimleri daha fazla optimize edilecekler vs. ama temel konu, insanların kriz anlarında tek vücut olarak ekip halinde krize karşı koymasıdır.’
bilinmedik şeyler değil; maliyetleri düşüreceksiniz, gelir üretim birimleri dahafazla optimize
edilecekler vs. ama temel konu, insanların kriz anlarında tek vücutolarak ekip halinde krize karşı koymasıdır. Gayretlerimiz bu yönde olduve beklentininçokaltında bir zararlayılı kapattık. Bu çalışmalarınfaydasını 2017’de gördük. 2017yılında THY ilk defa1 milyardoların üzerinderekor bir
kâr açıkladı vebu yönelim 2018'de de devametti.
Bu daolumsuz dışsalfaktörler olmadığı sürece THYekibininçok iyi neticeler aldığını gösterdi.
Çünkü ülkemizin konumuda THY'ninşirket olarak kabiliyetlerivestratejikkonumu dason derece önemli.Buna bağlı olarak son 2 yıldaüst üste rekor kârlar açıkladık. Ekip çalışmasıyla, insanların birbirini desteklemesisuretiyle ortakgayeler
uğrundaortak hareket edilince güzel neticeler alınıyor."
Havacılık Yönetimi doktora dersini Bilal Ekşi’den almak
"Üniversitede okuduğum yıllardasosyal alanda dafaal bir öğrenciydim. Mühendisolarak mezun olduktan sonra iş hayatına kendi alanımda mı yoksa sosyal alanda mı devamedeyimdiye ikilemde kaldım.
Hatta Millî Eğitim’den öğretmenlik görevim de çıkmıştı. Öğretmenlik yapmadım fakatbu arzum, askerlik döneminde yerine geldi. Erzurum
Maltepe Üniversitesi Kütüphane veBilgi Merkezi AD H OC
AtatürkEndüstri Meslek ve Teknik Lisesinde 8 ay elektronik dersleriverdim. Orada öğretmenliğin hemçok güzelhemde zorbirmeslek olduğunu gördüm, dolayısıylaöğretmenlikte geçmişten kısa bir tecrübemiz var. Üniversite yıllarımdaki sosyal yapım ve öğretmenliğe karşı duyduğumözlem sebebiyle aslında zaman zaman üniversitelere giderek seminerler veriyordum. Şahin Hocamla sohbet ederken hem onun teklifi hem benim teklifim ortada birleşinceŞahin Hoca böylebir imkân sağladı, kendisine teşekkür ediyorum. Niye imkândiyorum;çünkü en güzel öğrenme aslında öğretmeye gayret etmektir. Doktora öğrencilerine ders anlatırken bilgileri yeniden biraraya
getiriyorsunuz, bugünekadar aklınıza gelmeyen noktalar aklınıza geliyor. Ben bu ders sürecinde çok şey öğrendim. Doktora yapan arkadaşlara tavsiyem şudur; yapabiliyorlarsa bir sosyal proje kapsamında ders anlatsınlar, seminerler versinler. Şahin Hoca'ya teşekkür ediyorum; benimyenidenöğrenmeme vesile oldular, benim açımdanbu çok önemli.”
HavacılıkYönetimidersininilk akşamında sınıfta dersi alan, almayan birçoköğrenci vehoca vardı. Merakla hocamızı bekliyorduk. Hocamız,ilk dersine havacılık tarihinianlatarak başladı. Dersin ortalarına doğru Mehmet Akif'in Bülbül şiirini bilen var mıdiye sorduğunda birden gayriihtiyari;
“Eşin var, âşiyamn var, baharın var ki beklerdin
Kıyametler koparmak neydi ey bülbül, nedir derdin?”
dizelerini yükseksesle okumaya başladım ve hocamız da şiire ezbere devamettiler. Bu, özelbir yöneticiden ders aldığımızın açık birgöstergesiydi.
Sayın Ekşi bize şiirin, edebiyatın da biryöneticinin hayatında önemli bir yeri olduğunu hissettirdi.
Sohbetimizsırasında bunu kendisine söylediğimdebir başka şiiri daha hatırlatarak şairindile getirdiğigibi hünerin samimiyetteolduğununaltınıçizdi.
"Bu dergiyi okuyanlar şunu bilsinler kiişlerini samimiyetleyaparlarsa başarıyı yakalarlar. Benim babam Almanya’da işçiydi. Babamı uzun yıllar ancak senede 1 haftagördüm, bizim için hayatını fedaetti.
