TÜRKİYE 100 Türkiye nin Hızlı Büyüyen Şirketleri

(1)

tepav

Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı

TÜRKİYE 100 Türkiye’nin Hızlı Büyüyen Şirketleri

Güven Sak 22 Aralık 2020

Ankara

(2)

Çerçeve

 ’’Marifet iltifata tabidir.’’ diyoruz ama…

 2011’de TR25 olarak başarı öykülerini derlemeye başladık

 Biden’ın katılımı ile sonuçları açıkladık

 2020: Daha önce hiç böyle bir yıl görmemiştik

 COVID-19 kaynaklı ani duruş

 ’’Bu iş bir çeyrekte biter’’ yaklaşımı ile barutu tükettik

 Rota düzeltmesi ile ekonomide normale dönüş süreci

 Peki buradan nasıl çıkarız?

 İklim değişikliği gündeminin değişen manası

 Ekonomi mi, doğa mı ikilemi artık manasını yitirmeye başladı

 Avrupa Yeşil Mutabakatı ve Türkiye’de yeşil dönüşüm

Slayt 2

(3)

2020’de ise TR100 listesinde 28 farklı ilden firma var

Hızlı büyüyen şirketlerin % 24’ü Ankara’da faaliyet gösteriyor

% 23 İstanbul, % 7 İzmir, % 6 Kocaeli …

>20 10.1 - 20 5.1 - 10 1.1 - 5 <1.1 Veri yok

Kaynak: TR100 İstatistikleri, TEPAV hesaplamaları

2020

(4)

2013’te TR100 listesinde 26 farklı ilden firma vardı

Hızlı büyüyen şirketlerin % 29’u İstanbul’da faaliyet gösteriyordu

% 17 Ankara, % 9 İzmir, % 8 Kocaeli …

Slide 4

>20 10.1 - 20 5.1 - 10 1.1 - 5 <1.1 Veri yok

Kaynak: TR100 İstatistikleri, TEPAV hesaplamaları

2013

(5)

-1,00 -0,80 -0,60 -0,40 -0,20 0,00 0,20 0,40 0,60

1 9 6 4 1 9 6 6 1 9 6 8 1 9 7 0 1 9 7 2 1 9 7 4 1 9 7 6 1 9 7 8 1 9 8 0 1 9 8 2 1 9 8 4 1 9 8 6 1 9 8 8 1 9 9 0 1 9 9 2 1 9 9 4 1 9 9 6 1 9 9 8 2 0 0 0 2 0 0 2 2 0 0 4 2 0 0 6 2 0 0 8 2 0 1 0 2 0 1 2 2 0 1 4 2 0 1 6

Ne zaman ne oldu?

Türkiye, yine, küresel rekabet gücünü kaybediyor!

Türkiye’nin ihracat sofistikasyon gelişim, 1964-2017

Kaynak: MIT The Observation of Economic Complexity

İhracat sofistikasyonu, ihraç edilen ürünlerin bilgi yoğunluğu anlamına gelmektedir.

Dünya ortalamasının üstünde

Dünya ortalamasının altında

(6)

Türkiye, yine, küresel rekabet gücünü kaybediyor!

Türkiye ve diğer ülkelerin ihracat sofistikasyonunun gelişimi, 1964-2017

Kaynak: MIT The Observation of Economic Complexity

Slayt 6

İhracat sofistikasyonu, ihraç edilen ürünlerin bilgi yoğunluğu anlamına gelmektedir.

Çin Almanya

Macaristan

Malezya Polonya İspanya

Türkiye

Pakistan Mısır

Güney Kore

Şili

-1,3 -0,8 -0,3 0,3 0,8 1,3 1,8 2,3

1964 1966 1968 1970 1972 1974 1976 1978 1980 1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2016

(7)

1,4 -0,5

-1,0

-2,0

0,2 -0,2

-0,6 -0,4 1,8

-1,4 0,8

-1,8 -1,2 -1,0

-2,8 0,0 0,4 1,0

0,5

2,0 1,2

3,0

-2,5 -0,8 1,5

-1,5

1,6 0,0

1,0

-1,6 2,5

2,0

0,6 2,4

Mevcut Ekonomik Sofistikasyon (ECI), 2018

Sıçrama Kabiliyeti (COI), 2018

Çad

Almanya ABD

Japonya Pakistan

İspanya

İtalya Suriye

İzlanda Endonezya

KKTC

Hollanda

Birleşik Krallık İsviçre

Türkiye

Yemen

İmkan seti geniş olup potansiyelleri için doğru politikalara ihtiyacı olan ülkeler

