Wonca Haberleri: Ağustos
WONCA Dünya’nın “her aileye bir aile hekimi” vizyonunu tırmanılması zor bir dağ olarak tanımlamış Prof. Richard Roberts bu ay ki köşesinde ve aile hekimliğinin sorunlarını tasvir etmeye bu metafor üzerinden devam etmiş. Deneyimli dağcıların bazı bölgelerde tırmanmanın kolay, bazı bölgelerde zor olduğunu söylediğini ve bu zorlukların hem üstümüzdeki atmosferden hem altımızdaki topraktan kaynaklandığını söyleyerek, yakın zamanda yaptığı Romanya, Danimarka, İspanya ve Brezilya ziyaretlerinin aile hekimliği üzerindeki fırtına bulutlarını görünür kıldığını söylüyor.
Başkandan;
Global ekonominin düzelmesi ile bulutların dağılmasını umduğunu ve Dünyanın yerine yerleşmesini beklediğini söylerken duyulmakta olan gök gürültüsü ve tremorların sağlık sistemi ve bizler için önemli uyarılar olması gerektiğini söylüyor.
Prof. Roberts incelemesini iki bölümde yapacağını söylerken bu sayıda aile hekimliği açısından güçlü ve eski bir geleneği olan Danimarka ile aile hekimliğinin ilerlemesinde güçlüğü olan Romanya’yı ele alacağını söylüyor.
Nisan’da Kopenhag;
Danimarka Genel Pratisyen Koleji (DSAM) ev sahipliğinde yapılan yıllık EQUIP toplantısı, hem Danimarka aile hekimliği sisteminin incelenmesi hem de Avrupalı uzmanların “birinci basamakta kalite” üzerindeki deneyimlerini dinleme açısından büyük bir şans olarak değerlendirilmiş Başkanın kaleminde.
Danimarka’da 5 milyon kişi yaşıyor ve 12,000 doktor (yaklaşık 1/3’ü aile hekimi) görev yapıyor. Dört tıp fakültesinden her yıl 800-900 mezun çıkıyor ve her yıl yaklaşık 200 mezun GP’lik için 5 yıl süren mezuniyet sonrası eğitimlerine başlıyor. GP öğrencilerinin 3/4’ü kadın, yaklaşık yarısı yalnız
çalışıyorlar, diğer yarısı ise 3-4 kişilik grup çalışması içindeler. Ortalama günde 30-35 hasta bakıyorlar ve ödemeleri karma ödeme (kişi başı ve hizmet için ödeme) şeklinde. 1 Nisan 2011’de varılan bir anlaşma ile hükümet kişi başı/hizmet ödeme oranını 25/75’ten 50/50’ye değiştirmiş.
Danimarka’lılar son 10 yılda birinci basamağa ağırlık vererek, hastane yataklarını yarı yarıya azaltmışlar. Aile hekimleri bu değişimden tabii ki fayda görmüşler ve bugün bir aile hekimi yılda yaklaşık 200,000 USD kazanıyor. Bu diğer uzmanların kazandığının yaklaşık %10 daha fazlası.
Genel olarak hastalar, politikacılar ve sağlık çalışanları sistemden memnunlar ancak yine de Prof.
Roberts bazı noktaların altını çizmiş. Giderek daha çok doktorun daha az saat çalışması ile birlikte bakımda sürekliliğin olması ve yeterli iş gücünün sağlanmasında gelecek açısından sorunlar
olabileceğini söylüyor. Mevcut elektronik kayıt sisteminin tüm noktaları kapsamamasını da bir diğer problem olarak yorumlarken ikinci basamak ile birinci basamak arasında iletişim ve koordinasyonun geliştirilmesi gerektiğini vurguluyor.
Mayıs’ta Bükreş:
The European Association of Remote and Isolated Practitioners (EURIPA) Sinaia’da 2.Kırsal Hekimlik Forum’u (2nd Rural Health Invitational Forum) için bir araya geldiler. “Kırsal hekimliğin keyif ve zorluklarını tartışırken kendimi akraba gibi hissettim” diyen Başkan toplantı öncesi Bükreş’te birkaç gün geçirdiğini ve gerek tıp öğrencileri gerekse aile hekimleri ile bir araya geldiğini, onları görevleri başında ziyaret ettiğini söylüyor.
Danimarka’nın tersine burada aile hekimleri yetersiz kaynak, hastane/uzman hekim odaklı sağlık sistemi ve zayıf bir performans uygulaması içerisinde çalıştıklarını söylüyorlar. Romanya tüm diğer Avrupa ülkeleri ile kıyaslandığında bütçeden sağlık için hepsinden daha az pay ayıran bir ülke (%4.4).
Romaya’da 21.5 milyon insan yaşıyor ancak nüfus giderek azalmakta. Gerek dış göç gerekse ölüm hızının doğum hızını geçmiş olması buna neden olarak gösteriliyor. Benzer durum hekimler için de geçerli. Emekli olan ve başka ülkelere göçen doktorlara oranla giderek daha az hekim yetişmekte.
