Kayb ettiklerimiz;
F a r u k ç e ç e n v e f a t e t t i 1900 - 1979
İJD.G.S. Akademisi 1928 yılı mezun- larından mimar Faruk Çeçen 2.8.1979 ta- rihinde vefat etmiştir.
F. Çeçen mimar çıktıktan sonra kı- sa bir süre serbest çalışmış sonradan Bayındırlık Bakanlığı istanbul fen heyeti- ne girerek meslek hayatını muhtelif me- muriyetlerde geçirmiştir, istanbul'da mü- teaddit maliye tahsil şubeleri binalarının projelerini yapmıştır. Son görevi Ankara belediyesi fen işleri Müdürlüğü idi. Fa- ruk Çeçen'in vefatından duyduğumuz üzüntü'yü belirtir, kederli ailesine ve mes- lekdaşlarımıza taziyelerimizi sunarız.
A r k e o l o g h i k m e t g ü r ç a y (1920-1978)
Erdem YÜCEL Kültür Bakanlığınca geçtiğimiz ay- larda müşavirliğe atanan, uzun yıllar Gayrimenkul Eski Eserler ve Anıtlar Yük- sek Kurulu üyeliği yapan, Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürü Hükmet Gür- çay'ın 13 Eylül 1978 günü müzeciler top- luluğundan ayrılışının üzüntüsü içerisin- deyiz. Tünk müzelerine uzun yıllar hiz- .meti geçen Hikmet Gürçay'in erken ölü- mü kuşkusuz bizleri büyük ölçüde üz- müştür. Müzecilik tarihimizde Osman Hamdi Bey, Halil Ethem Bey, Tahsin Öz ve Aziz Oğan gibi devlerin ardından her zaman Mehmet Önder ve Hikmet Gür- çay'dan söz edilecektir. Hikmet Gürçav'ı müdüründen memuruna kadar tüm müze- ciler genel .müdürden çok bir ağabey ola- rak tanımışlar, her konuyu her problemi hiç çekinmeden ona açmışlar, gereğinde de tartışmaktan geri durmamışlardır.
Hikmet Gürçay'ı ilk kez fakülteyi bi- tirip Eski Eserler ve Müzeler Genel' Mü- dürlüğünde görev almak istediğim gün tanımıştım. Daha o dakikada bu baba- can, alçak gönüllü kişiye 'kanım kayna- yıvermişti. "İstanbul, Ankara ve izmir-
de yer yak, şiımdi söyle bakayım nereyi istersin", deyişini bugünmüş gibi hatırla- rım. Aradan yıllar geçip İsftanbul. Anka- ra ve Izmire asistan atanmalarında da onun bu sözlerini' hatırlamış imdir. Yıllar sonra bunu ona hatırlatınca da birlikte gülmüş, "o kadar deşme sen İşine bak bakalım" demişti.
Yakından tanımak mutluluğuna eriş- tiğim, merhumun ardından bu yazıyı ka- leme alabilmek rie kadar güçse, ölümü- ne basınımızın eğllmeyfşi de kültüre ver- diğimiz önem yönünden o derece üzüoü- Biz bu yazımızda uzun yıllar yöneti- cilik yapan, Türtk arkeoloji, folklor ve et- noğrafyasına katkıda bulunan Arkeolog Hikmet Gürçay'in kısa yaşam öyküsünü (1) ve çalışmalarını özetlemeye çaba sarfedecek, belli başlı yayınlarını bibli- yografya denemesi halinde derliyeceğiz.
HAYATİ VE GÖREVLERİ 'Bursa'nın köklü ailelerinden olan Hikmet Gürçay 14 Aralık 1920'de dünya ya gelmiştir. İlk ve orta öğrenime Bur- sa'da -başlamış, Ankara Atatürk Lisesin- de okuduktan sonra Bursa Lisesini bitir- miştir .Güzel Sanatlara sevgisi onu sa- nat tarihi öğrenimi yapmağa zorlamışsa da ailesinin isteğini kıramıyarak bir sü- re Ankara Hukuk Fakültesine devam et- miştir. Bu arada Tarım Bakanlığına bağlı Zirai Kombinaların (Devlet Üretme Çift- likleri) levazım ve ayniyat memuru ol- muştur. Böylece öğreniminin yanı sıra memuriyete ilk adımını aitmiş, raportör- lüğe kadar yükselmiştir. Hukuk Fakülte- sini yaratılışına bir türlü bağdaştırama- dığından, kendi deyişi İle hukuku tam an- lamadan fakülteyi bırakıp Yedek Subay Okuluna gitmiştir. Erzurumda askerlik görevini tamamlamış ve 1948'de çok ön- ceden arzuladığı öğrenimi yapmak üzere Ankara Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Arkeoloji bölümüne yazılmış, 1951'de bu- rasını bitirmiştir.