Üretim imkanları ve potansiyelleri sınırlı olan ülkeler

Türkiye, dönüşüm kapasitesine sahip ülkeler arasında yer alıyor artık orta gelirli ülkelerden bir üst gruba sıçramak için yeni bir şeyler

yapmamız gerekiyor

Daha nitelikli imkan seti

D aha nite lik li se ktör le re sı çr ama pot ansi ye li

Teknoloji-inovasyon sınırındaki ülkeler

Kaynak: Birleşmiş Milleler COMTRADE, CEPII BACI, Dünya Bankası, KKTC Ekonomi ve Enerji Bakanlığı Ticaret Dairesi Dış Ticaret İthalat ve İhracat İstatistikleri, Hausmann Hwang ve Rodrik (2006), Hausmann ve Hidalgo (2009), Hausmann vd. (2014), TEPAV hesaplamaları

İmkan seti sınırlı olup potansiyelleri için stratejik politikalara ihtiyacı olan ülkeler

(8)

Daha nitelikli imkan seti

Türkiye'nin geniş bir ürün sepeti yelpazesine sahip olmasına

rağmen, potansiyeline ulaşmak için doğru politikalara ihtiyacı var

Türkiye’deki illerin ekonomik yapısı, ECI ve COI skorları, 2019

Kaynak: SGK mikro verileri, Hausmann Hwang ve Rodrik (2006), Hausmann ve Hidalgo (2009), Hausmann vd. (2014), TEPAV hesaplamaları

Slayt 8

Sıçr ama K abil iy eti (COI), 2019

Mevcut Ekonomik Sofistikasyon (ECI), 2019 D ah a n itel ikl i sektö rl er e sı çr ama p o tan si yel i

0,5

-2,2 -1,6

-1,0 -0,5

-2,0 -1,8 2,0

0,2 -1,2

-1,4 -1,0 -0,8 -1,5

-0,6 -0,4 -0,2 2,5

0,0 1,0

0,4 0,6 0,8 1,5

1,0 1,2 1,4 1,6 -2,5

-2,0 0,0

ADY

İZM

GİR

BAL

AMA

TOK

YOZ

ÇANR AFY

ADN

BAR

AKS

BOL ANK

ANTL

ARD

AĞR ART

ESK AYD

BAT

BAY BİL

MER

BİN

KİL ERZN ERZR

HAT

GAZ

TUN GÜM

HAK

ISP

IĞD

KMRŞ

KARB KARM

KARS

DYR

KAS

KAY

KOC KON

KÜT KIRKL

TEK

KIRKK

DÜZ

KIRŞ

BURS MAL

MAN

MAR

MUĞ

MUŞ

NİĞ ORD NEV RİZ OSM

SAK SAM

Sİİ

SİN

DNZ EDİ

TRA

UŞA

VAN

YAL ZON

ÇANL ÇOR

İST ŞAN

ŞIR

BURD

BİT

ELA SİV

İmkan seti geniş, potansiyelleri için doğru politikalara ihtiyacı olan iller

Üretim imkanları ve potansiyelleri sınırlı olan iller

Teknoloji-inovasyon sınırındaki iller İmkan seti sınırlı olup

potansiyelleri için stratejik politikalara ihtiyacı olan iller

(9)

Türkiye'nin geniş bir ürün sepeti yelpazesine sahip olmasına

rağmen, potansiyeline ulaşmak için doğru politikalara ihtiyacı var

Seçili illerin üretim sofistikasyonunun gelişimi, 2007-2019

Kaynak: SGK, Hausmann Hwang ve Rodrik (2006), Hausmann ve Hidalgo (2009), Hausmann vd. (2014), TEPAV hesaplamaları

Yalova Kocaeli

Gaziantep

Konya Adana

Kahramanmaraş

Erzurum Şanlıurfa

Osmaniye Ankara Diyarbakır -1,3

-0,8 -0,3 0,3 0,8 1,3 1,8

2 0 0 7 2 0 0 8 2 0 0 9 2 0 1 0 2 0 1 1 2 0 1 2 2 0 1 3 2 0 1 4 2 0 1 5 2 0 1 6 2 0 1 7 2 0 1 8 2 0 1 9

(10)

Pandemi öncesinde zaten krizdeydik

GSYH ve istihdam, endeks, çeyreklik data 2018 Ç1- 2020 Ç3 (GSYH=100, 2018 Ç2)

Kaynak: TÜİK, TEPAV hesaplamaları

Slide 10

85 87 89 91 93 95 97 99 101 103 105

2018_Ç1 2018_Ç2 2018_Ç3 2018_Ç4 2019_Ç1 201 9_Ç2 2019_Ç3 201 9_Ç4 2020_Ç1 202 0_Ç2 2020_Ç3

GSYH

İstihdam

(11)

