EMPATİ
Empati:
Empati kavramının tanımlarına baktığımızda;
- Bir kişinin kendisini karşısındaki kişinin yerine koyarak olaylara ve durumlara karşısındakinin bakış açısı ile bakması, o kişinin duygu ve düşüncelerini doğru olarak anlaması, hissetmesi ve bu durumu ona iletmesi sürecidir.
Empatik iletişim biçimi en sağlıklı iletişim biçimi olup insanları birbirine
yakınlaştırma özelliğine sahiptir.
EMPATİ
Empati:
Bireyler nerede nasıl davranmaları gerektiğini, uyum sağlamayı ve kabul etmeyi sosyal yaşam içerisinde öğrenirler. Bireyler ancak bu şekilde
davrandıklarında sosyal olarak kabul görürler ve sosyal olarak kabul
görmenin en önemli gerekliliklerin biri de empatik becerilerin gelişimidir.
Birey için kendi duygu düşünce ve ihtiyaçlarının yanı sıra bağlı oldukları,
iletişim kurdukları sosyal grubun da duygu düşünce ve ihtiyaçları önem
taşımaktadır.
EMPATİ
Empati:
Birey eğer empatik düşünebiliyorsa karşısındakinin ya da
çevresindekilerin tepkilerini iyi anlayabilir yorumlayabilir ve sorunu çözmek için doğru adımlar atabilir.
Empati kurmak iletişimi kolaylaştırır ve kurulan iletişimin kalitesini arttırır.
Empatik becerileri gelişmiş bireyler çevresindekiler tarafından saygı ve
kabul görürler.
EMPATİ
Empati:
Empati üç temel öğeden oluşmaktadır;
- Empati kuracak olan kişi kendisini iletişim kuracağı kişinin yerine koyabilmeli ve olaya onun bakış açısı ile bakabilmelidir.
- Karşımızdaki kişinin duygu ve düşüncelerini doğru anlamış olmamız, empatinin kurulması için en önemli şarttır.
- Empati sürecinin tamamlanması için karşı tarafın duygu ve
düşüncelerini doğru olarak anladığımızı ona ifade etmemiz gerekir.
EMPATİ
Empati:
Empati benmerkezci olmayan bir davranış biçimidir.
Benmerkezci olan bireyler karşısındaki kişiyi doğru anlamada ve empati kurmada zorluk yaşamaktadır.
Benmerkezcilik ve empatik davranışlar birbiri ile bağdaşmayan iki
olgudur. Benmerkezci davranışa sahip kişilerin olaylara ya da durumlara karşısındakinin rolüne girerek bakması neredeyse imkansızdır. O nedenle empatinin gelişebilmesi için ön şart benmerkezciliğin ortadan
kalkmasıdır.
EMPATİ
Empati:
Empatik iletşim becerisinin gelişmesi için;
- iş birlikçi olmak
- dayanışmaya açık olmak, - gerçekçi olmak,
- savunmacılıktan uzak olmak,
- kendine odaklanmamak önem taşımaktadır.
EMPATİ
Empati:
Empatik iletişim kurabilmek için kişinin deneyimlerinde benzer
yaşantıların varlığı olumlu bir etken olarak karşımıza çıksa da illa benzer yaşantılara sahip olmak zorunluluğu yoktur.
Bazı kaynaklara göre empatik becerilerin gelişimi bebeklik dönemine kadar dayanmaktadır.
Genel olarak okul öncesi dönemde başladığı kabul edilen empatik
becerilerin üzerinde çevresel faktörlerin etkisi yoğun bir şekilde
görülmektedir.
EMPATİ
Empatinin Basamakları:
Empatiye ilişkin çalışmalar genel olarak bir empatik tepki sıralamasına dayanır. Bu sıralamada üç basmak bulunmaktadır.
Bu basamaklandırma en kalitesizden en kaliteliye doğru
oluşturulmaktadır.
