SENE : 1 SAYI : 9 E Y L Ü L 1931
ANADOLU HAN No. 20
İ S T A N B U L
Telefon : 2 1 3 0 7
2«t|||»H
k 4
»t|||P»
k 1
III J
{1
LU.. II JıiL mllllı ıılliıi
A Y L I K M E C M U A
NÜSHASI t LİRA ALTI A Y L I Ğ I . . . 6 LİRA S E N E L İ Ğ İ . . . 12 LİRA
Abone olanların adreslerine gönderilir
Mecmuada çıkan yazıların her türlü mesuliyeti imza sahiplerine aittir. Tahrir heyeti makalelerde ileri sürülen ilmî, meslekî içtihatlara hiç bir suretle karışmaz ve mes'uliyet kabul etmez.
Şehrin imarı ve belediye
Şehircilik mütehassısı mimar Yansenin son seyahati Imünasebetile İstanbul muhitinde
« şehrin imari için » bir hareket uyandı. Yalnız İstanbul değil bütün Türkiye şehirleri için bu meseleyi esasından halletmeliyiz. Muasır şehir- cilik prensiplerine uygun çalışmıyan belediye- lerimizin fen heyetleri hâlâ noksan vesait ve programlarla vakit öldürüyorlar. Vazifelerini yalnız gelen projeleri elimizdeki eski kanunun artık tamamile kifayet etmiyen maddelerin- de ariyan ve nihayet hesabatı tetkik olunarak ruhsatiye vermekten ibaret olan teşkilâtımızı değiştirmek lâzımdır. Fen heyetleri şehrin topografik haritaları üzerinde güneş, hava, su ceryanları ve kıymeti tarihiye ve milliyesi olan eserleri nazarı itibara alarak parklar, stadyum- lar, meydanlar, çocuk bahçeleri, bulvarlar, caddeler, sokaklar, nihayet bu umumi hatlar etrafında ihtiyaca göre şehir için lâzım olan, opera, tiyatro, hamam, hal, güzel san'atlar müzesi, güzel san'atlar galerisi, büyük sergi bi- nası, mahalleler tesisi, yapılacak binaların irti-
- . A i r > : • ; . . : . / ~
• - * . - . -i Jm - i i
Faruk Galip- -
7 Mimar
faları şekilleri, hatta etrafındaki bahçeler, ve tabii ceryanlara göre taksimatı hakkında etiîd- ler hazırlamak lâzımdır. Halbuki bizde yalnız tetkik ile uğraşıyoruz. Tetebbü eden, hiç ol- mazsa a van etüdler, projeler hazırlıyan ortaya eser vücude getiren fen heyetine daha tesadüf edemedik. Zaten şimdiye kadar bu gibi işleri vazife bile addetmiyorduk. Hemen her zaman en ufak ihtiyaçlar karşısında Avrupadarî mü- tehassıs getirtip yarım yamalak bir tetkikle ortaya çıkan acayip projeler,. elimizden giden yüz binlerce liralara rağmen işimize yarasaydı yine bugün bizim- için bir kazançtı. Biz elimiz- deki vesaiti iyi programla biraz genişletmek şartile çalışırsak bir kaç sene sonra bütün şehirlerimizin bir plânına malik olacağımız şüphesizdir. Her işimizi büyük mikyasta tutup yumurta kapıya gelince büyük masraflarla ne- ticesiz ve etrafında velveleden başka bir iz bı- rakmıyan gayelerden ziyade yavaş yavaş çalı- şan ve daima tekâmüle giden bir yol tutmamız zamanı gelmiştir.Anadoluda hâlâ büyük merkez-
MİMAR lerimizde bile belediyelerimizin mimarı olma-
dığım pek iyi biliyoruz. Hatta bazı vilâyetleri- miz bu sene tahsisat noksanlığı vesilesile mi- marlarını kadrolarından çıkardıklarını duyu- yoruz. Vekiller heyetinin bilhassa' Dahiliye ve- kili Şükrü Kaya Beyfendinin nazarı dikkatle- rini celbederiz. Bugün her şeye rağmen imar
.T.-./ . -iti*n • v", .4. «
olunan bir vatan karşısındayız. Bu müzakere devresinde Millet Meclisinden çıkacağını kuv- vetle tahmin ettiğimiz mimarlık kanunu ile bu meselenin hallolunmasını istemek te hakkı- mızdır. Her vilâyet belediyesinin hatta mühim elan kaza merkezlerinin bir mimarı bulunma- lıdır. Bu mimarın vazifesi halkı tenvir, şehri tetkik, ve muhakkak yavaş yavaş bir müstakbel şehir projesi etüddür. Bu etüdler muayyen za- manlarda toplanacak şehir mimarları kongre- lerinde teşhir, kritik olunur. Bir kaç sene sonra kuvvetli ve esaslı plânlara malik oluruz.