Salgın öncesi ve sonrasında istihdam oranında belirgin bir düşüş var

İstihdam oranı, mevsimsellikten arındırılmış, Ocak 2019 – Eylül 2020

Kaynak: TÜİK

45,8 46 46,1 46 45,7 45,7 45,5 45,4 45,4 45,5 45,6 45,4 45,2 44,4

42,7

41,1 41,2 41,8

42,6 43 43,3

O ca k_2 01 9 Şub at_ 20 19 Mar t_ 20 19 N isan_ 20 19 May ıs_2 0 1 9 Hazi ran_ 2 01 9 Tem m u z_ 20 19 Ağ u stos _2 01 9 Eylü l_2 01 9 Eki m_2 01 9 Kas ım _2 0 19 Ar alık_ 20 19 O ca k_ 2 0 2 0 Şub at_ 20 20 Mar t_ 20 20 N isan _2 0 2 0 May ıs_20 20 Hazi ran_ 2 02 0 Tem m u z_ 20 20 Ağ u stos _2 02 0 Eylü l_2 02 0

(12)

Neredeyiz?

 COVID-19 ilk tanışma dönemi (Mart-Mayıs 2020)

 Sokağa çıkma yasağı, sosyal mesafe, uzaktan çalışma

 Yaşam desteği

 Virüsle birlikte yaşama dönemi (Haziran 2020-…)

 Aşısız ve tedavisiz hayat

 Şehirlerin ve yaşamın yeniden organize edilmesi

 Firmaların verimliliklerinin düşmesi ve adaptasyonları

 COVID-19 sonrası dönem

 Aşı ve tedavi

 Yeni büyüme stratejisi ve istihdam yaratma

Slayt 12

(13)

Destek politikaları

 İstihdam

 İşten çıkarma yasağı

 Kısa çalışma ödeneği (GSYH’nin yüzde 0,3’ü)

 Ücret desteği (GSYH’nin yüzde 0,07’si)

 KGF kredileri

 GSYH’nin yüzde 5’i

 Bu tedbirler, kayıt dışı çalışanları ve

bankacılık sistemine dahil olmayan firmaları

kapsamamaktadır

(14)

COVID-19 kaynaklı krizden kurtulmak için ne yapmalı?

Firmalar bu sürece nasıl intibak edecek?

İki önemli noktanın altı çizilmeli:

 Yeni bir ekonomi programı acil ihtiyaç (evet, bir kez daha istikrar için ihtiyaç!) ve yapısal bir adaptasyon programı

 Virüsün yayılmasını önlemek

 En çok etkilenenleri desteklemek

 Sorunlu bankacılık sistemine odaklanmak

 Ekonomiyi 'yeni-normal'e göre tasarlamak için ihtiyaç duyulan mali manevra alanı yaratamak

 Ancak bundan sonra 'yeni-normal' için yeni bir yapısal değişim programı planlanabilir ve uygulanabilir

Slayt 14

(15)

P aris Anlaşması , kü res el ek o no miy i nasıl ye nid en şek illend iri yor

2015 2020 2030

Sektörlerde kitle

pazarlarının emisyonu, %

%0 %25 %70

Düşük karbon rekabeti:

Kaynak: systemiq, TEPAV görselleştirmeleri

(16)

TR100 listesinde 31 farklı sektöre ait şirket bulunuyor

Yoğunluk toptan ticaret alanında

Slide 16

* Diğer kategorisinde 10 sektör temsil edilmektedir. Bunlardan bazıları: kimyasal ürünlerin imalatı, su yolu taşımacılığı, diğer ulaşım araçlarının imalatı, posta ve kurye faaliyetleri, bina ve çevre düzenleme faaliyetleri

2 2 2 2 2 2 2 2

3 3 3 3

4 4 4 4

7 8 8

9 10

14

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Perakende Ticaret Kauçuk ve Plastik Ürünler İmalatı Metalik Olmayan Ürünler İmalatı Elektrikli Techizat İmalatı Mobilya İmalatı Bina İnşaatı Telekominikasyon Seyahat Acentesi, Tur Operatörleri Rezervasyon Hizmetleri Bilgisayar, Elekronik ve Optik Ürünler Motorlu Kara Taşıtı ve Römork İmalatı Makine ve Ekipmanların Kurulumu ve Onarımı Kara Taşımacılığı ve Boru Hattı Taşımacılığı Tekstil Ürünleri İmalatı Diğer İmalatlar Özel İnşaat Faaliyetleri Mimarlık ve Mühendislik Faaliyeti Gıda Ürünleri İmalatı Fabrikasyon Metal Ürünleri Makine ve Ekipman İmalatı Bilgisayar Programlama ve Danışmanlık Diğer*

Toptan Ticaret

(17)