EMPATİ
Onlar
Basamağı
Ben
Basamağı
Sen
Basamağı
Empatinin Basamakları:
Aşamalı Empati Sınıflaması
EMPATİ
Empatinin Basamakları:
Üstün Dökmen tarafından geliştirilen Aşamalı Empati Sınıflaması üç temel empati basamağına dayanmaktadır. Bu basamaklar da kendi içlerinde iki ayrı basamağa daha (duygu ve düşünce) ayrılmaktadır.
Onlar Basamağı: Senin Sorunların Karşısında Onlar (Toplum)Ne Düşünüyor?
Ne Hissediyor?
Onlar basamağı toplumun değer yargılarını içerir. Bu basamakta karşılıklı
iletişim içerisinde bulunan kişilerin duygu ve düşüncelerine yer verilmez,
daha çok toplumun bu durum ya da olay hakkında ne düşündüğü ya da
hissettiği önemsenir.
EMPATİ
Empatinin Basamakları:
Sen Basamağı: Senin Sorunların Karşısında Ben Ne Düşünüyorum? Ne Hissediyorsun?
Sen basamağındaki kişi karşısındakinin rolüne girmeyi başarmış kişidir.
Laylara karşı tarafından penceresinden bakabilir. Bu basamakta
toplumun ya da kişinin kendi düşünceleri değil sorun sahibinin duygu ve
düşünceleri önem kazanır ve onun sorununa odaklanılır.
EMPATİ
Empatinin Basamakları:
Sen Basamağı: Senin Sorunların Karşısında Sen Ne Düşünüyorsun? Ne Hissediyorum?
Empatik tepki veren kişi bu basamakta benmerkezcidir. Sorun sahibi kişinin duygu ve düşüncelerini önemsemez, genel olarak karşı tarafı eleştirir ya da akıl verir. Hatta bazı durumlarda sorun sahibini sorunları ile baş başa
bırakarak kendisinden bahsetmeye başlayabilir.
Ben basamağındaki tepkileryeteri kadar karşı tarafla empati kurmuş
sayılmasa da zaman zaman karşı tarafı rahatlatabilecek tepkilerdir. Bu
nedenle onlar basamağındaki tepkilere göre daha iyidir.
EMPATİ
Empatinin Basamakları:
Üstün Dökmen yine bu basamaklara bağlı kalarak 10 tepki sıralamıştır.
Bu 10 tepki;
1. Senin problemin karşısında başkaları ne düşünür, ne hisseder?: Bu tepkide toplumun değer yargıları önemsenir.
2. Eleştiri: Dinleyen kişi sorun sahibini yargılar ve eleştirir.
3. Akıl verme: Dinleyen kişi karşısındakine ne yapması gerektiğini söyler
4. Teşhis: Soruna ya da sorun sahibine ilişkin bir teşhis koyar
EMPATİ
Empatinin Basamakları:
5. Bende de var: Dinlediği kişinin yaşadığı problemin kendisinde de var olduğunu dile getirerek kendi sorunlarını anlatmaya başlar
6. Benim duygularım: Karşı tarafın sorunu karşısında kendi duygularını dile getirir.
7.Destekleme: Karşısındaki kişiyi anladığını ve onu desteklediğini belirtir.
8. Soruna Eğilme: Karşı tarafın sorunu ile ilgilenir, soruna ilişkin sorular
sorar ve sorunu irdeler
EMPATİ
Empatinin Basamakları:
9. Tekrarlama: Dinlediği sorunu karşı tarafa özetleyerek onu dinlediği mesajını verir ve karşı tarafın duygularına da bu özette yer verir.
10. Derin duyguları anlama: Bu basamakta kişi dinlediği kişi ile empati kurar. Kendisini onun yerine koyar. Onun duygu ve düşünceleri fark eder ve fark ettiğini karşı tarafa bildirir.
Bu basamaklardan ilki onlar basamağını, 2-6. basamaklar ben
basamağını, 7-10. basamaklar ise sen basamağını temsil etmektedir.
EMPATİ
Çocuklarda Empatinin Gelişimi:
0-1 yaş arası: Bebekler bu dönemde ağlayan birini gördüklerinde ağlamaya başlarlar. Bu duygusal uyum empatinin ilk belirtisi olarak gösterilebilir. Bu yaşta çocuk karşı tarafın bir üzüntüsü olduğunu anlayabilir ancak bu dönemde uygun tepki veremez, vermesi
beklenmez.