Bize ‘samimiyetle çalışmayı' öğretti. 'Bizler seferile hükmedildik’diyegüzel bir sözvardır yani bizim işimiz seferi yapmak,yolaçıkmak ve yolun gerekliliklerini yerine getirmek. Ben elimden geleninfazlasını yapmaya çalıştım, Allah’ın da lütfü oldu, birileri tarafından bu görüldüvebazı görevlere geldik.”
Akademik çalışmalarım nedeniyle havacılık sektörünü yakından takip ediyorum.
Öğrenci olmadığım halde Bilal Ekşi’den doktora dersine misafir olma müsaadesi alarak her dakikası dolu dolu geçen derslerini takip etmeye başlamanın katkısı benim için ayrıydı.
'Tîirksivil havacılığıbüyük mesafe katetmiştir’
"Liderlerin vizyonları son dereceönemlidir çünkü bu,takipçilerini motive eder veinsanların gayretleri bir yöne odaklanır. Meselâ;‘Ordular, ilk hedefiniz Akdenizdir; ileri!’ derken Atatürkhedefi göstermişti.
Liderler amaçlarını, hedeflerini böyle cümlelerle ifade ederler. Türkiye 2002-2003 sonrasında havacılıktabir kabuk değişimi yaşadı.'Hava yolu halkın yolu olacaktır, her Türk vatandaşı uçağa binecektir' cümlesi, birvizyon cümlesidir ve havacılıktaki dönüşümün başlangıcıdabu vizyondur. 2003 öncesinde havayolu ancak belli bir kesimin kullandığı lüks bir ulaşım olarakgörülüyordu.
2003 sonrasında altyapının iyileştirilmesi,sektörün liberalize edilmesi ve Türk ekonomisinin deistikrarlı bir
Maltepe Üniversitesi Kütüphane ve Bilgi Merkezi
şekilde gelişmesiyle Türk sivil havacılığı muazzam bir gelişme göstermiştir.THYözelinde baktığımızda da 2003’te60adetuçaktan bugün 340'ınüzerinde uçağa ulaştığımızı görüyoruz. Neredeyse 5,5 kat büyüyen bir havayolundan bahsediyoruz. Türkiye o günden bugüne 26 havalimanından 55 havalimanına ulaşmıştır.İç ve dış hatlaryolcu sayısı 180milyona ulaşmış bir ülkeden bahsediyoruz. Sivil Havacılık Genel Müdürü görevindeyken yurt dışına gittiğimde insanların imrenerekTürkiye’ye baktığını gördüm.ICAO'daki yönetim kurulu üyelikleri gündeme geldiğinde biz hep bu sunumları yaparak nereden nereye gelindiğini anlattık."
“THY şu anda dünyada en çok ülkeyeuçan havayoludur veTürkiye'nin global markasıdır. Bu başarı, Türkiye’nin ve THY'deçalışanların başarısıdır.
Bundan gurur duymamızlazım. Sosyal medyadan aldığımızyorumlar da THY ile gururduyulduğunu gösteriyor. Türk Hava Yolları da Türkiye’nin global markasıolmaktan gururduyuyor ve tümçalışanlarımız da bu sorumlulukla hizmetetmeye devam ediyorlar."
“Türksivil havacılığı birboyut daha kazandı,buna dadeğinmekgerekir. Evet, 2003 sonrasındataşıma ve hizmet boyutundamesafe alındı; şimdi de bakım ve üretim boyutundamesafealınıyor. Bu çok önemli.
Hizmetalanında pazarınızbüyürse bunu üretim alanında dapazar büyümesine dönüştürebilirsiniz.
THY, üretici şirketleriyle buna dakatkıdabulunuyor."
Gençlere mesajlar
Sayın Bilal Ekşi’nin geleceğe yönelik pek çok vizyonu var ancak geçmişe yönelik aydınlanmacı bir tutumu da var: “Bazen insanın üzüldüğüzamanlar da oluyor.
Geçenhafta Nuri Demirağ'ın hayathikâyesini izledim;
keşke olmasaydı dediğimiz şeyler de oluyor.1940’larda 5kişilikyolcu uçağı yapan bir milletiz, keşke bu devam edebilseydi. Geçmişebakıpders almak gerekir,şu anda yerli ve millî teknoloji hamlesi diye isimlendirilenyerli üretim, ülkemizin ve çocuklarımızın geleceği için son
derece önemlidir. Özellikleüniversitedekiarkadaşlarım,millî üretime destek verecek birzihinaltyapısı oluşturmalılar.
