BESİN MADDELERİ, SINIFLANDILMASI, FONKSİYONLARI VE İHTİYAÇ Besin Maddeleri

(1)

2. HAFTA

BESİN MADDELERİ, SINIFLANDILMASI, FONKSİYONLARI VE İHTİYAÇ Besin Maddeleri

Yemlerin yapısında bulunan çeşitli fonksiyonların yapılmasını ve ürünlerin elde edilmesini sağlayan organik ve inorganik yapıdaki bu maddelere besin maddesi denilmektedir.

Besin Maddelerinin Sınıflandırılması

Hayvan ve bitkilerin yapısındaki organik madde esas olarak; karbonhidratlar, yağlar, proteinler olmak üzere 3 grupta toplanırken bunların dışında daha az miktarda inorganik maddeler (mineraller) , vitaminler ve nükleik asitler de bulunur.

Karbonhidratlar

N’siz Öz Maddeler Ham selüloz

Monosakkaritler Disakkaritler Polisakkaritler Polisakkaritler Lignin Glukoz Sükroz Nişasta Selüloz

Fruktoz Laktoz Hemiselüloz Galaktoz Maltoz

Mannoz Lipitler

Basit Lipitler

Bileşik Lipitler

Yağ asitleri Steroller Trigliseritler Fosfolipitler Mumlar Palmitik Kolesterol Yağ asitlerinin Oleik Ergosterol esterleri ile Stearik Uzun zincirli alkoller Linoleik (miristik asit+ miristil

Organik

(2)

Arachidonik alkol)

Nitrojenli Bileşikler

Protein Protein Olmayan Aminler Serbest aa ler Esansiyel a.a. Yarı esansiyel a.a. Esansiyel olmayan a.a.

Arginin Sistin Alanin Histidin Tirosin Asparagin İzolösin Aspartik asit Lösin Glutamik asit Lisin Glutamin Methionin Glisin

Fenilalanin Hidroksiprolin Treonin Prolin

Triptofan Serin Valin

Vitaminler

Yağda eriyen Suda çözünen

A(Koroten), D

2

, D

3

E, K

B Kompleks C(Askorbik asit)

(3)

Kolin B

1

(Tiamin)

Folik asit (folasin) B

2

(Riboflavin) İnositol B

6

(Pridoksin) Nikotinik asit (niasin) B

12

Pantotenik asit Biotin Para amino benzoit asit

Mineraller

Esansiyel Mineraller Esansiyel olmayan Muhtemel mineraller

Makro Mikro Ca Na

P Cl

Mg S Fe Mo Ba Cr K I Co Se Br St Cu Mn Ni

Zn V

Besin Maddelerinin Fonksiyonları

İnorganik

(4)

Alınan yemlerin bir kısmı sindirilerek absorbe edilir, sindirilmeyen kısım ise dışkı ile dışarı atılır. Sindirilerek absorbe edilen besin maddeleri tür, sınıf, yaş ve hayvanın verim seviyesine göre değişen vücut aktivitelerinde kullanılır. Tüm hayvanlar, bu besin maddelerini yaşamın devamı, vücut sıcaklığı, doku ve hücrelerin yenilenmesi gibi metabolik olaylarda kullanılırlar ki bu amaçla kullanım yaşama payı olarak isimlendirilir. Alınan besin maddelerinin bir kısmı ise büyüme, üreme, fetüs gelişimi, besi, süt üretimi, yumurta, yün ve iş gibi ürünler için kullanılır ki bu da verim payı ihtiyacıdır.

İhtiyaç duyulan besin maddelerinin miktarı verim seviyesine, elde edilen ürünün çeşidine ve hangi amaçla kullanıldığına göre farklılık gösterir. Örn. Yumurta üretimi için gerekli ihtiyaç, süt ve yapağı için gerekli ihtiyaçtan farklıdır.

Besin Maddeleri İhtiyacı

Hayvanların besin maddeleri ihtiyaçları, tür, ırk, cinsiyet, fizyolojik durum dikkate alınarak ya günlük ihtiyaç miktar olarak ya da tüketilen rasyonun yüzdesi olarak ifade edilmektedir.

Hayvanların verim seviyelerine ve fizyolojik durumlarına göre besin madde ihtiyacının

belirlenmesinde günlük miktar daha uygun olmasına rağmen, yem karmalarının

hazırlanmasında rasyonun yüzdesi olarak belirtilmesi daha uygun olmaktadır. Hayvanların

ihtiyaç duydukları besin maddelerini belirli miktardaki kuru madde veya yem içinde

almaktadırlar. Hayvanların besin madde ihtiyaçları belirlenirken günde tüketebilecekleri kuru

madde veya yem miktarının göz önünde bulundurulması gereklidir.