Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2015; 17(1): 16-18 16
1Yasemin Türker
2Davut Baltacı
3Funda Baş Yıldırım
3Bahriye Arslan
2İsmail Hamdi Kara
13 no’lu Aile Sağlığı Merkezi, Düzce.
2Düzce Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği AD, Düzce.
3Süleyman Demirel Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Aile Hekimliği AD, Isparta.
Submitted/Başvuru tarihi:
22.05.2014
Accepted/Kabul tarihi:
11.06.2014
Registration/Kayıt no:
14.05.374
Corresponding Address / Yazışma Adresi:
Uzm. Dr. Yasemin Turker
Koçyazı Mah. Metek TOKİ Sitesi, K6-20 D:11, 81100 Düzce, Turkey
Tel: (90) 5056546170 Fax: (90) 380 542 13 87 E-posta:
dryaseminturker@gmail.com
ÖZET
Amaç: Bu çalışmada, 0-6 yaş grubu çocuğu olan annelerin yüksek ateşe ilişkin bilgi ve tutumlarını değerlendirmeyi amaçladık.
Yöntem: 2014 Ocak ve Şubat aylarında, yüksek ateş şikayeti ile aile sağlığı merkezine getirilen 0-6 yaş grubu çocukları olan 214 anne çalışmaya dahil edildi. Veriler, sosyo-demografik bilgi formu ve annelerin yüksek ateşe ilişkin bilgi ve tutumlarının sorgulandığı anket ile toplandı.
Bulgular: Çalışmamızda, annelerin 99’unun (% 46.3) evde derece ile çocukların ateşini ölçtüğü öğrenildi. Çocuk ateşi yükseldiğinde, 200 (%93.5) anne ilk önce aile sağlık merkezini, 14 (%
6.5) anne ise 2. veya 3. basmak hastaneleri tercih ettiği öğrenildi. 166 (%77.6) annenin, çocuğun ateşlendiği ilk gün, 48 (%22.4) annenin ise ikinci gün sağlık merkezine başvurduğu gözlendi.
Ateş düşürücü uygulamanın 206 (%96.3) anne tarafından kullanıldığı gözlendi. İlk ateş düşürücü uygulama olarak; %51.9’unun çocukların giysilerini çıkardığı, %27.6’sının ateş düşürücü ilaç verdiği, %18.2’sinin ılık duş aldırdığı, %2.4’ünün soğuk uygulama yaptığı öğrenildi.Bunların içinde , 144 annenin ateş düşürücü tedavi kararını kendisi aldığı, 68 annenin doktora danıştığı, 2 annenin ise eczaneye danıştığı tespit edildi.
Sonuç: Çalışmamızda, aile sağlığı merkezine yüksek ateş bulgusu ile getirilen 0-6 yaş grubu çocukları olan annelerin önemli kısmının yüksek ateş ile ilgili bilgiye sahip oldukları ve uygun davranış sergiledikleri gözlenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Yüksek ateş, 0-6 yaş grubu, Anne.
ABSTRACT
Purpose: We aimed to determine the knowledge and practice of mothers with children aged 0- 6 years about fever in this study.
Methods: 214 mothers with children aged 0-6 were included in the study in family health center between in January and February 2014. The data was collected by demographic information form and a questionnaire about the knowledge and practice of mothers.
Results: In our study, we observed that 99 of the mothers (46.3 %) measured fever of children at home. 200 (93.5%) mothers preferred first family health center, 14 (6.5 %) preferred second or third level health services when children have a raised body temperature. We observed that166 (77.6%) mothers admitted to the medical center on the first day of raised child's temperature, 48 (22.4%) mothers admitted to the medical center on the second day of raised child's temperature. It was observed that antipyretic application was applied by 206 (96.3%) mothers.
The first application for reducing the fever; 51.9% of children take their clothes off, 27.6% of gives antipyretic, and 18.2% put their children in the bath, 2.4% makes cold application.
Conclusion: In our study, most of the mothers who have brought children aged 0-6 to family health center have knowledge about fever and it has been observed that the morhers exhibited appropriate behavior.
Keywords: High fever, 0-6 age group, mothers.