Gençlerimizin tüketici olmaktan ziyade nasıl üretici olabilirim diye düşünmeleri vegayret etmeleri gerekiyor. Dışardan aldığımız herürün,başkabir ülkeninvatandaşının daha rahatyaşamasıanlamındadır. Bizim dönüp,ülkede nasıl --- katma değer üretebileceğimize
Sayın Ekşi bize şiirin, edebiyatın da bir yöneticinin hayatında önemli bir yeri olduğunu hissettirdi. Sohbetimiz
sırasında bunu kendisine söylediğimde bir başka şiiri daha hatırlatarak şairin
dile getirdiği gibi hünerin samimiyette olduğunun altını çizdi.
bakmamız gerekiyor. Eskiden güzel sloganlarımız vardı; ‘yerli malı yurdun malı'diye...Bu sloganlarıniçini doldurmamız gerekli, Türkiye’nin buna ihtiyacı var^’
Bilal Ekşi şöyledevam ediyor:“Hizmet sektörüstresli bir sektördür.Yaptığınız işlerden biri yanlışolduğunda oyanlışı iyiyönetemezseniz sanki hiç doğru bir iş
yapmamışsınız gibi algılanabilir.
Onedenle hizmet sektöründe
Maltepe Üniversitesi Kütüphane veBilgi Merkezi AD H OC
‘Türkiye 2002
2003 sonrasında havacılıkta bir kabuk değişi m i yaşadı. “Hava yolu halkın yolu olacaktır, her Türk vatandaşı uçağa
binecektir” cümlesi, bir vizyon cümlesidir ve havacılıktaki
dönüşümün
başlangıcı da bu vizyondur.’
yapanların muhakkak surette gerçeğin peşinde olmayaönem vermesi gerekir."
"Gençlerin hangi mesleği tercih ederlerse etsinler sosyal konulara duyarlı olması
Bilal Ekşi, en iyi öğrenme yönteminin öğretmek olduğuna inanıyor.
çalışacaklarınbütün işleridoğruyapmaları gerekiyor. Hizmetsektörü,sıfır hata ileverilmesi gereken birimtihandır; insanın olduğuyerde sıfır hatadiyebirşey olmaz amamajör hata yapılmamalı, küçükhatalardan dolayıda özür dilenmeli. Hizmet sektörü, bu strese rağmen doyum alabildiğiniz alanlardan biri. Hizmetsektörünü seçecek arkadaşlarınstrese daha fazla dayanabilmesi, hatalarından ders almayı bilmesi ve ayrıca bunu yönetebilmeyide bilmesi gerekir.”
"Öğrencilere birkaç mesajım daha olacak; sosyal medyaçok fazla gelişti, insanlar bilgi kaynağına kolay ulaşabiliyor ama bu,doğru bilgiye ulaştığımız anlamınagelmiyor. Onedenle güvenilir kaynaklardan bilgialmayı iyi bilmekgerekir.Sosyal medyadan faydalanmak ama kendimizi de korumakta fayda var.
Yazılı kaynaklardan muhakkaksurette faydalanmak
gerekiyor.Beynimizi, gönlümüzü bu ülkeyevermemiz gerek. Yerli ve millî üretim konusuönemliolduğu gibi beyin göçü de olmaması lazım.Elbette yurt dışına gidilip orda eğitim alınabilir amagidenlerin her zaman‘ben ülkeme gerigeleceğim veburada faydalıolacağım' diye düşünmesi gerekiyor. Gözler dışarıya bakabilir ama gönüller hiçbirzaman dışarıya bakmamalı."
Güneşlibir Kasım sabahındaTHY Genel Müdürlük binasında gerçekleştirdiğimiz bu sohbeti, Sayın Genel Müdürümüzündile getirdiklerigibimillî havayolumuzla gururduyarak nihayetlendirdik.
Başarının; çalışmakta, aklını ve gönlünü ülkeye vermekte,tevâzugöstermekte olduğunuöğrendik.
Sayın Bilal Ekşi Bey’etekrar şükranlarımızı sunarkensözü THY’nin reklam sloganlarından biriyle kapatalım ziramesele "rakammeselesi değil; gönül gerekir.Kitabın bir yazarı vardır vefikirlerimizi meselesi!" []
oluştururkenismi belli kaynaklardanoluşturmak gerekiyor. Özelliklehavacılık alanındagerçek dışı bilgiler sosyalmedyada dolaşıyor. Akademik çalışma
