KAMU MALİYESİ

(1)

KAMU MALİYESİ

9. HAFTA

Devlet borçları (sınıflandırılması, çeşitleri, dış ve iç borcun kaynakları)

(2)

DEVLET BORÇLANMASI

• Devlet borçları konusuna ilk değinen yazarlar, genellikle borçlanmanın etkileri konusunda aşırı iyimser veya kötümser görüşlere sahiptirler.

• Örneğin Bodin (1529-1596, Fransız) borcun devletin mali yapısında yıkıcı etkilere yol açacağına vurgu yaparak borçlanmaya karşı çıkarken Bodin’in aksine Jean-François Melon (1675-1738, Fransız), Voltaire (1694- 1778, Fransız) ve Isaac de Pinto (1717-1787, Fransız) devlet harcamalarının ulusal refahın katalizörü olduğunu kabul ederek borçlanmaya daha sıcak bakmışlardır (Dyson, 2014’dan aktaran Akdemir ve Yeşilyurt, 2018)

(3)

DEVLET BORÇLANMASI

• Merkantilist düşüncenin hâkim olduğu

yıllarda, devlet borcu sağ elin sol ele ödünç

vermesi olarak görülmüştür. Bu düşünceye

mensup iktisatçılar, ekonomide fon arzı yeterli

olur ve fonlar dengeli bir şekilde dağıtılırsa,

borçlanmanın herhangi bir zararlı ekonomik

etkiye neden olmayacağını ifade

etmiştir(Akdemir ve Yeşilyurt, 2018).

(4)

DEVLET BORÇLANMASI

• Fizyokratların borçlanmaya dair yaklaşımları borçlanmanın, faiz oranlarını yükselttiği ve sermayenin verimli sektörden verimsiz sektörlere akışına neden olduğu üzerine bina edilmiştir.

• Ancak böyle bir yaklaşım iki temel kusuru içermiştir. Öncelikle tarım dışı borçlanmaların tamamı devlete ait değildir, bu nedenle yüksek faizin tamamını üretici sektör üzerine yüklenen bir vergi olarak nitelendirmek doğru değildir.

• İkincisi, devlete borçlanma izni verilmesi ve daha sonra bunun neden olduğu yüksek faizin sınırlandırılmasına yönelik bir yaklaşımın tuhaf olduğu söylenebilir etmiştir(Akdemir ve Yeşilyurt, 2018).

(5)

DEVLET BORÇLANMASI

• Fizyokratlar gibi klasik iktisatçılar da borçlanma konusunda muhafazakâr bir tutum sergilemiştir.

• Devlet borçlanmasının hükümeti israfa sevkettiği düşüncesinden hareketle klasikler, borçlanmanın olağanüstü dönemlerde

başvurulması gereken bir kaynak olması gerektiğini ifade etmişlerdir.

• Adam Smith (1723-1790), Milletlerin Zenginliği adlı kitabının

‘Devlet Borçları Üzerine’ ismini verdiği bölümünde devlet borçlanması hakkında rakamsal ve oransal bilgiler vermiş ve

kitabın içeriğini oluşturan dönemde var olan devletler hakkında değerlendirmeler yapmıştır etmiştir(Akdemir ve Yeşilyurt, 2018).

(6)

DEVLET BORÇLANMASI

• Borçlanma tarihsel süreç içerisinde vuku

bulmuş olan önemli iktisadi olaylardan biridir

ve kökeni 5000 yıl kadar geriye gitmektedir.

(7)

DEVLET BORÇLANMASI

• Kavram ilk olarak felsefi ve dini akımların

öğretileri çerçevesinde şekillenirken, Karanlık Dönem sonrasında yaşanan iktisadi gelişmeler ve düşüncelerden önemli ölçüde

etkilenmiştir(Akdemir ve Yeşilyurt, 2018).

(8)

DEVLET BORÇLANMASI

• 18. yüzyılda devlet borçlarında çarpıcı ve muazzam gelişmeler yaşanmış ve devlet borcundaki kademeli artışların önemli

ekonomik, sosyal ve siyasi sonuçlara yol açtığı

bir gerçek olarak kabul edilmiştir.

(9)

KAMU MALİYESİ