GİRİŞ
Ateş vücut ısısının yükselmesi diye tanımlanmasına karşın bir hastalık değil, hastalık belirtilerinden biridir. Ateş; infeksiyon, doku hasarı, aşı gibi nedenlerle ortaya çıkar. Acil servise ateş yakınması ile başvuran çocuk oranının %20-30 olduğu bildirilmiştir (1,2). Ateş ; febril konvülsiyon, febril deliryum, dehidratasyon ve taşikardi gibi komplikasyonlara neden olabilmektedir . Febril deliryum, dehidratasyon ve taşikardi daha nadir gözlenirken, febril konvülsiyon komplikasyonu ile daha sık karşılaşılır. Dehidratasyon ve taşikardi uzun sürerse organ yetersizliklerine neden olabileceği gibi febril konvülsiyon da epilepsiye ve motor-mental
YÜKSEK ATEŞ BULGUSU OLAN 0–6 YAŞ GRUBU ÇOCUKLARIN ANNELERİNİN YÜKSEK ATEŞE İLİŞKİN BİLGİ VE TUTUMLARI Determination of the Knowledge and Practice of Mothers with
Children Aged 0-6 Years About High Fever
©2012 Düzce Medical Journal e-ISSN 1307- 671X www.tipdergi.duzce.edu.tr duzcetipdergisi@duzce.edu.tr
DÜZCE TIP FAKÜLTESİ DERGİSİ
DUZCE MEDICAL JOURNAL
ORİJİNAL MAKALE / ORIGINAL ARTICLE
Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2015; 17(1): 16-18 17 bozukluklara neden olabilir.. (3). Çocuklarda; yüksek ateş anında
uygulanacak yanlış veya yetersiz uygulamalar, ölüme kadar giden komplikasyonlara neden olabilir. Bu nedenle, ateş anında alınması gereken önlemler ve zamanında yapılacak girişimler büyük önem taşımaktadır. Ülkemizde geleneksel uygulamaların (hangi geleneksel uygulamalar)sıklığı komplikasyon gelişme riskini daha da artmaktadır (4). Biz de bölgemizde aile sağlığı merkezine yüksek ateş ile getirilen 0-6 yaş grubu çocukların annelerinin yüksek ateşe ilişkin bilgi ve tutumlarını değerlendirmeyi amaçladık.
GEREÇ VE YÖNTEM
2014 Ocak ve Şubat aylarında, yüksek ateş şikayeti ile aile sağlığı merkezine getirilen 0-6 yaş grubu çocukları olan ve çalışmayı kabul eden 214 anne çalışmaya dahil edildi. Veriler, sosyo- demografik bilgi formu ve annelerin yüksek ateşe ilişkin bilgi ve tutumlarının sorgulandığı anket ile toplandı.
Veri analizi SPSS (“Statistical Package for the Social Sciences”) 13.0 istatistik paket programı kullanılarak yapıldı. Kategorik değişkenler yüzde olarak, normal dağılıma uyan veriler ortalama±ss olarak ifade edildi.
BULGULAR
Yüksek ateş bulgusu olan 0-6 yaş grubu çocukların annelerinin sosyo-demografik verileri Tablo 1’de gösterildi. Çalışmamızda, annelerin 99’unun (% 46.3) evde derece ile çocukların ateşini ölçtüğü öğrenildi. Çocukların evde ölçülen beden ısı dereceleri 38.2±0.64 iken aile sağlık merkezinde 38.1±0.51 tespit edildi.
Çocuğun ateşi yükseldiğinde, 200 (%93.5) annenin ilk önce aile sağlık merkezini, 14 (% 6.5) annenin ise 2. veya 3. basamak hastaneleri tercih ettiği öğrenildi. 166 (%77.6) annenin çocuğun ateşlendiği ilk gün, 48 (%22.4) annenin ise ikinci gün sağlık merkezine başvurduğu gözlendi. Ateş düşürücü uygulamanın 206 (%96.3) anne tarafından kullanıldığı gözlendi. İlk ateş düşürücü uygulama olarak; %51.9’unun çocukların giysilerini çıkardığı,
%27.6’sının ateş düşürücü ilaç verdiği, %18.2’sinin ılık duş aldırdığı, %2.4’ünün soğuk uygulama yaptığı öğrenildi.Bunların içinde , 144 annenin ateş düşürücü tedavi kararını kendisi aldığı, 68 annenin doktora danıştığı, 2 annenin ise eczaneye danıştığı tespit edildi. Daha önceden 132 (%62) annenin yüksek ateş ile ilgili bilgi aldığı öğrenildi. Bu annelerin %43.9’u sağlık personelinden, %15’i yayın organlarından ve %3.7 si ise komşu ve akrabalar tarafında bilgilendirildiklerini belirtti. Ateş belirtisi nedeniyle aile sağlığı merkezine getirilen çocukların klinik ve sosyo-demografik verileri Tablo 2’de özetlendi. Çocukların % 52.3’ü erkekti. Tüm çocukların yaş ortalamaları 2.97± 1.66 yıl idi.
Okul veya kreşe gitme oranı %29, kronik hastalığı olma oranı
%5.6’ idi. Febril konvülziyon geçirme öyküsü % 8.4’ünde tespit edildi. Çocukların %58.4’ üne annesi, %7.5’ine akrabaları ,
%34.1’ine ise bakıcı veya kreş çalışanları bakmaktaydı.
TARTIŞMA
Çalışmamızda ateş düşürücü uygulama olarak annelerin % 51,9’nun çocuklarının giysilerini çıkarttıkları, % 27,6’sının ateş düşürücü ilaç verdikleri, %18,2’ sinin ılık duş aldırdığı , % 2,4’ünün ise soğuk uygulama yaptıkları öğrenildi. Başka bir çalışmada en sık ilk müdahale olarak; annelerin çocuğuna ılık duş yaptırdığı görülürken (5) diğer bir çalışma da bizim çalışmamıza benzer şekilde, annelerin en çok tercih ettikleri uygulama giysileri soyma, ılık duş aldırma olduğu bildirilmiş (6).