EMPATİ
Çocuklarda Empatinin Gelişimi:
2-3 yaş arası: Bu yaşta çocuklar kendi duyguları ile diğer insanların duygularının farklı olduğunu anlarlar. Kendi ihtiyaçlarını belirlerler ve olaylara ilişkin kendi yorumlarını yaparlar.
3-5 yaş arası: Bu yaş aralığında çocuklar diğer insanların düşüncelerinin kendininkinden farklı olduğu, herkesin kendine özgü bir bakış açısına sahip olduğu ve herkesin aynı duruma farklı tepkiler verebileceklerini
anlamaya başlarlar. Diğer çocukların üzüntüsünü anlayarak onlara destek
olmaya çalışırlar.
EMPATİ
Çocuklarda Empatinin Gelişimi:
6-9 yaş arası: Bu yaş aralığından itibaren çocuklar olaylara başkalarının bakış açısı ile bakabilme yeteneğine sahip olmaya başlarlar. Dil gelişimi ve soyut düşünme becerilerinin gelişimi ile birlikte bu beceriyi ortaya koymaya, ya da kendisinden uzakta olan bir insanın duygu ve
düşüncelerine ortak olamaya başlar.
10-12 yaş arası: Bu dönem itibari ile empatik beceriler artık oldukça
gelişmiştir. Çocuk bu dönem itibari ile tanımadığı kişiler ile empati
kurabilir ya da dünya sorunları hakkında empatik düşünebilir.
EMPATİ
Günlük Hayatta Empatinin Önemi:
Empati toplumsal yaşam için gerekli olan en önemli becerilerden biridir.
Doğru iletişim kurmak hem kişiyi hem de iletişim kurduğu kişileri rahatlatır ve hayatın daha kolay ve anlaşılır olmasına yardımcı olur.
Günlük yaşamdaki sorunların çözümü empati yolu ile sağlanabilir.
Empatik eğilimleri yüksel olan kişiler çevrelerindeki insanlar tarafından daha çok sevilirler ve daha paylaşımcıdırlar.
Empati ile kurulan iletişim daha gerçekçi ve samimidir.
EMPATİ
Empati ile Sempati Arasındaki Fark:
Sempati duymak karşı tarafın duygularını paylaşmak anlamına
gelmektedir. O üzülüyorsa üzülmek, seviniyorsa sevinmek gibi. Ancak sempatide karşıdakinin yerine koymak ya da onu anlamak
gerekmemektedir.
Empatide ise karşıdakini anlamak karşıdakini yerine kendini koymak esastır.
Sempatide ne olursa olsun karşıdakine hak verilir, empati ise karşıdaki
anlamak üzerine kurulan bir kavramdır.
Kaynakça
Körükçü, Ö. (2017). Çocukla İletişimde Temel Koşullar. Çocuk ve İletişim. Ed.: Neriman Aral. Vize Yayıncılık, Ankara
Bilgili, S. (2019). Aile Eğitimi Kalıplarının Ebeveyn Tutumları ile İlişkisinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi. İstanbul.
Köksal Akyol, A., Oğuz, V. (2014). İletişimi Oluşturan Temel Koşullar ve İletişim Engelleri. Her Yönü ile Okul Öncesi Eğitim – Etkili İletişim. Ed.: Prof. Dr. F. Abide Güngör Aytar. Hedef Cs. Basın Yayın. Ankara.
Dökmen, Ü. 1998. İletişim Çatışmaları ve Empati. Sistem Yayıncılık. İstanbul.
Tayfun, R. (2007). Etkili iletişim ve beden dili. Nobel Basım Evi. Ankara.
Pişkin, M. (1991). EMPATİ, KAYGI YE ÇATIŞMA EĞİLİMİ ARASINDAKİ İLİŞKİ. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 22(2), 775-784.
Ersoy, E., & Köşger, F. (2016). Empati: Tanimi ve Önemi/empathy: Definition and its importance. Osmangazi Tıp Dergisi, 38(2), 9-17.