Milli Eğitim Bakanlığı Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü merkez ku- ruluşunda başlangıçta asistan, sonra sı- rasıyla Kazı ve Yayın Şubesi Müdür Yar- dımcısı, Şube Müdürü, Genel Müdür Yardımcısı, 2 Temmuz 1966'da da Genel Müdür olmuştur. -
Mesleki ve idari çalışmalarından ötürü 1972 yılında Almanya'daki Arkeolo- ji Enstitüsünün muhabir üyeliği verilmiş- tir. Milletlerarası Müzeler Konseyini (ICOM) kuruluşundan ölümüne dek Tür kiye Milli Komitesi faal üyesi olmuştur Ayrıca Milletlerarası Anıtlar ve Sitle
Konseyi'nin (ICOMOS) Tünkiye Milli Ko- mitesi kurucu üyesidir.
Ord. Prof. Dr. Ekrem Akurgal'm Iz- mir-Bayraklı, Ord. Prof. Dr. Ekrem Akur- gal ve Münster Üniversitesinden Prof. L.
Budde'nin birlikte yönettikleri Sinop ka- zılarına katılmıştır. Mucur yeraltı şehri ile Kuşadası kazılarını kendisi yönetmiş- tir. Son günlerinde Kuşadasında tarih ön- cesi kültür katına rastlamış ve bu durum onu çok mutlu kılmıştır. Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü görevinin yanı sıra başta Göreme olmak üzere yer altı şehirleri ile yakından ilgilenmiş (2), ça- lışmalarının bir krsmını Sayın Mahmut Akok ile birlikte yayınlamıştır. (3) Çe- şitli nedenlerle Almanya, Suriye, Lübnan, Yugoslavya, Romanya ve Irak'a mesleki İncelemeler için giden Hikmet Gürçay 4489 sayılı kanun uyarınca bir yıl sürey- le Viyana'da kalmıştır.
Hikmet Gürçay atkeoloğ olmasına karşılık özeliike etnografya ve el sanat- ları 'üzerine eğilişi ilgi çekicidir. Onun bu yanı meslektaşlarınca ilgi ile karşılanmış- tır. Özellikle Beledi ismi verilen bir cins dokumayı tanıtmış, dokumacılığın kısa tarihine değinmiş, Türk dokumaları, doku- macı esnafı üzerinde en ince ayrıntıya kadar durmuştur. (4).
(1) Sayın Hikmet Gürçay'dan 1973 yılın- da Kaynak Kitaplarca yayınlanan Türkiye 1923-1973 Ansiklopedisi için biyoğrafisini rica etmiştim. Oysa an- siklopedinin kısıtlı sayfalan arasında Hikmet Gürçay'dan bir kaç satırla ye- tinilmek zorunda kalınmıştır. (Bkz.
Müzecilik mad. "Türkiye 1923-1973 Ansiklopedisi" İst. 1974, III, s. 1103) Sağlığında kendisinden istediğimiz öz geçmişinin ölümünden sonra tarafı- mızdan yeniden kaleme alınışı bizim için büyük üzüntü olmuştur.
(2) Sayın Hikmet Gürçay'dan 14.8.1978 günü İstanbul Diven Edebiyatı Müze- sinde verilmek üzere "Yeraltı Şehir- leri" konulu bir konferans isteğinde bulunmuştum. Merhum isteğimizi olumlu karşılamış, ancak her ikimi- zin başka görevlere atanması üzerine konferans gerçekleşememiştir.
(3) Mahmut Akok-Hikmet Gürçay, Yeraltı şehirlerinde bir inceleme ve Yeşilhi- sar ilçesinin Soğandere Köyünde bu- lunan kaya anıtları, "Türk Arkeoloji Dergisi" Ank. 1967, S. XIV-1-2, s.
35-68
(4) Hikmet Gürçay, Beledi Dokumaları,
"Türk Etnografya Dergisi" Ank. 1970, S. XII, s. 53-68.