Ülkede toplam 12 tıp fakültesi var ve her yıl 4800 doktor yetişiyor. 1949-1989 arası Romanya’da merkezi bir sağlık sistemi varken, 1989 da komünizmin çökmesi ile sağlık reformları yapılarak genel sağlık sigortası sistemi yapılandırılmış. Üç yıl öncesine kadar doktorların durumu iyi iken, son zamanlarda daha fazla kamu sigorta sisteminin içerisinde yer almaya zorlanarak daha fazla “hizmet için ödeme” (%50) yapılır olmuş. Bu durumda her bir muayene için 1 Euro’dan fazla ödenmezken, ayda 400 muayeneden fazlası da ödenmez olmuş. Aile hekimleri kendi giderlerini ödemek zorundalar ve (gelirlerinin yaklaşık %70’i) aylık ortalama gelirleri 600 Euro civarında olmakta.
Başkan Roberts bulunduğu süre içerisinde durumu Sağlık Bakanı’na anlatmaya çalıştığını ve Bakanın kendisinden aile hekimliği adına destekleyici sözler duyduğunu ancak, sözlerin ne yazık ki destekleyici eylemlere dönüşmediğini gördüğünü de söylemekte.
Sonuç olarak Prof. Roberts aradaki zıtlıkların şok edici olduğunu söylüyor. Danimarka’da aile hekimleri sistemin merkezinde yer alırlarken belirgin güce ve kaynağa sahipler. Romanya’daki aile hekimleri ise marjinalleşmiş ve kaynak azlığı ile mücadele ediyorlar ama asıl etkileyici olan, hastaların benzer şekillerde ve isteklerle hekimlerine geliyor olmaları ve hekimlerinin de hastalarına benzer şekilde yaklaşıyor olmaları.
Ekim ayında devam etmek üzere sözlerine son verirken Başkan hem Danimarkalı hem Romanyalı arkadaşlarına teşekkür ediyor ve Danimarkalı hekimlerin dağın zirvesinde durarak bize vizyon sağladıkları için, Romanyalı hekimlerin ise çok zorlu bir yolu tırmanmaya devam ettikleri ve
yaşadıklarını anlatma konusunda susturulmaya çalışılmalarına rağmen bağırmaya devam ettikleri için çok teşekkür ederek sözlerini bitiriyor.
Profesör Richard Roberts Başkan
World Organization of Family Doctors
Karen Flegg bu ay Barbara Starfield’in ölümü ile yaşadığımız üzüntüyü ve kayıbı “Dünyamız Yasta” başlığı ile vermiş.
Editörden;
Barbara Starfield’ın bugüne dek birinci basamak ve aile hekimliğine yaptığı katkıların önemine yer verirken her birimizin onun mirasını yaşatmak zorunda olduğumuzu, fikirlerini anlamaya ve yaymaya devam etmemiz gerektiğini söylemektedir.
Bültende yer alan Nijerya, Pakistan ve Çek Cumhuriyeti ile ilgili haberleri duyururken, tüm üye ülkelerden benzer haberler beklediğini ve üyelerin diğer ülkelerde neler olduğunu merak ettiklerini, resimlerini görmekten büyük keyif aldıklarını vurgulayarak bizlere de çağrı
yapmaktadır.
BARBARA STARFIELD ANISINA John Hopkins’ten Duyuru
Bu sayının büyük bir kısmı Barbara Starfield’ın anısına ayrılmış, kendisinin anısına çeşitli dillerde hatıra yazıları yayınlanmıştır. Ayrıca son çıkan kitabı ücretsiz olarak ulaşılabilir yapılarak anısı yaşatılmaya çalışılmaktadır.
http://ocw.jhsph.edu/courses/starfieldcourse/presentations.cfm
Johns Hopkins Bloomberg School of Public Health, 10 Haziran 2011’de yaşadığımız Barbara Starfield’in kaybını sizlere duyurmaktan dolayı son derece üzgündür. Dr.
Starfield bir meslektaş ve bir çok tutkulu meslektaşı için ilham verici bir lider olmuş ve hizmet sağlayıcılarının, düşünür olmalarını sağlamıştır.
Kendisi Sağlık Politikaları ve Sağlık İdaresi alanında
çalışmalarının yanı sıra Pediatri ve Halk Sağlığı alanında da Johns Hopkins Üniversitesinde çalışmalarına devam etmekteydi. Birinci basamak ve sağlık hizmetinde eşitliğe tutku ile bağlı ve bir çok uluslar arası organizasyon, hükümet ve birim için sağlık hizmetinde kalite, sağlığın
değerlendirilmesi, birinci basamağın idaresi ve sağlıkta eşitlik konusunda tartışmasız bir eksperdi.
Barbara’nın çalışmalarının ve katkılarının hatırlanması için bir forum oluşturulmuştur. Birkaç dakikanızı ayırır ve http://www.acg.jhsph.edu adresini ziyaret ederek “about us” sekmesini
tıklayarak “remembering Barbara” ile devam ederseniz kendisine ithaf edilmiş sayfayı göreceksiniz.
Sayfanın alt kısmından foruma girebilir, yazılan yüzlerce mektubu ve başsağlığı dileğini
okuyabilirsiniz. Ayrıca yer alan açık foruma girerek kendi duygularınızı ve Dr. Starfield’ın araştırmaları ve sizin iş yaşantınıza katkılarını yazarak bize göndereceğinizi umuyoruz.