Meslâ İstanbul vilâyetinin her kaza merkezinde bir şehir mimarı bulunmalıdır. Bu mimar bir ebniye kanununun tatbikma memur bir fen memurundan daha başka bir programla çalış- malıdır. Nasıl belediyedeki mühendis arkadaş- larımız kendi sahalarında şehrin ihtiyaçlarını tetkik ve tatbikle meşgul oluyorlarsa mimarlar da müstakbel ve kazalardaki mimarların da illihakile kuvvetli toplanmalar yaparak, hazır- ladıkları mahallî etüdleri tetkik ederek bize İstanbulun esaslı bir plânını vermelidirler. Yal- nız sokakların genişliklerine nazaran binaların irtifaı hakkında bugün tatbik olunan usul şeh- rin topografik vaziyetine bediî ve tarihî kıy- metine göre yanlıştır. Elimizdeki kanunun yan- lış tefsirinden çıkan küçük evler için diploma- sızlara ruhsatiye vermek şehir için işlenmiş bir kabahattir. Bir odalı bir yapının kıymeti ile sekiz katlı bir apartımanın kıymeti arasında
yalnız riyazi bir fark yardır. Belki bedii farkı bir odanın lehine olan inşaat pek çoktur. Bu- gün belediyelerde çalışan arkadaşların tefsir tarzına bırakılmış şehirlerimize sahip olmak için şehir belediye meclisinin harekete geçme- sinden evvel bizim onları tenvir etmemiz icap etmez mi? Memnuniyetle görüyoruz ki fen hey- etinin çok değerli müdirile mimarî şubesinde çalışan arkadaşlar bu veziyeti görmüşlerdir.
Bugün artık merkez bürosuna muntazam çalı- şılmış projeler verilmezse iade ediliyor. Yalnız maalesef kanunlarımızın müsaadesizliğinden neticeler aynıdır. Kaymakamlıklara verilen üç katlıdan küçük bina projelerini de merkez hey- beti tetkik edecekmiş. Gazetelerde okuduğumuz
bu habere pek sevindik. Yalnız acaba bu işlere bu yarım teşkilât yetişecek mi? Hâlâ İstanbul- da diploması olmıyan bir sürü kalfa ruhsatiye almaktadır. Artık bundan sonra onun da önüne geçileceğini umuyoruz. Bu şehrin hayatile alâ- kadar işleri esaslı tetkik etmek ve bir proje hazırlayıp şehir meclisine vermek fen heyeti- nin ve mimarî bürosunun vazifesidir. Mimarlar birliğinin bu sene bu mesele ile sıkı surette meşgul olacağını duyuyoruz. Mecmuamız şehir- ciliğe ait her sayısındaki yazılarile, resimlerile, etüdlerile bu harekete yardım etmek arzusunda- dır. Arkadaşlarımızın fikirlerini, etüdlerini neş- redebilirsek şehircilik, ve memleket için en bü- yük kazancı yapmış oluruz. Unutmıyalım ki bir milletin medeniyet sevyiesi, şehirlerinin tertip tanzim ve konforu ile ölçülür. Temiz havalı güzel şehirlerde temiz havalı güzel evlerde, te- miz havalı güzel sokaklarda, temiz ve güzel parklarda, stadyumlarda, yetişen bir nesil se- ciyesi temiz, iradesi kuvvetli, çalışkan ve me- denî bir milletin esasını teşkil eder.