Çalışmamızda, annelerin % 46.3’ünün evde derece ile çocukların ateşini ölçtüğü gösterildi. Önceki çalışmalarda, annelerin yarısından fazlası çocuğunun ateşinin olup olmadığını dokunarak anlamaya çalışmış ve annelerin, büyük çoğunluğunun evinde derece bulunmasına rağmen, sadece %30’unun çocuğun ateşini dereceyle ölçtüğü gösterilmiş (5). Diğer bir çalışmada ise bu oran
%71 bulunmuştur (6).
Çalışmamızda, çocuğun ateşi yükseldiğinde, annelerin
%93.5’ünün ilk önce aile sağlık merkezini, % 6.5’inin ise 2. veya 3. basmak hastaneleri tercih ettiği öğrenildi. 166 (%77.6) anne çocuğun ateşlendiği ilk gün, 48 (%22.4) annenin ise ikinci gün sağlık merkezine başvurduğu gözlendi. Başka bir çalışmada, ailelerin ateşlenen çocuklarını genellikle ilk 24 saatte (%58.8) ve
%19.2 oranında da ilk saatler içinde hastaneye götürdükleri saptanmıştır (6). Aynı çalışmada ateşli çocukların % 83.4’ünün acil servise götürüldüğü bildirilmiştir (6). Ülkemizde yapılan diğer çalışmalarda da, ailelerin ateşlenen çocuklarını ilk gün sağlık kuruluşlarına götürme oranları yaklaşık %70 civarındadır (4, 7).
Bu çalışmalar ile sonucumuz uyumludur. Yurt dışında acil ünitelerine getirilen ateşli çocuk oranı¬nın daha düşük (%20-30) olduğu bildirilmiştir (8).
Çalışmamızda febril konvülziyon oranı %18 bulunurken bu oran genel popülasyona (% 4) kıyasla daha yüksektir. Fakat, bizim çalışmadaki febril konvülziyon oranı, Celasin ve ark.’nın yüksek ateş ile hastaneye yatırılan çocuklardaki febril konvülziyon oranı (%18.4) ile benzer bulundu (4).
Annelerin %62’sinin yüksek ateş ile bilgi aldığı öğrenildi. Bu annelerin %43.9 si sağlık personelinden, %15’i yayın organlarından ve %3.7 si ise komşu ve akrabalar tarafında bilgilendirildiklerini belirtti. Annelerin tutumlarında bu bilgilendirilmelerin önemli olduğunu düşünüyoruz.
Sonuç
Çalışmamızda, aile sağlığı merkezine yüksek ateş bulgusu ile getirilen 0-6 yaş grubu çocukları olan annelerin önemli kısmının yüksek ateş ile ilgili bilgiye sahip oldukları ve uygun davranış sergiledikleri gözlenmiştir.
Türker ve ark.
Tablo 1. Yüksek ateş bulgusu olan 0-6 yaş grubu çocukların an- nelerinin sosyo-demografik verileri.
Tablo 2. Yüksek ateş yakınması olan 0-6 yaş grubu çocukların sosyo- demografik verileri.
Düzce Tıp Fakültesi Dergisi 2015; 17(1): 16-18 18 KAYNAKLAR
1. Sarrell M, Cohen HA, Kahan E. Physicians', nurses', and parents' attitudes to and knowledge about fever in early childhood. Patient Educ Couns. 2002;46:61-5.
2. Kathleen A. Acetaminophen and Ibuprofen: fever control and over dose. Pediatric Nursing 1992, 18: 428.
3. Parmar RC, Sahu DR, Bavdekar SB. Knowledge, attitude and practices of parents of children with febrile convulsion.
Journal of Postgraduate Medicine 2001; 47: 19–23.
4. Celasin NS, Ergin D, Atman U. Yüksek Ateş Şikayeti İle Hastaneye Yatırılan 0-6 Yaş Grubu Çocukları Olan Annelerin Yüksek Ateşe İlişkin Bilgi ve Tutumları. F.Ü. Sağ. Bil. Derg.
2008: 22;315-322.
5. Bebis H, Coskun S, Acilel C, Ozdemir S. Determination of the Knowledge and Practice on Fever of Mother with 0-6 Year’s Children. TAF Prev Med Bull 2013;12:699-708.
6. Halıcıoglu O, Koc F, Akman SA, Teyin A. Ateşli çocuklarda;
annelerin evde ateşe yaklaşımı, bilgileri ve sosyodemografik özellikler ile ilişkisi. İzmir Dr. Behçet Uz Çocuk Hast. Dergisi 2011; 1:13-19.
7. Kara B. Çocuklukta ateşle ilgili bilgilerin gözden geçirilmesi.
Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2003;12:10-4.
8. Walsh A, Edwards H. Management of childhood fever by parents: review. Journal of Advanced Nursing 2006;54:217–
27.
9. Energin M, Selimoğlu M, Orbak Z ve ark. Febril konvulsiyonlarda klinik özellikler ve rekkürens risk faktörlerinin belirlenmesi. İstanbul Çocuk Kliniği Dergisi 1995, 30: 194-199.
Türker ve ark.
